Morgunblaðið - 08.01.1995, Síða 30

30 B SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
HEILSURÆKT
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Margir nota upphaf nýs
árs sem hvatningu til
að drífa sig í líkams-
rækt. Hildur Friðriks-
dóttir komst þó að því
að þeim fer sífellt fjölg-
'andi sem iðka líkams-
rækt reglulega.
FÆSTIR hugsa um það
þegar þeir sitja í vellyst-
ingum yfir hátiðamar
og úða í sig konfekti,
kökum og jólamatnum
^að innan tíðar komi að skuldadögum.
Aðeins örfáir hafa undirbúið sig og
dregið úr fæðuinntöku í desember.
Margir hinna sitja uppi með sam-
viskubit og strengja það áramóta-
heit að nú skuli líkamsþjálfun tekin
með trompi. Þar með hefst gósentíð
líkamsræktarstöðvanna, enda má
reikna með að landsmenn hafi sam-
anlagt bætt á sig í það minnsta 100
tonnum af fítu í desember.
íslendingar mega þó eiga það að
sífellt fleiri stunda reglubundna lík-
amsrækt, þrátt fyrir að nú megi sjá
fleira digurt fólk en áður en jafn-
framt fleiri mjög granna. „Öfgarnar
eru oft of miklar. Annaðhvort er
fólk á kafí í líkamsrækt eða það
gerir ekkert fyrir sjálft sig,“ sagði
einn þeirra sem blaðið ræddi við.
Allir voru þó sammála um að heilsu-
bylgjan sem hófst fyrir um það bil
áratug hafí hjá mörgum breyst í
lífsstíl.
Samkeppni stöðvanna
Alltaf má fínna fólk sem á erfítt
með að drífa sig af stað og keppast
líkamsræktarstöðvarnar við með
ýmsum slagorðum og setningum að
hitta mismunandi manngerðir beint
í hjartastað.
Vinsælasta orðið eftir auglýsing-
um að dæma um þessar mundir virð-
ist vera „fítubrennsla", enda hljómar
það ákaflega traustvekjandi. Maður
sér ljóslifandi fyrir sér hvernig fítan
lekur af líkamanum. Á einum stað
má einnig lesa setningu sem hljómar
mjög sannfærandi, en hún snertir
annan og viðkvæmari streng: „Við
gerum ekki kraftaverk - en þú get-
ur það!“ Það var og! Það ætlar sem
sagt enginn að sjá um þetta fyrir
mann!
Þeir heppnu fá vinning
Alltaf eru einhverjir sem þurfa
meiri keppni en aðrir til að ná tak-
markinu og þeir fá líka eitthvað við
hæfi: „Vinningar í hverri viku. 3
heppnir og samviskusamir fá 3ja
mánaða kort í Iokin.“ „Frítt 3ja
mánaða kort fyrir þær 5 samvisku-
sömustu!" og „Þeir sem missa 8 kíló
eða meira [á átta vikum. innsk. blm.]
fá frítt mánaðarkort".
„Þetta er ekki vegna samkeppn-
innar eingöngu heldur er þetta örv-
andi fyrir fólkið,“ sagði Hallgrímur
Jónsson framkvæmdastjóri Rækt-
arinnar. „Ég hef þurft að láta tíu
mánaðarkort úr 25 manna hópi eftir
eitt slíkt námskeið. Fólk tekur sig
taki og stefnir jafnvel á þennan
kílóafjölda. Annaðhvort gengur ekki
neitt í fítubrennslunámskeiðunum
eða vel. Það er enginn millivegur."
Varðandi samkeppni milli stöðva
tók Ágústa Johnson hjá Studíó Ág-
ústu og Hrafns í sama streng. „Þetta
er fyrst og fremst til að auka að-
hald einstaklingsins, þannig að
árangur náist,“ sagði hún.
Við hæfi hvers og eins
Sífellt færist í aukana að boðið
sé upp á lokaða tíma sem höfði til
ákveðinna hópa. Er aðhald þar í
fyrirrúmi eins og vigtun, ýmsar
mælingar og lögð er áhersla á breytt
mataræði til frambúðar. Má meðal
annars nefna Frá toppi til táar hjá
Líkamsrækt JSB, unglinganámskeið
af ýmsum toga sem nokkrar stöðvar
bjóða upp á og fítubrennslunám-
skeið, sem standa víða til boða.
Rafn Líndal læknir hefur haldið
utan um slík námskeið hjá Rækt-
inni. „Fitubrennslunámskeið hentar
fólki sem er að byija í líkamsrækt,
því almennt byggjast þau á því að
farið er hægt af stað. Hins vegar
virðist vera misbrestur á því á flest-
um stöðum - og í sjálfu sér ekkert
síður hjá okkur en öðrum - að mjög
erfítt er að stjórna því að álagið
verði ekki of mikið til að byija með.
Ástæðan er sú að fólk er mjög mis-
munandi vel á sig komið."
Það borgar sig þó ekki að fara
of geyst af stað eins og oft vill
brenna við hjá þeim sem ætla virki-
lega að taka sig taki og eru fullir
áhuga. Flestir viðmælendur blaðsins
voru sammála því og sögðu að kraft-
urinn færi fljótlega úr viðkomandi
og þeir gæfust upp eftir mjög skam-
man tíma.
Sameiginleg niðurstaða þeirra
sem Morgunblaðið ræddi við var sú
að ætli fólk að halda sér í formi
verði það að huga að mataræði sínu
frá degi til dags og stunda líkams-
rækt reglubundið allan ársins hring.
„90% þeirra sem reyna að megra sig
fitna strax aftur ef ekkert er gert
til frambúðar. Fólk sækir kannski
átta vikna námskeið og grennist.
Þegar námskeiðinu lýkur hefst
gamla góða rútínan og allt fer í
sama horf aftur. Fólkið sem nær
árangri er það sem breytir lífsstfl
sínurn," sagði einn viðmælandi
blaðsins.
Hjá Studíó Ágústu og Hrafns
hefur verið tekin upp nýjung hér á
landi fyrir þá sem hafa gert líkams-
rækt að lífsstíl sínum, að sögn Ág-
ústu Johnson. Um er að ræða Bónus-
klúbb, þar sem fólk bindur sig í 6
eða 12 mánuði. „Frá því í september
hafa 300 manns skráð sig í klúbbinn
og það eru mun fleiri en við bjugg-
umst nokkum tima við.“
Konur duglegri að mæta
í leikfimi en karlar
Samkvæmt könnun Hagvangs sem
gerð var fyrir tímaritið Heilbrigðis-
mál og birt er í nýútkomnu hefti
blaðsins kemur fram að 55% kvenna
í aldurshópunum 15-19 ára og 40-49
ára stunda Iíkamsrækt reglulega. Til
samanburðar er hlutfallið 46% hjá
körlum 15-19 ára en ekki nema 28%
hjá körlum í aldurshópnum 40-49 ára
eins og sést á meðfylgjandi töflu. í
könnuninni, sem gerð varð í septem-
ber, fengust svör frá 1.037 einstakl-
ingum á aidrinum 15-89 ára.
. Þá kemur einnig fram í Heilbrigð-
ismálum að í september 1989 hafí
verið spurt sams konar spumingar
og þá sögðust 32% íslendinga stunda
líkamsrækt reglulega. Aukningin er
því 9% á fímm áram.
í tíu spurninga könnun sem Fé-
lagsvísindastofnun gerði í mai 1994
fyrir Heilsueflingu - en svo nefnist
samstarfshópur heilbrigðisráðuneyt-
is og Landlæknisembættis um for-
varnir og bætta lífshætti - kemur
fram að 74,6% úrtaksins segjast
hreyfa sig einu sinni til þrisvar í
viku þannig að þeir mæðist, hjart-
sláttur aukist eða þeir svitni. Stuðst
var við slembiúrtak sem náði til
1.500 manna á aldrinum 18-75 ára
af landinu öllu.
Auk þess var gerð könnun meðal
íbúa Hafnarfjarðar, Húsavíkur,
Hafnar og Hveragerðis. Eins og sést
á meðfylgjandi töflu kemur í ljós að
þeir sem hreyfa sig mest telja sig
ekki endilega búa yfír bestu líkam-
legu heilsunni. Hins vegar virðist
andleg líðan og hreyfíng frekar
fylgjast að.
Odýrasta líkamsræktin, en jafn-
framt sú sem hefur minnsta utanað-
komandi aðhaldið, er að stunda göng-
ur eða skokk. Vilji fólk hins vegar
stunda líkamsræktarstöðvar er ekki
óalgengt að það kosti 4-5.000 kr. á
mánuði en upphæðin Iækkar yfírleitt
ef tekin era námskeið sem standa
yfír þijá mánuði í senn. í langflestum
tilfellum getur fólk sótt stöðvarnar
eins oft í viku og vilji er fyrir hendi,
Fyrir hina sem blása á líkamsrækt
eða nenna ekki að leggja á sig að
losna við aukakflóin vill svo heppilega
til að útsölur era að hefjast. Þeir
geta keypt sér nýjar og stærri flíkur
fyrir sömu upphæð og hinir eyða í
líkamsræktina.