Morgunblaðið - 18.01.1995, Qupperneq 6

6 C MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
Fiskierð heima
Alls fóru 198,2 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 23,5 tonn á
121,04 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 75,1 tonn á 116,28 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 99,6 tonn á 118,42 kr./kg.
Af karfa voru seld 32,4 tonn. í Hafnarfirði á 70 kr. (16 kg.), á
Faxagarði á 82,44 kr. (17,71) og á 118,80 kr. (14,61) á Fiskm.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 292,5 tonn. í Hafnarfirði á 65,00
kr. (2,71), á Faxagarði á 65,31 kr. (286,21) og á 48,28 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (3,61). Af ýsu voru seld 87,8 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 123,93 kr./kg.
Eitt skip, Drangey
SK1, seldi afla í
Bretlandi í síðustu
viku samtals 120,1
tonn. Þarafvoru
62,0 tonn af þorski
á 188,31 kr./kg, og
22,1 tonn af ýsu á
200,74 kr./kg.
Úr gámum voru
seld 45,2 tonn.
Þaraf voru 12,8
tonn af þorski á
214,76 kr./kg og
16,8 tonn af ýsu á
196,80 kr./kg.
Meðalverð á þorski
var 192,40 kr./kg.
Þrjú skip seldu afla sinn í Þýskalandi í síðustu viku. Skagfirðingur SK 4 seldi 145,3 tonn á 191,66 kr./kg,
Hegranes SK 2 seldi 144,1 tonn á 163,71 kr./kg og Haukur GK 25 seldi 127,5 tonn á 155,68 kr. hvert kíló.
Samtals vom um 410 tonn af karfa seld í síðustu viku á 172,41 kr./kg, en ufsaverðs varekki getið (lítið magn).
Stjórn fiskveiða í Ástralíu
tekin miklu fastari tökum
KJÖT hefur lengi
Brugðist við minni kvóta J
með aukinni fullvinnslu fískneysia he&r þó
verið að aukast a sið-
ari árum, meðal annars vegna áhrifa frá innflytjendum til landsins.
Ástralir eru að vísu miklir útflytjendur á krabbadýrum og skelfíski en
fiskveiðilögsagan, sem er níu milljónir ferkílómetra, er frekar snauð og
helmingur allra sjávarafurða, sem neytt er í landinu, er innfluttur. Heild-
arveiðin í Ástralíu er 130.000 tonn af físki og 80.000 tonn af skelfiski.
Á síðustu árum hefur stjóm físk-
veiða í Ástralíu verið hert til muna
og leyfum fækkað. Eru reglumar
nokkuð mismunandi frá einu ríkinu
til annars og er ýmist eða hvort-
tveggja í senn miðað við heildar-
kvóta og framseljanlega kvóta.
Hefur það leitt til þess, að meiri
áhersla er nú á ferskan físk og
fullunna vöm en áður og fjárfesting
í fískeldi og sókn á fjarlæg mið
hefur aukist.
Fiskveiðarnar úti af suðaustur-
strönd Ástralíu em mikilvægastar
og helsta uppspretta sjávarafurða
fyrir stóm borgimar í þeim iands-
hluta. Þar er um að ræða 20 tegund-
ir nytjafíska, sem margar em of-
nýttar, en verðmætastur er búrfísk-
urinn. 1990 var landað alls 40.000
tonnum af búranum en kvótinn er
nú ekki nema fjórðungur þess, sem
hann var mestur.
Túnffskeldi
Önnur verðmætasta tegundin er
túnfískur, sem Ástralir veiða í sam-
vinnu við Japani en aflinn er næst-
um allur fluttur til Japans ferskur
eða frosinn. Var settur kvóti á tún-
fískinn fyrir nokkmm ámm og í
framhaldi af því hefur verið stofnað
til túnfískseldis í stómm sjókvíum.
Niðursuðuiðnaðurinn í Ástralíu
er lítill en helstu tegundirnar þar
em sæeyra, sem er flutt til Asíu,
og dáiítið af túnfíski og áströlskum
laxi fyrir innanlandsmarkað. Ástr-
alski laxinn, sem svo er kallaður,
er raunar ekki af laxfískaætt, held-
ur skyldur aborranum. Hinn eigin-
legi lax á borðum Ástrala er fluttur
inn frá Alaska, Kanada og Japan
en auk þess ala Ástralir nokkuð af
Atlantshafslaxi. Er framleiðslan um
3.000 tonn á ári og seld dýrum
dómum innanlands og í Japan.
Sardína og rækjueldi
í Vestur-Ástralíu er vaxandi
sardínuiðnaður og þar hafa verið
smíðaðar vélar, sem hreinsa beinin
úr sardínunni áður en hún er lögð
niður. Á gmnnslóðinni við Ástralíu
Noregur
SAUTJÁN eldisstöðvar urðu
gjaldþrota I Noregi á síðasta ári
en 1993 voru gjaldþrotin 20.
Voru sex stöðvanna í eldi fyrir
neytendamarkað en hinar í
seiðaeldi eða með sjávarfisk.
Þrátt fyrir þessi gjaldþrot er
útkoman á síðasta ári ein sú
besta í Noregi frá upphafi en
eru einnig veiddar meira en tíu teg-
undir af rækju og er mikið af henni
flutt út. Mestan hluta rækjuneyslu
sinnar flytja Ástralir hins vegar inn
frá Tælandi og Malasíu.
Rækjueldi í Ástralíu er vaxandi
og aðallega með útflutning i huga
og hefur fengist mjög gott verð
fyrir hana í Japan. Er búist við
mikilli aukningu í þessu eldi á næstu
árum enda hafa komið upp miklir
erfíðleikar vegna sjúkdóma í eldinu
í Kína, Tævan og Japan.
Mesta arðsemin I humri
Af einstökum greinum innan
ástralska sjávarútvegsins hefur
arðsemin lengi verið langmest í
humrinum, jafnt fyrir veiðar sem
vinnslu. Hún hefur hins vegar
minnkað í vinnslunni vegna þess,
að útflutningur á lifandi humri hef-
ur aukist mikið. Áður var næstum
allur útflutningurinn frystir humar-
halar, sem fóru til Bandaríkjanna
og Japans, en á tveimur árum hefur
útflutningur á lifandi humri vaxið
úr 13% í 30% af afla. Japan er enn
frá 1986 hafa alls 225 eldisstöðv-
ar orðið gjaldþrota. Urðu þau
flest 1991 eða 87 alls. Hér er
átt við eldi fyrir neytendamark-
að en í eldi lax- og silungsseiða
hafa orðið 125 gjaldþrot frá
1986 og flest 1990, 34. Eftir
landshlutum eru gjaldþrotin
langflest í Norðlandi.
stærsti markaðurinn en Tævan er
komið fram úr Bandaríkjunum í
öðru sæti.
Vaxandi fiskneysla
Fiskneysla er ekki mikil í Ástral-
íu eins og áður segir og hún er að
langmestu leyti bundin við veitinga-
staði. Hún er þó vaxandi og fyrst
og fremst fyrir áhrif frá innflytjend-
um frá Asíu og Evrópu en auk þess
eru stórmarkaðirnir famir að sýna
sjávarafurðum meiri áhuga enn
áður. Varð mikil breyting hvað það
varðar með tilkomu Big Fresh-
verslananna í Sydney fyrir tveimur
ámm og síðan hafa aðrar verslanir
komið í kjölfarið. Þá var fískmark-
aðurinn í Sydney, sá stærsti í land-
inu, einkavæddur í nóvember sl. en
hann hafði verið ríkisrekinn frá því
á sjötta áratugnum. Er búist við,
að það muni leiða af sér aukna
markaðskynningu og líflegri við-
skipti með sjávarafurðir innanlands.
Flestir stofnar fullnýttir
Langflestir fískstofnar við Ástr-
alíu era fullnýttir eða ofnýttir ef
undan em skildir nokkrir á fjarlæg-
um miðum fyrir sunnan og norðan
álfuna. Meðal þeirra em smokkfísk-
ur og stóri bramafiskur en físki-
fræðingar telja, að af honum megi
veiða miklu meira en gert er. Stóru
togaranir em aðallega á alþjóðlegu
hafsvæði milli Ástralíu og Nýja Sjá-
lands en ekki er búist við, að þar
muni fínnast nein ný mið.
Mesti vaxtarbroddurinn í ástr-
alskri fískframleiðslu er í eldinu.
Eldi á Atlantshafslaxi, Kyrrahafs-
ostru og rækju eykst ár frá ári og
túnfisks- og sæeyraeldi er komið
vel af stað. Miklar vonir em einnig
bundnar við silfuraborrann, ástr-
alskan vatnafisk, sem vex mjög
hratt, og sumir telja, að hann muni
jafnvel geta skákað ameríska
vatnasteinbítnum.
Gjaldþrot í fiskeldi
alls 225 á síðasta ári
Kaupendur
Utflutningur á fiskimjöli
frá Islandi1994
Til:
Bretlands
Danmerkur
Finnlands
40.000
I
tonn
80.000 I
69.117 - 42,1%
41.746 i 25,4%
16.557 -10,1%
Frakklands Jj] 10.029 - 6,1%
Noregs Jl 9.996 - 6,1%
Þýskalands 8.342 - 5,1%
Annarra Ij 8.290-5,1%
ríkja H
Alls
164.097
tonn
•BRETAR eru langstærstí kaup-
andi fiskimjöls héðan frá Islandi.
Þeir keyptu alls nærri 70.000
tonn af mjöli héðan í fyrra, en
heildarútflutningur nam þá
164.000 tonnum. Danir kaupa
einnig mikið af mjöli, þó þeir
framleiði einnig mikið mjöl.
Þangað fóru alls um 42.000 tonn
árið 1994. Þá kaupa Finnar tölu;
vert, Norðmenn og Þjóðveijar. í
þessum löndum er mjölið notað
í skepnufóður og fisk- og loð-
dýraeldi séu gæði nijölsins nægi-
leg. Annars fer mjölið héðan
víða, meðal annars Suður-Kóreu
og Grænlands. Að mestu leyti er
um loðnumjöl að ræða, en síldar-
nýöl er einnig nokkur hlutí út-
flutningsins.
Tímabil
•ÚTFLUTNINGUR á mjölinu
dreifist misjafnlega á mánuði
ársins í samræmi við veiðar á
loðnu og síld. Langmest af mjöli
fór utan í febrúar, marz og apríl,
enda mest veitt þá mánuði. At-
hylgisvert er að í nóvember nam
útflutningur um 13.000 tonnum.
Þar af voru aðeins 2.000 tonn
af loðnuny'öli, en 10.000 tonna
af öðru mjöli, væntanlega síldar-
rnjöli, en þá stóð síldarvertíð sem
hæst. Minnst fór utan í júní, að-
eins 4.700 tonn. Það er veiðin og
framleiðslan, sem ræður miklu
um útflutninginn, en verð og eft-
irspurn ytra hefur auðvitað mik-
il áhrif líka. Það er þvi samspil
þessara tveggja þátta, sem ræður
útflutningnum.
-------------------—