Morgunblaðið - 01.02.1995, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐTAL
MIÐVIKUDAGUR1. FEBRÚAR1995 B 3
Þykir gott að fá
þrjá fiska á dag
Túnfiskveiðar
Það er ekki víða, sem menn fá allt að 70.000
krónum fyrir hvern fisk upp úr sjó. Þess eru þó
dæmi og Hjörtur Gíslason ræðir hér við Sverri
Víglundsson, sem stundar túnfiskveiðar á línu frá
Ekvador ásamt þremur öðrum íslendingum
Pjórir íslendingar eru nú á tún-
fisklínu á tveimur bátum við mið-
baug, nánar tiltekið undan
ströndum Ekvador. Upphaflega
hóf einn bátur veiðar þar í snur-
voð, en sá veiðiskapur gekk ekki
og því var farið á túnfiskveiðar
með flotlínu og bátarnir eru orðn-
ir tveir. Fiskurinn er seldur fersk-
ur og fást upp í 70.000 krónur
fyrir hvern fisk. Fimm eru í áhöfn
og þykir gott að fá þijá fiska á
dag, en nokkuð fæst einnig af
örðum tegundum, svo sem há-
karli, höfrungsfiski (mahi mahi)
og sverðfiski. Þá kemur dálítið
af skjaldböku á línuna, en hún
er friðuð og verður því að sleppa
henni.
Sverrir Víglundsson, vélstjóri,
er einn íslendinganna í Ekvador,
en hinir eru Gunnar Magnússon,
vélstjóri og skipstjórarnir Ragnar
Ragnarsson og Magnús Daníels-
son. Upphaf ævintýrisins var, að
Logi Þormóðsson, fiskverkandi í
Sandgerði, var í sambandi við
fyrirtækið Crown Seafood í
Kanada. Eigandi þess, Robert
Coutu, stofnaði útgerð í Ekvador
ásamt þarlendum aðilum og er
útgerðin á þeirra nafni. Til út-
gerðarinnar var keyptur 35 tonna
plastbátur tilbúinn til veiða í snur-
voð og ætlaði Coutu að kaupa
afla hans til sölu í Kanada og
Bandaríkjunum. Þeir Sverrir og
Ragnar komu fyrst til sögunnar
og sigldu bátnum frá Providance,
nyrst í Bandaríkjunum niður í
gegn um Panamaskurðinn og alla
leið til hafnarborgarinnar Manta
í Ekvador.
Þarf ekki að vigta
upp úr bátnum
„Báturinn, sem við fórum með
fyrst, hafði verið úreltur í Kanada
og mátti ekki stunda veiðar þar.
Utgerðin fékk hann keyptan sem
fiskibát, þar sem ætlunin var að
fara svona langt með hann,“ seg-
ir Sverrir. „í Ekvador eru reglur
þannig, að enginn má eiga og
gera út skip, nema vera ríkisborg-
ari þar. Veiðileyfi eru af skornum
skammti og nú hafa verið teknar
upp þær reglur, að bannað er að
koma inn með notaða báta. Fisk-
veiðistjórnunin er á þann veg, að
gefinn er út ákveðinn fjöldi veiði-
leyfa, en enginn kvóti er, hvorki
á heildina né á báta. Eftir að
menn hafa fengið veiðileyfi er
nánast ekkert fylgzt með veiðunu
og það þarf jafnvel ekki að vigta
upp úr bátunum.
Þúsund króka lína
Menn vita mjög lítið hve mikið
af fiski er veiðanlegt þarna og
þá hvaða tegundir. Okkur hafði
verið sagt að mikið væri af flat-
fiski á þessum slóðum og því var
farið með voðina niður eftir. Þeg-
ar til kastanna kom, gengu þær
veiðar alls ekki. Bæði var botninn
of mjúkur, eiginlega bara drulla
og svo fannst enginn flatfiskur.
Við rákum reyndar einu sinni í
mjög gott hol af fiski sem heitir
perella. Þetta reyndist dýr og
góður fiskur, en við fengum aldr-
ei nema þetta eina hol, hvernig
sem við reyndum. Við gáfumst
því upp á snurvoðinni og fórum
yfir í veiðar á túnfiski á flotlínu.
Margar tegundir eru til af tún-
fiski, en þarna eru þær verðmestu
og því mikið upp úr veiðunum að
hafa, fiskist á annað borð. Þessi
lína liggur í yfirborðinu og á henni
eru smelltir nælontaumar, 13
metra langir og tveggja milli-
metra sverir. Beitan er helzt
smokkfiskur, sem við veiðum
sjálfir og síld, en hvort teggja er
notað heilt í beituna. Þegar línan
er dregin er taumunum smellt af
og þeir síðan settir á um leið og
línan er lögð og þá er beitt beint
í sjó. Við erum með þúsund króka
línu sem nær yfir 25 kílómetra
svæði. Þegar túnfiskurinn hefur
bitið á og verið er að draga lín-
una, er taumnum smellt af og
síðan þarf að þreyta fiskinn á
taumnum eins og lax, áður en
hægt er að ná honum inn. Það
er anzi skemmtilegt en getur ver-
ið puð, einkum með stærri fisk-
ana. Við notum svo spilkopp til
að ná þeim allra stærstu inn, enda
geta þeir orðið mjög stórir, eða
allt að 120 kíló.
Tvö þúsund bátar gerðir
út frá Manta
Við erum úti í um 7 daga í
senn. Lestin er þá fyllt af ís og
fiskurinn grafinn ofan í hann. Við
gerum að fiskinum úti á sjó, en
í landi er hausinn tekinn af hon-
um. Fiskurinn fer síðan með flugi
til Bandaríkjanna eða Japan og
allt að 70.000 krónur fást fyrir
stærsta fiskinn upp úr sjó. Meðal-
verðið er 3 til 5 dollarar á pund
eða gróft reiknað 420 til 700
krónur á kíló. Það þykir gott að
vera með 12 til 15 fiska eftir túr-
inn og ná þremur túrum í mán-
uði. Gangi það eftir, er dæmið
gengið upp.
Það er töluverður sjávarútveg-
ur stundaðar í Manta, ætli það
séu ekki um 2.000 bátar sem eru
gerðir út þaðan, en flestir þeirra
eru litlir. Fiskvinnsla er lítil sem
engin, fiskurinn er jafnvel verkað-
ur í fjörunni áður en hann fer
ferskur á markað, en allur fiskur-
inn er seldur ferskur. Aðstæður
til vinnslu eða á markaðnum og
um borð í bátunum eru ekki alveg
í samræmi við íslenzkar kröfur,
en allt gengur þetta þó vel. Við
erum fimm á en almennt eru 14
til 15 menn á jafnstórum bátum
með styttri línu. Undirmenn eru
allir á föstum láunum og þeim
lágum, en þetta eru góðir sjó-
menn. Kojur eru óþarfar, því karl-
arnir leggja sig hvar sem er um
borð, í pappakasssa eða á kros-
sviðsplötur á dekkinum.
Rækjan alln í sjávarlónum
Þarna var mikil rækjuveiði, en
hún hefur dottið verulega niður.
Á móti kemur svo, að rækjueldi
í sjávarlónum er í gífurlegum
vexti. Þá veiðist mikið af uppsjáv-
arfiski eins og sardínu og tún-
fiski, en fremur lítið af botnfiski.
Sjómenn þarna eru reyndar mjög
íhaldssamir og gera hlutina enn
þá eins og afar þeirra gerðu. Þeir
fást ekki til að breyta hlutunum
eins og nauðsynlegt er og því
erum við, sem erum bara búnir
að vera á túnfiskinum í nokkrar
vikur, að koma með betri fisk að
landi en þeir. Yfirmenn eru yfir-
leitt á hlut, en karlarnir á föstu
kaupi. Þetta virðist þó eitthvað
vera að riðlast og nú fá karlarnir
í vaxandi mæli að hirða hákarlinn
og gera sér mat úr honum auk
fasta kaupsins,“ segir Sverrir.
Sjóklæðin eru stuttbuxur
og bolur
Hvernig er að búa á þessum
slóðum og hvernig er sjólagið?
Sómennskan þarna er nánast
eins og frí og gjörólík því, sem
menn eiga að venjast heima. Hit-
inn úti á sjó er alltaf sá sami, um
28 til 30 stig og þægileg gola.
Þarna hreyfir varla vind, verður
aldrei meira en kaldi og sjóklæðin
eru stuttbuxur og bolur. Þegar
ég fór þarna niður eftir fyrst,
hugsaði ég mest um að verða rík-
ur á ævintýrinu, Nú skiptir það
engu máli, heldur er aðmáli að
geta verið þarna áfram. Ég get
ekki hugsað mér betri stað til að
ljóka sjómennskunni á og gæti
hugsað mér að vera hér árum
saman.
Við erum fjórir íslendingarnir
hér á sjónum og fjölskyldur
þriggja okkar eru komnar niður
eftir. Konan mín er að ljúka námi
í Fósturskóla íslands. Hún er
nýbúin að vera í heimsókn í rú-
man mánuð og líkaði mjög vel.
Það fyrsta sem hún gerir eftir
prófið í vor, verður að pakka nið-
ur og koma í sæluna, en börnin
okkar eru það uppkomin að þau
kom avarla niður eftir nema í frí-
ium.
Við búum ekki í Manta enda
verður allt of, heitt þar eða 30
til 35 stig að jafnaði. Við búum
uppi í höfuðborginni Kító, sem er
í 2.850 metra hæð yfir sjávar-
máli, en þar er hitinn um 10 stig-
um lægri en niðri í Manta og á
nóttunni fet hitinn niður í 12 til
15 stig. Við fljúgum svo á milli
Kító og Manta í fríum, sem reynd-
ar eru ekki löng. Við tökum til
skiptis einn og tvo daga í frí á
milli túra. Flugið tekur um hálfan
tíma og kostar 1.400 krónur.
Vopnaðir verðir
Höfuðborgin er reyndar talin
fremur hættuleg, en við búum í
góðu hverfi þar sem vopnaðir
menn eru á verði á götunum allan
sólarhringinn og engin hætta á
ferðum. Miðbærinn er varasamur
þegar fer að kvölda, en þangað
fer maður ekki nema á daginn
og þá verður maður einskis ills
var. Við kunnum prýðilega við
okkur, enda mikil breyting frá
baslinu, kuldanum og brælunum
heima. Ég var á krókabát, þegar
mér bauðst að fara til Ekvador
og var ekki seinn á mér að selja
og drífa mig út. Ég held ég sjái
seint eftir því,“ segir Sverrir Víg-
lundsson.
SVERRIR með sýnishorn af aflanum í snurvoðina. Hann var eins
og skrautfiskabúr, ótal tegundir hver annarri skrautlegri.
SVERÐFISKURINN blóðgaður.
KOJUR eru lítt þekkt fyrirbæri á bátum þarna. Menn halla
bara úti á dekki, í pappakassa eða hvað sem er.
sér