Morgunblaðið - 16.11.1994, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Þjóðaratkvæðagreiðslan í Noregi
Tugmilljónir
á dag í kosn-
ingabaráttuna
TÆPAR tvær vikur eru nú þar til
Norðmenn ákveða í þjóðaratkvæða-
greiðslu hvort að þeir vilji gerast
aðilar að Evrópusambandinu. Er
búist við að stuðningsmenn og and-
stæðingar aðildar muni eyða um 2
milljónum norskra króna, eða rúm-
lega tuttugu milljónum íslenskra
króna, í kosningaauglýsingar á dag.
Nú er á vegum stuðningsmanna
aðildar verið að setja allt að 4.000
auglýsingaskilti um allan Noreg og
um 1.000 skilti á vegum ESB-and-
stæðinga.
Samtök stuðningsmanna hafa
mun meira ljármagn undir höhdum
og hljóðar fjárhagsáætlun þeirra
fyrir síðustu tvær vikumar upp á
tæpar tuttugu milljónir norskra
króna. Andstæðingar verða að láta
sér 4,5 milljónir duga.
Já-mennirnir benda þó á að þetta
gefi nokkuð villandi mynd af fjára-
ustrinum þar sem nei-mennirnir
hafi rekið harða barátta allt frá því
í sumar en stuðningsmenn aðildar
aftur á móti ákveðið að leggja
mesta áherslu á síðustu vikurnar.
Heildarfjárhagsáætlun nei-
manna fyrir kosningabaráttuna
hljóðaði upp á 42 milljónir króna.
Til samanburðar má geta þess
NHO, heildarsamtök norska at-
vinnulífsins, hafa veitt samtökum
aðildarsinna styrki upp á samtals
63-64 milljónir norskra króna og
að auki notað 10-12 milljónir vegna
baráttunnar innan samtakanna.
Fallast í faðma
INGVAR Carlsson forsætisráðherra Svíþjóðar og Margareta
Winberg landbúnaðarráðherra voru á öndverðum meiði í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni um ESB. Carlsson var í forystu stuðnings-
manna og Winberg í forystu andstæðinga. Þrátt fyrir það gátu
þau þó fallist í faðma er úrslitin lágu fyrir.
ESB-aðild Finna stað-
fest á föstudag
Reuter
TÍU af 18 leiðtogum APEC-ríkjanna stilltu sér upp fyrir ljósmyndara fyrir utan Bogor-höllina í gær.
Yst til vinstri er Paul Keating, Astralíu; þá Hassanal, soldán í Brunei; síðan Jean Chretien, Kanada;
Eduardo ,Frei, Chile; Jiang Zemin, Kína; Hamish Macleod, Hong Kong; Kim Young-sam, S-Kóreu;
Mahathir Mohamad, Malasíu; Bill Clinton, Bandaríkjunum, og gestgjafinn, Suharto, forseti Indónesíu.
APEC-ríkin stefna
að fullri fríverslun
A-tímorsku námsmennirnir fá líklega hæli í Portúgal
Bogor. Reuter.
LEIÐTOGAR Kyrrahafsríkjanna
ætla að stefna að fullu frelsi í við-
skiptum og er miðað við, að síðustu
tollmúrarnir verði horfnir árið 2020.
Var það samþykkt á fundi APEC,
Efnahagssamvinnuráðs Kyrrahafs-
ríkjanna, í bænum Bogor í Indónes-
íu í gær. í APEC eru 18 ríki jafnt
í Ameríku sem í Asíu og standa
þau undir helmingi heimsviðskipt-
anna.
„Við setjum markið hátt og vilj-
um, að APEC ryðji brautina fyrir
auknum heimsviðskiptum og frelsi
í fjárfestingum," sagði í lokayfirlýs-
ingu fundarins en stefnt er að því,
að þróuðu ríkin innan APEC verði
búin að fella niður alla tollmúra
ekki síðar en 2010 og önnur 2020.
Voru þessi ólíku tímamörk mála-
miðlun að kröfu Kínveija og Malas-
íumanna fyrst og fremst. Þá var
einnig samþykkt að fara í einu og
öllu og án tafar eftir niðurstöðu
Úrúgvæ-lotu GATT-viðræðnanna.
Námsmönnum tryggt hæli
Suharto, forseti Indónesíu, las
upp lokaályktun fundarins en hann
var haldinn í skugga mikilla mót-
mæla á Austur-Tímor gegn yfirráð-
um Indónesa í landinu. Þá eru enn
29 a-tímorskir námsmenn á lóð
bandaríska sendiráðins i Jakarta en
þeir kröfðust þess upphaflega að
fá fund með Bill Clinton, forseta
Bandaríkjanna, eða Warren Christ-
opher utanríkisráðherra. Sátu þeir
báðir APEC-fundinn.
Námsmennirnir hafa nú beðið um
hæli í Portúgal en Austur-Tímor
var áður portúgölsk nýlenda. Anibai
Cavaco Silva, forsætisráðherra
Portúgals, sagði í gær, að verið
væri að vinna að því tryggja náms-
mönnunum hæli í landinu. Clinton
sagði á fréttamannafundi í Jakarta
í gær, að íbúar á Austur-Tímor
ættu að ráða meiru um sín eigin
málefni. Kvaðst hann mundu ræða
það við Suharto, forseta Indónesíu,
á fundi þeirra í dag.
APEC-ríkin eru 18 eins og fyrr
segir, Ástralía, Bandaríkin,
Kanada, Mexikó, Japan, Kína,
Hong Kong, Tævan, Suður-Kórea,
Indónesía, Brunei, Filippseyjar,
Malasía, Singapore, Tæland,
Papúa Nýja Gínea, Nýja Sjáland
og Chile.
Kosið til þings í Nepal
Kjósendur stimpla við tréð,
sólina eða trumbuna
Kathmandu. Reuter.
Reuter
BIÐRAÐIR voru víða við kjörstaði í Nepal í gærmorgun en
þegar lögreglumenn létu bambusstafinn falla gat kosningin
hafist. Myndin er frá kjörstað í höfuðborginni, Kathmandu.
• FINNSKA þingið hélt í gær
áfram síðustu umræðu um aðild-
arsamninginn við ESB. Talsmaður
þingsins sagði að atkvæðagreiðsla
um samninginn yrði næstkomandi
föstudag. Skoðanakannanir meðal
þingmanna sýna að nauðsynlegur
meirihluti, þ.e. tveir þriðju þing-
heims, sé fyrir hendi til að málið
verði samþykkt. Sá möguleiki að
komið verði í veg fyrir samþykkt
aðildar er talinn úr sögunni eftir
að Svíar samþykktu ESB-aðiId í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
• FRAMKVÆMDASTJÓRN Evr-
ópusambandsins tapaði í gær máli,
sem átta aðildarríki höfðuðu gegn
henni fyrir Evrópudómstólnum.
Framkvæmdastjórnin hefur hald-
ið því fram að hún færi ein með
framkvæmd utanríkisviðskipta-
stefnu ESB, en aðildarríkin töldu
að á sumum sviðum væri um sam-
vinnuverkefni þeirra og fram-
kvæmdastjórnarinnar að ræða, og
þau ættu þess vegna, ásamt fram-
kvæmdastjórninni, að skrifa undir
samninginn um Alþjóðaviðskipta-
stofnunina (WTO) sem á að setja
á stofn um áramót. Dómstóllinn
úrskurðaði að á sviði þjónustuvið-
skipta og hugverkaréttinda væri
framkvæmd utanríkisviðskipta-
stefnu samvinnuverkefni aðildar-
ríkjanna og framkvæmdasljórnar-
innar. Úrskurðurinn mun greiða
úr flækjum, sem komið hafa upp
varðandi staðfestingu ESB á nýja
GATT-samkomulaginu, en vekur
spurningar um framkvæmd við-
skiptastefnunnar í framtíðinni.
• EVRÓPSKI fjárfestingarbank-
inn mun lána Eþíópíu, Eritreu og
Djibouti 16,8 milljónir ECU (1,4
milljarða króna) til þess að bæta
fjarskiptakerfi milli ríkjanna
þriggja. Lánið er veitt samkvæmt
Lomé-samkomulaginu, sem kveð-
ur á um margháttaða aðstoð ESB
við ríki í Afríku, Kyrrahafi og
Karabiska hafinu og bættan að-
gang þeirra síðarnefndu að Evr-
ópumarkaðnum.
• ENDURSKOÐENDUR ESB
skiluðu í gær árlegri skýrslu, þar
sem því er haldið fram að grund-
vallaraðhald skorti í fjármálum
sambandsins, þar sem svindl og
eyðsla grasseri. Einkum gagn-
rýndu endurskoðendurnir land-
búnaðarstefnu sambandsins, Evr-
ópska fjárfestingarbankann (fyr-
ir að leyfa ekki aðgang að sumum
skjölum) og Evrópuþingið, sem
hefur byggt sér þinghús fyrir 80
milljarða króna i Brussel, en held-
ur áfram flesta fundi sína í
Strassborg. Búizt er við að skýrsl-
an verði vatn á myllu efasemda-
mannanna í þingflokki brezkra
íhaldsmanna, sem leggjast gegn
samþykkt frumvarps um fjár-
framlag Breta til ESB. Ríkis-
stjórn Johns Majors hyggst hins
vegar flýta afgreiðslu frumvarps-
ins og The Independent segir að
forsætisráðherrann muni telja
atkvæðagreiðsluna um það jafn-
gilda kosningu um traust á rikis-
stjórnina.
ALMENNAR þingkosningar voru í
Nepal í gær, í annað sinn frá því
bundinn var endi á alræði konungs-
ins í Iandinu. Talið er líklegt, að
stjórnarflokkurinn missi meirihluta
sinn á þingi en líklega munu nokkr-
ir daga líða áður en skýrt verður frá
fyrstu tölum.
Um 100.000 menn í öryggissveit-
um ríkisins og herinn, sem er skip-
aður 35.000 mönnum, gæta þess,
að kosningarnar fari vel fram og var
mikil biðröð við kjörstaði í gærmorg-
un. Stimpla kjósendur á kjörseðilinn
og við það flokksmerki, sem þeim
iíkar best, tréð, sólina, plóginn,
trumbuna eða hamarinn og sigðina
svo nokkur séu nefnd.
Nepal, sem liggur á milli tveggja
fjölmennustu ríkja í heimi, Indlands
og Kína, er eitt af tíu fátækustu
ríkjunum og meðalárstekjur á mann
aðeins rúmar'12.000 kr. Nepalski
Kongressflokkurinn vann sigur í
kosningunum 1991, fyrstu fijálsu
kosningunum eftir að Birendra kon-
ungur var neyddur til að afsala sér
mestu af völdum sínum, en innan-
flokksátök og ásakanir um spillingu
urðu til þess, að Girija Prasad for-
| sætisráðherra boðaði til nýrra kosn-
inga hálfu öðru ári áður en kjörtíma-
bilinu lýkur.
Svipuð stefna
Tvær helstu fylkingarnar í nep-
ölskum stjórnmálum 'eru Kongress-
flokkurinn, sem fékk 114 sæti af
205 í síðustu kosningum, og Eining-
arsamtök Marx-Lenínista, sem
fengu 81 þingmann. Þrátt fyrir rót-
tækt heiti er stefnuskrá samtakanna
svipuð stefnuskrá Kongressflokksins
og leiðtogi þeirra, Man Mohan Ad-
hikary, heitir að standa vörð um fjöl-
flokkalýðræði og kapitalisma komist
hann til valda.
t
I
l
i
i
f
d
(
£
t
C
c
I
I
[
:
í
I
;
i
;
:
1