Morgunblaðið - 03.01.1995, Blaðsíða 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 3. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti íslands í áramótaávarpi sínu á nýársdag
Ensk tunga verði ekki
alltof áhrifamikil
FORSETI íslands, frú Vigdís Finn-
bogadóttir, sagði í áramótaávaipi
sínu á nýársdag að mikilvægt væri
að gæta þess hverja stund að ensk
tunga verði ekki alltof áhrifamikil
í íslenskri hugsun og tjáningu. „í
því ljósi sýnist brýnt að fyrsta er-
lenda málið sem kennt er í íslensk-
um skólum sé einhver önnur tunga,
svo sem mál einhverrar bræðraþjóð-
ar okkar á Norðurlöndum, sem
ætíð verður mikilvægt að halda sem
nánustu tengslum við,“ sagði for-
setinn í ávarpi sínu.
Frú Vigdís gerði möguleika á
sviði þekkingarmiðlunar að umtals-
efni og sagði þá tækni sem væri
að halda innreið sína vera svo ævin-
týralega að henni yrði naumast lýst
í orðum. Þannig gæti geisladiskur
fyrir tölvu geymt allt að 200 þús-
und blaðsíður af texta, sem líklega
jafngilti því að ævistarf Halldórs
Laxness kæmist tíu sinnum á einn
Brýnt að fyrsta
erlenda málið sé
mál bræðraþjóðar
disk. Hún gat þess að í útlöndum
væri þegar búið að gefa út mikið
námsefni og fróðleiksefni á slíkum
geisladiskum þar sem blandað væri
saman texta hljóði, kyrrum og lif-
andi myndum, ásamt línuritum og
skýringarefni.
„Enn sem komið er eigum við
engan íslenskan upplýsingadisk.
Þar er verk að vinna, því varla
unum við því að ungir íslendingar
þurfi að leita sér allra nýjustu upp-
lýsinganna á erlendum málum þeg-
ar fram líða stundir," sagði hún.
Menntamál verði sett í öndvegi
í ávarpi sínu gat frú Vigdís þess
að erlendir forystumenn á ýmsum
sviðum hefðu á undanfömum mán-
uðum fullyrt að það sem ráða muni
úrslitum varðandi velgengni ein-
stakra þjóða í harðnandi samkeppni
á komandi árum verði menntun
þeirra og þekking. Þannig hefði
Mitterrand, forseti Frakklands,
skorað nú á haustdögum á alla
stjórnmálaflokka landsins að setja
menntamál í öndvegi þegar stefnan
yrði mörkuð fyrir næstu kosningar.
„Hliðstæða áskorun ber ég nú
fram gagnvart íslenskum stjórn-
málamönnum og bið þá að bera
menntunina sérstaklega fyrir
brjósti, svo kunnátta okkar um haf
og land, um vernd og nýtingu sjáv-
ar, um uppgræðslu lands og ræktun
bústofna, og um margbrotið völund-
arhús tækninnar, megi verða kunn
um allan heim svo til verði vitnað,“
sagði frú Vigdís Finnbogadóttir.
■ Af mannauð vex allur/26
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Æ fleiri hundar fá
róandi um áramót
SÍFELLT færist í vöxt að hunda-
eigendur gefi hundum sínum ró-
andi lyf fyrir miðnætti á gaml-
árskvöld. Lyfið hefur þau áhrif
að hundarnir verða kærulausir
og óttast síður flugeldana.
Helgi Sigurðsson dýralæknir
sagði misjafnt hvort hundar fæld-
ust af völdum flugeldaspreng-
inga. Sumir væru rólegir en hann
vissi dæmi um að hundar hefðu
orðið verulega hræddir og nefndi
sem dæmi að hundur í Mosfells-
sveit hefði ærst og hiaupið alla
leið upp á Sandskeið af ótta við
flugelda. Algengt væri að hundar
sýndu viðbrögð eins og að hlaupa
í skjól undir rúm.
Lyfin gefin fyrirfram
Hann sagði að fyrir um fimmt-
án árum hefði verið afar óal-
gengt að hundum væru gefin
róandi lyf á gamlárskvöld. Nú
væri slíkt hins vegar sífellt að
færast í vöxt. Mikilvægt væri að
gefa lyfin fyrirfram og áður en
hundurinn fyndi fyrir ótta. Lyfin
væri yfirleitt einn til tvo tíma að
virka og hefðu sljóvgandi áhrif.
Dýralæknar ávísa á lyfin og
eru þau hættulaus að sögn Helga.
Tyrkneska
forræðismálið
Loforð
dregið
til baka
SOPHIA Hansen fékk ekki að hitta
dætur sínar á nýársdag eins og hún
hafði gert sér vonir um. Umgengn-
isréttur hennar og dætra hennar hef-
ur samtals verið brotinn 45 sinnum.
Sigurður Pétur Harðarson, stuðn-
ingsmaður Sophiu, sagði að Halim
Al, fyrrum eiginmaður hennar, hefði
lofað að hún fengi að hitta dætur
sínar á nýársdag klukkan 14. Þegar
öllum opinberum skrifstofum hefði
verði lokað hefðu hins vegar borist
þau skilaboð frá Halim að hann
treysti sér ekki til að standa við lof-
orð sitt. Hann treysti Sophiu ekki
og óttaðist að hún færi með dætur
þeirra úr landi.
Málaflutningi í forræðismáli Sop-
hiu Hansen og fyrrum eiginmanns
hennar hefur verið frestað fram til
2. febrúar næstkomandi.
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir,
borgarstjóri, fagnaði 40 ára af-
mæli sínu á gamlársdag. Fjöldi
gesta samgladdist borgarstjór-
anum í hófi í Norræna húsinu. Á
Afmæli
borgarstjóra
^ Morgunblaðið/Kristinn
myndinni lyfta Ingibjörg Sólrún
og eiginmaður hennar, Hjörleif-
ur Sveinbjörnsson, glösum í til-
efni dagsins.
Beðið álits umboðsmanns Alþingis um lögmæti hundaskatts
Hundaeigendur hvattir
til að bíða með greiðslu
HUNDARÆKTARFÉLAG íslands hefur beint
þeim tilmælum til hundaeigenda í Reykjavík
að þeir bíði með að greiða gjald vegna hunda-
halds þar til niðurstaða umboðsmanns Alþing-
is um lögmæti gjaldsins liggur fyrir, en hann
hefur haft málið til skoðunar frá því í febrúar
í fyrra.
Að sögn Jónasar Fr. Jónssonar héraðsdóms-
lögmanns, sem haft hefur með málið að gera
fyrir hönd Hundaræktarfélagsins, telur félag-
ið sig hafa rökstuddan grun um að tekjur af
gjaldinu, sem nú er 9.600 kr. og hefur hækk-
að talsvert undanfarin ár, séu orðnar mun
meiri en nemur kostnaði við eðlilega starfsemi
við hundaeftirlit.
„Það er ekki nóg að setja á einhverja gjald-
tökuheimild og auka síðan sífellt kostnaðinn
og ætla svo að auka tekjurnar á móti með
skattheimtu. Kostnaðurinn þarf að byggja á
einhveiju málefnalegu mati út frá svokallaðri
meðalhófsreglu stjórnsýslulaganna, en við telj-
um að þau gögn sem fram hafa komið í mál-
inu af hálfu borgaryfirvalda sýni að tekjur
borgarinnar séu meiri en gjöldin," sagði Jónas
í samtali við Morgunblaðið.
Óskað eftir frestun
Jónas sagði að óskað hefði verið eftir því
við borgarstjóra að gjaldtöku vegna hunda-
halds yrði frestað þar til álit umboðsmanns
Alþingis hefði borist en ekki hefði verið orðið
við þvi og ákveðið að gjaldið i ár yrði hið
sama og í fyrra. Meðan beðið væri eftir álit-
inu hefði hundaeigendum verið bent á að
þarna ríkti réttaróvissa og þar sem ekki hefði
verið skorið úr málinu væri vænlegt fyrir fólk
að bíða með að greiða gjaldið og það hvatt
til að bíða fram til eindaga, sem er 1. mars.
Vonast væri til þess að niðurstaða umboðs-
manns Alþingis lægi þá fyrir, en ef ekki þá
væri fólk hvatt til að greiða gjaldið með fyrir-
vara.
Prófsteinn
„Þetta mál þó lítið sé er prófsteinn á það
hversu langt má ganga í innheimtu á svoköll-
uðum þjónustugjöldum. Það er ákveðin gjald-
tökuheimild, en spurningin snýst númer eitt
um það hvenær farið er út fyrir þessa gjald-
tökuheimild og farið að skattleggja, en fyrir
beinum skatti verður auðvitað að vera laga-
stoð. Númer tvö snýst svo spurningin um
hversu mikið stjórnvöld geta breikkað þjón-
ustugjaldastofn með því að auka umsvif sín
og kostnað, og þá hvaða kröfur eru gerðar
um málefnalegt mat á slíkum kostnaði og
meðalhóf," sagði Jónas.
Aðstoð
vegna
lækna-
mistaka
SAMTÖK fólks sem lent hefur í
læknamistökum verða stofnuð 25.
janúar næstkomandi og munu þau
heita Lífsvog. Að sögn Ásdísar
Frímannsdóttur, eins forsprakka
samtakanna, verður markmið
þeirra að opna leið fyrir fólk, sem
lent hefur í læknamistökum, til
að leita réttar síns.
Á stofnfundinum verða haldnar
ræður og segir Ásdís að einn ræðu-
manna verði Jóhannes Gunnars-
son, formaður Neytendasamtak-
anna, en einnig hafa aðstandendur
stofnunarinnar leitað til Öryrkja-
bandalagsins og Helga Seljan,
fyrrverandi alþingismanns, um
stuðning.
Samtökin munu hafa símatíma
tvisvar í viku og einnig ráða lög-
fræðing, sem mun sjá um að vísa
fólki á lögfræðinga.
Ásdís segir að einnig sé stefnt
að því að halda fundi einu sinni í
mánuði.
----» ♦ ♦---
Alþýðuflokkur
Sjö fram á
Reykjanesi
SJÖ alþýðuflokksmenn bjóða sig
fram í prófkjöri flokksins í Reykja-
neskjördæmi sem haldið verður
21.-22. janúar. Þar á meðal eru
núverandi þingmenn flokksins.
Framboðsfrestur rann út um
áramót. Þingmennirnir Rannyeig
Guðmundsdóttir, Guðmundur Árni
Stefánsson og Petrína Baldurs-
dóttir gefa kost á sér áfram. Aðr-
ir frambjóðendur eru Elín Harðar-
dóttir matreiðslumaður í Hafnar-
firði, Garðar Smári Gunnarsson
fisktæknir í Hafnarfirði, Gissur
Gottskálksson læknir í Garðabæ
og Hrafnkell Óskarsson læknir í
Keflavík. Vitað er að Rannveig og
Guðmundur Árni gefa bæði kost
á sér í 1. sæti listans og að Gissur
stefnir að 3.-4. sæti.