Morgunblaðið - 02.02.1995, Blaðsíða 18
18 FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
mmw stutt
Haavisto
segir
af sér
HEIKKI Haavisto, utanríkisráð-
herra Finnlands skýrði frá því í
gær að hann hygðist segja af
sér. Haavisto er 59 ára gamall
og var skorinn vegna heilablæð-
ingar fyrr í mánuðinum. Sögðu
læknar hans að aðgerðin hefði
tekist vel. Haavisto er félagi í
Miðflokki Eskos Ahos forsætis-
ráðherra og varð utanríkisráð-
herra árið 1993 en var áður
formaður hinna voldugu sam-
taka framleiðenda í landbúnaði.
Vilja stríðs-
glæpamenn
fyrir rétt
BANDARIKIN, sem hafa að
undanfömu reynt að bæta
tengslin við serbnesku leiðtog-
ana Slobod-
an Mi-
losevic og
Radovan Karadzic,
segja að
þeir sem
sekir séu
um stríðs-
glæpi í Bos-
níu og Rú-
anda megi
ekki kom-
ast undan
Karadzic
réttvísinni. Þetta
kemur fram í árlegri skýrslu
utanríkisráðuneytisins í Was-
hington.
Segja Rabin
bundinn í
báða skó
SYRLENSKUR ráðherra, Mo-
hammad Salman, sagði í gær
að Yitzhak Rabin, forsætisráð-
herra ísra-
els, væri nú
svo hrædd-
ur um póli-
tíska fram-
tíð sína að
hann gæti
engar
ákvarðanir
tekið um
friðarsamn-
inga við
Sýrland.
Rabin
Kannanir sýna að stjórnarand-
staðan í ísrael hefur mjög sótt
í sig veðrið að undanfömu.
Draga úr
kostnaði
NORÐMENN hyggjast með
ýmsum aðgerðum minnka
kostnað við olíuvinnslu um
40-50% á næstu þrem árum til
að auka hagnað, samkvæmt
skýrslu sem gefin hefur verið
út um framtíð atvinnuvegarins.
Talið er að Noregur verði á
þessu ári næststærsti olíuútflytj-
andi í heimi á eftir Saudi-Arabíu.
Banna mót-
mæli
YFIRVÖLD í Dresden ætla að
banna mótmælafundi hægri-
öfgamanna 13. febrúar er
minnst verður loftárása banda-
manna í stríðinu en miðborgin
var þá lögð í rúst. Öfgamenn
segja að mannfallið hafí verið
135.000 en ekki 35.000 eins
og talið hefur verið. Hertoginn
af Kent verður fulltrúi Breta
við athöfnina og þar verður
einnig sendinefnd frá Coventry
sem varð fyrir miklu tjóni í
árásum Þjóðveija.
Uppnám í Evrópu vegna aðstoðar við Mexíkó
Clinton tvöfaldaði
evrópsku aðstoðina
New York. The Daily Telegraph.
MIKIÐ uppnám varð í evrópskum
fjármálaheimi á þriðjudag þegar
Bill Clinton, forseti Bandaríkjanna,
lýsti yfír, að Evrópuríkin ætluðu
að leggja fram 10 milljarða dollara
af tæplega 48 milljarða dollara að-
stoð við Mexikó. Ástæðan er sú,
að Evrópuríkin hafa aðeins lofað
fimm milljörðum dollara, helmingi
lægri upphæð en Clinton nefndi.
Gengi hlutabréfa í Evrópu og
Bandaríkjadollara hækkaði í gær í
kjölfar yfirlýsingar Clintons um
aðstoð við Mexikó.
Haft er eftir háttsettum embætt-
ismönnum í Evrópu, að aldrei hafi
verið Iofað nema fímm milljörðum
dollara og óvíst hvort unnt reynist
að koma aðstoðinni við Mexikó í
10 milljarða eins og Clinton nefndi.
Viðræður um þessi mál hófust í gær
hjá Alþjóðagreiðslubankanum í
Sviss, sem mun sjá um að samræma
evrópsku aðstoðina, og á föstudag
verður síðan skyndifundur um Mex-
ikó með fulltrúum sjö helstu iðnríkj-
anna í Toronto í Kanada.
Bretar tregir til
issjóðurinn að leggja fram 17,8
milljarða dollara.
Óvenjulega
mikil aðstoð
Búist er við, að Bretar verði treg-
ir í taumi á Torontofundinum þar
sem þeir telja, að Mexikó sé fyrst
og fremst á ábyrgð Bandaríkja-
stjórnar. Hún heldur því aftur fram,
að efnahagshrun í Mexikó myndi
hafa alvarleg áhrif um allan heim
og þess vegna sé ábyrgðin allra.
Clinton stefndi upphaflega að
þvf, að Bandaríkin styddu Mexikó
með 40 milljörðum dollara en þegar
ljóst varð, að það myndi mæta and-
stöðu á þingi, ákvað hann að helm-
inga aðstoðina og sækja hana í
sjóði, sem hann ræður sjálfur yfír.
Hann hækkaði hins vegar aðstoð
Evrópuríkjanna úr fimm milljörðum
dollara í 10 eins og fyrr er getið
en auk þess ætlar Alþjóðagjaldeyr-
Þessi mikla aðstoð Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins er sögð einsdæmi og
hefur vakið furðu. Munu 7,8 millj-
arðar dollara koma úr hans eigin
sjóðum en vonast er til, að ríkis-
stjómir og seðlabankar leggi síðar
til 10 milljarða.
Mexikóstjóm hefur neyðst til að
fresta útboði á „Tesobonos",
skammtímadollaraskuldunum, sem
em undirrót kreppunnar í fjármál-
um ríkisins, og þykir það sýna vel
hve alvarleg staðan er. Talið er, að
gjaldeyrisvarasjóður Mexikó sé að-
eins tveir milljarðar dollara og
stjórnin hefur því neyðst til að not-
færa sér 18 milljarða dollara láns-
heimild, sem Bandaríkjastjóm veitti
henni skömmu fyrir áramót.
Reuter
SLÖKKVILIÐSMENN í Culemborg I Hollandi styrkja varnargarða í Gelderland með sandpokum.
Særðir og
sjúkir
fluttir frá
Gorazde
Zagreb, Sarajevo. Reuter.
KRÓATÍU-Serbar hafa undan-
farnar vikur og mánuði aukið
hemað sinn við Bihac í Bosníu
með kerfisbundnum hætti, að
sögn talsmanns Sameinuðu
þjóðanna (SÞ), þrátt fyrir ítrek-
uð fyrirheit um að draga sveitir
sínar þaðan.
Gæsluliðar SÞ luku í gær
brottflutningi sjúkra og særðra
frá Gorazde í austurhluta Bosn-
íu. Náðst hafði samkomulag um
þessa flutninga er samið var
um vopnahlé í landinu frá ára-
mótum. Bosníu-Serbar hafa
setið um borgina undanfarna
mánuði.
Fulltrúar SÞ létu í gær í ljós
óánægju með þá ákvörðun Bos-
níu-Serba að draga til baka
fyrri loforð um að opna vegi í
og við Sarajevo.
Rússar gagnrýna Carter
Ónefndur háttsettur rúss-
neskur embættismaður gagn-
rýndi friðarför Jimmy Carters,
fyrrverandi Bandaríkjaforseta,
til Bosníu fyrir jól og sagði
hann frekar hafa spillt fyrir
möguleikum á að ná varanleg-
um friðarsamningum.
„Aðgerðir Bandaríkjamanna,
einkum Carters, hafa leitt til
þess að bæði Bosníu-Serbar og
múslimar hafa forherst í af-
stöðu sinni. Eftir ferð Carters
er eins og Karadzic hafí gengið
af göflum. Hann hlustar ekki
lengur á nein rök og telur að
málstaður hans sé sá eini rétti,“
sagði embættismaðurinn.
Þjóðveijar veita fólki lán á lágum vöxtum og Frakkar hyggjast styrkja árbakka
Amsterdam, Bonn, Paris, Ochten, London.
Reuter. The Daily Telelgraph.
UM 10.000 manns sem búsettir eru
á svæðum austur af Rotterdam í
Hollandi var í gær fyrirskipað að
yfírgefa heimili sín og eru nú um
250.000 manns heimilislaus. Hol-
Iendingar óttast mjög að varnar-
garðar í austur og suð-austurhlut-
anum láti-undan en þess eru nokk-
ur dæmi nú þegar.
Nokkuð hefur sjatnað í ám í
Belgíu, Þýskalandi og Frakklandi
og hafa stjórnvöld í þessum löndum
lýst sig reiðubúin að veita þeim sem
misst hafa allt sitt, fjárhagssaðstoð,
auk þess sem rætt er til hvaða að-
gerða hægt sé að grípa til að koma
í veg fyrir að afleiðingar flóða verði
svo miklar.
Yfir tveir þriðju Hollendinga búa
á svæðum sem eru undir sjávar-
máli og hefur verið reist umfangs-
mikið net vamargarða meðfram ám
og við ströndina. Líkja Hollendingar
varnargörðunum við sandkastala,
þeim stafí mest hætta af því vatni
sem flýtur að. Því lengur sem vatn
liggur að varnargörðunum, því lík-
legra er að þeir láti undan. Ein
þyrlusveita breska hersins er nú í
viðbragðsstöðu, óski hollensk
stjórnvöld eftir aðstoð.
Varnargarðar við þorpið Ochten
sem stendur við ána Waal, eru byrj-
Hollendingar
óttast að varnar-
garðar gefi sig*
aðir að láta undan og vera kann
að flytja verði um 40.000 manns
til viðbótar á brott. Rjúfi vatnið
varnargarða á stóru svæði verður
um fjögurra metra djúpt vatn yfir
landsvæðum sem þeir veija innan
2-3 stunda.
Annemarie Jouritsma, sam-
gönguráðherra Hollands, kenndi í
gær meðal annars framkvæmdum
í Þýskalandi um flóðin í Rín. Far-
vegi árinnar hafi verið breytt og
hann styttur vegna byggingafram-
kvæmda. Sagði hún nauðsynlegt
að þau lönd sem Rín rennur um,
ræði hvað aðgerða skuli gripið til.
Stakk hún upp á því að farvegur
árinnar verði breikkaður og dýpkað-
ur.
Ekki rigndi á flóðasvæðunum í
Þýskalandi í gær og hefur sjatnað
lítillega í Rín, Mósel og Main. Þá
eru flóð í rénun í Belgíu og Frakk-
landi en yfírvöld í löndunum segja
of snemmt að fagna þar sem spáð
sé úrkomu á næstu dögum.
Þýska stjórnin býður lán
Þýska stjórnin sagðist í gær
myndu bjóða fórnarlömbum flóð-
anna lán fyrir sem svarar 1,3 millj-
örðum ísl. kr., á lágum vöxtum.
Gunther Rexrodt fjármálaráðherra
ætlar að ræða frekari fjárhagsað-
stoð við yfírvöld í þýsku samband-
slöndunum.
í viðtali við Bild sem birtist í dag
leggur Bernhard Jagoda, formaður
þýsku vinnumálaskrifstofunnar, til
að 3,5 milljónir atvinnulausra Þjóð-
veija verði settar í að aðstoða við
viðgerðir og hreinsunarstarf er vatn
hefur sjatnað á flóðasvæðunum.
Michel Barnier, umhverfismála-
ráðherra Frakklands, sagði í gær
að ríkisstjórnin hygðist herða reglur
um byggingar nærri ám, bæta veð-
urspár og styrkja árbakka. „Engin
ríkisstjórn getur lofað því að ekki
verði fleiri flóð eða aðrar náttúru-
hamfarir. En í framtíðinni getum
við dregið úr afleiðingunum," sagði
Barnier.
Leyfi til að reisa hús nærri ám
verða háð mun strangari reglum í
Frakklandi. Til að bæta veðurspár
verða settar upp fimm ratsjár á
þeim svæðum sem yerst hafa orðið
úti í flóðunum. Árbakkar verða
styrktir með því að gróðursetja tré
og runna, auk þess sem vatni verð-
ur veitt á mýrlendi sem þurrkuð
hafa verið upp.
„EI Nino-áhrifin“
©
«
i
Úrhellið í norðanverðri Evrópu
síðustu vikur á líklega rót sína að
rekja sunnanverðs Kyrrahafs.
Skömmu fyrir jól tóku athugunar-
stöðvar Sameinuðu þjóðanna eftir
svokölluðum „E1 Nino-áhrifum“,
sem kennd eru við Jesúbamið. Þau
valda því að úthafið hitnar en það
hefur áhrif á úrkomu og hita um
allan heim og þar af leiðandi þurrka,
flóð og fárviðri. Þetta gerist á 3-7
ára fresti og segja vísindamenn að
„E1 Nino-áhrifin“ séu í hámarki nú.
i
<
I
I
<
4