Morgunblaðið - 21.12.1994, Blaðsíða 30
30 MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
PltrgminMaliÍ
STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SNJÓFLÓÐA-
VARNIR
ATÓLF ÁRA tímabili, 1980-1991, létust 789 ís-
lendingar af slysförum. Flestir féllu í valinn í
umferðinni, 320 talsins, þar af 31 erlendis. Hátt í 200
dauðsföll voru rakin til slysa á sjó og drukknana í sjó
og vötnum. En víðar leynast hættur í íslenzkri náttúru
og íslenzku umhverfi. Á það vorum við áþreifanlega
minnt þegar bóndinn á Saurum í Súðavík, Karl Georg
Guðmundsson, sem er á áttræðisaldri, bjargaðist naum-
lega úr snjóflóði er féll á bæ hans síðastliðinn sunnu-
dag.
Morgunblaðið hefur það eftir Magnúsi Má Magnús-
syni, snjóflóðafræðingi, í gær, að 130 manns hafi far-
izt í snjóflóðum hér á landi á okkar öld. Hér skal minnt
á tvö hörmuleg slys af þessu tagi. Átján manns létu
lífið ífniklum snjóflóðum norður í Sigiufirði í aprílmán-
uði árið 1919. Mörg hús sópuðust þá á sjó út með
manni og mús. Níu manns létu lífið er snjöflóð féllu
á byggð í Neskaupstað 20. desember árið 1974.
Snjóflóðin í Siglufirði og Neskaupstað skyldu eftir
sig sár, sem seint gróa. Eignatjón má að vísu bæta
en manntjón ekki. En þjóð, sem situr uppi með reynslu
af þessu tagi, axlar jafnframt ábyrgðina á því að grípa
til fyrirbyggjandi slysavarna. í þeim efnum erum við
eftirbátar þjóða sem búa við svipaðan vanda.
„Snjóflóðavarnir hafa verið dálítið útundan,“ segir
Magnús Már Magnússon, yfirverkefnisstjóri snjóflóða-
varna á Veðurstofu íslands, í viðtali við Morgunblaðið
í gær. Úr því verður að bæta. Lands- og staðbundin
yfirvöld verða að taka höndum saman um hvers konar
varnir, sem við má koma, meðal annars um eftirlit
með snjóalögum á hverjum stað og byggingu sér-
stakra varnargarða, þar sem þeir teljast koma að gagni.
Það verður að sinna snjóflóðavörnum markvisst og
skipulega, einkum þar sem byggð og hættusvæði skar-
ast.
VESTFJARÐAGÖNGIN
TEKIN í NOTKUN
HLUTI Vestfjarðaganganna yar tekinn í notkun sl.
mánudag, leiðin milli ísafjarðar og Súgandafjarð-
ar. Þau verða opin í takmarkaðan tíma til að byrja
með, enda er mikið verk óunnið. Fullyrða má þó, að
íbúarnir munu þegar njóta ávaxta þeirrar miklu sam-
göngubyltingar, sem er að verða á Vestfjörðum. Búizt
er við, að í marz muni leiðin til Flateyrar opnast, þeg-
ar síðasta haftið verður sprengt í burtu. Ráðgert er,
að eðlilegt umferð geti hafizt um göngin næsta haust.
Segja má að opnun leiðarinnar milli ísafjarðar og
Súgandafjarðar hafi átti sér stað við dæmigerðar að-
stæður í vetrarumferð á Vestfjörðum. Allar heiðar
voru meira eða minna ófærar vegna stórviðris um
helgina, snjókomu og snjóflóða. Ibúarnir búa við meiri
og minni einangrun við þessar aðstæður, því ekkert
vit er í því að fara sjóleiðina í slíku illviðri, sem nýgeng-
ið er yfir.
Opnun ganganna breytti þessu öllu. íbúar Súganda-
fjarðar og Isafjarðar gátu ferðast með öryggi um göng-
in, farið í heimsóknir til ættingja og vina og rekið
hvers kyns erindi sín. Mesta öryggið er þó fólgið í því
fyrir íbúa Súgandafjarðar að geta sótt þjónustu sjúkra-
hússins á ísafirði eða jafnvel farið flugleiðis suður,
ef því er að skipta.
Vestfjarðagöngin munu leiða til víðtækra 'breytinga
í atvinnulífi um norðanverða Vestfirði, svo og í fé-
lags- og menningarlífi. Ibúarnir geta sótt vinnu hvar
sem er á svæðinu, skóla og hvers konar aðra þjón-
ustu. Göngin munu einnig laða til sín fleiri ferðamenn
en Vestfirðingar hafa þekkt áður, svo aðeins sé nefnt
eitt af þeim nýju tækifærum, sem göngunum fylgja.
Samgöngubyltingin mun treysta byggðina á Vestfjörð-
um og auðga mannlíf allt.
Hundruð aldraðra án þjónustu og 30 í brýnni þörf fyrir innlögn á Borgarspítala
INGA Stefánsdóttir og Signrbjörg Lárusdóttir amma hennar
að loknum hádegisverði.
Sigurlaug Jónsdóttir spjallar við Arnheiði Ingólfsdóttur
hjúkrunarforstjóra á Skjóli.
„Þolum
ástandið
til kvölds“
Sex vikna verkfall sjúkraliða bitnar harðast
á öldruðum og eru hundruð þeirra án þjón-
ustu í höfuðborginni. Helga Kr. Einarsdótt-
ir heyrði hljóðið í starfsmönnum heilsugæsl-
unnar og aðstandendum sem gengíð
hafa í störf sjúkraliða.
VERKFALL sjúkraliða hef-
ur staðið yfir í sex vikur
á morgun og segir Arn-
heiður Ingólfsdóttir
hjúkrunarforstjóri á vistheimilinu
Skjóli að ekki megi þola óbreytt
ástand lengi til viðbótar. Aðspurð
hversu mikið lengur svaraði hún
„til kvölds“ í samtali við Morgun-
blaðið í gær. Aldraðir hafa orðið
sérstaklega illa úti og segir Anna
Birna Jensdóttir, hjúkrunarfram-
kvæmdastjóri á öldrunarlækninga-
deildum Borgarspítalans, afleiðing-
ar verkfalls hafa komið fram að
langmestu leyti á öldrunar-, endur-
hæfingar- og taugadeildum spítal-
ans svo dæmi séu tekin. Áhrifanna
gætir einnig á hjúkrunarheimilum
fyrir aldraða og í heimahjúkrun
heilsugæslustöðvanna og fá um 100
sjúklingar á Seltjarnarnesi og 130
í Reykjavík, sem áður var sinnt, nú
engá þjónustu.
Að sögn Guðmundar Einarssonar
forstjóra heilsugæslunnar í Reykja-
vík er erfitt að meta nákvæmlega
hver áhrif verkfallsins eru á aldraða
í heimahúsum. „Við höldum fundi
reglulega með hjúkrunarforstjórum
heilsugæslustöðvanna en ég hef
ekki farið fram á nákvæmar töluleg-
ar upplýsingar því þetta er óljóst
sums staðar. Það gefur ekki alveg
rétta mynd að taka san an hveijir
fá enga þjónustu því neitað hefur
verið að taka við fleirum. Einnig
er erfitt að gera sér grein fyrir
hvað ástandið er slæmt því skjól-
stæðingar heilsugæslustöðvanna
láta Iítið í sér heyra,“ segir hann.
Böðun lagst af að mestu
Þórunn Ólafsdóttir hjúkrunarfor-
stjóri á Heilsugæslustöð Seltjamar-
ness sagði í samtali við Morgunblað-
ið í gær að gera mætti ráð fyrir
að heimahjúkrun í umdæmi stöðvar-
innar hefði dregist saman um helm-
ing. Alls hefðu 217 manns fengið
þjónustu fyrir verkfall en nú væri
rúmlega 100 sinnt. í sama streng
tekur Marta Pálsdóttir deildarstjóri
á Heilsuverndarstöð Reykjavíkur en
hún segir heimahjúkrun hafa dreg-
ist saman um þriðjung. Alls fá um
130 sjúklingar nú enga þjónustu en
sólarhringsþjónustu, sem
svo er nefnd, er ennþá
sinnt. Segir Marta þjón-
ustu einkum hafa verið
hætt við þá sem fengið
hafi böðun einu sinni í
viku og hafi hún nú að mestu leyti
lagst af.
25% færra starfsfólk
Á hjúkrunarheimilinu Skjóli eru
97 vistmenn í augnablikinu, sem
ekki geta séð um sig sjálfir. Deildir
heimilisins eru^þrjár og segir Arn-
heiður Ingólfsdóttir hjúkrunarfor-
stjóri að með verkfalli sjúkraliða
hafi orðið fjórðungs fækkun á
starfsfólki. „Það má segja að við
búum við nokkuð stöðugt ástand
því það vantar tvær og þrjár á
hveija vakt. Það eru því hjúkrunar-
fræðingar og Sóknarkonur sem
vinna verkin og einnig höfum við
skipulagt starfsemina upp á nýtt.
Starfsfólkið er orðið mjög þreytt og
einnig hefur borið meira á veikind-
um. Þetta er leiðinlegt ástand,“ seg-
ir Arnheiður. „Ég hef fengið inn
svolítið af skólafólki til að létta
undir og gefa hinum frí en aðrar
ráðstafanir hafa ekki verið gerðar,“
segir hún.
Færri á fætur
Arnheiður segir vistmenn fá lág-
marksþjónustu og á við að þeim sé
gefið að borða og þeir baðaðir einu
sinni í viku eða á tíu daga fresti.
Hætt sé að baða tvisvar í viku og
minna um að fólk sé látið fara á
fætur, sem segi til sín þegar fram
í sæki. „Fólk er látið liggja meira
í rúminu og fara í slopp í stað þess
að klæða sig í föt,“ segir hún. Að-
spurð hvernig sjúklingunum reiði
af andlega fyrir vikið segir Arnheið-
ur ekki gott að átta sig á því. „Auð-
vitað hrakar fólki sem er
minna veikt en margir
þjást af það mikilli and-
legri hrömun að þeir gera
sér ekki grein fyrir þessu.
Einnig reynum við að
skipta því niður þannig að sá sami
liggi ekki stöðugt hreyfingarlaus,“
segir hún. Að auki kemur fram að
starfsfólkið reyni að vinna sér í
haginn. „Stundum er fólk háttað
klukkan þijú ef vantar fólk á kvöld-
vaktina og minna haft ofan af fyrir
því almennt. Einnig er minna um
að sjúklingar séu þjálfaðir með
gönguferðum.“
Aðstandendur þreyttir
Ekki segir Arnheiður sjúklingana
kvarta mikið en aðstandendur nokk-
urra hafi gert athugasemdir og
fundist til dæmis að of lengi hafi
dremnt nð tiltekmn sjúklingur hafi
farið í bað. „Það hefur samt ekki
verið mikið um það. Ég er alveg
hissa í rauninni. Þetta fólk hefur
ekki hátt.“ Aðspurð hversu margir
aðstandendur hjálpi til á vistheimil-
inu segir hún að á tímabili hafi um
sjö manns sinnt sínum nánustu á
matmálstímum á einni deildinni en
nú hafi það minnkað.
„Fólk þreytist auðvitað á þessu
og svo er það upptekið fyrir jólin
en það eru nokkrir sem koma allt-
af.“ Loks segir Arnheiður að þrátt
fyrir allt sé starfsandinn mjög góður
á Skjóli. „Það er eins og fólk þjappi
sér saman og reyni að láta ástandið
ekki bitna á heimilisfólkinu. Við
höfum reynt að vera ekki með leið-
indi í garð sjúkraliða. Reiðin hefur
beinst meira að samninganefnd-
inni.“
Hræðilegt ástand
Inga Stefánsdóttir er dótturdóttir
Sigurbjargar Lárusdóttur
vistmanns á Skjóli sem
lömuð er öðrum megin.
„Við höfum skipst á að
koma hingað enda eru
systkinin níu. Ég kem
frekar því ég er atvinnulaus," segir
Inga sem er að gefa ömtnu sinni
að borða. „Yfirleitt kem ég í hádeg-
inu og svo kemur einhver annar um
hálftvö. Annars fer þetta alveg eft-
ir því hvort vantar mikið á deildina
og eitthvað kemur upp. „Mér finnst
þetta hræðilegt ástand," segir Inga
ennfremur en er full samúðar í garð
starfsfólksins og segir það ekki
geta verið alls staðar í einu.
í strætó þrisvar á dag
Friðbjörg Pétursdóttir á eigin-
mann á Skjóli og sinnir honum
þrisvar sinnum á dag. Hún vinnur
ekki lengur úti að eigin sögn og
kemur gjarnan í strætó þótt henni
bjóðist bílfar stöku sinnum. „Maður-
inn minn getur ekki borðað einn og
starfsfólkið annar því ekki að mata
alla, þetta fáar manneskjur," segir
Friðbjörg. Aðspurð segist hún koma
klukkan níu, hálftólf og seinnipart-
inn.
„Maðurinn minn er rúmliggjandi
og það má segja að ástandið bitni
mest á þeim sem eru lasnastir og
þurfa mesta hjálp. Það er erfitt að
koma öllum á fætur en stúlkurnar
eru allar af vilja gerðar og fyrst ég
var beðin um að koma og hjálpa
ætla ég að gera það á meðan ég
stend uppi,“ segir hún. „Minn mað-
ur hefur fengið þá aðhlynningu sem
hann þarf en ég þekki til á öðrum
stöðum þar seni aðstandendur hafa
þurft að baða sína sjálfir." Aðspurð
segist Friðbjörg ekki vera of þreytt
en finnst langt síðan verkfallið
hófst. „Þetta er að verða alveg rosa-
lega erfitt fyrir alla aðila og ekkert
sjáanlegt framundan."
Kerfið stopp
Aldraðir á Borgarspítala hafa
ekki farið varhluta af afleiðingum
verkfallsins. „Biðlisti hefur lengst
mjög mikið inn á öldrunarlækninga-
deild og [í gær] voru um 30 aldrað-
ir í brýnni þörf fyrir innlögn sem
ekki komast að sjúkrahúsinu,“ segir
Anna Birna Jensdóttir hjúkrunar-
fræðingur en viðkomandi einstakl-
ingar eru í heimahúsi að hennar
sögn.
„Eins eru aldraðir inni á bráða-
deildum hér sem væru undir venju-
legum kringumstæðum komnir á
öldrunarlækningadeildir í lengri
meðferð en eru fastir þar, sem ger-
ir okkur erfiðara fyrir að mæta
nýjum tilfellum. Einnig er erfiðara
að útskrifa fólk því við fáum ekki
heimahjúkrun og að svo stöddu eru
12-15 sjúklingar á sjúkrahúsinu
sem ættu að vera útskrifaðir. Eins
geta hjúkrunarheimilin ekki tekið
við nýju fólki þannig að ef eitthvað
losnar, til dæmis við dauðsfall er
ekki tekið inn í plássið. Allt kerfið
er stopp,“ segir Anna Birna.
Undir þetta taka hjúkrunarfræð-
ingarnir Arndís Jónsdóttir og Vig-
dís Jóhannsdóttir á deild A-6 á
Borgarspítalanum. „Það
er reynt að vinna ákveðið
plan fyrir sjúklingana og
halda sig að því, sem tekst
í mörgum tilvikum, en
auðvitað er mjög erfitt að
skipuleggja meðferð þegar maður
fær enga þjónustu annars staðar.
Þetta er biðstaða sem er sjúklingun-
um mjög óþægileg. Oft skilja þeir
ekki af hverju þeir eru að bíða og
auðvitað vilja allir komast heim,“
segja þær.
Síðastur viðmælenda er Herdís
Herbertsdóttir deildarstjóri á A-4.
„Mér finnst stéttarfélag sjúkraliða
hafa misnotað verkfallsréttinn og
sýnt mikið ábyrgðarleysi. Þótt ég
styðji baráttuna fyrir betri kjörum
finnst mér ekki að þær hefðu átt
að ganga út og ég vona að þetta
muni ekki verða öðrum heilbrigðis-
stéttum fordæmi.“
Starfsfólkið
er orðið mjög
þreytt
Fólk er látið
liggja meira í
rúminu
EVRÓPUSAMSTARF
MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1994 31
EE S-samningur-
inn festur í sessi
Ráðherrafundur ESB og EFTA samþykkti í
gær að láta EES-samninginn standa óbreytt-
an. Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra segir samninginn tryggja rétt íslend-
inga, en það sé undir pólitískum vilja og fjár-
hagslegu bolmagni komið hvemig hann verðr
nýttur. Ólafur Þ. Stephensen fjallar um
niðurstöður ráðherrafundarins.
Reuter
HANN fer í ESB, hún verður eftir í EFTA: Grethe Knudsen, við-
skiptaráðherra Noregs, og Pertti Salolainen, utanríkisviðskiptaráð-
herra Finnlands, ræðast við í upphafi ráðherrafundarins í Brussel.
Breytingar á
stofnunum EFTA
FUNDUR EES-ráðsins, þ.e.
ráðherra Evrópusam-
bandsríkjanna og ríkja
Fríverzlunarsamtaka Evr-
ópú (EFTA), sem haldinn var í
Brussel í gær, samþykkti að láta
samninginn um Evrópskt efnahags-
svæði standa óbreyttan, þrátt fyrir
inngöngu þriggja EFTA-ríkja í ESB
um áramót.
I lokayfirlýsingu fundarins ítreka
ráðherrarnir stuðning sinn við EES-
samninginn sem varanlegan grund-
völl fyrir samskipti íslands, Noregs
og Liechtenstein annars vegar og
Evrópusambandsins hins vegar.
Enginn fyrirvari var gerður við
þessa yfirlýsingu og það liggur því
fyrir að af hálfu Evrópusambands-
ins eru engar kröfur uppi um breyt-
ingar á samningnum. Það þýðir að
engar nýjar samningaviðræður
þurfa að fara fram og ekki er þörf
á nýju og tímafreku staðfestingar-
ferli í þjóðþingum aðildarríkjanna.
ESB telur stofnanir EFTA
trúverðugar
Ráðherrarnir vísa í yfirlýsingu
sinni til samningsins, sem Norð-
menn og íslendingar hafa gert með
sér um breytingar á stofnunum
EFTA, nú þegar Svíþjóð, Noregur
og Finnland hverfa úr samtökunum.
Ekki voru heldur gerðar neinar at-
hugasemdir við efni þess samnings,
og af hálfu EFTA-ríkjanna, sem
eftir verða um áramót, er því litið
svo á að ESB telji að stofnanirnar
geti áfram sinnt hlutverki sínu á
trúverðugan hátt, eins og kveðið er
á um í EES-samningnum.
Það liggur því fyrir að EES-
samningurinn stendur óbreyttur.
Hins vegar hafa margvíslegar efa-
semdir verið uppi, ekki slzt í Nor-
egi, um það gagn, sem EFTA-ríkin
muni hafa af samningnum eftir að
svo mjög fækkar í hópi þeirra. Þess-
ar áhyggjur skýrast meðal annars
af því að menn telja tækifæri EFTA-
ríkjanna til að hafa áhrif á mótun
ákvarðana um nýja löggjöf ESB,
sem síðan er tekin upp í EES-samn-
inginn, frekar takmörkuð.
Áhrif á ákvarðanamótun
Jón Baldvin Hannibalsson ræddi
þetta vandamál nokkuð i ræðu sinni
á ráðherrafundinum, sem hann hélt
sem formaður EFTA-ráðsins. Hann
minnti á að EFTA-ríkin hefðu á sín-
um tíma samþykkt að lögfesta stór-
an hluta Evrópuréttarins með því
skilyrði, að þau fengju að hafa áhrif
á mótun nýrra reglna. Á því tæpa
ári, sem EES-samningurinn hefði
verið í gildi, hefðu sérfræðingar frá
EFTA-ríkjunum tekið þátt í
ákvarðanamótun í samstarfi við
framkvæmdastjórn ESB. Erfitt væri
hins vegar að meta árangurinn af
þessu samstarfi, vegna þess að fjög-
ur EFTA-ríkjanna hefðu haft að-
gang að ákvarðanamótuninni sem
væntanleg aðildarríki, en ekki bein-
línis sem EES-ríki. Á nýja árinu
myndi það skýrast hvernig ákvarð-
anamótunin færi fram.
Jón Baldvin lagði jafnframt
áherzlu á aukna þátttöku sérfræð-
inga EFTA í nefndastarfi á sviði
svokallaðra jaðarmálefna EES-
samningsins (t.d. menntamála, um-
hverfismála og lyfjamála).
Aukið samráð um utanríkismál
Þá lagði utanríkisráðherra
áherzlu á pólitískt samráð EFTA
og ESB um utanríkismál (sem raun-
ÞINGSÁLYKTUNARTILLAGA
um fullgildingu á samningi ís-
lands og Noregs um breytingar á
ýmsum innri samningum EFTA
vegna breyttra aðstæðna hefur
verið lögð fram á Alþingi. Þær
breytingar, sem um ræðir, snerta
einkum stofnanir EFTA, sem
tengjast EES-samningnum, þ.e.
Eftirlitsstofnun EFTA (ESÁ),
EFTA-dómstólinn, fastanefnd
EFTA og þingmannanefnd sam-
takanna. Samningur íslands og
Noregs var kynntur á ráðherra-
fundi Evrópusambandsins og
EFTA í gær og komu ekki fram
athugasemdir við hann af hálfu
ESB.
■ EFTIRLITSFULLTRÚAR við
Eftirlitsstofnun EFTA hafa verið
sjö, samkvæmt samningi EFTA-
ríkjanna. Þeim verður nú fækkað
í þijá. Fyrst um sinn verður einn
eftirlitsfulltrúi frá Islandi, annar
frá Noregi og sá þriðji skipaður
tímabundið. Ef Liechtenstein ger-
ist aðili að EES-samningnum und-
ir vorið, fær furstadæmið þriðja
eftirlitsfulltrúann.
Minnst tveir eftirlitsfulltrúanna
skulu vera ríkisborgarar EFTA-
ríkja. Sé einn fulltrúi hins vegar
vanhæfur til að fjalla um mál að
mati hinna tveggja, skulu þeir
koma sér saman um staðgengil
hans, sem verður valinn af lista
sem ríkisstjórnir EFTA-ríkjanna
hafa komið sér saman um. Þetta
ákvæði er til komið til að auka
trúverðugleika ESA eftir að fækk-
ar í henni — eftirlitsfulltrúar
munu óhjákvæmilega oft fjalla um
mál eigin heimalands.
■ DÓMURUM við EFTA-dóm-
stólinn fækkar úr sjö í þrjá. Fyrst
um sinn, eðaþar til Liechtenstein
gerist aðili að EES, verða fast-
ráðnir dómarar tveir, frá Noregi
og Islandi. Þeir munu í hverju
einstöku máli velja þriðja dómar-
ann af lista, sem ríkisstjórnir
EFTA-ríkjanna hafa samhljóða
komið sér saman um.
Svipuð ákvæði gilda um van-
hæfi dómara og um vanhæfi eftir-
litsfulltrúa.
■ FULLTRÚUMI fastanefnd
EFTA fækkar í þrjá.
■ í ÞINGMANNANEFND EFTA
sitja 33 þingmenn, og er sú tala
bundin í EES-samningnum. Fyrst
um sinn munu Norðmenn eiga 22
þingmenn í nefndinni og Islend-
ingar 11, en bætist Liechtenstein
í hópinn fær furstadæmið 3 þing-
menn, einn frá Íslendinguni og tvo
frá Norðmönnum.
■ HUGTAKIÐ „EFTA-ríki“, sem
víða kemur fyrir í EES-samningn-
um, er endurskilgreint í samningi
Islands og Noregs. Frá og með
áramótum merkir það Lýðveldið
ísland og Konungsríkið Noreg, og
ef Furstadæmið Liechtenstein
bætist í hóp EES-ríkja, vísar hug-
takið einnig til þess. Sviss, fjórða
aðildarríki EFTA, stendur hins
vegar utan EES og er ekki með
í skilgreiningunni.
ar er kveðið á um í yfirlýsingu með
EES-samningnum) og önnur mál,
sem falla utan hins eiginlega sanm-
ingssviðs EES. Jón Baldvin hvatti
til þess að fundum EES-ráðsins yrði
fjölgað, í því skyni að auka skoðana-
skipti um sameiginleg hagsmuna-
mál.
Breytingartillaga EFTA-ríkjanna
við lokayfirlýsingu fundarins var
samþykkt og hnykkt á vilja ráðherr-
anna til að styrkja samráð um utan-
ríkismál. Meðan á hádegisverði stóð
á ráðherrafundinum í gær var rætt
um ýmis mál, sem hæst ber á al-
þjóðavettvangi, og þar kom sam-
kvæmt uppiýsingum Morgunblaðs-
ins fram að EFTA-ríkin höfðu sitt-
hvað fram að færa. Norðmenn hafa
unnið náið að málefnum Mið-Aust-
urlanda og í umræðum um málefni
Rússlands hafði íslenzki utanríkis-
ráðherrann mest til málanna að
leggja, enda nýkominn af fundi með
Kozyrev, utanríkisráðherra Rúss-
lands. Einnig var rætt um stríðið í
Bosníu og fleiri mál.
Ánægja með framkvæmdina
Ráðherrar EES-ríkjanna lýstu
yfir ánægju með framkvæmd EES-
samningsins það sem af er, einkum
síðari hluta ársins, eftir að innri
reglugerð ESB um meðferð ákvarð-
ana sameiginlegu EES-nefndarinn-
ar var samþykkt. Þeir ítrekuðu jafn-
framt að þeir væru skuldbundnir
af ákvæðum EES-samningsins um
ákvarðanamótun og ákvarðana-
töku, og má líta á þá yfirlýsingu
sem ákveðna viðurkenningu á að
komið verði til móts við EFTA-ríkin.
Loks fjallaði ráðherrafundurinn
um væntanlega aðild Liechtenstein
að EES og er stefnt að því að
furstadæmið geti orðið aðili að
samningnum 1. maí á næsta ári.
Áður þurfa Liechtensteinbúar að
samþykkja breytingar á tollbanda-
lagi sínu við Svisslendinga í þjóðar-
atkvæðagreiðslu.
Spurning um pólitískan vilja
og fjárhagslega getu
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra sagði í samtali við
Morgunblaðið eftir ráðherrafundinn
að nú væri endanlega staðfest að
EES-samningurinn yrði áfram í
fullu gildi.
Aðspurður hvort hann teldi áhrif
EFTA-ríkjanna á ákvarðanamótun
tryggð, eða hvort hann væri sam-
mála brezka þingmanninum, sem
líkti EES-samningnum við fótbolta-
leik milli Brazilíu og Færeyja, yrðu
aðeins Noregur og ísland eftir í
EFTA-stoðinni, sagði Jón Baldvin:
„Ég neita því ekki að EFTA-hliðin
hefur veikzt. Þar eru aðeins tvö ríki
eftir; Noregur og ísland. Norðmenn
eru miðlungssmáþjóð og íslendingar
eitthvað minna. Það munar auðvitað
um það að hafa ekki lengur atbeina-
ríkja eins og Svíþjóðar, Austurríkis
og Finnlands til að fylgja eftir þess-
um ákvæðum samningsins. Nú mun
þess vegna reyna á pólitískan vilja
og fjárhagslega getu þeirra ríkja,
sem eftir eru. En rétturinn er ekki
vefengdur og hefur ekki breytzt.
Spurningin er hvort við viljum beita
fullveldi okkar, samkvæmt samn-
ingnum.“
Jón Baldvin sagði að tilkoma
fjögurra nýrra fulltrúa íslenzkra
ráðuneyta í sendiráðinu í Brussel
myndi áreiðanlega verða íslending-
um mjög til aukins gagns í þessu
sambandi.