Morgunblaðið - 01.02.1995, Qupperneq 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
R7180
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Alls fóru 179,3 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 67,7 tonn á
107,78 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 28,1 tonn á 132,77 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 83,5 tonn á 111,89 kr./kg.
Af karfa voru seld 35,7 tonn. í Hafnarfirði á 71,17 kr. (8,81), á
Faxagarði á 55,45 kr. (4,51) og á 78,28 kr. (22,41) á Fiskm.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 60,0 tonn. í Hafnarfirði á 64,43
kr. (8,51), á Faxagarði á 74,20 kr. (14,11) og á 66,87 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (37,41). Af ýsu voru seld 138,9 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 123,96 kr./kg.

Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 145,6
tonn á 172,19 kr./kg.
Þar af voru 36,8 tonn
afþorskiá 150,89
kr./kg.
Af ýsu voru seld 43,1
tonná 147,73 kr./kg,
4,9 tonn af kola á
211,19 kr./kg, 7,6
tonn af karfa á
167,15 kr. hvert kíló
og 29,0 tonn af
grálúðu seldust á
220,95 kr. kílóið.
Þrjú skip seldu afla sinn í Þýskalandi í síðustu viku. Gjafar VE 600 seldi 94,7 tonn á 141,01 kr./kg,
Sindri VE 60 seldi 101,9 tonn á 132,05 kr./kg og Akurey RE 3 seldi 202,2 tonn á 145,54 kr. hvert kíló.
Samtals 362,9 tonn af karfa á 141,20 kr./kg og 12,9 tonn af ufsa á 67,95 kr. hvert kíló.
Fiskverð ytra
Ofveiðin farin að þrengja
að í surimiframleiðslunni
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmm^mmm surimi
Japan og aðrir markaðir 'SJSS
verða æ háðari innflutninsri urlöndum ^ær
en um er að
ræða fiskmarning, sem er mótaður og bragðbættur með ýmsum hætti.
Geta surimiafurðirnar skipt þúsundum eins og til dæmis í Japan þar sem
neyslan er langmest. í heimsframleiðsluna af surimi fara um 2,5 milljón-
ir tonna af fiski af hundruðum tegunda.
Á árinu 1993 voru 36% af su-
rimiframleiðslunni í Bandaríkjun-
um en Japanir sjálfir framleiddu
þá 31%. Var búist við, að hlutur
Bandaríkjamanna færi í 39% á síð-
asta ári en Japana í 26%. Veruleg
framleiðsla er einnig í Tælandi,
Kóreu og Argentínu en 1993
minnkaði heildarframleiðslan um
100.000 tonn frá árinu áður. Var
ástæðan hvorttveggja minni veiði
og verðlækkun en síðan hefur verð-
ið hækkað aftur.
Minni surimiframleiðsla í Japan
stafar fyrst og fremst af slæmu
ástandi fiskstofna við landið en
Japanir hafa reynt að bæta sér það
upp með kaupum á Alaskaufsa af
Rússum. Þau eru þó minni en von-
ast var til vegna þess, að Rússar
hafa verið að skera niður hjá sér
ufsakvótann. I Bandaríkjunum var
samdráttur í surimiframleiðslunni
1993 vegna góðs verðs á ufsaflök-
um en nú hefur það aftur lækkað
og surimiframleiðslan aukist á
móti. Er búist við, að hún verði í
jafnvægi á næstunni en flakaverð-
ið hveiju sinni hefur þó áhrif á
hana.
Smugunum lokað
Mikill samdráttur hefur verið
framleiðslu surimis úr ufsa í Suður-
Kóreu en hún fór úr 30.000 tonnum
1992 í 12.000 tonn 1993. Suður-
kóreski flotinn er mjög háður veið-
um á alþjóðlegu hafsvæði en nú
hafa Rússar lokað að mestu smug-
unum í Okhotskhafi. Þeir selja
einnig miklu minni físk til Suður-
Kóreu en áður og afleiðingin er sú,
að Suður-Kóreumenn eru ekki
lengur sjálfum sér nægir að þessu
leyti og eru farnir að flytja surimi
inn.
Surimiframleiðsla í Tælandi er
einnig að dragast saman vegna
ofveiði og hefur tælenski flotinn
þess vegna leitað á mið við Myanm-
ar og Malasíu og jafnvel við Ind-
land og Bangladesh. Flest bendir
þó til, að fiskstofnar á þessum slóð-
um séu einnig rányrktir.
Líklegt er talið, að surimifram-
leiðsla Rússa minnki á næstunni
sem afleiðing af endurnýjun í flot-
SKÝRSLA Hollenzkra fiskifræð-
inga bendir til þess að gífurlegu
magni af fiski sé hent í sjóinn
við kolaveiðar hollenzkra bómu-
togara. í skýrslunni kemur fram
að fyrir hvert eitt kíló af koma
fari 8 til 10 kiló af fiski í sjóinn
aftur og 4 til 6 kíló af botndýr-
um. Árið 1992 lönduðu þessi tog-
arar 18.601 tonni af kola úr
Norðursjónum og var því 186.000
tonnum af fiski hent í sjóinn aft-
ur auk nærri 100.000 tonna af
bontdýrum.
Frá þessu er skýrt í danska
sjávarútvegsblaðinu Fiskeritid-
anum. Eru nýju skipin sérstaklega
gerð fyrir flakaframleiðslu. Raunar
er sama hvert litið er, surimifram-
leiðslan virðist eiga undir högg að
sækja og fyrst og fremst vegna
þess, að flesir fiskstofnar eru of-
nýttir.
Ufsinn er undlrstaðan
Það er aðallega ein físktegund,
Alaskaufsinn, sem staðið hefur
undir surimiframleiðslunni eða að
60% á árunum 1991-’94. Samdrátt-
urinn stafar því einkum af minni-
ufsaafla. Ekki eru til nákvæmar
tölur yfir neysluna en áætlað er,
að hún hafi verið um 530.000 tonn
á síðasta ári. Ber Japansmarkaður
höfuð og herðar yfir alla aðra með
75% neyslunnar.
í Japan eru á boðstólum þúsund-
ir afurða úr surimi, sumar, sem eru
hafðar á borðum hversdags, og
aðrar, sem einkum eru ætlaðar til
gjafa og eru rándýrar. 1993 fluttu
Japanir inn 250.000 tonn af surimi
og talið er, að innflutningurinn
ende, en þar kemur einnig fram
að gífurlegu magni af fiski sé
hent í sjóinn við veiðar í norður-
sjónum. Upplýsingar af þessi tagi
hafa komið fram á ráðstefnum
um nýtingu auðlinda hafsins. Þá
hafa borizt upplýsingar frá al-
þjóða hafrannsóknaráðinu, að
rúmlega helmingi aflans sé hent
aftur í sjóinn af bómutogurum í
sunnan verðum Norðursjó. Ekki
liggur ljóst fyrir hve mikið fer
aftur í sjóinn í heildina við veiðar
á þessum slóðum, en Ijóst er að
það skiptir hundruðum þúsunda
tonna.
hafi svarað til 67% af neyslunni á
síðasta ári. Raunar minnkaði neysl-
an töluvert 1992 vegna þess hve
verðið var orðið hátt en síðan hefur
það lækkað og neysla aukist aftur.
í Suður-Kóreu var surimineyslan
1993 14% af heimsframboði og þar
hefur hún verið að aukast ár frá
ári. í Bandaríkjunum er hún einnig
nokkur en næstum öll í einni afurð
eða í krabbalíki. Er ekki búist við
mikilli aukningu þar fyrr en ein-
hver önnur afurð nær vinsældum
meðal neytenda.
I Evrópu hefur surimineysla ver-
ið að aukast hægt og bítandi en á
ýmsum markaðssvæðum í Austur-
Asíu, Hong Kong, Tævan og í Kína,
er eftirspurnin mikil og vaxandi.
Þar er þó áherslan fyrst og fremst
á surimi úr feitum fiski, mjög
bragðmikið og afar ólíkt því sur-
imi, sem annars staðar þekkist.
Viðkvæmur markaður
Á einum áratug hefur surimi-
markaðurinn tekið miklum stakka-
skiptum. Áður var hann næstum
eingöngu í Japan en nú hefur hann
teygt anga sína um allan heim. Þó
er búist við, að heildarneyslan
muni heldur minnka á næstu árum
þrátt fyrir aukna eftirspurn á nýju
mörkuðunum í Suðaustur-Asíu.
Það mun þó fara mikið eftir vöru-
þróun og tilkomu nýrra afurða en
almennt er þessi markaður mjög
viðkvæmur fyrir breytingum á
verði og framboði.
Veiðar í surimiframleiðslu á
Norður-Atlantshafi hafa engar ver-
ið til þessa en á því kunna þó að
verða breytingar. Japanir og Fær-
eyingar hafa tekið höndum saman
um að kanna hvort nýta megi kol-
munnann í surimi og er ekki annað
að frétta en þær tilraunir lofi mjög
góðu.
Heimild: Groundfish Forum, ráð-
stefnurit
Tíundi hver fískur hirtur
Surimi á Japansmarkaði
Heimaframleiðsla / Innfiutt
Þús.
tonn
400'
396 403 ooo
300
200
i n
201 5 221 !
Innfl. p 1 250 g
375
100
195
Framl
182
138
124
1991 1992 1993 1994
Framleitt
ÍJapan •
unnið var úr
Innfl.
Innfl.
w&mm
Surimi á Japansmarkaði
Skipting eftir framleiðsluríkjum
ogfisktegundum sem
Thailandi frá mm frá Ö Innfl.
Rússlandi Argentínu frá ^ pB
E! Ur ufsa |
□ Úrlýsingi |
□ Úröðrum |
fiskteg. |
Innfl. frá
Nýja Sjálandi öðrum ríkjum
1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94 1991 '92 '93 '94
Framieiðsla
—
Surimi-framleiðsla 1993
Hlutur einstakra ríkja
Bandaríkin
Japan
Thailand
Kórea
Argentína
Rússland
Nýja Sjál.
Önnur
ríki
16,3%
J 3,0%
11,5%
314,9%
Heildarfrl.
454.000
tonn
Helmild: Groundfish Forum (ráðstefnurít)
Minna unnið af
surimi í fyrra
BANDARÍKIN eru um þessar
mundir stærsti framleiðandi á
surimi í veröldinni, en Japanir
fylgja fast á eftir. Japan hefur
verið stærsti markaðurinn og
er landið sífellt háðara innflutn-
ingi. Ofveiði hefur dregið úr
framboði svo og vaxandi flaka-
vinnsla úr alaskaufsa. Surimi er
fiskmassi unninn úr ýmsum fisk-
tegundum, mest alaskaufsa, lýs-
ingi, makríl og fleiri tegundum.
Fiskmassinn er síðan notaður í
ýmsa fiskrétti og er þá bragð-
efnum bætti út eftir hengutleik-
um. þannig er surimi notað í
fiskifingur, krabbastauta og
jafnvel pylsur.
Neyzla
—
Surimineysla
íheiminum 1991-1994
NEYZLA á surimi hefur verið
nokkuð stöðug undanfarin ár,
en reyndar ráðizt nokkuð af
framboði. Heildarneyzlan hefur
verið í kringum hálfa milljón
tonna og að meðaltali hafa Jap-
anir séð um að sporðrenna lan-
gleiðina í 80% framleiðslunnar.
Onnur lönd eru Kórea og Banda-
ríkin og hefur neyzla þar verið
nokkuð stöðug. Evrópa hefur
heldur sótt í sig veðrið í surimi-
neyzlunni, en þessi matarvenja
hefur þó ekki náð teljandi fót-
festu þar. í fyrra var neyzlan
þar aðeins áætluð um 9.000
tonn. Islendingar hafa ekki farið
út i vinnslu á surimi, en mögu-
legt er að vinna það úr kol-
munna og hugsanlega loðnu.