Morgunblaðið - 13.01.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 1995 D 5
DAGLEGT LÍF
EDDA BJORGVINSDOTTIR, LEIKKONA
SIGHVATUR BJORGVINSSON, RAÐHERRA
Fimm mínútna
ráðið reyndist best
Sögusagnir voru
um að ég reykti í laumi
„UMBURÐARLYNDIÐ gagn-
vart nánustu ástvinum hlýtur
að vera takmarkalaust," segir
Edda Björgvinsdóttir, leikkona.
Hún talar af reynslu, því í mörg
ár umbar hún keðjureykingar
eiginmanns síns, Gísla Rúnars
Jónssonar, leikara, með stóískri
ró, þótt sjálf væri hún búin að
leggja pípunni sinni fyrir löngu.
„Hann reykti fjóra pakka á
dag, en hætti fyrir ári. Heimilið
er reyklaust og núna finnst mér
jaðra við að ég sé beitt ofbeldi
þegar reykt er í kringum mig.“
Edda hefur ekki alltaf verið
svona eitilhörð í afstöðu sinni
til reykinga, enda reykti hún í
sextán ár áður en hún hætti
fyrir sex árum. „Ég byijaði að reykja pípu
í MH. Þá var í tísku að vera afskaplega
óhefðbundin í fasi og klæðaburði. Ég taldi
mér trú um að ég vekti athygli með píp-
unni, fannst hún eiga einkar vel við rifnu
gallabuxumar og lopapeysuna mína.“
Aðdragandi þess að Edda hætti
að reykja var stuttur. „Ég fékk þau
slæmu tíðindi að ber hefði greinst
í bijósti vinkonu minnar. Sama dag
fann ég fyrir miklum andþrengsl-
um. Mikil hræðsla greip mig og ég
fór að hugsa alvarlega um að á
mínum aldri gæti maður alveg eins
fengið krabbamein í lungun af völd-
um reykinga. Daginn eftir ákvað
ég að skilja pípuna eftir heima. Ég
var þá að vinna á sjónvarpinu með Guð-
mundi Guðmundarsyni, sviðstjóra, sem gaf
mér haldgott ráð. Edda mín, sagði hann,
ef þig langar að reykja, bíddu þá bara með
það í fimm mínútur og þá langar þig áreiðan-
lega ekki eins mikið í smók.“
Ekkert gaman að fara í heimsóknir
Fimm mínútna ráðið dugði Eddu vel, þótt
ekki þætti henni þrautalaust að hætta við
Edda
Björgvinsdóttir
pípuna. í fyrstu segist hún
hafa haldið sig að mestu innan
veggja heimilisins, verið stöð-
ugt að líta á klukkuna og henni
fannst ekkert gaman að fara í
heimsóknir. „Pípureykinga-
menn segja gjarnan að það sé
barnaleikur að hætta að reykja
sígarettur miðað við að hætta
að reykja pípu. Reyndar hef ég
ekki samanburð, því ég hef
aldrei reykt sígarettur. Hins
vegar fannst mér föndrið og
dúlleríið í kringum pípuna engu
síðra en sjálfar reykingamar."
Ári eftir að Edda hætti að
reykja, fór hún til Lundúna og
tók pípuna sína með. „Ég ætl-
aði bara að reykja í þessari
ferð, frænku minni til samlætis. Ég var al-
veg sannfærð um að ég myndi ekki byija
aftur og henti tóbaksbréfinu án allrar eftir-
sjár á heimleiðinni.“
Þótt Eddu hafi tekist að hætta að reykja
og sé frelsinu fegin, finnur hún einstöku
sinnum til löngunar. „Það er
helst þegar ég finn lyktina af
uppáhaldstóbakinu mínu. Ég sit
þó á mér með að biðja um smók,
en hef á tilfinningunni að ég sé
svolítið eins og dópisti."
Edda þurfti ekki að hafa
miklar áhyggjur af aukakílóun-
um, sem oft hlaðast upp þegar
hætt er að reykja. Hún þyngdist
fljótlega um átta kíló.
„Flestir sögðu aukakílóin bara til bóta,
því ég var víst óttaleg horrengla. Ég var
samt ekki ánægð með þetta og reyndi hvað
ég gat til að ná þeim af mér. Með sundi
og annarri líkamsrækt tókst mér fljótlega
að losna við þijú kíló og hélt sömu þyngd
fram að næstu barneign."
...fannst pípnn
eign einkar
vel við galla-
buxurnar og
lopapeysuna.
ALÞJÓÐ fylgdist grannt með
þegar Sighvatur Björgvinsson,
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra, hætti að reykja fyrir
átján árum í beinni útsendingu
í sjónvarpinu. Þættirnir hétu
„Hættum að reykja" og voru á
dagskrá á hveiju kvöldi í eina
viku. Sighvatur var einn fjög-
urra þátttakenda, sem lýsti
fyrstu reynslu sinni og líðan
vegna tóbaksbindindis fyrir
landanum. Mörgum eru þætt-
irnir í fersku minni og enn eru
þátttakendur undir smásjánni
vegna uppátækisins.
Sighvatur hefur þó hreinan
skjöld, því hann hefur hvorki
snert sígarettur, pípu né vindla síðan.
„... utan bara örsjaldan nú í seinni tíð að
ég fæ mér vindil og púa svolítið, því mér
finnst lyktin svo góð. í fyrstu leiddist mér
að geta ekki einu sinni fengið mér vindil á
gamlárskvöld til að kveikja í flugeldunum.
Annars fannst mér þetta alls ekki erfiður
tími, ég hafði mikið að gera og
var ekkert að hugsa um reyking-
ar. Það hjálpaði mér líka að eigin-
kona mín og móðir hættu að
reykja á sama tíma.“
Kærkomið tækifæri að koma
mér á framfæri
Sighvatur hikaði ekki þegar
hann var beðinn um að vera með
í þættinum „Hættum að reykja“, enda lengi
hugleitt að hætta. „Sem ungum stjórnmála-
manni fannst mér líka kærkomið tækifæri
að koma mér á framfæri á þennan hátt í
sjónvarpi. Ekki var á íslendingseðlið logið
því ýmsar sögusagnir gengu um okkur fjór-
menninganna, t.d. var sagt að ég ætti ekk-
ert erindi í þáttinn þar sem ég hefði aldrei
reykt eða þá að ég reykti í laumi.“
Á tveimur árum, eftir að Sighvatur hætti
að reykja, þyngdist hann um tíu kíló. Þótt
hann segist ekki hafa mátt við
þeim, fannst honum þau betri
kostur en reykingarnar. „Ég
fann strax mikinn mun á heils-
unni, mér leið betur á morgnana -
og varð fijótlega að mestu laus
við hin sígildu vor- og haust-
kvef, sem jafnan hijá reykinga-
fólk.“
Sighvatur segist vera sá eini
fjórmenninganna sem ekki hafi
sprungið á limminu. Honum
finnst fráleitt að hann byrji að
reykja aftur, enda hafi tóbak-
snautnin fyrnst í minningunni.
„Þegar þættirnir voru á hvers
manns vörum, fékk ég mörg
bréf frá fólki, sem ég þekkti
ekki neitt. Mér er sérstaklega minnisstætt
bréf frá Þórði Jónssyni á Látrum. Hann
skrifaði mér að löngu áður hefði hann lesið
um skaðsemi reykinga í bresku tímariti. Til ,
að sannprófa þetta, hélt hann þeim sið í
mörg ár að fara í tóbaksbindindi á sumar-
daginn fyrsta, en byija aftur að reykja fyrsta
vetrardag. Þessari tilraunastarfs-
semi fylgdi hann eftir með því að
gangast undir ítarlega læknisskoð-
un hveiju sinni. Hann sagði mér
að með árunum hafi honum reynst
einna erfiðast að hefja reykingarn-
ar að nýju.“
Sighvatur lætur sér í léttu rúmi
liggja þótt fólk reyki í kringum
hann. Honum finnst þó óþægilegt ,
að koma inn í húsakynni þar sem reykt
hefur verið, því lyktin sé svo vond. „Við
megum ekki sofna á verðinum. Umræða og
fræðsla um skaðsemi reykinga verður að
halda áfram og vonandi nær nýja tóbaks-
varnarfrumvarpið fram að ganga á þessu
þingi.“
Sighvatur ráðleggur þeim sem hyggjast
hætta að reykja að hafa sem fæst orð um
ákvörðunina og mikla ekki fyrir sér erfiðleik-
ana. ■
Sighvatur
Björgvinsson
• •• ég hafði
mikið að gera
og var ekkert
að hugsa um
reykingar.
GOTT ráð til að móðga Kínveija
er að gefa honum úr eða klukku.
I
Life, alls staðar vel þegið, en mis-
jafnt eftir löndum hve mikil áhersla
er lögð á umbúðir. Á Ítalíu er lykil-
atriði að láta konfektsala pakka
inn; það er trygging fýr-
ir því að ekki sé verið
að gefa afganga að
heiman eða konfekt
úr hvaða sjoppu sem er.
Reyndar gildir sú al-
menna regla um gjafir á
Ítalíu að láta pakka
þeim inn þar sem
þær eru keyptar.
Munir úr silfri,
postulíni, kristal,
gulli og eðalstein-
um eru hvarvetna
í miklum metum
og sömuleiðis er ekki
vitað til að lín geti móðg-
að nokkum mann, nema
Ekki tíðkast að
koma Japön-
um á óvart
vasaklútur hafi verið saumaður úr
líni, en hann er sums staðar merki
um tár og sorg. Breska konungs-
fjölskyldan gefur alltaf sams konar
gjafir í opinberum heim-
sóknum erlendis, silfur-
bakka og mynd af hinni
tignu fjölskyldu. Mynd-
irnar eru ýmist í silfur-
eða viðarramma og fer
það eftir virðugleika
hvort maður fær fjöl-
skyldumynd í ramma úr
silfri eða tré.
Bush gleymdl að læra heima
Tímaritið High Life greinir m.a.
frá opinberri heimsókn George
Bush, fyrrum Bandaríkjaforseta,
til Kína. Hann færði Li Peng for-
láta svört leðurstígvél að gjöf og
var annað skreytt kínverska fán-
anum og hitt þeim bandaríska.
Kínveijum mun hafa þótt lítið til
gjafarinnar koma, því fætur eru
ekki álitnir mikils verður líkams-
hluti í mörgum Asíulöndum og
skótau því afar óviðeigandi gjöf.
Bandaríkjaforseti hefði gert illt
verra hefði hann fært Li Peng
hníf, t.d. útskorinn bréfahníf, því
í Kína eru hnífar tákn um vináttu-
slit. Úr og klukkur eru ekki held-
ur góð gjöf í Kína, því þær eru
merki um fyrirlitningu.
Jimmy Carter þá forseti Banda-
ríkjanna, fór ásamt konu sinni til
Egyptalands 1978, þar sem þau
skoðuðu úlfaldamarkað. Einn
kaupmanna var svo frá sér num-
inn af kæti yfir komu forsetahjón-
anna að hann færði þeim silfur-
peninga að gjöf, nokkrar úlfalda-
svipur og eitt 6 vetra kameldýr
með bleikt hálsband. Minnstu
munaði að hann slátraði rollu-
ræfli, sem samkvæmt þarlendri
hefð er tákn um að göfugur gest-
ur sé velkominn.
Japanir leggja mikið upp úr gjöf-
um og segir í greininni að þeir
vandi ekki aðeins valið heldur sé
mikil vinna lögð í að pakka henni
inn. Pappír er brotinn þráðbeint
og þess er gætt að hann krumpist
ekki á leið í hendur viðtakanda. í
betri verslunum er starfsfólk þjálf-
að í innpökkun og mun það vera
metnaðarmál að hafa fært pökkun-
arfólk á sínum snærum. Það er því
ekki að ástæðulausu að sumir
halda því fram að Japanir hafi
fundið upp nýja listgrein; listina
að gefa.
—
og áhrifarík heilsuefni
frá - Pharma Nord - Danmörku
Heilsuefni sem allir geta treyst. Náttúruleg bætiefni.
Framleidd með ströngu gæðaeftirliti. Bio-heilsuefnin frá
Pharma Nord njóta mikilla vinsælda hér á landi vegna
gæða og virkni þeirra.
BiO-CHRÓM
BiO-GLANDfN-25
BiO-CAROTEN
BiO-CALCÍUM
BiO-HVlTLAUKUR
QIO k«psl«
BiO-ZÍNK
BiO-E-VÍTAM.525
BiO-FÍBER
BiO-MARÍN

Kssajt
Bio-Sdcr
+Zink
Bio-Biloba bætir minni
og einbeitingarhæfni
Bio-Qinon Q10
eykur orku og úthald
Bio-Selen+Zínk er áhrifaríkt
alhliða andoxunar heilsuefni
Pharma Nord rekur útibú í eftirtöldum löndum, þar sem heilsuefnin njóta
sívaxandi vinsælda: Finnlandi - Sviþjóð - Noregi - Englandi - Hollandi - Þýskalandi.
Síini: 91-76610
Bio-heilsuefnin fást í:
Heilsubúðum, mörgum apótekum og matvöru-mörkuðum.
Besta Q-10 efnið á markaðnum
segja ánægðir neytendur
Ekki spurning
Brynja Tomer