Morgunblaðið - 21.12.1994, Blaðsíða 42
42 MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGURLA UG
HELGADÓTTIR
+ Sigurlaug Helga-
dóttir fæddist í
Þykkvabæ í Landbroti
4. ágúst 1902. Hún lést
á hjúkrunarheimilinu
Eir 10. desember. For-
eldrar hennar voru
Helgi Þórarinsson,
bóndi, í Þykkvabæ, og
kona hans Halla Einars-
dóttir frá Heiði á Síðu.
Eldri systkini Sigur-
laugar voru Elín, Val-
gerður, Rannveig og
Þórarinn, en yngri bróð-
ir hét Einar. Þau systk-
inin eru nú öli látin.
Hinn 13. ágúst 1925 giftist Sig-
urlaug Helga Lárussyni,
forstjóora, frá Kirkjubæjar-
klaustri, f. 27. febrúar 1901, d.
22. september 1992. Sigurlaug
og Helgi slitu samvistum. Börn
þeirra eru Auður, f. 14. maí
1930, Elín Frigg, f. 25. nóvem-
ber 1934, og Lárus, f. 30. októ-
ber 1938. Útför Sigurlaugar fer
fram frá Hallgrímskirkju í dag.
DAUÐI. Við dokum við, hugsum,
minnumst. Myndir hrannast upp,
sumar djúpt greyptar í hugann.
3. september 1976. Við vorum
að koma úr Jökulsárgljúfrum tvær
vinkonur og Freyr, sonur minn, á
rauðum Willisjeppa, drekkhlöðnum,
eftir sumarkvöld fyrir norðan. Aðai-
bláberin voru á toppgrindinni, þar
yrði kaldara en inni í bílnum, héldum
við. Sáum ekki fyrir að -hiti færi
yfír tuttugu stig dagana sem við
vorum á ferð. Við höfðum hossast
yfír Öxarfjarðarheiði, sofíð í hlöðu
í Vopnafírði, klöngrast yfír Hellis-
heiði eystri og gengið kófsveittar í
mollunni um Hallormstaðarskóg,
skrölt yfír Breiðdalsheiði og misst
þar hljóðkútinn undan bílnum, sofíð
í svefnpokaplássi í Berufírði og vor-
um nú komin að Kirkjubæjar-
klaustri um kvöldmatarleytið á
föstudegi, bensínlitlar. Bíllinn
hljóðkútslaus og aðalbláberin voru
að breytast í sultu og Qólubláir
taumar runnu frá þeim niður eftir
bílblæjunum sem einu sinni höfðu
verið hvítar.
Ég var að koma í þriðja skipti
að Klaustri, æskuheimili föður míns.
Ég hafði aldrei dvalið þar neitt en
fannst þó að ég þekkti þennan stað.
Svo mikið mundi ég af því sem
pabbi hafði sagt mér þegar ég var
litil stelpa, frá Qahinu, Stapanum,
gamla kirkju-
garðinum, eld-
klerkinum, Skaftá,
hundinum sem
hann hafði unnið á
hlutaveltu, orgel-
inu sem hann hafði
fengið í afmælisg-
jöf, briminu niðri
við Skaftárós. Ég
kíkti forvitin í
kring um mig. Hér
átti ég trúlega
frændfólk í öðru
hveiju húsi og í vor
hafði ég frétt það
af tilviljun að Élín
Frigg, hálfsystir mín, dveldi í gamla
bænum með bömin sín á hverju
sumri. Ætli hún sé hérna nú? Spum-
ingin hrökk upp úr mér við bensínaf-
greiðslumanninn. Já, líklega, hann
var nýbúinn að sjá hana.
Nú ferð þú og heilsar upp á hana,
Adda vinkona mín var ákveðin.
Nei, ég færðist undan, enda alin upp
við það að engin ástæða sé til að
þekkja alla ættingja sína. Hvers
vegna var oft ekki ljóst. Einhver
hafði gert einhveijum eitthvað, reitt
til reiði, misboðið, vanvirt, sært -
engin ástæða til að gleyma heldur
sýna stolt. Ný kynslóð erfir óvildina
sem dafnar og breytist í tortryggni
sem enginn veit lengur með vissu
af hvaða fræi hefur vaxið. Hún
bara er þarna og kemur í veg fyrir
að fólk sjáist, heilsist, kynnist. Élín
hafði reyndar tvisvar komið til mín
að gefnu tilefni þegar ég var bam
og gefíð mér gjafír en mér hafði
verið ráðið frá að hafa samband við
hana. Ég gæti alls ekki farið að ijúka
á hana núna, skítug upp fyrir haus,
keyrandi um á beijabláum og hljóð-
kútslausum bíl, í haustkyrrðinni.
Á endanum bankaði ég upp á í
gamla bænum. Kvíðin og með hjart-
slátt en gat ekki annað. Hver seiddi
mig? Kannski fossinn? Elin kom til
dyra, brosandi og með opinn faðm-
inn. En á hæla henni kom eldri
kona. Hver var hún?_ Mamma henn-
ar - Sigurlaug. Ég hrökk við.
Hvernig tæki hún mér? Barninu sem
maður hennar hafði eignast með
skrifstofustúlkunni sinni í löngu,
innilegu og umtöluðu ástarsam-
bandi þeirra sem lauk ekki fyrr en
hún lést. Ótti minn var ástæðulaus.
Bros og hlýleiki Sigurlaugar var
fölskvalaus. Hún skellihló að undar-
legu farartækinu og sagðist ýmsu
vön í þeim efnum og leiddi skítuga
t
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
SÓLRÚN ELSA STEFÁNSDÓTTIR,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju í
dag kl. 15.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er
bent á Krabbameinsfélag íslands.
Kristján Gfslason,
Gylfi Kristjánsson, Birna Blöndal,
Gerður Jóna Kristjánsdóttir, Jens Magnússon,
Stefán Kristjánsson, Sólveig Ogmundsdóttir
og ömmubörn.
t
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
INGIBJÖRG GUÐMUNDSDÓTTIR,
Nökkvavogi 48,
Reykjavfk,
lést í Landspítalanum 10. desember.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk
hinnar látnu.
Þökkum auðsýnda samúð.
Einar K. Sumarliðason,
Jóhanna Einarsdóttir, Hilmar Sæmundsson,
Hákon Óiafsson, Sunneva Gissurardóttir,
Sveinbjörn Einarsson,
Sumarliði Gísli Einarsson,
Bjarni Einarsson, Sigríóur Guðmundsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
ferðalanga til stofu og tók á móti
þeim sem höfðingjum. Nú yrði að
veiða lax. Og Siguriaug hentist af
stað létt á fæti. Hún kom innan
skamms með vænan físk sem hún
hafði gómað úr Skaftá rétt eins og
hendi væri veifað. Seinna komst ég
að því að það virtist hún geta þegar
hún þurfti á að halda. í garðinum
var sótt salatefni og þar á meðal
dágóður slatti af túnsúrum og skarf-
akáli. Eftir veislumat kom ekki ann-
að til greina en að gista og í litla
húsinu sannaðist það fornkveðna
að þar sem er hjartarými er húsrými
því að okkur þremur var hæglega
komið fyrir í iitla húsinu þótt þær
mæðgur væru þar með tvö yngstu
böm Elínar og fjögur börn Lámsar
bróður hennar. Síðan hef ég og fjöl-
skylda mín átt athvarf á Klaustri.
Það hefur orðið okkur til ómældrar
ánægju að geta komið þangað og
nært ræturnar, skynjað fortíð og
slóðir forfeðra og mæðra. Foreldrar
mínir deildu stundum um hvor sveit-
in væri fallegri Síðan eða Öxarfjörð-
ur. Þau áttu bara aðra hvora, ég á
báðar og þær mig. Það á ég Sigur-
laugu að þakka.
Innan fárra daga hljómar boð-
skapur jólanna yfír frosna jörð.
„ ... friður á jörðu með þeim mönn-
um sem hann hefur velþóknun á.“
Á þeim árum sem ég vildi trúa bók-
staflega því sem í kristnifræðinni
stóð velti ég því fyrir mér hvað það
væru fáir sem Guð hefur velþóknun
á. Hvergi er friður. Utan úr heimi
berast fréttir um blóðug, tilgangs-
laus stríð, oft vegna einhverra at-
burða sem gerðust fyrir ævalöngu
og fáir skilja nú. Það þarf ekki að
fara til útlanda. Alls staðar er fólk
í baráttu, verður fyrir árásum og
óvild, afbrýðisemi eða öfund, oft
vegna eiginleika eða tilfínninga sem
erfítt er að ráða við. Upp úr þeim
grýtta jarðvegi vex harðneskjulegt
fólk sem heldur áfram að strá um
sig gijóti. Þannig verður vítahringur
sem stækkar þangað til einhver ein-
staklingur er nógu sterkur til að
rífa sig út úr honum, geymir það
gamla fyrir sig en lætur það ekki
bitna á nýju fólki sem engu réð um
atburði fyrri tíma. Eitt af því fyrsta
sem Sigurlaug sagði við mig var
að ég þyrfti að heimsækja hana í
Reykjavík. Hún væri með dót sem
hún þyrfti að iáta mig fá. í ljós kom
að dótið var poki sem í var kvik-
mynd sem foreldrar mínir höfðu
tekið hvort af öðru og mér á Þing-
völlum þegar ég var um tveggja ára
gömul. Einnig gömul bréf, annað
frá henni til hans, hitt frá honum
til hennar, ástúðleg bréf. Kona sem
rekst á slík gögn í fórum manns
síns hlýtur að henda þeim í reiði.
Ekki Sigurlaug. Hún sagðist strax
hafa áttað sig á að þessir hlutir
væru mér dýrmætir. Hún geymdi
þá árum saman til að láta mig fá
þá ef hún einhvem tíma kæmist í
færi við mig. Og sannarlega eru
þeir mér mikils virði en þó ekki síst
vegna þess hvemig ég fékk þá.
Þeir eru mér tákn um að það er
hægt að fyrirgefa. Einhvern tíma
gætu allir haldið jól.
Nú er Siguriaug dáin. Það var
líkt henni að sofna í dimmasta
skammdeginu _ rétt eins og hin lif-
andi náttúra. Á Klaustri standa trén
sem hún gróðursetti og hlúði að,
bæði í garðinum við gamla bæinn
og í brekkunni við fossinn. Með
hækkandi sól munu þau enn á ný
grænka, blómstra og bera fræ.
Megi þau fræ sem Sigurlaug dreifði
berast sem víðast.
Síðast þegar ég hitti Sigurlaugu
var mjög af henni dregið. Ég átti
mjög erfitt með að skilja hana þótt
hugur hennar væri skýr og viljinn
sterkur sem fyrr. Gæti ég reynt að
sætta? Láta fólk tala saman. skilja,
virða, fyrirgefa? Get ég það? Ég veit
það ekki enn, fyrir hana vil ég reyna.
Sigrún Helgadóttir.
Elskuleg vinkona, Sigurlaug
Helgadóttii^ er horfín okkur. Komin
heim, eins og hún orðaði það upp á
síðkastið. Hún var búin að þjást
mikið og lengi, eiginlega allt frá því
hún slasaðist á leið austur að Kirkju-
bæjarklaustri eftir jólafrí 1981 þeg-
ar rútan sem hún var í fauk í hálku
í ofsaroki og valt. Árin síðan gekkst
hún undir margar liðamótaaðgerðir
og augnaðgerðir einnig. Síðustu
árin var hún föst við hjólastól. Það
má nærri geta að fyrir manneskju
sem var sístarfandi/þjónandi, var
erfitt að vera upp á aðra komin —
þurfa nú allt í einu að þiggja/biðja
um hjálp, síðast við svo að segja
allt. Lengst af var hún hjá Elínu
Frigg dóttur sinni, en af og til á
sjúkrahúsum. Síðustu árin var hún
á Elli- og hjúkrunarheimilinu Eir.
Þar fór vel um hana þó henni liði
oft illa. Erfiðast hefur nú líklega
verið að vera með fullum sönsum.
Alveg fram undir það síðasta
fylgdist hún með þjóðmálum og
hafði á þeim ákveðnar skoðanir. Við
vorum oft að ræða eitt og annað
t.d. „Evrópumálin“ sem ég var hel-
tekin af um tíma. Hún sagði um
þau: „Ég hugsa að óþarft sé að
hafa miklar áhyggjur af þeim, þeir
verða búnir að klúðra því áður en
allt er löggilt. Þessi stærri ríki koma
sér aldrei saman. En við þurfum
nýja og vitrari stjóm til að koma
okkur á réttan kjöl! Konumar verða
að halda áfram að beijast!" Hún sá
annars ekki mikinn mun á stjórn-
málamönnunum eftir að þeir voru á
annað borð komnir í valdastöður.
Sigurlaugu var gefíð sjötta skiln-
ingarvitið, þó hún léti lítið á því
bera. Hún var dulræn, fann margt
á sér. Gat jafnvel „ferðast" til fjar-
lægra staða og greint aðstæður.
Hún „sá“ með tilfinningu og hafði
oftast rétt fyrir sér. Margt sagði
hún mér til vitnis um það.
Hún var ráðagóð og gott að leita
til hennar þegar eitthvað bjátaði á.
Heilbrigð í lífsháttum og samskipt-
um við aðra. Gerði miklar kröfur
til sjálfrar sín. Trygg og trú. Virtist
alltaf vita hvað klukkan sló og
stappaði í þá stálinu sem á uppörv-
un þurftu að halda.
Sigurlaug var tengdamóðir bróð-
ur míns Friðriks, giftur Auði, og
eignuðust þau sonin Njörð. Þau
fluttu búferlum til New York 1956.
Þá var sonurinn fjögurra ára. Hún
fór oft til þeirra á sumrin, aðallega
til að halda við íslenskunni hjá Nirði.
Henni tókst vel til með það því enn
í dag talar hann ágæta íslensku,
hefur þó alltaf búið þar úti, er nú
43 ára og á konu og tvö börn, Reyni
og Brynju.
Fyrstu kynni mín af Sigurlaugu
voru 1952 þegar ég var 12 ára og
var að koma til Reykjavíkur í fyrsta
sinn, svona til að forframast svolítið
og læra að synda. í mánuð dvaldi
ég á heimili hennar. Hún lofaði mér
að sofa í herberginu hjá sér. Dvölin
öll var eitt ævintýri. Garðurinn
hennar, góði maturinn sem hún bjó
til, viðmót allra og velvilji.
Þarna strax byijaði hún að sýna
mér þann trúnað sem hún átti svo
eftir að sýna mér allt lífíð. Það _er
góð tilfínning að vera treyst. Ég
skildi strax, krakkinn, að mér hafði
hlotnast dýrmæt gjöf. Þá gjöf hef
ég svo lært að meta meira og betur
með aldrinum.
Hún var vinur vina sinna og tröll-
trygg. Hún var fyrsti íslenski gestur
okkar Toms þegar við bjuggum í
Chicago og stansaði hjá okkur í
viku. Hún hafði með sér efni sem
hún saumaði úr dýrindis fiíkur
handa okkur Margréti dóttur minni.
Við brugðum okkur einnig í mold-
ina. Skriðum saman í garðinum
okkar og útbjuggum m.a. fallegt
blómabeð, sem eftir það var kallað
„Laugubeð". Þetta var árið 1969.
Þangað heimsótti hún okkur mynd-
arlega tvisvar eftir það. Þetta var
á árunum seinni sem hún dvaldi í
New York hjá dóttur sinni Auði og
seinni manni hennar, Gray Winnan.
Þau Friðrik skildu og hann flutti
hingað heim.
Sigurlaug tókst á við lífið eins
og það kom fyrir. Æðraðist ekki en
notaði kraftana þar sem hún mat
þörfina mesta. Aðalstarfstíma
ævinnar var hún hraust og áorkaði
miklu. Vandvirk var hún og listræn.
T.d. sneið hún og saumaði „módel“-
föt eftir mynd/skissu. Föt þessi voru
svo seld í betri tískuverslunum New
York borgar.
Hún ræktaði garðinn sinn í víð-
asta skilningi þeirra orða. Bar lotn-
ingu fyrir öllu lífi. Um það bera
vott lystigarðar hennar á Skeggja-
götu 4 og á Klaustri, en ekki síður
afkomendur hennar og þá á ég t.d.
við gildismat.
Sigurlaug var stórbrotin fyrir-
mynd, postuli, sem vitna ber um.
Hún var trúuð kona og efaðist ekki
um framhaldslíf. Hún var heil og
velviljuð, hófsöm — og hallaði aldrei
orði á neinn.
Kirkjubæjarklaustur var hennar
staður. Þar leið henni best.
Ég er eilíflega þakklát Sigur-
laugu og ijölskyldu hennar fyrir allt
sem þau hafa fært mér.
Undir þetta taka fjölskylda mín,
faðir, systur. Við erum öll þakklát
fyrir gönguna með henni, hvert með
sínum hætti. Með foreldrum mínum
og henni ríkti gagnkvæmt traust
og vinátta.
Við sendum fjölskyldu hennar
innilegar samúðarkveðjur.
Hún skilur eftir hjá okkur ljós,
sem aldrei slokknar, kærleika án
skilyrða, skilning og fyrirgefningu.
Blessuð sé minning hennar.
Guðrún Þórhallsdóttir
Ludwig.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
JÓHANN BJÖRN JÓNASSON
frá Álfgeirsvöllum,
sem lóst á dvalarheimilinu Hlíð fimmtudaginn 15. desember, verð-
ur jarðsunginn miðvikudaginn 28. desember kl. 13.30.
Þeir, sem vilja minnast hans, láti dvalarheimilið Hlíð njóta þess.
Ingileif Guðmundsdóttir,
Sigrún Jóhannsdóttir, Ævar Karl Ólafsson,
Jónas Jóhannsson, Guðrún Þorsteinsdóttir,
Guðmundur S. Jóhannsson, Ingibjörg Þórarinsdóttir,
Krístín Jóhannsdóttir, Páll Reynisson,
Jón Jóhannsson, Áslaug Ásgeirsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
STEINUNN JÓNSDÓTTIR,
Asparfelli 10,
lést á heimili sínu þann 19. desember.
Bragi Agnarsson,
Viggó E. Bragason, Hulda Lilliendahl,
Brynjar Ö. Bragason, Jóhanna Kjartansdóttir,
Heiðar Þ. Bragason, Jóna Maja Jónsdóttir,
Hilmar J. Bragason,
íris H. Bragadóttir, Gunnar Bernburg,
Agnes Bragadóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.