Morgunblaðið - 21.12.1994, Blaðsíða 60
MORGVNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMl 691100, SÍMBRÉF 691181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.1S / AKUREYR^JíAFNARSTRÆTl 85
V í K
L#TT#
alltaf á
Miðvikudögum
MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 1994
VERÐ I LAUSASOLU 125 KR. MEÐ VSK
Hjúkrunarfræðingar þreyttir á að vinna unclir miklu álagi í verkfalli sjúkraliða
Hundruð
aldraðra án
hjúkrunar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
FRIÐBJÖRG Pétursdóttir, sem hér gefur manni sínum, Sigurbirni Þórarinssyni, kvöldverð í gær,
kemur þrisvar á dag, en Sigurbjöm er vistaður á hjúkrunarheimilinu Skjóli. Oftast kemur Frið-
björg með strætó og segist munu halda því áfram „á meðan hún stendur uppi“ eins og haft var á orði.
Stjórn Ríkisspítala fjallar um tillögu handlækningadeildar
Yill láta kanna líf-
færaflutninga hér
HUNDRUÐ aldraðra á höfuðborg-
arsvæðinu eru nú án heimahjúkrun-
ar vegna verkfalls sjúkraliða, mörg-
um veitt lágmarks aðhlynning og
engum nýjum skjólstæðingum bætt
yið hjá heilsugæslustöðvunum sam-
kvæmt upplýsingum frá heilsugæsl-
unni í Reykjavík og heilsugæslu-
stöðvum í Reykjavík og á Seltjam-
amesi.
Endalok Fjárfestingar-
félag Islands hf.
Hluthafar
. fágreitt
25% nafn-
verðs bréfa
HLUTHAFAR í Fjárfestingarfélagi
Islands hf. fá að öllum líkindum
greidd um 25% af nafnvirði hluta-
bréfa sinna þegar íslandsbanki tekur
við félaginu. Á aðalfundi íjárfesting-
arfélagsins fyrir skemmstu var sam-
þykkt að sameina það dótturfyrirtæki
sínu, Féfangi hf., undir nafni þess
síðamefnda og lauk þar með 23 ára
sögu þess.
Gert er ráð fyrir að íslandsbanki
kaupi síðan hlut annarra hluthafa í
Féfangi fyrir um 150 milljónir króna
en bankinn á fyrir um þriðjung hluta-
fjárins.
Margvísleg áföll hafa dunið yfír
Fjárfestingarfélagið á síðustu miss-
erum. Verulegar fjárhæðir hafa tap-
ast hjá dótturfélaginu Takmarki sem
tók við 300 milljóna verðbréfaeign
úr verðbréfasjóðum Fjárfestingarfé-
lagsins fyrir fáum árum. Þá þurfti
félagið að endurgreiða Skandia um
26,4 milljónir í sumar vegna sölu á
Verðbréfamarkaði félagsins árið
1992. Loks ríkir óvissa um ábyrgð
félagsins á láni hjá Framkvæmda-
sjóði frá árinu 1987 vegna Vogalax
hf. en það mál er nú rekið fyrir
Hæstarétti. Uppreiknuð staða lánsins
er 35 milljónir króna með vöxtum.
Hjúkrunarfræðingar em orðnir
þreyttir á því að vinna undir miklu
álagi og vilja að verkfalli sjúkraliða
Ijúki sem fyrst að sögn Ástu Möll-
er, formanns Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga. Segir hún auk-
ið líkamlegt álag hafa leitt til veik-
inda í stéttinni.
Aðstandendur líka
orðnir þreyttir
Arnheiður Ingólfsdóttir, hjúkrun-
arframkvæmdarstjóri á Skjóli, segir
að ekki megi þola óbreytt ástand
lengi til viðbótar. Leitað hefur verið
til aðstandenda vistmanna með
hjálp við aðhlynningu og segir Arn-
heiður þá vera fama að þreytast
líkt og starfsfólkið og tekur undir
það að meira sé farið að bera á
veikindum.
Kristín Á. Guðmundsdóttir, for-
maður Sjúkraliðafélagsins, segir að
tilboð það sem borið var fram í gær
hafi verið ítrekun á gömlu tilboði
og því hafi sjúkraliðar lagt til að
viðræðum yrði slitið. Fyrir beiðni
sáttasemjara hafi verið haldinn
annar fundur síðdegis í gær en að
sögn Kristínar kom ekkert nýtt
fram á honum og hafi sáttasemjari
því tekið af skarið og boðað til nýs
fundar í dag.
■ Hjúkrunarfræðingar/4
■ Þolum ástandið/30
GLUGGAGÆGIR
„VIÐ VILJUM láta kanna hag-
kvæmni þess og hvort tímabært
sé að taka upp líffæraflutninga
við Landspítalann. Ástæðan er sú,
að mjög miklar framfarir hafa
orðið í lyfjameðferð vegna höfn-
unareinkenna, sem líkaminn sýnir
við ígræddu líffæri. Þegar sá vandi
leysist viljum við að þekkingin sé
til staðar hér á landi,“ sagði Jónas
Magnússon, prófessor, forstöðu-
læknir handlækningadeildar
Landspítalans.
Bréf frá Jónasi þessa efnis var
kynnt á stjórnarfundi Ríkisspítal-
anna í gær. Þar leggur Jónas til
að leitað verði álits íslensks sér-
fræðings í líffæraflutningum, Jó-
hanns Jónssonar, sem starfar í
Washington í Bandaríkjunum.
Nú er í gildi samningur milli
Tryggingastofnunar ríkisins og
Sahlgrenska sjúkrahússins í Sví-
þjóð um líffæraflutninga og sagði
Jónas þann samning góðra gjalda
verðan. „Líffæraflutningarnir
sjálfir eru ekki flóknar aðgerðir
og við eigum fjölda lækna sem
ráða við þær,“ sagði hann. „Hins
vegar eru höfnunareinkenni lík-
amans stærsti vandinn, en fram-
farir í lyfjameðferð til að ráða þar
bót á, virðast mjög miklar. Þegar
þau lyf verða stórvirkari bendir
allt til þess að hægt verði að nýta
líffæri úr grísum.“
Byijað yrði á nýrum
Jónas sagði að engin ákvörðun
hefði verið tekin um líffæraflutn-
inga hér á landi. „Við ætlum að
leita til sérfræðinga og biðja þá
að gera úttekt á hagkvæmni
þessa. Ef af verður, myndum við
sjálfsagt byija á nýrnaígræðslum.
Slíkar aðgerðir eru auðveldastar
viðfangs og við höfum áratuga
reynslu í að fjarlægja sýkt nýru.
Það er hins vegar meiri spurning
með hjarta- og lungnaígræðslur.“
Rannsóknum fleygir fram
Jónas sagði aðspurður að mjög
erfitt væri að spá um hvenær stór-
virk lyf gegn höfnunareinkennum
kæmu fram, enda yrðu byltingar
ekki eftir pöntun. „Það er hins
vegar mjög áberandi hve umræða
um þessi mál er mikil og við viljum
vera viðbúnir þegar breytingin
skellur á. Rannsóknum í erfða-
fræði og ónæmisfræði fleygir fram
og það kemur að því að við ráðum
við ónæmissvörun líkaman's. Þegar
það gerist, verður sprenging í eft-
irspurn eftir líffærum. Þar nægir
að nefna ígræðslu á brisi í sykur-
sjúka, sem yrði mikil blessun,"
sagði Jónas Magnússon.
■ Fá um 25% af nafnverði/18
---------------------
Áframhaldandi þróun ratsjárgagnakerfis Alþjóðlegn flugþjónustunnar á íslandi
Varar við hættu
á árekstri véla
Útlit fyrir
hvítjól
ÚTLIT er fyrir hvít jól að þessu sinni.
Á Þorláksmessu er gert ráð fyrir
suðvestanátt um allt land og kóln-
^4K»ndi veðri fram á jóladag en lengra
nær spáin ekki.
Samkvæmt upplýsingum veður-
fræðings er gert ráð fyrir rigningu
í dag og skúraveðri á morgun. Á
Þorláksmessu er gert ráð fyrir suð-
vestanátt með éljagangi sunnanlands
og vestan en björtu veðri á Norðaust-
•uriandi. Vægt frost verður um allt
land fram á jóladag.
ÁKVEÐIÐ hefur verið að gera
nýtt átak í þróun ratsjárgagna-
kerfísins í Alþjóðlegu fiugþjón-
ustunni sem Flugmálastjórn rekur
samkvæmt samningi við Alþjóða-
flugmálastofnunina. Fiugumferð-
arstjórarnir munu fá upplýsingar
frá mörgum ratsjám á einn skjá
og tölvan mun gera viðvart ef flug-
vélar nálgast um of. Fjárveiting
til verkefnisins er 140 milljónir kr.
og verður búnaðurinn tekinn í
notkun í áföngum á 3-4 árum.
175 milljóna kr. fjárveiting
Kerfisverkfræðistofa Háskólans
hefur frá árinu 1986 unnið að
þróun ratsjárgagnakerfisins fyrir
Flugmálastjórn, í náinni samvinnu
við starfsmenn stofnunarinnar, og
var Þorgeir Pálsson prófessor við
Ilí, nú flugmálastjóri, aðalstjórn-
andi verksins.
Fyrr á þessu ári samþykkti Al-
þjóðaflugmálastofnunin hálfrar
milljónar dollara fjárveitingu til
vélbúnaðar nýs áfanga og nú hef-
ur hún samþykkt að veita tvær
milljónir dollara til þróunar hug-
búnaðarins. Á þessu ári hafa því
fengist 175 milljónir króna til að
ráðast í þennan stóra áfanga.
Að sögn Þorgeirs mun Flug-
málastjórn taka þessa peninga að
láni og fær þá endurgreidda hjá
notendum flugumferðarþjónust-
unnar á tíu árum. Hugbúnaðar-
vinnan er talin samsvara 20 árs-
verkum.
Hagræði og aukið öryggi
Flugumferðarstjórarnir hafa nú
aðeins upplýsingar frá einni ratsjá
á skjánum og þurfa að skipta á
milli til að fylgjast með umferð á
íslenska flugstjórnarsvæðinu.
Ætlunin er að sameina upplýs-
ingar frá mörgum ratsjám á einn
skjá í nýja kerfinu. Þá mun tölvan
fylgjast með flugvélunum og vara
við ef þær nálgast um of. Ymsar
aðrar breytingar verða gerðar.
Segir Þorgeir að þetta hafi í för
með sér hagræði og aukið öryggi.