Morgunblaðið - 04.01.1995, Qupperneq 1

64 SÍÐUR B/C/D
2. TBL. 83. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Segja nýbyggðir ógna
fríðarsanrningunum
Jerúsalem, Gaza. Reuter.
TALSMENN PLO, Frelsissamtaka
Palestínumanna, sögðu í gær, að
friðarsamningarnir við ísraela
hlytu að fara út um þúfur þar sem
nú væri ljóst, að ísraelsstjórn ætl-
aði sér ekki að stöðva nýbyggðir
gyðinga á Vesturbakkanum.
A mánudag bannaði ísraelska
ríkisstjórnin byggingu 500 íbúða á
hæð skammt frá palestínska þorp-
inu al-Khader en leyfði hana nær
gyðingabyggðinni Efrat í sama
héraði.
Palestínumaðurinn Zakariya al-
Agha, sem sér um húsnæðismál á
sjálfstjórnarsvæðunum, sagði, að
Israelar hefðu nú lagt blessun sína
yfir frekari byggðir gyðinga á Vest-
urbakkanum og því hlytu friðar-
samningarnir að vera úr sögunni
fljótlega.
ísraelsher ekki á brott?
Samkvæmt samningum ísraela
og PLO á ísraelska hernámsliðið að
vera búið að koma sér fyrir á nýjum
stöðum í maí á næsta ári en Yitz-
hak Rabin forsætisráðherra og fleiri
ísraelskir frammámenn hafa verið
að draga í land með það. Segjast
þeir óttast auknar árásir araba, sem
andvígir séu friðarsamningunum.
Lögregla Palestínumanna hand-
tók í gær 12 ísraela á Gaza og
sagði þá vera ísraelska leyniþjón-
ustumenn., Talsmenn lögreglunnar
sögðu mennina hafa verið vopnaða.
■ Misskilningikenntum/16
Serbar í Krajina virða vopnahléð
Reuter
SARAJEVOBÚI heldur á reið-
hjóli og hangir utan á spor-
vagni í miðborginni.
Sænsk stjórnvöld fordæma framferði rússneska hersins í Grosní
Tsjetsjenar
verjast enn
af hörku
Grosní, Moskvu, Stokkhólmi, Bonn. Reuter.
HARÐIR bardagar geisuðu enn í Grosní, höfuðborg Tsjetsjníju, í gær en
Tsjetsjenar héldu enn miðborginni og forsetahöllinni. Óljóst er hvar Dzhokar
Dúdajev, forseti héraðsins, heldur sig. í sjónvarpsávarpi á mánudagskvöld
skoraði hann á stjórn Borísar Jeltsíns Rússlandsforseta að hefja viðræður
um frið, ella gæti svo farið að rússneskir stríðsfangar yrðu drepnir. Lena
Hjelm-Wallen, utanríkisráðherra Svíþjóðar, fordæmdi í gær framferði Rússa
í Tsjetsjníju, sagði að Moskvustjórnin gæti ekki lengur réttlætt hrottalega
árás sína á Grosní með því að um innanlandsmál væri að ræða.
Reuter
NOKKRIR hermenn Tsjetsjena leita skjóls við húsvegg í hörðum
götubardögum við innrásarher Rússa í miðborg Grosní í gær.
„Rússar hafa ásamt öðrum aðild-
arþjóðum Öryggis- og samvinnu-
stofnunar Evrópu (ÖSE) lýst því yfir
að meðferð sérhvers ríkis á þegnum
sínum skipti öll aðildarríkin máli,
ekki aðeins umrætt ríki,“ sagði
Hjelm-Wallen. Utanríkisráðherra
Þýsklands, Klaus Kinkel, ítrekaði
stuðning sinn við Jeltsín en sagði
Rússa fara offari í Tsjetsjníju.
Loftárás á Ingúsetíu
Stjórnvöld í Moskvu fullyrtu að
herlið hennar hefði treyst tökin í
miðborginni í gær. Rússneskar flug-
vélar gerðu loftárásir á Grosní en
auk þess réðst ein vélin á smáborg
í nágrannahéraðinu Ingúsetíu og
féllu fjórir óbreyttir borgarar.
Að sögn /nterfax-fréttastofunnar
rússnesku var hart barist við járn-
brautarstöðinJ' í Grosní sem er í um
1,5 km fjarlægð frá forsetahöllinni.
Við höllina og nálægar götur væri
fjöldi brunninna brynvagna. „Frétta-
maður okkar taldi um 100 lík níss-
neskra hermanna á götunum við
höllina," sagði Interfax.
Innrásin hefur valdið því að and-
stæðingar Dúdajevs í héraðinu beij-
ast nú með mönnum hans gegn Rúss-
um en heimildarmenn segja að vart
muni nema nokkur þúsund manns
vera reiðubúin að halda áfram
skæruhernaði taki Rússar Grosní.
Særður Tsjetsjenahermaður sagðist
í gær óttast 'að borgin félli senn
vegna þess að skotfæri veijendanna
væru á þrotum.
Hernaðarsérfræðingar eru sam-
mála um að innrásin hafi verið ein-
staklega illa undirbúin og yfirstjórnin
sé í molum. Umbótasinninn Jegor
Gajdar segist óttast að einræði verði
komið á í landinu í kjölfar ófaranna
í Tsjetsjníju.
ÁHORPENDUM að jólaávarpi El-
ísabetar Bretadrottningar á bresku
sjónvarpsstöðvunum BBC og ITV
hefur fækkað um helming á ára-
tug. Kemur til álita að hætta út-
sendingunni. Jólaávarpið er flutt á
besta tíma, klukkan þrjú eftir há-
degi á jóladag, eða rétt eftir að
Bretar eru staðnir upp frá aðal
jólamáltíðinni.
Áhorf hefur ekki mælst minna
frá því nákvæmar mælingar hóf-
ust. Þannig horfðu aðeins 14,6 millj-
ónir á sjónvarpsávarp drottningar
Æ færri hlýða
á jólaræðu
drottningar
að þessu sinni eða tvejmur milljón-
um færra en í fyrra. Áhorfendum
hefur fækkað jafnt og þétt. Fyrir
áratug horfðu 28 milljónir á ávarp-
ið og rúm 21 milljón fyrir fjórum
árum. Árið 1991 var fjöldi áhorf-
enda einnig yfir 20 milljónir.
Niðurstöðurnar eru í samræmi
við niðurstöður könnunar sem
Harris-stofnunin gerði birt var
í breska blaðinu Independentá
annan dag jóla. Spurt var hvort
hætta bæri að útvarpa jólaávarpi
drottningar sem verið hefur fastur
liður í sjónvarpsdagskránni frá
1957. Aðeins þriðjungur sagði
ávarpið ómissandi hefð, 54% sögð-
ust ekki myndu sakna þess og 10%
svöruðu afdráttarlaust, að fella
bæri ávarpið niður.
Elísabet
Bretadrottning
Flogið á
ný til
Sarajevo
Sarajevo. Reuter.
FLUGVÖLLURINN í Sarajevo var
opnaður í gær að nýju og var gert
ráð fyrir, að þangað kæmu 28 flug-
vélar með hjálpargögn. Sömuleiðis
var það talið til marks um mjög
batnandi ástand í borginni stríðs-
hijáðu, að ferðir sporvagna hófust
á ný í gær. Þær hafa legið niðri í
nokkrar vikur vegna árása serb-
neskra leyniskyttna.
Sir Michael Rose, yfirmaður frið-
argæslusveita Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) í Bosníu, freistaði þess í gær
að koma í kring fyrstu fundum
samráðsnefnda stríðsaðila um
framkvæmd fjögurra mánaða
vopnahlés. Sveitir friðargæsluliða
tóku sér í gær stöðu víða í Sarajevo
til þess að reyna koma í veg fyrir
að leyniskyttur gætu athafnað sig.
Flytja vopn frá Bihac
Bosníu-Króatar, sem tekið hafa
afstöðu með stjórninni í Sarajevo,
gerðust aðilar að vopnahléssam-
komulaginu í fyrradag. Og í gær
hétu Krajina-Serbar að hætta hern-
aði á svæðinu við Bihac en fulltrúar
SÞ sögðu múslimaherflokka, sem
berjast gegn stjórninni í Sarajevo,
hafa efnt til átaka á nokkrum stöð-
um. Talsmaður SÞ sagðist hafa
upplýsingar um að Serbar hefðu
hafið brottflutning hersveita og
vopna frá Bihac-svæðinu.
Vopnahléssamkomulagið sem nú
er komið til framkvæmda í Bosníu
er árangur af sáttaumleitunum
Jimmy Carters fyrrverandi Banda-
ríkjaforseta. Ef sýnt þykir að stríðs-
aðilar ætli að virða vopnahléð, er
búist við að nýjar samningaumleit-
anir fyrir tilstilli fimmveldanna svo-
nefndu hefjist upp úr miðjum janúar.
Norðmenn
reykja mikið
Ósló. Rcutcr.
NORÐMENN eru stórtækari reyk-
ingamenn en flestar aðrar þjóðir í
Vestur-Evrópu. Þó er verðlag á tób-
aksvörum þar himinhátt.
Norska tóbaksvarnarnefndin
skýrði frá því í gær, að 35% lands-
manna á aldrinum 16-74 ára
reyktu að staðaldri. Er það lítils-
háttar lækkun frá 1980 er 37%
Norðmanna á þessu aldursbili
reyktu.
Grikkir eru eina Vestur-Evrópu-
þjóðin sem reykir meira en Norð-
menn; kannanir sýna að 37%
Grikkja reykja að staðaldri. Danir
reykja nær jafn mikið og Norðmenn
en einungis 23% Svía reykja að
staðaldri.
Teije Svendsen, formaður tób-
aksvarnarnefndar Noregs, sagði að
skortur á áróðri gegn reykingum
ætti sinn þátt í því hve margir
Norðmenn reyktu að staðaldri. Þar
í landi kostar pakki með 20 vindl-
ingum 45 krónur eða jafnvirði 450
íslenskra króna.