Morgunblaðið - 05.01.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 1995 B 7
slíkum miðstöðvum um landið og
Reykjavíkursvæðið. Til að hagnýta
megi margmiðlun til fjarkennslu og
upplýsingaöflunar þarf að auka
fjölda og afköst notendatölva í skól-
um, spítölum, bókasöfnum, fyrir-
tækjum og heimilum. Stuðla þarf
að aukinni notkun almennings á
upplýsingatækninni og hvetja heim-
ilin til að tengjast upplýsinganetinu.
Takast þarf á við séríslensk mál-
efni, einkum málefni íslenskunnar,
þýðingar og aðlögun hugbúnaðar
þannig að netið nýtist sem flestum.
Efla þarf glorsoltinn Háskóla ís-
lands til að hann megi þjóna hlut-
verki sínu sem miðstöð þekkingar
pg undirstaða þekkingariðnaðar á
íslandi. Þó kvartað sé yfir kostnaði
við Háskólann og kallað á niður-
skurð er hámenntun þjóðarinnar að
stórum hluta þegar á framfærslu
annarra þjóða, sem fyrir frændskap
pg hreina góðmennsku kosta fjölda
Islendinga til náms. Auðvitað er
sama hvaðan gott kemur, en tímar '
velmegunar á grundvelli hráefnis-
sölu eru að líða, og þess í stað er
það hugvitið sem verður í askana
látið. Því er ekki bara þörf á að
Háskóiinn fóstri þekkingu er varðar
samnetið og upplýsingatæknina,
heldur er rannsóknarvinna og öflug
þekkingarmiðstöð í Háskóla Islands
forsenda þess að þekkingariðnaður
geti þrifist í landinu.
Stefnumótun/Stefnubreyting
Án stefnumörkunar stjórnvalda,
og hagsmunaaðila verður samnetið
tæplega reist svo vel gagnist. Til
þarf að koma yfirlýst markmið og
skuldbinding um að veita upplýs-
ingarhraðbrautinni brautargengi.
Uppbygging samnetsins er þjóð-
þrifamál, og ekki óeðlilegt að kostn-
aður við uppbyggingu og rekstur
þess greiðist af almannafé, líkt og
gildir um vegagerð, flugvelli og
hafnarmannvirki. Marka þarf at-
vinnustefnu þekkingar og upplýs-
inga með Háskóla íslands í öndvegi.
Hyggja þarf að þeirri hættu að á
ísíandi myndist upplýsingaaðall
þeirra sem hafa þekkingu og aðgang
að netinu, meðan hinir þegnarnir
dragast aftur úr í lífskjörum. Til að
koma í veg fyrir að svo fari verður
að tryggja öllum aðgang að upplýs-
ingum á sem ódýrastan hátt, og að
mestu án beinnar gjaldtöku fyrir
notkun.
Allt þetta kallar á umtalsverða
stefnu- og viðhorfsbreytingu frá
ráðamönnum og almenningi. Þó
Póstur og sími veiji árlega stórfé til
uppbyggingar á þessu sviði, greiðir
hann nú áþekka upphæð í samneysl-
una. Á meðan aðrar þjóðir veita
gríðarlegum upphæðum í uppbygg-
ingu upplýsingamála, erum við að
hefta uppbyggingu þeirra hér með
stórfelldri skattheimtu. Þessu verður
tafarlaust að breyta, annaðhvort
með lækkun gjaldskrár Pósts og
síma, sem myndi örva notkun, eða
þá að veita þessu fé á annan hátt
beint aftur til upplýsingamála. Þá
er áríðandi að hagsmunaaðilar, svo
sem Verslunarráð, iðnrekendur og
sveitarfélög, láti ekki sitt eftir liggja.
Hagræði í rekstri, nýir möguleikar
í markaðsmálum erlendis, og sam-
netið sem auglýsinga- og sölumiðill
ættu að vera nægilegir hvatar til
að ýta úr vör.
Lokaorð
Þjóðir heims stefna nú af miklum
krafti inn i nýja öld upplýsinga, þar
sem markaðstorgin verða sýndar-
kauphallir á vef upplýsingahrað-
brauta. Helstu söluvörurnar verða
þekking, upplýsingar og annað hug-
vit. Hráefnin er að finna í mannauði
og viskubrunnum hverskonar. Sam-
keppnishæfni fyrirtækja og þjóða
mun ráðast af þekkingu, aðgengi
að upplýsingum og því hversu vel
þeim tekst að hagnýta sér þá nýju
upplýsingatækni sem ryður þessum
breytingum braut. Hraðbraut upp-
lýsinganna er kjörið tækifæri fyrir
okkur íslendinga að minnka ein-
angrun þjóðarinnar og virkja hina
nýju tækni sem hvata framfara og
nýsköpunar í atvinnulifi vaxandi
velmegunar á komandi árum.
Höfundur stundar doktorsnám í
háhraða tölvunctum og dreifðuin
kerfum við University of Californ-
ia, Santa Barbara.
Um 15-20% veltu-
aukning á síðasta ári
Tölvur
Uppgangurinn í þjóðfélaginu skilar sér í aukinni
veltu hjá seljendum tölvubúnaðar, segir
Marinó G. Njálsson í grein sinni um íslenska
tölvumarkaðinn á síðastliðnu ári.
g hef haft það fyrir sið að
líta um öxl við hver áramót
og skoða hvaða áhrif nýlið-
ið ár hefur haft á íslenska tölvu-
markaðinn. Eftir mikil umbrot á
árinu 1993, var 1994 ár innri vinnu
og vaxtar. Stóru fréttirnar voru
fáar. Væntingar ársins á undan
hvað varðar hugbúnaðariðnaðinn
rættust að nokkru leyti. Softis
tókst að sanna sig, það gerðu einn-
ig Tölvusamskipti, Fjarhönnun,
Taugagreining, EJS International,
SKYRR^-og Islensk forritaþróun
svo nokkrir aðilar séu nefndir.
Erlendis var þetta árið, sem
Borland fór næstum undir græna
torfu, Novell keypti WordPerfect
og Microsoft fékk ekki að kaupa
Intuit. IBM markaðssetti nýja kyn-
slóð af AS/400 og nýja útgáfu af
OS/2. Windows NT Advance Ser-
ver hlaut mikið lof gagnrýnenda,
en Chicago öðru nafni Windows
4.0 öðru nafni Windows 95 kom
ekki á markaðinn. Intel varð fyrir
áfalli vegna Pentium og PowerMac
kom, sá og sigraði.
íslensku tölvufyrirtækin
Samkvæmt lauslegri samantekt
var velta fyrirtækja, sem hafa tekj-
ur af því að selja vörur og þjón-
ustu tengda tölvum og tölvubún-
aði, um 11 milljarðar króna árið
1994. Hún skiptist þannig, að selj-
endur tölvubúnaðar veltu um 6
milljörðum króna, þjónustuaðilar
um 1,9 milljörðum króna, tölvu-
skólar (þar með talin tölvukennsla
í skólakerfmu) um 550 milljónum
króna og síðast en ekki síst veltu
hugbúnaðarframleiðendur og
tölvuiðnaður um 2,5 milljörðum
króna. Er þetta veltuaukning upp
á 15 til 20 af hundraði. Það sem
meira er, að hagnaður flestra fyrir-
tækjanna varð, að mati talsmanna
þeirra, umtalsvert meiri 1994 en
1993. Flestir þeirra, sem ég ræddi
við, voru mjög bjartsýnir um söl-
una á nýju ári. 1994 hafi verið ár
umskipta eftir mjög erfíða tíma
næstu 18 mánuðina þar á undan.
Efnahagsbatinn í þjóðfélaginu
væri farinn að segja til sín og skil-
aði vonandi góðu ári 1995.
Innflytjendur
Velta helstu innflytjenda og
söluaðila jókst um 15-20% á milli
ára, úr 5,1 milljarði í um 6 millj-
arða. Þijú fyrirtæki fóru yfir 1
milljarð í veltu, þ.e. Nýhetji hf.
með 1,5 milljarða, Einar J. Skúla-
son hf. með tæpar 1.100 milljónir
og Tæknival með rúmlega 1 millj-
arð. Inn í tölunni hjá Nýheija hf.
er sala á skrifstofutækjum, en á
móti er eingöngu reiknað með sölu-
launum af mið- og stórtölvum. Sé
tekið tillit til þessara atriða má
áætla að tölvuhluti Nýheija hafi
velt um 1.300-1.400 milljónum.
Næst kemur Örtölvutækni með
veltu upp á 610 milljónir. Fyrirtæk-
ið hefur gengið í gegnum mikla
erfiðleika síðustu árin, en virðist
vera að ná jafnvægi. Starfsfólki
var fækkað og kostnaði náð niður
með aðhaldsaðgerðum.
Á hæla Örtölvutækni koma HP
á íslandi og Apple-umboðið. Bæði
með veltu í kringum 500 milljónir
eða um 30-35 milljónum á hvern
starfsmann. HP á íslandi skilar
enn eitt árið góðri ávöxtun á eigið
fé og verður að teljast eitt best
rekna tölvufyrirtæki landsins.
Apple-umboðið er orðið sjálfstætt
fyrirtæki, óháð Radíóbúðinni, og
spjaraði sig ágætlega á eigin fót-
um.
Hástökkvari ársins kemur á
óvart. Það er fýrirtækið Boðeind á
Seltjamamesi. Veltuaukning fyrir-
tækisins var um 100%, þ.e. veltan
fór úr um 125 milljónum 1993 í
250 milljónir árið 1994. Á nýju ári
verða vissar breytingar hjá fyrir-
tækinu og mun það meðal annars
flytja í eigið húsnæði í Mörkinni 6
í Reykjavík.
Af öðrum söluaðilum er rétt að
hafa góðar gætur á Aco hf.,
Heimilistækjum, HKH og Hugveri.
Aco hefur tekið yfir söluumboð
fyrir Compaq tölvur og afgreiðslu-
kerfi frá ICL. Að lokum vil ég
minnast á Computer 2000, en það
er nýtt heildsölufyrirtæki með
tölvubúr.að. Þar sem velta þess
kemur fram í veltu annarra tölvu-
fyrirtækja er hún ekki tekin sér-
staklega út hér, en forráðamenn
fyrirtækisins em himinlifandi yfír
góðum viðtökum á markaðnum.
Ilugbúnaðarframleiðendur
og tölvuiðnaður
Mjög erfitt er að átta sig á veltu
hugbúnaðarframleiðenda einfald-
lega vegna fjölda þeirra. Aðeins
hluti fyrirtækjanna er innan Sam-
taka íslenskra hugbúnaðarfyrir-
tækja. Þar er haldið vel utan um
veltu fyrirtækjanna, en þær tölur
eru ekki opinberar. Fyrir árið 1993
áætiaði ég að velta hugbúnaðar-
húsa hafi verið í kringum 1.500
milljónir og eftir að hafa rætt við _
forráðamenn nokkurra fyrirtækja
virðist mér sem veltan hafi aukist
um 5-10% árið 1994. Árið var fyr-
ir mörg fyrirtæki tími viðurkenn-
ingar, en uppskeran kemur síðar.
Tölvuiðnaðurinn samanstendur af
fáum fyrirtækjum og er hlutur
Marel hf. þar langstærstur. Velta
fyrir 1993 var um 516 milljónir
og jókst hún um 40% á milli ára.
Þjónustufyrirtæki
Þjónustufyrirtækin stóru, þ.e.
Reiknistofa bankanna og SKÝRR,
eru örugg á meðal þeirra stærstu
og veltu um 1.000 milljónum ann-
ars vegar og 726 milljónum hins
vegar, sem gefur þeim fjórða og
fimmta sæti. Velta annarra þjón-
ustuiyrirtækja er áætluð um 200
milljónir. (Bæta mætti við nokkur
hundruð milljónum, ef tölvuráðgjöf
er líka talin með.)
Tölvusalan
Samkvæmt áætlun seljenda
seldust 16-17.000 nýjar einmenn-
ingstölvur á þessu ári, fyrir utan
sölu á notuðum tölvum. Þær skipt-
astþannigsamkvæmtáætlunselj-
enda (þeirra sem ég hafði tal af);
Tæknival 4.300, EJS hf. 2.200-
2.300, Nýheiji hf. um 2.200-
2.300, Apple-umboðið 2.000, Ört-
ölvutækni 1.700, HP á íslandi
1.500-1.600 (eitthvað talið hjá
öðrum líka), Boðeind 1.000-1.200,
Aco 4-500 og HKH 3-400. í aðra
aðila náðist ekki vegna undirbún-
ings þessarar greinar.
Þetta er gríðarlegt magn og
leyfí ég mér að vefengja að þessar
tölur séu réttar. (Raunar vefengdu
tölvusalar almennt þær tölur sem
samkeppnisaðilar gáfu upp. Sýnir
það þörf fyrir sjálfstætt sölueftir-
lit, vilji menn á annað borð fá
nákvæmari sýn yfír markaðinn.)
486 örgjörvinn var ráðandi PC
megin, en PowerPC örgjörvinn
kom sterkur inn hjá Apple umboð-
inu. Eftir nýjustu uppákomuna
með Pentium örgjörvann er vand-
séð að 486 örgjörvanum verði ýtt
til hliðar á komandi ári, nema að
PowerPC örgjörvinn geri það.
Höfundur er tölvunarfræðingur.
Gæði Kodak
ljósmyndapappírs
Morgunblaðinu hafa borist eftirfar-
andi athugasemdir frá Hans Peter-
sen vegna fréttar í viðskiptablaði
sl. fimmtudag um misjafna endingu
ljósmyndapappírs:
„1. Bókin „The Permanence and
Care of Color Photographs" eftir
Henry Wilhelm sem vitnað er í í
umræddri grein er afar umdeild bók
á ljósmyndamarkaðnum, ekki síst
vegna þeirra aðferða sem H. Wil-
helm beitir við prófanir sínar á ljós-
myndapappír. Ástæða þess að bókin
fær svo mikla umfjöllun er fyrst
og fremst sú, að þetta er fyrsta bók
sinnar tegundar um langt skeið, og
einnig hitt, að þrátt fyrir að H.
Wilhelm telji sig „óháðan“ aðila,
hefur það vakið gífurlega athygli
með hvílíku offorsi hann ræðst gegn
Kodak fyrirtækinu í bók sinni.
2. Þrátt fyrir staðhæfíngar H.
Wilhelms um að prófanir ætti ekki
að framkvæma á aðeins einn máta,
heldur samkvæmt ákveðnum stöðl-
um og með mismunandi aðferðum,
gerir hann einmitt hið gagnstæða,
og notar aðeins eina aðferð við próf-
anir sínar á pappír. Sú aðferð sem
hann notar er umdeild, og telst
ekki gefa raunsanna mynd af end-
ingu ljósmyndapappírs, hvað þá að
hún geti rökstutt að líftími mynda
á Kodak pappír sé einungis tólf og
hálft ár, og jafnvel enn skemmri á
pappír frá öðrum framleiðendum.
3. H. Wilhelm heldur því fram,
að svo til engar framfarir hafi orð-
ið á endingu ljósmyndapappírs frá
Kodak sl. 20 ár.
Þetta er alrangt. Sífellt hafa
komið fram nýjar og endurbættar
pappírsgerðir frá Kodak, sem allar
miða að betri litgæðum og lengri
endingu pappírsins. Nægir þar að
nefna nýjustu pappírsgerðina, Roy-
al III, sem Kodak kynnti sl. sumar
og er nú í notkun á öllum Kodak
Express stöðum, en þessi pappír er
þykkari en venjulegur Ijósmynda-
pappír og hefur vakið athygli fyrir
frábær litgæði.
Ekki hefur minni áhersla verið
lögð á þróun ljósmyndapappírs fyrir
atvinnuljósmyndara. Nýjar, endur-
bættar gerðir komu á markaðinn
sl. haust, sem t.d. gefa eðlilegri
húðtóna fyrir andlitsmyndir, og eru
þær þegar komnar í notkun hér á
landi.
4. Að halda því fram að Kodak
standi á sama um áhyggjur hins
almenna neytanda af endingu
mynda sinna, er auðvitað alveg út
í hött.
Hjá Kodak og þeim fyrirtækjum
sem starfa undir merkjum þess, eru
óskir og þarfir viðskiptavinarins í
fyrirrúmi, og einmitt í því skyni er
viðamikið gæðaeftirlit á vegum
Hans Petersen hf. á öllum Kodak
Express framköllunarstöðum.
Það er nefnilega ekki nóg að
pappírinn sé endingargóður, hann
verður einnig að vera rétt með-
höndlaður til þess að gefa skýra
og fallega liti, rétta húðtóna og til
þess að tryggja endingu myndanna.
Það er auðvelt að eyðileggja besta
pappír með rangri, eftirlitslausri
framköllun.
Kodak hefur verið leiðandi á ljós-
myndavörumarkaði i áratugi, og
sífellt er unnið að endurbótum, nýj-
ungum og framþróun hjá fyrirtæk-
inu.
Nægir þar að nefna nýjungar á
borð við myndgeisladiskinn, sem er
ein merkasta tækninýjung um ára-
tuga skeið við miðlun og varðveislu
mynda.
ÖIl vöruþróun fyrirtækisins mið-
ar að því að gera fólki auðvelt að
varðveita minningar sínar um
ókomin ár, hvort heldur sem er á
ljósmyndum á hágæðapappír, eða
með nýjustu tækni, á myndgeisla-
diskum.“