Morgunblaðið - 06.01.1995, Blaðsíða 5

NJ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1995 C 5
DAGLEGT LÍF
Morgunblaðið/Kristinn
SIGURÐUR Júlíusson háls-, nef- og eyrnalæknir.
Bein tenging milli
nefóþæginda og lungnasjúkdóma
ÖNDUNARVEGIR mannsins ná frá
nefbroddi og niður i lungnablöðrur.
Sjúklingar með langvinna sjúkdóma
í lungum kvarta gjarnan um nef-
óþægindi og komið hefur í ljós að
bein tengsl eru milli einkenna frá
nefi óg einkenna frá lungum. Sam-
fara því að lungnasjúkdómar versni
aukast nefóþægindi. Sjúkdómurinn
getur jafnvel byijað í nefi og færst
síðan niður í lungu.
Til að bæta þjónustu á göngu-
deild lungna- og ofnæmisdeildar
Vífilsstaðaspítala var nýlega ráðinn
þangað háls-, nef- og eyrnalæknir-
inn Sigurður Júlíusson.
Uppbygglng
göngudeildar
„Hugmyndin er að efla samstarf
milli lungnalækna, ofnæmislækna
og háls-, nef- og eyrnalækna og
byggja upp göngudeild þar sem
sérfræðingar frá ýmsum greinum
læknisfræðinnar geti sameinað
krafta sína. Með þessu er líka kom-
ið til móts við þarfir sjúklinga sem
geta þá gengið að öllum þeim sér-
fræðingum sem þeir þurfa að hitta
á einum og sama staðnum.“
Sigurður segir að erlendis séu
ofnæmisstöðvar þekkt fyrirbæri og
í framtíðinni segir hann vel hægt
að ímynda sér hér á landi slíka
deild þar sem vinna samán ofnæm-
islæknar, barnalæknar, háls-, nef-
og eyrnalæknar, húðsjúkdóma-
læknar, lungnalæknar og gigtar-
og ónæmissérfræðingar.
Hlutverk háls-, nef- og eyrna-
læknis í þessu ferli á göngudeild
Vífilsstaðaspítala er að skoða sjúkl-
ing, greina hvort eitthvað er að í
nefi og í framhaldi af því gefa ráð-
gjöf um lyfjameðferð. Síðar kann
að koma til kasta hans aftur ef
þörf er á skurðaðgerð á nefi.
Asml betrl
eftir meðferð á nefl
Hlutverk nefsins er að hita og
hreinsa innöndunarloftið og auka
rakastig þess. Einkenni um kvilla
í nefi eru nefstíflur, kláði, hnerrar
og slímmyndun. Þessi einkenni geta
verið byijunareinkenni sem síðar
kunna að leiða til lungnasjúkdóma
eða geta verið fylgieinkenni lungna-
sjúkdóma. Að sögn Sigurðar hafa
rannsóknir sýnt fram á að eftir
I ':A ■
ONDUNARVEGIR mannsins ná frá nefbroddi
og niður í lungnablöðrur.
(Myndin er fengið að láni úr bókinni Mannslikaminn sem Setberg gaf útj indi VOru
1. ennisholur
2. sáldbeinsholur
3. kinnbeinsholur
4. nefhol
5. efsta nefskel
meðferð á nefi batni asmasjúkl-
ingi í lungum. Þannig
sýna öndunarpróf
að blásturs-
gildi stór-
batna eftir
meðferð á
\ nefi þó
\ ekkert
hafi verið
átt við
lungu.
Sigurð-
ur segir
ennfrem-
ur að börn
með asma
og sýk-
ingu í
kinnbeins-
holum hafi
náð bata
þegar
nefóþæg-
6. miðnefskel
7. neðsta nefskel
8. kokhlustin
9. miðeyra
10. táragöng
meðhöndluð. Einna best hefur þó
komið í ljós virkni þessarar með-
ferðar hjá þeim sjúklingahópi sem
er með allt í senn; asma, slímsepa
í nefi og asperínóþol. Hjá þessum
hópi kemur glögglega í ljós að ef
sjúklingarnir eru með slæman asma
er hann oft erfiður viðfangs nema
nefið sé einnig meðhöndlað.
Meöferðin meö
tvennskonar hætti
Meðferð á nefóþægindum er með
tvennskonar hætti; lyfjameðferð,
þar sem ofnæmis- og bólgudemp-
andi lyf eru gefín bæði til inntöku
og úðunar í nef og skurðaðgerðir
þar sem reynt er að víkka nefið og
uppræta sýkingu.
Sigurður segir að mikil þróun
hafi átt sér stað undanfarin ár á
sviði greiningar, skoðunar, lyfja-
meðferðar og skurðaðgerða á kvill-
um í nefi. ■
grg
Skemmtilegur
jólapakki í Mogganum
Lesblinda vegna
veilu í krómósómlitningi
HÚN Þórhildur Birgisdóttir, 14 ára
yngismær úr Reykjavík, fékk fremur
óhefðbundinn jólapakka frá litla
frænda sínum Birgi Steini Stefáns-
syni, 2 ára, nú um jólin. Anna Björk
Birgisdóttir, þáttastjómandi á Bylgj-
unni, átti hugmyndina, en hún er
systir Þórhildar og móðir Birgis
Steins.
Anna Björk segist allt í einu hafa
fengið þessa skemmtilegu hugmynd
þegar hún sat með Myndasögur
Moggans í höndunum eitt sinn og
ætlaði að fara að pakka inn jólagjöf-
inni til systur sinnar sem hún segir
að sé í miklu uppáhaldi hjá sér, allt-
af tilbúin til að passa
hvenær sem í hana jV’f
er kallað.
„Ég notaði auð-
vitað Morgunblaðið,
klippti saman ýmis-
legt efni úr blaðinu,
aðallega skrítlur,
brandara
myndasögur,
til ég var komin
með nógu mikinn
pappír utan um
gjöfina. Því næst
klippti ég saman
litaauglýsingar
og bjó til skreytingu í stað slaufu.
Að lokum fann ég svo mynd af syst-
ur minni nýfæddri og aðra af syni
mínum og á þær skrifaði ég hver
ætti að fá pakkann og frá hveijum
hann væri.“
Anna Björk segist hafa passað upp
á að hægt væri að lesa hveija skrítlu
frá upphafi til enda ef systirin yrði
óþolinmóð að bíða eftir jólanum. í
pakkanum sjálfum var aftur á móti
bókin „Enn fleiri athuganir Berts“,
en Þórhildur er mikill Iestrarhestur
og heldur mikið upp á bækumar um
Bert.
Morgunblaðið/Emilfa
ÞÓRHILDUR Birgisdóttir var
að vonum ánægð með pakk-
ann sinn og gat stytt sér
stundirnar með því að lesa
brandara og skrítlur á meðan
hún beið eftir jólunum.
an af því að dunda sér við jólagjafirn-
ar enda mikið jólabarn í sér. Hún
segist taka góðan tíma í innpökkun-
ina, þó þessi hafi reyndar verið sá
eini óvenjulegi í ár, sökum tíma-
skorts. „Stundum get ég verið alveg
heilt kvöld með einn pakka. Einu
sinni bjó ég t.d. til blómahatt handa
mömmu með loki á og fyllti með
alls kyns „gúmmelaði". Það uppá-
tæki vakti mikla lukku.“
- Er þá eiginmaðurinn að föndra
þetta með þér?
„Nei, guð minn góður...Hann læt-
ur mig algjörlega um að versla allar
jólagjafirnar og pakka þeim inn, en
hann sér aftur á móti um að koma
þeim á leiðarenda á aðfangadag."
UM 5-10% meðalgreindra barna
þjást af sérstökum lestrarörðugleik-
um; lesblindu. Sjúkdómsgreining
liggur yfirleitt ekki fyrir fyrr en
börn eru orðin átta ára. Þá hefur
sjúkdómurinn valdið ómældum
skaða á sjálfsímynd þeirra vegna
sífelldra mistaka í skólanum.
Á þessum aldri hjálpar sérfræði-
meðferð einungis fjórðungi þessara
barna. Nú hafa bandarískir vísinda-
menn náð miklum árangri því þeim
hefur tekist að greina veiluna löngu
áður en börn hafa náð þroska til
að læra að lesa — jafnvel fyrir
fæðingu. Skýrsla sem nýverið birt-
ist í tímaritinu Science tengir veil-
una ákveðnu svæði í krómósómlitn-
ingi, einum af 23 grunnerfðavísum
líkamans.
Þótt eftir eigi að rannsaka erfða-
vísinn nánar, telja vísindamenn að
uppgötvun þessi
marki tímamót og
búi í haginn fyrir
frekara rannsókn-
arstarf. „Þetta er í
fyrsta skipti, sem
erfðafræðileg
tengsl á svo flókn-
um eðlisþætti er
staðfest," segir
David Fulker yíð
háskólann í Col-
orado. „Við þurfum
ekki lengur að leita
að nálinni í öllum
heystakknum, nú
leitum við bara í
bagganum. p
Anna Björk segist hafa mjög gam-
Úr myndasafni Morfi^inblaðið/Kristinn