Morgunblaðið - 29.11.1994, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1994 27
LISTIR
Ævintýrið og
veruleikinn
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson.
ÓLÖF Sesselja Óskarsdóttir, Helga Ingólfsdóttir og Margrét Bóasdóttir við vígslu Oddsstofu.
Sclfossi. Morgunblaðið.
NÝR samkomusalur, Oddsstofa,
var tekinn í notkun við hátíðlega
athöfn í Skálholti á laugardag,
26. nóvember. Oddstofa tengist
svefnskála sumarbúðaaðstöðu
þjóðkirkjunnar í Skálholti og
bætir mjög aðstöðu til samkomu-
halds. Oddsstofa heitir eftir
Oddi Gottskálkssyni er fyrstur
þýddi nýja testamentið á íslensku.
Arkitekt stofunnar er Helgi
Hafliðason.
Herra Sigurður Sigurðarson
vígslubiskup í Skálholti flutti
vígsluorð og gat þess meðal ann-
ars að bygging Oddsstofu væri
tímamot og sigur þeirra sem
byggt hefðu upp Skálholtsbúðirn-
ar.
Herra Ólafur Skúlason biskup
íslands rifjaði upp sögu Odds
Gottskálkssonar sem húsið heitir
eftir. Fyrsta þýðing Odds á Nýja
testamentinu kom út 1540, prent-
að í Hróarskeldu. Herra Ólafur
sagði sögu Odds ekki haldið
nægilega á lofti. „Við eigum að
láta verk hans lifa í þakklátum
huga þakklátrar kirkju,“ sagði
lierra Ólafur Skúlason.
Aðstaðan nýtist mörgum
Séra Guðmundur Óli Ólafsson
hefur haft uppbyggingu Skál-
holtsbúðanna sem sérstakt áhuga-
mál. Opnum Oddsstofu var honum
Oddsstofa
opnuð í
Skálholti
því sérstakt ánægjuefni. Upp-
bygging búðanna hófst fljótlega
eftir vígslu Skálholtskirkju 1963.
1966 var fyrsti skálinn tekinn í
notkun. Skálholtsskóli byrjaði í
sumarbúðaaðstöðunni 1972
og var þar fyrstu tvo veturna
er hann flutti í nýtt hús á kirkju-
staðnum. 1977 var gert sérstakt
átak í endurreisn sumarbúðanna
og hefur Guðmundur Óli haft
ábyrgð á rekstrinum síðan.
Á staðnum eru nú þrjú
stakstæð hús og svefnskáli sem
tengist Oddsstofu. „Það hafa sí-
fellt fleiri aðilar nýtt sér aðstöð-
una, kórar og fleiri tónlistarmenn
sem æfa í kirkjunni," sagði Guð-
mundur Óli. Hann sagði að þörf
hefði verið fyrir húsin í starfi
kirkjunnar. Hann sagði að Odds-
stofa yki rýmið og fleiri kæmust
að staðnum en áður.
Helga Ingólfsdóttir, Ólöf
Sesselja Óskarsdóttir og Margrét
Bóasdóttir fluttu íslensk sönglög
við vígslu hússins. Helga sagði
að Oddsstofa myndi nýtast til
margháttaðrar starfsemi. Frá
1980 hafa tónlistarmenn haft að-
setur í búðunum, komið með fjöl-
skyldur sínar með sér og verið
allt upp
í 30 manns í einu í 5 vikur. „Það
er mjög góð aðstaða til að dvelja
hér við æfingar. Síðan er Skál-
holtskirkja besta tónlistarhús
landsins hvað hljómburð snertir
og þar er komin ástæðan fyrir
því að tónlistarmenn laðast
að staðnum.
Þessi kirkja leggur tónlistar-
fólki vissar skyldur á herðar.
Við höfum auk þess sögu staðar-
ins og ekki síður tónlistarsögu
hans. Hér var skipulagður söngur
margar aldir og leikið á hljóðfæri
til dæmis á 17. öld. Á tímum
þrenginga rofnaði þessi þróun
mála og okkur finnst við vera að
taka upp þráðinn á ný. Með hljóm-
burðinum og sögunni laðar
Skálholtskirkja tónlistarfólk til
sín,“ sagði Helga Ingólfsdóttir.
Helga sagði mörg verkefni
framundan til dæmis í tengslum
við nýstofnað kirkjutónlistarsvið
við skólann. „Við viljum
leggja sérstaka rækt við
kirkjutónlistina," sagði Helga.
BOKMENNTIR
Æ v i s a g a
ÓSKARS SAGAHALL-
DÓRSSONAR
eftir Ásgeir Jakobsson. 344 bls. Útg.:
Setberg. Pentun: Prentberg hf.
Reykjavík, 1944. Verð kr. 3.580.
ÁSGEIR Jakobsson er manna
fróðastur um sjávarútvegsmál.
Bækur hans, sem eru orðnar nokk-
uð margar, tengjast langflestar sjó-
sókn og útgerð. Enginn var því
betur í stakk búinn að skrá ævi-
sögu stórútgerðarmannsins og
þjóðsagnapersónunnar Óskars
Halldórssonar. Hálft fjórða hundr-
að síður er bókin með nafnaskrá;
stórfróðleg og að mínum dómi
skemmtileg. Að meirihluta er þetta
gegnheil fræðimennska. En höf-
undurinn getur líka brugðið á leik
og blandað saman fróðleik og
skemmtun. Mynd sú, sem hann
bregður upp af söguhetjunni, er
hvergi daufari en ímynd þjóðsög-
unnar, en talsvert fyllri og að sumu
leyti öðruvísi. Þjóðin hefur löngum
gert sér í hugarlund að Óskar
Halldórsson hafi verið eins og afar
slyngur spilamaður, sóst eftir
áhættu og staðið ýmist með fullar
hendur fjár eða galtóma pyngju.
Hið fyrrtalda á við veik rök að
styðjast en hið síðar talda var bæði
satt og rétt. Síldargróðinn gat orð-
ið umtalsverður í góðæri. En hann
gat líka orðið minni en enginn. Og
þá var þröngt í búi hjá stórgróða-
manninum.
Ekki verður séð að Óskar hafi
sóst eftir áhættu áhættunnar
vegna. Fyrst og fremst er honum
lýst sem afburða duglegum og
þrekmiklum manni sem var þar að
auki áræðinn og kjarkmikill. En
um áhættuna var það að segja að
hún var beinlínis hluti af starfinu.
Ásgeir Jakobsson segir að Óskar
hafi verið »ástríðuathafnamaður«.
Það er vafalaust rétta orðið. Líka
segir hann að Óskar hafi verið
»mestur ferðalanga, en lélegastur
bókhaldari sinnar samtíðar, þó alls-
vitandi um rekstur sinn«. Skilvís
hefur hann verið — á sinn hátt!
Gæti hann ekki staðið í skiium á
stundinni gerði hann það síðar. Þá
var við brugðið greiðvikni hans og
örlæti. Má með sanni segja að hann
hafi skapað þá fyrirmynd sem
margur útgerðarmaðurinn hefur
síðan reynt að líkjast.
Með þessari Óskars sögu rekur
Ásgeir Jakobsson jafnframt sögu
síldveiðanna frá upphafi. Það er
saga sigra og ósigra. Allt var hér
frumstætt í byijun aldar. Erfiðust
reyndust sölumálin. íslendingar
þekktu svo lítið til kaupskapar.
Síldarspekúlantinn varð að vera
allt í senn: kaupandi, matsmaður,
verkandi, bókhaldari, forstjóri, selj-
andi. Og ef vel átti að ganga —
eigin verslunarfulltrúi erlendis.
Ljóst er að höfundurinn hefur
sjálfur haft ærna skemmtun af að
færa í letur þessa sögu. Ásgeir
Jakobsson er hér að lýsa því sem
hann þekkir best. Hann man sögu-
hetjuna. Og hann man tímana fyr-
ir stríð, vinnubrögðin, lífshættina,
að ógleymdri stemmningunni. Fyrir
honum er þetta allt saman eins og
hver annar nálægur veruleiki.
Hispurslaust ræðir hann um menn
og málefni — stjórnmálin þá hvergi
undanskilin — og segir meiningu
sína umbúðalaust. Á stöku stað
hefði mátt fara betur ofan í stílinn,
strika út og hnika til. Allt um það
hefur Óskars Halldórssonar hér
með verið minnst með verðugum
hætti. Síðar meir verður þessi
óvenjulegi maður vafalaust einn
þeirra sem getið verður þegar öldin
er á enda og allt gleymt og grafið
nema stóru málin.
ErlendurJónsson
Á valdi örlaganna
TÓNLIST
Þjððlcikhúsið
ÓPERAN VALD ÖRLAG-
ANNA EFTIR VERDI
Hjjómsveitarstjóri Rico Saccani.
Föstudagur 25. nóvember.
NÚ ÞEGAR hafa tveir tónlistar-
gagnrýnendur Morgunblaðsins
íjallað um uppfærsluna á Valdi ör-
laganna í Þjóðleikhúsinu en undir-
ritaður fór sl. föstudag er sýningar
hófust aftur eftir nokkurt hlé. Hver
sýning er sjálfstæður viðburður og
þó allt eigi að vera með sama svip,
þarf lítið til að veigamiklar breyt-
ingar verði á, t.d. eins og á þessari
sýningu, er Rico Saccani tók að sér
hljómsveitarstjórnina og gaf sýn-
ingunni nýtt svipmót. Stjórnandinn
ræður mjög miklu um hraða sýning-
arinnar og í fyrsta þætti mátti heyra
að Saccani er maður hraðans og
ætlaði sér að keyra upp sýningar-
hraðann, svo að á stundum gætti
nokkurs ósamræmis, einkum á milli
kórs og hljómsveitar. Þetta tók á
sig stilltari mynd er á leið sýning-
una og flytjendur urðu léttari í
taumi, I raun ætti undirritaður ekki
að fjalla frekar um sýninguna en
sem fyrr fór stórtenorinn Kristján
Jóhannsson með hlutverk Alvaros,
sem ásamt Elínu Ósk Óskarsdóttur
í hlutverki Leonóru, báru uppi sýn-
inguna með glæsilegum söng.
Kristján söng frábærlega vel í báð-
um atriðunum á móti Carlo og ekki
síður í lokaatriðinu með Leonóru.
Elín Ósk var frábær og hefur tekið
sér stöðu sem ein besta söngkona
okkar íslendinga með túlkun Leon-
óru í klausturatriðinu og lokasöngn-
um. Keith Reed söng Carlo og
gætti nokkurrar þreytu í söng hans
á móti Kristjáni í einu af rismestu
atriðum óperunnar en þó sérstak-
lega er Carlo fær sönnum fyrir því
hver hinn dularfulli vinur hans er
í raun og veru. Athyglisverður var
söngur Magnúsar Baldvinssonar í
hlutverki ábótans, yfirvegaður og
trúverðugur, þó gervið hefði mátt
vera eldri manns en hér gat að sjá.
Ingveldur Ýr Jónsdóttir (Prezios-
illa), Bergþór Pálsson (Melitone) og
Sigurður Björnsson (Trabuco) voru
öll góð. Aðrir söngvarar fóru með
minni hlutverk Guðrún Jónsdóttir
(Curra) og Jóhann Sigurðarson leik-
ari fór með hlutverk borgarstjórans
en bæði hann og Stefán Arngríms-
son (Calatrava og læknirinn) voru
sönglega einum of slakir til að eiga
heima í þessari uppfærslu. Kór og
hljómsveit áttu góða spretti en
Rataplan kórinn var þó einum of
flausturslega sunginn, svo að vant-
aði í hann herhvötina, er fær alla
til að þramma út í opinn dauðann.
Eins og fyrr segir stjórnaði Saccani
mjög inn á hraðann og náði oft að
gera sýninguna mjög líflega og
skarpa, sérstaklega þar sem tekist
var á, eins óg í samleiksatriðunum
á milli Alvaros og Carlos og einnig
að magna upp sterka stemmningu
í hinni áhrifamiklu klaustursenu
með Leonóru.
Jón Ásgeirsson
„Ó, helga nótt“
Aðventutónleikar Kvennakórs Reykjavíkur
verða haldnir í Hallgrímskirkju miðvikudaginn
30. nóvember kl. 20:30 og föstudaginn
2. desember kl. 20:30.
Einsöngvarar:
Björk Jónsdóttir, sópran.
Þorgeir Andrésson, tenór.
Sönghópar:
Vox Feminae úr Kvennakórnum.
Félagar úr Fóstbræðrum.
Stjórnandi:
Margrét J. Pálmadóttir.
Aðgöngumiðasala á skrifstofu kórsins,
að Ægisgötu 7, alla morgna
kl. 9 -11:30 og við innganginn.
KVENNAKÓR REYKJAVÍKUR