Morgunblaðið - 21.12.1994, Blaðsíða 10
10 MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Könnun Hagvangs fyrir Skógrækt ríkisins
57% heimila
með lifandi jólatré
FÓLK að velja sér jólatré.
Morgunblaðið/Sverrir
HAGVANGUR hefur gert
könnun meðal Islendinga fyrir
Skógrækt ríkisins á því hvern-
ig jólatré fólk hefur á heimil-
um sínum á jólunum. Sambæri-
leg könnun var gerð árið 1979
og hefur könnunin nú leitt í
ljós að fleiri hafa lifandi jólatré
nú en þá.
Tekið var slembiúrtak 1.000
íslendinga um allt land á
aldrinum 18-67 áraúrþjóð-
skrá. Könnunin var fram-
kvæmd símleiðis dagana 28.
nóvember til 6. desember sl.
Nettósvarhlutfall var 75,9%.
Sú könnun sem er til saman-
burðar frá 1989 var byggð á
samskonar 1.000 manna slemb-
iúrtaki og einnig gerð símleið-
is. Nettósvarhlutfall þá var
79%.
57,1% með lifandi jólatré
Spurt var: „Hvort eruð þið
yfirleitt með gervijólatré eða
"VERULEG aukning hefur orðið á
reykingum meðal nemenda í eldri
bekkjum grunnskóla og nema í
framhaldsskólum síðastliðin ár.
Halldóra Bjarnadóttir formaður
tóbaksvamarnefndar segir að á
hveiju ári séu börn á aldrinum 11
tjl 16 ára frædd um skaðsemi
reykinga á vegum Krabbameinsfé-
laganna. Spurningin sé hversu
mikill áróður sé þess utan í skólun-
um og á heimilunum gegn reyk-
ingum. „Það þarf stöðugan áróður
lifandi jólatré á ykkar heimili
á jólunum?" Niðurstöður urðu
þessar: 1989 sögðust 53,2%
vera með lifandi jólatré en
57,1% nú. 41,4% sögðust 1989
vera með gervijólatré en 34,5%
nú. 3,2% svöruðu „veit ekki“
árið 1989 en 6% nú og 2,2%
sögðust 1989 ekki vera með
neitt jólatré en 2,4% nú.
Fleiri með lifandi jólatré á
höfuðborgarsvæðinu
Ef einungis eru teknir þeir
sem eru með annaðhvort lif-
andi jólatré eða gervijólatré
fæst eftirfarandi niðurstaða:
1989 sögðust 56,2% vera með
lifandi jólatré en 62,3% nú.
43,8% sögðust 1989 vera með
gervijólatré en 37,7% nú.
Könnunin sýnir marktæka
aukningu á lifandi jólatrjám
og fækkun gervijólatrjáa á
heimilum landsmanna á jólun-
um milli áranna 1989 og 1994.
og sameiginlegt átak heimila og
skóla,“ sagði hún.
Á fundi __ formanna Krabba-
meinsfélags íslands var samþykkt
ályktun þar sem lýst er áhyggjum
vegna aukinna reykinga meðal
nemenda í eldri bekkjum grunn-
skóla. Mikilvægt væri að bregðast
við þessari öfugþróun með sam-
Munur er á milli höfuð-
borgarsvæðisins og lands-
byggðarinnar ef miðað er við
könnunina nú. Þannig fæst, ef
einungis eru teknir þeir sem
annaðhvort eru með lifandi
stilltu átaki unga fólksins sjálfs,
foreldra, skóla og æskuiýðssam-
taka í samvinnu við Krabbameins--
félagið og heilbrigðisyfiivöld. Var
skorað á heilbrigðisráðherra að
leggja þegar fram nýtt tóbak-
svarnarfrumvarp til afgreiðslu á
Alþingi í vetur.
Foreldrar eru fyrirmyndin
Halldóra Bjarnadóttir sagði að
könnun sem gerð var í vor sýndi
að meiri líkur væru á að börn
byijuðu að reykja ef foreldramir
reyktu. „Foreldrar eru ákveðin
fyrirmynd og ég hef orðið vör við
að þeir foreldrar sem reykja veigra
sér við að ræða um skaðsemi reyk-
inga við börnin sín,“ sagði hún.
„Þetta er ekki rétt því þessir for-
eldrar eru ekki síður til þess falln-
ir að vara við reykingum og vara
þau við að lenda í þessari fíkn.
Þá er það mjög mikilvægt að for-
eldrar fylgist vel með börnunum
þegar þau eru að fíkta og reyna
að ná til þeirra áður en þau verða
fíklar.“
Benti hún sérstaklega á nauð-
syn þess að foreldrar væru vak-
andi gagnvart munn- og neftóbaki
en þessar tegundir innihalda mun
meira af nikótíni en sígarettur.
Komið hafi í ljós að neysla þurrtób-
aks hafi aukist verulega á und-
anförnum árum og um leið hafa
reykingar drengja aukist verulega
umfram stúlkna. Taldi Halldóra
að drengir ánetjuðust frekar þurr-
tóbaki fyrstu tvö til þijú árin en
síðan tæki sígarettan við. „Þetta
er mín skoðun og hef ég horft á
þetta vaxa eins og faraldur,“ sagði
hún. „Árið 1987 voru flutt inn 45
kíló af þessu fínkornaða neftóbaki
en það sem af er þessu ári hafa
verið flutt inn 1.460 kíló.“
jólatré eða gervijólatré: 71,1%
(29,9% gervi) heimila á höfuð-
borgarsvæðinu eru með lifandi
jólatré en 51,2% (48,8% gervi)
heimila á landsbyggðinni og
er það marktækur munur.
Kaffihúsin
eru reykhús
Halldóra sagði að mikill áhugi
væri fyrir að fá inn í lög um tób-
aksvarnir að bannað verði að selja
17 ára unglingum og yngri tóbak.
Þannig mætti ná til allra grunn-
skólabama. Víða erlendis næði
bannið allt til 21 árs aldurs. „Ég
vil reyna að ná grunnskólanum
reykfríum,“ sagði hún. „Það eru
miklar reykingar í framhaldsskól-
um núna. Þetta er tískubylgja sem
gengur yfir. Þau sitja á kaffihús-
um, hlusta á þunglyndisleg ljóð
og reykja. Þetta var svona í París
áður en ekki lengur en þessi kaffi-
hús okkar mætti í raun kalla reyk-
hús.“
Benti Halldóra á að unglingarn-
ir væru í raun að skrifa upp á 100
þús. króna víxil á ári en það er
útlagður kostnaður við að reykja
einn pakka á dag. „Ef þau byija
að reykja þá er ólíklegt að þau
reyni að hætta fyrr en þau stofna
sitt eigið heimili og þurfa að nota
peningana í framfærslu,“ sagði
hún. Halldóra sagði það sjálfsagt
að foreldrar sem reyktu tækju til-
lit til barnanna og létu vera -að
reykja fyrir framan þau, við sjón-
varpið, í bílnum eða við matborð-
ið. Helst ættu þeir að takmarka
reykingarnar við einn ákveðinn
stað í húsinu eða reykja utandyra.
Tóbaksverð
hækki
Sagði hún nauðsynlegt að
hækka verð á tóbaki og hætta að
reikna tóbaksverð inn í vísitöluna.
Það hafi sýnt sig erlendis að við
hver 10% sem tóbak hækkar
minnki neysla í yngstu aldurshóp-
unurii um 3%-4%. Árið 1986
reyktu 6 til 8% unglinga 12-16
ára en 1990 reyktu 2,1% á Norður-
landi eystra og árið 1994 voru það
4,4%.
Brenndist
illa við
bensín-
sprengingn
VINNUSLYS varð í vélsmiðju
í Mosfellsbæ undir kvöld á
mánudag. Maður brenndist í
andliti og á útlimum þegar
neisti hljóp í bensínsbrúsa úr
rafsuðu sem hann var að vinna
við. Maðurinn liggur þungt
haldinn á Landsspítala.
Bensínbrúsinn sprakk og af
varð snögglega mikill eldur
sem læsti sig í föt mannsins.
Maðurinn náði með hjálp
vinnufélaga sinna að slökkva
eldinn með handslökkvitæki.
Maðurinn var fluttur á
slysadeild Borgarspítala og
þaðan á gjörgæsludeild Land-
spítala. Að sögn læknis þar
er maðurinn talsvert brenndur
í andliti og á útlimum. Hann
er ekki í lífshættu og er líðan
hans sögð eftir atvikum.
Stal söfnun-
arbaukum
úr kirkju
LÖGREGLUMENN stöðvuðu
för ökumanns á sunnudag, þar
sem þeir grunuðu hann um að
aka undir áhrifum áfengis. í
bifreið mannsins, sem hefur
margsinnis komið við sögu
lögreglu, fundust söfnunar-
baukar frá kirkjulegri hjálpar-
stofnun. Hann viðurkenndi að
hafa stolið þeim úr kirkju einni
í borginni. Baukum og pening-
um var komið til skila.
Hnuplað úr búðum
Tilkynnt var um 13 hnupltil-
vik úr verslunum um helgina.
Verðmæti hlutanna, sem reynt
var að hnupla, var allt frá
nokkrum krónum upp í á þriðja
þúsund króna. Í öllum tilvikum
eru ritaðar lögregluskýrslur
og nöfn einstaklinganna færð
í kæruskrár lögreglu.
Leita stol-
ins bíls
LÖGREGLAN í Hafnarfirði
lýsir eftir hvítum Nissan Sunny
fólksbíl, R-53687, sem stolið
var í bænum aðfaranótt sl.
laugardags. Bíllinn er auð-
þekkjanlegur á dökkri fílmu
sem límd er innan á afturrúðu
hans.
Fjöldi
árekstra í
jólaumferð
TÓLF árekstrar urðu í Reykja-
vík frá morgni til klukkan 19
í gærkvöldi. í tveimur tilvika
hlutust af minniháttar meiðsli,
að sögn lögreglu, en í öðrum
tilvikum var um að ræða nokk-
urt eignatjón.
Eins og jafnan síðustu dag-
ana fyrir jól var umferðin með
þyngsta móti í borginni.
Lögreglan sagði að óvenju-
margir gangandi vegfarendur
hefðu hringt til að kvarta und-
an hálum gangstéttum. Ekki
höfðu orðið alvarleg slys vegna
þessa í gær, að sögn lögreglu,
en allvíða var því talið ábóta-
vant að verslunareigendur
hefðu gert hreint fyrir sínum
dyrum í þessum efnum.
Áhyggjur vegna aukinna reykinga eldri nemenda í grunnskólum
Hvatt til sameiginlegs
átaks heimila og skóla
Nær 1.500 kíló af fínkornóttu tóbaki
hafa verið flutt inn á þessu ári