Morgunblaðið - 13.01.1995, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 1995 31
unni, og þar vorum við samstiga,
en einnig var hann áhugamaður um
brids og vel liðtækur í þeirri grein.
Þegar komið er að leiðarlokum
er efst í huga þakklæti fyrir að
hafa átt þess kost að kynnast Jóni
Björnssyni og ferðast með horium
nokkurn spöl í gegnum lífið.
Elsku Halla, Ingibjörg og Dagný,
við biðjum allar góðar vættir að
styrkja ykkur í sorginni og ég votta
bróður, tengdasyni og öðrum ætt-
ingjum mína dýpstu samúð.
Einar Matthíasson.
Jón Björnsson prentari, vinur
okkar hjóna, er látinn. Hver var
hann?
Hann var sannur Vesturbæingur,
en þann titil báru þeir einir er áttu
þar fæðingarheimili. Hann ólst þar
upp, þar til hann flutti sig um set
að Bárugötu 40, þar sem hann rak
litla prentstofu í kjallaranum, en bjó
á hæðinni fyrir ofan. Fyrir 15 árum
flutti hann prentstofuna í stærra
húsnæði og þau hjónin í nýtt hús-
næði í Breiðholti með dætur sínar
Ingibjörgu og Dagnýju. Jón var
KR-ingur frá barnæsku, æfði og
spilaði „fótbolta“ í yngri flokkum,
eins og flestir strákar gerðu á þeim
árum. Þegar KR fékk úthlutað fé-
lagssvæði sínu við Kaplaskjólsveg,
þá voru það ófáar stundirnar, sem
hann lagði af mörkum við uppbygg-
ingu á svæðinu.
Jón var sjálfstæðisflokksmaður
alla tíð og auðvitað í Verði þar sem
hann fylgdist vel með málefnum er
vörðuðu Reykjavíkurborg. Hann var
Gunnarsmaður í flokknum og fylgdi
honum að flestum málum. Jóni
kynnist ég fyrst að ráði, þegar hann
og þrír vinir hans setja saman
briddssveit, sem alla tíð var aidrei
nefnd öðru nafni en KR-sveitin.
Þeir spiluðu vel á annan tug ára
hjá_BR og voru oft í fremstu röð.
Árið 1966 ákváðum við hjónin
tvenn að fara saman á heimsmeist-
aramótið í knattspymu, sem haldið
eftir að við fluttum úr húsinu góða
við Blómvallagötu. Þú hélst áfram
að vinna þar til þú varst komin á
76. aldursár. Þér þótti í raun leitt
að hætta. Þér leiddist að sitja auð-
| um höndum, en þá fórst þú að
pijóna á barnabörnin. Þegar upp
kom hugmynd að fiytja, eftir 45 ár
í sama húsinu, þá ákvaðst þú að
flytja. Þú pakkaðir niður áður en
við hin gátum snúið okkur við. Og
þú eignaðist svalir sem þig dreymdi
alltaf um. Og nú voru önnur barna-
börn í húsinu, dætur Soffíu systur,
I sem nutu umhyggju þinnar dags
daglega. Og ég gat gengið til þín
I með litlu börnin mín sem þú aldrei
| vildir hasta á þótt þau snertu hlut-
ina þína. Og þú gast gengið til mín
og strauað þvottinn minn.
En þá fór hjartað að veikjast og
það hefti þína för. Þú þráðir að
verða heilbrigð, því þú vildir gera
svo margt. Þú sagðir líka sjálf að
það ætti ekki við manneskju með
þína skapgerð að vera ekki hraust-
| ari.
Þú fékkst ekki bata því kallið
< kom of fljótt. Það er sárt til þess
| að vita að barnabörnin níu fá þín
ekki notið lengur, þú sem alltaf
hafðir nóg pláss í hjarta þínu fyrir
þau. En kannski er þetta eigin-
girni. Við vitum að nú hefur þú
fengið bata í annarri tilvist og nú
líður þér vel.
Elsku mamma við munum öll
sakna þín.
| Þín dóttir,
Ólafía.
I
Elsku amma. Það er svo erfitt
að hugsa til þess að eiga aldrei
eftir að koma til þín, fá kökur og
mjóik og spjalla. Allt frá því að ég
fæddist hefur þú verið nálægt mér.
Ég man eftir því þegar ég hljóp
niður til þín og við horfðum saman
saman á Tomma og Jenna, og þeg-
g ar ég og mamma komum til þín og
á borðuðum soðinn fisk og hlustuðum
á kvöldfréttir í útvarpinu. Síðan
I fluttum við úr húsinu og alla leið
upp í Breiðholt. Þrátt fyrir langa
var á Englandi, hann KR-ingurinn
og ég Valsarinn. Þessi ferð tók þijár
vikur og urðu kynni okkar nánari
eftir það við fjölskyldu hans. Mikið
þótti okkur þetta góð ferð, að fá
að sjá bestu knattspyrnu þess tíma
og minntust við oft á það er árin liðu.
Já, árin liðu og Jón starfaði alla
tíð við sína litlu prentstofu, svo til
alltaf einn og hafði nóg að gera og
ég held að hann hafi aldrei misst
viðskiptamann, sem einu sinni var
kominn í viðskipti. Hann prentaði
fyrir fyrirtæki er ég starfa við í
meira en þijátíu ár og aldrei brást
loforð sem hann gaf.
Nú á síðasta sumri fór hann að
finna fyrir veikindum sínum, fór á
sjúkrahús og að liðinni skoðun og
aðgerð fékk hann að vita að lítið
væri hægt að gera til bata, aðeins
létta honum með lyfjum sem hann
ætti ólifað.
Hann fór að vinna aftur og fékk
sér prentara til aðstoðar, því þol
hans hafði minnkað. Einhverntíma
eftir það hringdi ég í hann og spurði
hvernig hann væri nýi prentarinn.
„Hann er KR-ingur,“ svaraði Jón.
Svarið var skýrt.
Síðan ég fékk þetta svar hef ég
notað það. Ef ég er spurður um ein-
hvern sem ég veit að er Valsmaður,
þá er mitt fyrsta svar úr smiðju
Jóns: „Hann er Valsmaður."
Þessi síðasta jólahátíð varð hon-
um erfiður tími, því eftir að hafa
lagt á sig mikla vinnu fyrir jólin
lagðist hann á sjúkrahús á annan
dag jóla og fáum dögum síðar var
hann allur eftir þunga legu.
Einlægur, orðheldinn, trúr, er
hægj; að segja með sanni um Jón
Björnsson. Sannur Vesturbæingur
og KR-ingur.
Heimilið var hans kastali, þar sem
hann var umvafínn hlýju Höllu og
dætranna Ingibjörgu og Dagnýju.
Við Eyja sendum fjölskyldu hans
og öðrum aðstandendum okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Far heill vinur.
Agnar Jörgensson.
leið á milli okkar slitnaði aldrei sá
strengur sem var á milli okkar.
Þessi strengur styrktist þegar ég
fór að vinna með þér í þvottahúsinu
á Elliheimilinu Grund og þegar þú
hættir að vinna þá spurðir þú mig
frétta. Og alltaf gátum við spjallað
um Elliheimilið.
Síðan kom að því að þú fluttir
upp í Breiðholt. Þá gat ég gengið
yfir til þín. Síðasta vor var ég hjá
þér þegar ég las fyrir prófin, þá
vildir þú allt fyrir mig gera. Lánað-
ir mér eldhúsborðið, lækkaðir út-
varpið, eldaðir og helltir upp á
kaffi. Það sem er mér þó minnis-
stæðast frá þessum tíma eru sam-
ræðurnar sem við áttum yfir matn-
um og kaffinu. Þú sagðir mér frá
afa og mömmu og systkinum henn-
ar, ýmislegt sem ég hafði aldrei
vitað.
Elsku amma. Ég á svo margar
minningar um þig sem munu aldrei
liverfa. Með tímanum hverfur sárs-
aukinn, en minningarnar um þig
munu vara að eilífu í huga mér.
Ég mun alltaf sakna þín.
Þín,
Sigríður Björk.
Við viljum með nokkrum orðum
minnast ástkærrar ömmu okkar,
sem nú er farin frá okkur. En það
er erfitt að segja eitthvað um hana
ömmu í nokkrum orðum. Hún hafði
lifað tímana tvenna en þrátt fyrir
það var hún alltaf hress. Hún var
ákveðin manneskja og sagði hik-
laust sína meiningu. Hún var hrein
og bein. En umfram allt var hún
yndisleg manneskja, sem öllum
sem hana þekktu þótti vænt um.
Hún átti alltaf kökur handa okkur
þegar við komum í heimsókn og
henni þótti gaman að tala við okk-
ur.
Við biðjum Guð að styrkja okkur
í þessari sorg, en vonum að nú líði
henni vel og við vitum að með tím-
anum munu góðu minningarnar
fylla upp í tómarúmið sem nú hefur
myndast.
Barnabörn.
+ Guðmundur
Ástráðsson
fæddist í Reykjavík
hinn 16. apríl 1904.
Hann lést á Hrafn-
istu í Reykjavík
hinn 6. janúar sl.
Foreldrar hans voru
Ingibjörg Sigríður
Einarsdóttir, f. 12.
maí 1866, d. 11.
febrúar 1961, og
Ástráður Kristinn
Hannesson, af-
greiðslumaður, f.
17. ágúst 1865, d.
7. september 1935.
Guðmundur var næstyngstur af
sjö systkinum sínum og féll hann
síðastur frá. Hin voru Geirþóra,
f. 3. september 1892, d. 1980,
Þorsteinn, f. 4. október 1894,
d. 1942, Hannes, f. 28. septem-
ber 1897, d. 1979, Benedikt f.
og d. 1900, Einar f. 6. febrúar
1902, d. 1967 og Ingveldur f.
12. febrúar 1907, d. 1925. Guð-
mundur tók loftskeytapróf 1925
og var loftskeytamaður á togur-
um 1925-1942, lengst á Hávarði
Isfirðingi. Hann hóf störf á
OKKUR langar til að minnast afa
okkar Guðmundar, sem lést á 91.
aldursári síðasta dag jóla.
Fyrstu minningar mínar um afa,
sem elsta barnabarn, 4-5 ára há-
organdi, þegar hann þurfti að selja
bílinn sinn, vegna kaupa á nýrri
íbúð. Bíllinn var eina faratækið í
íjölskyldunni sem kom okkur upp á
„Lögberg“ í sumarbústaðinn og
fallega garðinn sem hann með mik-
illi þrautsegju og dugnaði hafði
komið upp í Læjarbotnum. En ferð-
um þangað fækkaði ekkert. Hann
tók okkur bara með í strætó að
Lögbergi og þaðan leiddi hann okk-
ur systkinin tvö í hvort i sinni hendi
með son sinn skoppandi með. Hann
sagði okkur sögu allan afleggjarann
inn í Botna, sem var ansi langur
fyrir litlar fætur. Þær voru ótal
sögurnar stuttar og langar sem afi
samdi fyrir okkur börnin og væri
það gott smásagnasafn, ef gefið
hefði verið út. Af öllum þéim sögum
sem afi sagði okkur munum við
best eftir sögunum um jólasveinana
sem höfðu alltaf viðdvöl í Seljfjaili
á leið sinni í bæinn um jól, til að
skemmta sér þar og safna kröftum.
Garðurinn í Lækjarbotnum var
griðarstaður fjölskyldunnar sem
stækkaði smám saman. Þessa sum-
arbústaðalóð hafði afi fengið sem
úfið hraun og hefði engan.grunað
þá hve mikla vinnu hann myndi
leggja í að rækta hana upp. Hann
hlóð steinvegg allt um kring. Allt
það gijót var borið með handafli
mislanga vegu. Þær voru ófáar laut-
irnar sem hann bjó til, tré sem
hann gróðursetti, grabalar og tún
sem sáð var fyrir. Mörg trén bera
nöfn okkar barnanna. Þennan sann-
kallaða lystigarð gerði hann einn í
skörðóttu hrauninu. Margur ókunn-
ugur maðurinn lagði leið sína þarna
um til að skoða listaverkið.
Afi Guðmundur var iðulega með
okkur í kringum sig hvað sem hann
tók sér fyrir hendur þarna. Við fór-
um með honum niður að læk til að
ná í vatn og hafði hann smíðað
sérstaka grind til að létta sér burð-
inn með föturnar. Hann lét sig hafa
það að burðast með tvær fullar föt-
ur og okkur 2-3 börnin hangandi
í fötunum upp bratta brekkuna að
bústaðnum. Lét hann okkur aldrei
finna annað en að við hefðum hjálp-
að vel við vatnsburðinn.
Ófáar voru „hjólbörusalibunurn-
ar“ sem við fengum. Afi nýtti hjól-
börurnar aðra leiðina fullar af mold
eða öðrum farmi til uppbyggingar
eða viðhalds lóðarinnar, en við nut-
um alltaf bakleiðarinnar með því
að sitja í hjólbörunum og þá var
ekki dregið úr ferðinni, heldur
hlaupið til baka með okkur til skipt-
is, við mikla kátínu allra.
Veðurstofu íslands
1946 þar til hann lét
af störfum vegna
aldurs 1975. Þann
18. september 1928
kvæntist hann eftir-
lifandi konu sinni,
Maríu Helgadóttur
frá Odda á ísafirði,
dóttur Láru Tómas-
dóttur, f. 26. nóvem-
ber 1888, d. 1980 og
Helga Ketilssonar,
íshússtjóra, f. 30.
nóvember 1885, d.
1968. Börn Maríu og
Guðmundar eru:
Anna húsmóðir, f. 30. desember
1929, gift Helga Helgasyni, f.
7. janúar 1926, d. 1994, Inga
Ástráðs lyfjafræðingur, f. 19.
mars 1935, og Þorsteinn Bjami
Ástráðs bóndi, f. 12. nóvember
1945, kvæntur Þrúði Jónsdótt-
ur, f. 9. október 1947. Barna-
bömin em 7 og baraabaraa-
börnin 7.
Utför Guðmundar fer fram
frá Langholtskirkju í dag. Jarð-
sett verður í kirkjugarðinum við
Suðurgötu.
Margar hendur hefur afi leitt upp
Selfjallið. Í þeim ferðum fengum
við að heyra ýmsan fróðleik og sög-
ur, m.a. um hana „Soffíu frænku"
sem bjó hinum megin við fjallið.
Seinna komumst við að því að Soff-
íu-nafnið var nafn á kamri sem
Farfuglarnir áttu. Fyrir ekki svo
mörgum árum arkaði gamli maður-
inn léttur á fæti upp fjallið með
langafabömin. Hvaða sögur þau
fengu að heyra er er þeirra.
Ekki er hægt að ljúka frásögn-
inni um minningu afa án þess að
nefna brúna hattinn sem var orðinn
hluti af honum við störf uppi í Botn-
um. Eitthvert aðdráttarafl hefur
hatturinn haft, því honum var stol-
ið við innbrot í bústaðinn eitt sum-
arið.
Við störf sín á Veðurstofunni las
hann m.a. veðurfregnir í Útvarpið
og þá oftast upp úr miðnætti. Á
hátíðis- og tyllidögum fengum við
systkinin að vaka lengur en venju-
lega og biðum við þess með óþreyju
og stolti að heyra í rödd afa. Afi
var afskaplega hægur og ljúfur
maður sem ekki fór mikið fyrir en
skilur eftir sig ljúfar minningar.
Við viljum með þessum orðum
kveðja afa okkar Guðmund og vott-
um ömmu okkar Maríu og öðrum
ástvinum samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
María, Inga Lára, Björk
og Guðmundur Rúnar
Helgabörn.
Hver af öðrum falla þau frá sem
tóku virkan þátt í því að stýra ís-
landi til nútímans. Okkur sem nú
eru að störfum er næsta ómögulegt
að setja okkur í spor þeirra Islend-
inga sem fæddust um og upp úr
síðustu aldamótum, slíkar hafa
breytingar orðið. Guðmundur Ást-
ráðsson var með fyrstu íslendingum
sem fóru til náms í Loftskeytaskól-
ann, sem þá var nýstofnaður. Slík
var þörfin á mönnum með slíka
menntun i þá daga að varla var
beðið eftir útskrift, aðkallandi störf
biðu í Isafjarðarbæ.
Ekki dreg ég í efa að ungur, ólof-
aður og myndarlegur sveinn hafi
strax vakið áhuga heimasætanna
þar í bæ. Hann kynnist þar og gift-
ist síðan Mariu Helgadóttur sem
bjó í húsi sem kallað var Oddi.
Fýrstu árin bjuggu þau í Odda, en
fluttu síðar til Reykjavíkur og sett-
ust að á Smiðjustíg 13.
Þau María og Guðmundur eign-
uðust þijú börn og eru afkomendur
nú orðnir 17.
Ég kynntist Guðmundi ekki fyrr
en 1983. Hann var þá rétt tæplega
áttræður, en aldurinn fór þá vel
með hann. Hann var léttur á fæti
GUÐMUNDUR
ÁSTRÁÐSSON
og ekki síður í lund. Spjall okkar
snerist nær alltaf strax að árunum
á togaranum Hávarði og þeim ævin-
týrum sem hann lenti i á þeim tíma.
Érfitt var að átta sig á því, þegar
hann sagði frá þeirri nýju tækni sem
hann vann við, loftskeytin, hve ótrú-
leg bylting þau voru. Á þeim tíma
voru þau nýjung í flota Islendinga
og á þeim ævintýrablær, enda fyrir
komu þeirra var ekki hægt að koma
boðum milli manna, nema í það
lengsta ef menn voru í sjónmáli
hvor við annan. Nú var hægt að
senda boð landa á milli og sjómenn
áttu þess kost að láta vita af sér,
koma frá sér boðum og taka á
móti þeim. Öll samskipti fóru að
sjálfsögðu fram með morsi og leikni
og hraði Guðmundar var með ólík-
indum, enda var morsið hans tungu-
mál.
Nú er ævi hins aldna höfingja
öll og við sem til hans þekktum
kveðjum hann með söknuði og eft-
iijsá, þrátt fyrir að tími hvíldarinn-
ar hafí verið kominn.
Ég sendi eftirlifandi konu hans
Maríu Helgadóttur, börnum þeirra
þeim Önnu, Ingu og Þorsteini og
öllum afkomendum mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Friðrik G. Gunnarsson.
Þegar landsmenn voru í þann
mund að taka niður jólaskraut eftir
enn eina jólahátíðina, kvaddi hann
afi minn jarðvistina á Hrafnistu,
Reykjavík. Tími okkar allra kemur
einhvern tíma, að við hverfum á
braut hins ókunnuga, en hvenær
sá tími kemur, er í höndum æðri
máttarvalda. Afi minn lést aldrað-
ur, sáttur við menn og málleysingja.
Ég var þeirrar ánægju aðnjótandi
í bemsku að eiga mitt annað heim-
ili hjá afa og ömmu á Smiðjustígn-
um. Hlýja þeirra og barngæska var
mikil og afi var alltaf tilbúinn að
leiða þennan unga svein í sannleik-
ann um lífíð og tilveruna. Þannig
voru ferðirnar í sveitina að Lög-
bergi, þar sem suamrbústaðurinn
var, ógleymanlegur. Þar undi afi
sér við uppgræðslu á gróðursnauð-
um mel og hrauni. Er það alveg
ótrúlegt hveiju sú vinna skilaði og
ávöxturinn sést best í dag. Alltaf
var afi tilbúinn að taka með sér litla
snáðann, þótt hann hafi áreiðanlega
tafið vinnuna og flækst fyrir. Nei
hann skorti ekki skilning á þarfir
yngra fólksins, lagði jafnvel frá sér
hakann og skófluna og fór í göngu
um nágrennið. Oft lá ferðin upp á
Selfjall, þótt halda þyrfti á snáðan-
um síðasta spölinn upp. Þá voru oft
sagðar sögur bæði um náttúruna
og af honum Sigga smaladreng,
sém afi gerði ógleymanlegan í hug-
um okkar barnanna.
Þannig var afi og meðan hann
hafði fulla heilsu, sóttu börnin til
lians og viðtökurnar sviku ekki.
Á seinni árum eftir að vinnudegi
lauk á Veðurstofunni og eftir að
Þorsteinn sonur hans gerðist bóndi
í Fljótshlíðinni, dvaldi afi oft lang-
dvölum í sveitinni innan um skepn-
urnar, sem hann unni svo mjög.
Sennilega hefði hann aldrei getað
orðið bóndi, svo bágt sem hann
átti þegar líflömbin voru valin á
haustin.
Afi hefur sennilega ekki þótt
mikill félagsmálamaður enda var
fjölskyldan honum allt. Alla tíð
fylgdist hann þó vel með skák og
sótti mörg skákmótin, þótt hann
keppti sjálfur ekki mikið í þeirri
íþrótt. Þá las hann mikið og þá
helst um þjóðlegan fróðleik og á
seinni árum meira um dulspeki
hvers konar.
Pyrir allt sem hann hefur gefið
okkur erum við eilíflega þakklát.
Megi hann uppskera hinum megin
eins og hann hefur til sáð á meða!
okkar.
Elsku amma, þegar afi kvaddi
okkur á þrettándanum, var það
aðeins hinsta kveðja á jarðríki. Öll
munum við hitta hann á ný og njóta
samvista við hann á slóðum hins
óþekkjanlega. Megi hann hvila í
friði.
Helgi Helgason.