Morgunblaðið - 28.01.1995, Blaðsíða 4

4 C LAUGARDAGUR 28. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Þjððleikhúsið írumsýnir
Taktu iagið Lóa eítir Cartwright
á iimmtudaginn
MÚSÍKIN,
ÁSTIN &
LÁGRÓMA
LÓA
FÖLSKVALAUS gleói hjá djammlióinu Möllu og Ragga. Ekki ffinnst Lóu þaó þvi hún
hittir lika mömmu sina á daginn. Og hefur ekkert annaó aó hverfa en i músikina.
SUKKI og svínaríi og tilgangs-
lausu lífi, sorglegu og hlægi-
legu í senn, er lýst í leikriti sem
frumsýnt verður á Smíðaverkstæði
Þjóðleikhússins næstkomandi
fimmtudag. Það
er eftir Jim
Cartwright og
heitir Taktu
lagið Lóa eða
The Rise and
Fall of Little
Voice á frum-
málinu. Lóa má
segja að sé full-
trúi þess fallega
í ljótleikanum,
lokuð og feimin
í heimi gamalla
dægurlaga sem minna hana á
pabba hennar. Hann er löngu látinn
og Lóa býr í subbulegu bakhúsi
með Möllu mömmu sinni.
Malla er strigakjaftur sem fær
sér brennivínsslurk út í te á morgn-
ana, þráir karl og ást og aðdáun.
Hún er ósköp hryssingsleg við Lóu,
finnst hún mesta ólíkindatól og eig-
inlega dula. Óþolandi hvað hún
hangir inni sinnulaus og spilar plöt-
urnar hátt. Plötur sem fólk hlustar
ekki á lengur og minna hana á
kallinn.
En Lóa hlustar, plöturnar eru
hennar líf og hún lærir að syngja
eins og stjörnur á borð við Billie
Holliday, Edith Piaf og Marilyn
Monroe. Þessi líka söngkona þegar
hún heldur að enginn heyri. Alltaf
svo feimin hún
Lóa.
Inn í líf
mæðgnanna
blandast Siddý,
„ekkert nema
tryggðin og
spikið", Raggi
sem Malla þráir
og svo Símon
símamaður sem
nær til Lóu á
annan hátt en
aðrir. Raggi er
deli sem flækist af tilviljun heim
með Möllu eina nóttina og heyrir
Lóu syngja. Hann á sér þann draum
að verða umboðsmaður frægra
skemmtikrafta og græða fullt af
pening. Kannski, hugsar hann,
rætist þessi draumur með Lóu. Eig-
andi klúbbs nokkurs er ekki heldur
frá því og áhorfendur fá síðan að
sjá og heyra framhaldið.
Hávar Siguijónsson leikstýrir
Lóu en Jón Ólafsson annast tónlist-
arstjóm. Lóa sjálf er leikin af Ólaf-
íu Hrönn Jónsdóttur, Kristbjörg
Kjeld leikur mömmu hennar og
AFVELTA i sófanum.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
SETTU LAGIÐ okkar á og svo dönsum vió. Malla fær aukaorku aff þvi Raggi vill
hana. Þaó heldur hún aó minnsta kosti. Siddý bara segir ókei, eins og alltaf,
og dansar lika.
LAND
ef t ii Sa dlia Gunnarsson
HVERGI eru framleiddar fleiri
kvikmyndir en á Indlandi. Þar
eru gerðar um og yfir áttahundruð
kvikmyndir á ári og til samanburðar
þá framleiðir Hollywood um tvö-
hundruð. Á Indlandi eru bíóferðir
helzta skemmtun fólks, sérstaklega
þeirra efnaminni, og sækja um fimm
milljarðar manna afþreyingu í kvik-
myndahús árlega. Þar við bætist að
notkun myndbandstækja og kapal-
sjónvarps eykst hröðum skrefum.
Markaður fyrir kvikmyndir er risa-
vaxinn og er hann nú mikið að breyt-
ast, því indverskt samfélag opnast
æ meir fyrir vestrænum menningar-
straumum. Flestar kvikmyndirnar
eru framleiddar í suðurhluta lands-
ins, þar sem tamil og telugu eru
aðaltungumálin, en miðstöð kvik-
myndaiðnaðarins er engu að síður
norður frá í Bombay eða Bollywood
eins og kvikmyndaborgin indverska
er gjarnan kölíuð af heimamönnum.
Þar eru peningarnir sem fjármagna
stórmyndirnar með eftirlætisstjörn-
unum og sjaldnast er vöntun á fjár-
magni, þó áhættan sé mikil. Kemur
það að stærstum hluta frá ríkum
demantakaupmönnum, auðugum
landeigendum og forsprökkum
glæpafélaga. Kvikmyndagerð er
stóriðnaður í Bombay og starfar við
hana um hálf milljón manna.
Bombay-kvikmyndirnar höfða til
miklu fleiri áhorfenda en allar aðrar
myndir sem framleiddar eru annars
staðar í landinu og er það mest
megnis vegna þess að þær eru á
hindí, útbreiddasta tungumáli Ind-
lands. í landinu eru talaðar. a.m.k.
sjöhundruð fjörutíu og fimm tungu-
mál og mállýzkur og gegna hindí-
myndirnar afar mikilvægu hlutverki
til eflingar þjóðernisvitundar og
samkenndar í jafn víðfeðmu og fjöl-
breyttu ríki.
Skiptist í tvö horn
Indversk kvikmyndagerð skiptist
í tvö horn. Annars vegar eru það
listrænar kvikmyndir með úrvals-
leikurum, og halda þær myndir,
uppi merki indverskrar kvikmynda-
gerðar erlendis. Af nýrri indverskum
myndum er Salaam Bombay eftir
leikstjórann Mira Nair eflaust sú
þekktasta hérlendis. Hins vegar er
svo gríðarlegur fjöldi alþýðukvik-
mynda sem eru lítt sýndar utan Ind-
lands, því til að njóta þeirra verður
áhorfandinn að skynja vel hugar-
heiminn, sem að baki liggur. Efni-
stök þessara mynda eru svo sérstæð
að þær mynda flokk fyrir sig í kvik-
myndaflóru heimsins og eiga þær
meira sameiginlegt með alþýðuleik-
húsi en kvikmyndum eins og þær
gerast yfirleitt á Vesturlöndum.
Samskipti kynjanna fylgja mjög svo
ströngu táknmáli í þessum myndum
til að stuða ekki velsæmiskennd
áhorfenda og manngerðirnar eru
eins og minni úr ævintýrum; aldrei
sérstæðar og aldrei flóknar. Þær eru
fjarri raunveruleikanum og sögu-
þráðurinn skiptir litlu máli, því
áhorfendur vita á hveiju þeir eiga
von og í því liggur stór hluti galdurs-
ins. Bollywoodformúlan byggir mest
á vinsæældum söngvanna og glæsi-
leika dansatriðanna og þegar mynd
slær í gegn hljóma brátt lög úr henni
á öllum götuhornum landsins. í þjóð-
félagi þar sem strangar hefðir, ólæsi
og sár fátækt eru ríkjandi, er
draumaveröld alþýðumyndanna
kærkomin flóttaieið burt frá mis-
kunnarlausri tilveru indversks alm-
úgafólks sem hverfur vonbetra aftur
til sín heima að lokinni sýningu, því
hið góða sigrar hið illa í lok hverrar
myndar.
Hrafn fer til Bollywood
Alþjóðlega kvikmyndahátíðin á
Indlandi er sú stærsta í Asíu og
sækja hana þúsundir manna ár
hvert. Hún er að þessu sinni haldin
í Bombay og hefur íslenska kvik-
myndaleikstjóranum Hrafni Gunn-
laugssyni verið boðið á hátíðina og
þar verður sýnt mynd hans Hin
helgu vé. Hrafn þekkir vel til kvik-
myndagerðar í Asíu og hefur tekið
þátt í kvikmyndagerð þar. Hann fer
á hátíðina í Bombay fyrst og fremst
sem fulltrúi sjálfs sín og kvikmynda
sinna, en einnig sem fulltrúi íslands,
sem sækir heim stærsta kvikmynda-
framleiðsluland veraldar. Hrafn tók
fyrst þátt í Alþjóðlegu kvikmyndahá-
tíðinni á Indlandi árið 1984, og var
kvikmynd hans Hrafninni flýgur ein
af myndunum á aðaldagskránni og
í framhaldi af því fór myndin í dreif-
ingu víða um Ásíu. Ég átti við hann
stutt viðtal.
Hrafn, þetta er í annað sinn, sem
þú átt mynd á þessari hátíð. Er
þátttaka á kvikmyndahálíðum mik-
ilvæg fyrir ísland?
Þær eru mjög misjafnar. Sumar
hátíðir eru fyrst og fremst fjöður í
hatt þeirra sem halda hátíðirnar og
hafa litla þýðingu fyrir kvikmynda-
gerðarmenn, því þær eru meira
hugsaðar sem eins konar „túristatt-
raksjón". Aðrar hátíðir eru alvöru
hátíðir og þar fá kvikmyndagerðar-
menn tækifæri til að hitta hver ann-
an, hitta dreifingaraðila og framleið-
endur. Kvikmyndahátíðin á Indlandi
er ein af þeim hátíðum, sem ég hef
mjög góða reynslu af. Það er þýðing-
armikið fyrir mig sem kvikmynda-
leikstjóra að taka þátt, en um leið
verður að hafa í huga, að ferðir á
svona hátíðir taka mikinn tíma, og
þó að í boði séu ferðir og uppihald,
þá hefur þetta alltaf í för með sér
töluverðan kostnað og svo náttúru-
lega slit á þeim myndum sem verið
er að sýna. Það verður að meta í
hveiju tilfelli hvort það sér fyrirhafn-
arinnar virði að vera með eða ekki.
Kvikmyndahátíðir hafa yfirleitt með
sér samband og ef mynd slær í gegn
á einni hátíð, þá fer hún venjulega
á fleiri hátíðir og fær þá meiri mögu-
leika að komast í dreifingu. Oft geta
kvikmyndahátiðir haft úrslitaáhrif á
það hvað verður um myndir.
Hver mynd þinna telur þú að eigi
mesta möguleika á Indlandi?
Þessu á ég nokkuð erfitt með að
svara, vegna þess að það kemur mér
alltaf á óvart hvernig fjarlægar þjóð-
ir bregðast við myndum mínum. Ég
var til dæmis dálítið hissa, þegar ég
komst að því að Brasilíumenn litu á
Hrafninn flýgur sem mjög exótíska
mynd, og ég var ennþá meira hissa
að komast að því að Egyptar höfðu
fundið út að Hin helgu vé væri djörf
og erótísk mynd; í mínum augum
er hún barnamynd. Ég treysti mér
þess vegna ekki til þess að kveða
upp úr um smekk annarra þjóðar.
Hvar finnst þér núna vera mesti
sköpunarkrafturinn innan kvik-
myndagerðar í Asíu?
Ég held að það sé án vafa á
Tævan. Þar hafa komið fram mjög