Morgunblaðið - 29.11.1994, Blaðsíða 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Lúðvík Jósepsson, fyrrum ráð-
herra og formaður Alþýðu-
bandalagsins, var jarðsettur í
gær frá Dómkirkjunni í
Reykjavík. Fjölmenni var við
útförina og meðal viðstaddra
forseti íslands, forseti Alþingis
og ráðherrar. Séra Halldór
Reynisson í Hruna jarðsöng og
organisti var Marteinn H. Frið-
riksson. Szymon Kuran lék ein-
leik, Inga J. Backman ein-
Útför Lúðvíks
Jósepssonar
söngvari og Karlakór Reykja-
víkur sungu við athöfnina. Lík-
menn voru Ólafur Ragnar
Grímsson formaður Alþýðu-
bandalagsins, Ragnar Arnalds
Morgunblaðið/Kristinn
formaður þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, Svavar Gestsson
alþingismaður, Helgi Seljan
fyrrverandi alþingismaður,
Smári Geirsson forseti bæjar-
stjóraar á Neskaupstað, Guð-
mundur Bjarnason bæjarstjóri
í Neskaupstað, Björgvin Vil-
mundarson bankasljóri Lands-
bankans og Kjartan Gunnars-
son formaður bankaráðs
Landsbankans.
Einkavæðing Lyfjaverslunar ríkisins
Vill heimild til að
selja öll bréfin
FRIÐRIK Sophusson fjánnálaráð-
herra hefur lagt fram lagafrumvarp
á Alþingi um að honum verði heimiit
að selja öll hlutabréf ríkisins í Lyfja-
verslun ríkisins. Helmingur bréfanna
seldist upp sama dag og þau voru
sett á markað.
Alþingi samþykkti síðasta vor lög
um að breyta Lyfjaverslun ríkisins í
hlutafélag og að fjármálaráðherra
væri heimilt að selja helming hluta-
bréfa ríkisins. Hlutafélagið tók til
starfa í júlí og samkvæmt stofnefna-
hagsreikningi, sem samþykktur var
7. nóvember sl. var eigið fé fyrirtæk-
isins 430 milljónir, þar af hlutafé 300
milljónir. Heildareignir Lyfjaverslun-
arinnar námu hins vegar 791 milljón.
Ríkið bauð þann 17. nóvember 150
milljónir af hlutafé sínu til sölu á
genginu 1,34 og seldust bréfín upp
samdægurs fyrir 201 milljón.
Lagafrumvarp um
umsýslugjaldið
TRYGGINGARÁÐHERRA hefur lagt
fram frumvarp á Alþingi sem heimil-
ar Fasteignamati ríkisins að inn-
heimta svonefnt umsýslugjald af hús-
eigendum. Reglugerð um slíkt gjald
var raunar sett í haust en efasemdir
hafa verið uppi um að hún hafí laga-
stoð og því er þetta frumvarp lagt
fram.
Samkvæmt frumvarpinu er Fast-
eignamati ríkisins heimilt að inn-
heimta 3 prómill af brunabótamati
húseigna í umsýslugjald, en þetta
svarar til 30 króna af hverri milljón.
Gjaldið á að standa straum af þjón-
ustu sem Fasteignamatið veitir hús-
eigendum með því að halda landskrá
yfír brunabótamat húseigna og fylgj-
ast með því að brunabótamat hús-
eigna sé rétt á hveijum tíma.
Samkvæmt frumvarpinu verða
fleiri breytingar á lögum um bruna-
tryggingar sem tengist auknu hlut-
verki Fasteignamatsins og uppsetn-
ingu svokallaðrar Landskrár fast-
eigna en í lögum, sem Alþingi sam-
þykkti í vor var Fasteignamatinu fal-
ið að annast mat á skylduvátryggðum
húsum og halda utan um skráningu
brunatryggðra húseigna í landinu.

Ríkisendurskoðun um sölu ríkiseigna ^t-^94
Markmið sljómvalda hefðu
mátt vera skýrari
Morgunblaðið/RAX
Sigurkoss
JÓHANNES R. Jóhannesson fagn-
aði öðru sæti á heimsmeistara-
móti áhugamanna í snóker, sem
fór fram í Jóhannesarborg í Suð-
ur-Afríku og lauk um helgina.
Dómurinn 1
Hágangsmálinu
Norska
ákæruvald-
ið áfrýjar
Ósló. Morgunblaðið.
NORSKA ákæruvaldið hefur ákveðið
að áfrýja dómi Héraðsdóms í Norður-
Tromsfylki yfir útgerð og skipverjum
á Hágangi II, sem norska
strandgæzlan færði til hafnar í Nor-
egi í ágúst vegna veiða á fískvernd-
arsvæðinu við Svalbarða.
Ákæruvaldið sættir sig ekki við
að skipstjórinn og útgerðin skuli
hafa verið sýknuð af ólöglegum veið-
um. Þá telur saksóknaraembættið
að dómurinn yfir Antoni Ingvasyni
stýrimanni, sem var fundinn sekur
um að hafa skotið í átt að
strandgæzlumönnum, sé of vægur.
Héraðsdómur komst að þeirri nið-
urstöðu að strandgæzlan hefði verið
í órétti þegar hún skar á togvíra
Hágangs II, og því hyggst ákæru-
valdið jafnframt reyna að hnekkja
fyrir hæstarétti.
Kristín Björg Ingvadóttir tók á
móti kærastanum í gær og að sjálf-
sögðu með sigurkossi.
■ Annað sætið/B12
Skíðalyftur
í viðlaga-
tryggingu
SKYLT verður að viðlaga-
tryggja skíðalyftur, samkvæmt
stjórnarfrumvarpi sem lagt var
fram á Alþingi í gær. Það þýðir
að tjón sem verður á skíðalyftum
vegna eldgosa, jarðskjálfta,
skriðufalla, snjóflóða og vatns-
flóða er bótaskylt.
Samkvæmt frumvarpinu
verður Víðlagatryggingu ís-
lands einnig heimilt að greiða
bætur vegna tjóns sem varð í
snjóflóðum síðasta vetur á skíða-
lyftum á ísafirði eins og skyldu-
tryggingin hefði tekið-gildi frá
1. janúar 1994.
I greinargerð með frumvarp-
inu kemur fram, að með því sé
tekin af um það öll tvímæli að
viðlagatryggja skuli skíðalyftur
en um þetta atriði hafi verið
nokkur ágreiningur. Þess séu
einnig dæmi að eigendur skíða-
lyfta hafi ekki getað tryggt lyft-
urnar gegn náttúruhamförum.
„LÖGFESTA þarf reglur sem kveða
í meginatriðum á um hvemig standa
ber að sölu á eignum ríkisins," segir
í ábendingum Ríkisendurskoðunar í
skýrslu um sölu á fyrirtækjum í eigu
ríkisins 1991-1994. Telur stofnunin
að undantekningarlaust eigi að aug-
lýsa opinberlega til sölu þau fyrirtæki
sem ríkið hyggst selja.
Ríkisendurskoðun kemst að þeirri
niðurstöðu að Framkvæmdanefnd um
einkavæðingu hafí unnið ötullega að
framkvæmd á stefnu stjómvalda í
einkavæðingarmálum. „Það sem að
mati Ríkisendurskoðunar hefur helst
torveldað framkvæmd þessara mála
er að markmiðssetning stjómvalda
hefði mátt vera skýrari. Þetta á ekki
síst við um það atriði hvort hámarka
skuli tekjur af sölu, eða hvort önnur
sjónarmið, ósamrýmanleg þessu, eigi
að hafa meira vægi,“ segir í skýrsl-
unni.
Stofnunin leggur til að einum aðila
innan stjómkérfísins sé falin umsjón
með sölunni sem beri á hénni ábyrgð
og skilja þurfí sem mest á milli
markmiðssetningar stjómvalda og
faglegrar umsjónar með sölu.
Þá telur hún að við sölu á eignar-
hlutum í fyrirtækjum ætti að nýta
þekkingu sem til staðar sé innan
stjómkerfisins eftir því sem kostur
er áður en leitað sé til utanaðkom-
andi aðila. Og áður en fyrirtæki eru
boðin til sölu vill Ríkisendurskoðun
að kynnt sé hvaða sjónarmið verði
látin ráða mati á tilboðum og gefa
þurfí hæfilega rúman tímafrest þegar
fyrirtæki séu boðin til sölu.
„Æskilegt er að stjómvöld hafi
mótað sér fyrirfram skoðun á hvað
sé lægsta ásættanlegt söluverð hveiju
sinni,“ segir í skýrslunni og ennfrem-
ur er lagt til að tekin verði afstaða
til hvort ástæða sé til að selja einstök
ríkisfyrirtæki í áföngum.
Aukin ábyrgðartilfinning
Loks bendir Ríkisendurskoðun á
að af viðtölum við eigendur sumra
fyrirtækja sem hafa verið einkavædd
megi ráða að ábyrgðartilfínning
stjómenda og starfsmanna hafí auk-
ist, ákvarðanataka sé orðin skjótvirk-
ari því ríkisfyrirtæki hafi liðið fyrir
seinvirka ákvarðanatöku og einnig sé
sveigjanleiki í starfsmannavali meiri
og unnt sé að umbuna starfsmönnum
fyrir vel unnin verk.
Stundum of
hratt farið
í sakir
RÍKISENDURSKOÐUN telur í
skýrslu sinni um sölu á fyrirtækj-
um í eigu ríkisins á árunum
1991-1994 að sala á hlutabréfum
ríkisins í Þróunarfélagi íslands
hf. veki upp þá spurningu hvort
stundum sé of hratt farið í sakir
við sölu fyrirtækja í eigu ríkisins.
Rifjað er upp að aðeins tvö
samtök lífeyrissjóða. hafi óskað
eftir viðræðum um kaup á bréf-
unum og ákveðið var að selja
þeim þau á 130 millj. kr. en þau
höfðu áður verið metin á bilinu
150-165 millj. kr. og fram-
kvæmdanefnd um einkavæðingu
áður samþykkt að lægsta viðun-
andi verð væri á bilinu 135-140
milíj. „f sumum tilfellum kann
að vera skynsamlegt að bíða með
sölu í þeirri von að hærra verð
kunni að bjóðast síðar,“ segir
Ríkisendurskoðun.
Réttara að auglýsa bréfin
í skýrslunni er bent á að við
sölu á, hlutabréfum ríkisins í
Ferðaskrifstofu íslands hf. hafi
stjórnvöld viljað að starfsmenn
eignuðust allt fyrirtækið og öðr-
um aðilum ekki verið boðin bréfin
til kaups. Bréfin voru seld fyrir
19 millj. kr. en verðbréfafyrirtæki
hafði metið hæsta mögulegt verð
fyrir þau 23 millj.
„Það er mat Ríkisendurskoðun-
ar að réttara hefði verið að aug-
lýsa bréfin opinberlega til sölu
eins og verðbréfafyrirtækið sem
hafði með þetta mál að gera virð-
ist hafa gengið út frá. Forkaups-
réttur sem starfsmönnum var lög-
um samkvæmt tryggður hefði átt
að nægja til að gæta hagsmuna
þeirra við sölu fyrirtækisins," seg-
ir Ríkisendurskoðun.
Sala ríkisfyrirtækja 1991-94
Skilaði ríkissjóði
826 millj. kr.
RIKIÐ. hefur. selt eða lagt niðhr og
selt eignir á annars tugs fyrirtækja,
sem voru að hluta eða öllu leyti í
eigu þess frá árinu 1991 fram á
mitt ár 1994. Salan hefur skilað rík-
issjóði 826 milljónum króna, að því
er fram kemur í nýrri skýrslu Ríkis-
endurskoðunar.um sölu á fyrirtækj-
um í eigu ríkisins.
Tekjur af sölu fyrirtækja í eigu
ríkisins námu um 1.250 millj. kr.,
kostnaður við sölu nam um 36' millj.
(þar af voru greiddar tæplega 20
millj. í sölulaun) og yfirtekin lán
vegna sölu SR-mjöls hf. námu um
390 millj. Þannig nam hreinn hagn-
aður af sölu 826 millj. kr.
„Til marks um áhrif af einkavæð-
ingu má nefna að velta þeirra tíu
fyrirtækja sem ríkið seldi, og voru
að öllu leyti í eigu þess, nam saman-
lagt um 4,6 milljörðum kr. síðasta
árið sem ríkið átti þau. Velta SR-
mjöls hf. nam þar af 3,2 milljörðum
kr. Alls störfuðu liðlega 340 manns
hjá þessum fyrirtækjum áður en þau
voru seld. Segja má að umsvif hins
opinbera hafí því minnkað sem þessu
nemur,“ segir í lokakafla skýrslunn-
ar.