Morgunblaðið - 04.02.1995, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
r
Full alvara hjá vestSrskum sjálfstæðismönnum:
Maður má ekki orðið útrýma fiskstofninum í friði fyrir þeim . . .
Skorað á Alþingi að
setja prentfrelsislöggjöf
Morgunblaðið/Sverrir
THOR Vilhjálmsson, Lúðvík Geirsson, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Guðjón Heiðar Hauksson og Brynja Benediktsdóttir kynntu
stofnun sjóðsins.
HÓPUR íslendinga sem stendur að
stofnun Málfrelsissjóðs hefur sent frá
sér ávarp þar sem skorað er á Al-
þingi að setja prentfrelsislöggjöf og
ný meiðyrðalög. Undir ávarpið skrifa
50 kunnir íslendingar á sviði lista
og menningar.
Jafnframt hvetur hópurinn al-
menning til þátttöku í söfnunarátaki
fyrir Málfrelsissjóð og er almenningi
frjálst að gerast stofnfélagar að
sjóðnum. Honum er ætlað að styrkja
einstaklinga sem dæmdir hafa verið
til að greiða fébætur á grundvelli
núgildandi meiðyrðalaga. Hópurinn
hyggst í þessu skyni selja blýanta
án strokleðurs, sem er ætlað að vera
tákn fyrir baráttumál hópsins.
Þeir sem standa að stofnun Mál-
frelsissjóðs eru Thor Vilhjálmsson rit-
höfundur, Lúðvík Geirsson formaður
Blaðamannafélags íslands, Ingibjörg
Haraldsdóttir formaður Rithöfunda-
sambandsins, Þorsteinn Gylfason pró-
fessor, Einar Kárason rithöfundur og
Brynja Benediktsdóttir leikkona.
ÞORSTEINI Pálssyni, sjávarút-
vegs-, dóms- og kirkjumálaráð-
herra, hefur verið falið að fjalla um
og úrskurða um kæru vegna fjár-
málalegra viðskipta bæjarstjómar
Hafnarfjarðar við fyrirtækið Hag-
vikri-Klett hf. á árunum 1992 til
1994.
Viðskipti þessi voru kærð til fé-
lagsmálaráðuneytisins af núverandi
meirihluta bæjarstjórnar Hafnar-
fjarðar. Rannveig Guðmundsdóttir,
félagsmálaráðherra, vék sæti í mál-
inu að eigin ósk með tilvísun til 3.
gr. 1. mgr. 6. tl. stjórnsýslulaga.
Það var .að tillögu forsætisráð-
herra, Davíðs Oddssonar, að Þor-
steinn Pálsson tekur við málinu, en
ákvörðun þess efnis var kynnt í
gær.
Lúðvík sagði á blaðamannafundi
sem hópurinn hélt í gær að sú mikla
umræða sem hefði verið að undan-
Embættismenn skoða málið
„Ég er nú ekki farinn að kynna
mér þessi gögn, sem fyrir liggja í
málinu,“ sagði Þorsteinn Pálsson í
samtali við Morgunblaðið. „Ég geri
þó ráð fyrir því, að ég muni fela
tveimur enbættismönnum á laga-
sviði í dómsmálaráðunevtinu að
fjalla um málið. Ég á frekar von á
því, að þeir muni þar að auki leita
aðstoðar utanaðkomandi aðila í
þeim tilgangi að tryggja sem bezt
trúverðugleika þessarar umfjöllun-
ar og koma í veg fyrir nokkrar
grunsemdir um það, að pólitísk
áhrif móti afstöðu embættismanna.
Þegar tillögur þessara aðila liggja
fyrir, mun ég taka þær til af-
greiðslu,“ sagði Þorsteinn.
fömu um málfrelsi og prentfrelsi
hefði fyrst og fremst snúist um tillög-
ur um viðbætur við 73. grein stjóm-
arskrárinnar um prentfrelsi. Komið
hefðu fram hávær mótmæli við þess-
ari viðbót sem að mati flestra sem
hefðu tjáð sig um þessi mái væri
ákveðið tilræði við það prentfrelsi
og tjáningarfrelsi sem landsmenn búi
við í dag.
„Úrelt meiðyrðalöggjöf
„Ákveðinn hópur einstaklinga
hefur að undanförnu rætt um þessi
mál og finnst að um margt sé áfátt
í þessum efnum á íslandi. Við teljum
fulla þörf fyrir því að sett verði sér-
stök prentfrelsislög hérlendis sem
yrðu nokkurs konar útvíkkun og
skilgreining á þeim þáttum sem. er
að finna í stjórnarskránni eins og
hún er núna, en ekki eins og hún
kæmi til með að verða með þeim
breytingum sem þingheimur hefur
boðað,“ sagði Lúðvík.
Hópurinn telur að meiðyrðalög-
gjöfin sem hér er í gildi sé úrelt og
full ástæða sé til þess að breyta
henni, ekki síst með tilvísan til mála
sem undan eru gengin og Mannrétt-
indadómstóll Evrópu hefur gert at-
hugasemdir við og til mannréttinda-
samninga sem íslensk stjómvöld
hafa gerst aðilar að í gegnum aðild
sína að Sameinuðu þjóðunum.
Viðskipti Hafnarfjarðarbæjar
og Hagvirki-Kletts
Þorsteinn Pálsson
úrskurðar í málinu
Tannlæknadeild HÍ 50 ára
Hvergi í heiminum
betri tannlæknar
Ólafur Höskuldsson
Tannlæknadeild Há-
skóia íslands fagnar
um þessar mundir
50 ára afmæli. Á morgun,
sunnudag, á milli 13.30 og
17.00, verða húsakynni
deildarinnar við Vatnsmýri
opnuð almenningi. Fólk
getur fengið tannlækna-
skoðun og fræðslu um
tannhirðu ef það kýs, sér
að kostnaðarlausu. Fólk
fær líka tækifæri til að
kynnast sjónarhorni tann-
læknisins og bora í gervi-
tennur.
Frumvarp um upphaf
tannlæknakennslu við
læknadeild HÍ var flutt af
Vilmundi Jónssyni land-
lækni og þingmanni árið
194L Þá var aðeins rúmur
tugur tannlækna starfandi
hérlendis en þeir höfðu allir
sótt menntun sína til útlanda að
sögn Ólafs Höskuldssonar, lekt-
ors við tannlæknadeild HÍ.
Kennarar voru skipaðir við
deildina árið 1944 en kennsla
hófst 31. janúar 1945 í þremur
herbergjum í norðurenda Aðal-
byggingar HÍ. Skilyrði fyrir inn-
töku var á þeim tíma að hafa
lokið miðhlutaprófi í læknisfræði
og innrituðust þrír nemendur.
Útskrifuðust þeir fyrstu tveimur
árum síðar. Árið 1959 flutti deild-
in síðan í kjallara Landspítalans
og var þar fram í ársbyijun 1983,
þegar deildin fékk núverandi hús-
næði, sem gengur jafnan undir
nafninu Tanngarður. Grunnnám-
ið er nú sex ár. Allir þeir sem
sækja um fá inngöngu í deildina,
en í lok fyrsta misseris þreyta
nemar samkeppnispróf og halda
að meðaltali sex þeirra áfram. í
vetur eru alls 39 nemar í deild-
inni, þar af 15 á fyrsta misseri,
sem þykir óvenju fámennt.
„Flestir hafa nemar á fyrsta
ári verið á 3. tug talsins en veru-
leg breyting hefur orðið til fækk-
unar. Atvinnuhorfur í þessari
grein hafa breyst gífurlega mikið
á undanförnum áratugum og
margir tannlæknar gætu bætt við
sig vinnu. Einhverjir hafa haldið
af landi brott og fengið starf er-
lendis. Fyrir 20-30 árum þótti
tannlæknanám hins vegar all-
trygg leið til að komast þokkalega
af í efnahagslegu tilliti. Ég man
t.d. eftir því að í hittifyrra voru
þeir nemar sem þá útskrifuðust
að afla sér upplýsinga um starfs-
möguleika í íjarlægum löndum á
borð við Saudi-Arabíu. Sviðið er
mjög þröngt og fái tannlæknar
ekki starf við hæfi eru starfs-
möguleikar þeirra á öðrum vett-
vangi litlu betri en hjá þeim sem
hætt hafa skólagöngu
snemma á lífsleiðinni.
Þessu er því öðruvísu
farið en með t.d. lög-
fræðinga."
- Hefur eðli starfs-
ins breyst mikið á undanförnum
áratugum?
„Sem formleg starfsgrein er
tannlæknafagið ungt að árum
hérlendis. Allt fram á ofanverðan
sjöunda áratuginn snerist stór
hluti af starfinu um að byrgja
brunninn eftir að bamið var dott-
ið ofan í. Menn höfðu einfaldlega
ekki tíma til annars en að sinna
bráðatilvikum með tilheyrandi
verkfærum, mestmegnis bornum
en ekki síður tönginni og fölskum
tönnum. Fljótlega upp úr 1970
breyttist þetta, ekki síst með
fjölgun tannlækna, og felst starf-
ið nú meira í fræðslu og forvörn-
um en áður. Fólk hóf einnig að
átta sig á gildi tann- og munn-
►Ólafur Höskuldsson fæddist
árið 1939 á Akureyri, lauk stúd-
entsprófi frá MA árið 1958,
nam í eitt ár sögu og bókmennt-
ir við Alfred University í New
York-fylki, hóf nám við tann-
læknadeild HÍ og lauk því 1966.
Hann stundaði sérfræðinám í
barnatannlækningum við Uni-
versity of Alabama, starfaði
1968-69 við Eastman Institutet
og Karolinska Institutet í
Stokkhólmi. Ólafur hóf eigin
rekstur hérlendis 1972. Hann
var gistiprófessor við Univers-
ity of Washington í Seattle
1993-94.
hirðu. Þessi hugarfarsbreyting
varð af útlitsástæðum en ekki
heilsufarsástæðum, meðal annars
fyrir áhrif frá Hollywood-brosinu
sem allir þekkja úr kvikmyndum
og sjónvarpi. Aukin umhugsun
um fæðuval og neyslutíðni hefur
líka haft áhrif til batnaðar."
- Hversu marga tannlækna
hefur tannlæknadeildin útskrif-
að?
„Alls 217 frá upphafi. í Tann-
læknafélagi íslands eru um 280
félagar en um 260 tannlæknar
starfa hér á á landi, eða um það
bil einn á hveija þúsund íbúa sem
þótti löngum æskilegt hlutfall.
Þetta er þó nokkuð mismunandi
eftir landsvæðum og þannig er
einn tannlæknir á hverja sex
hundruð íbúa á höfuðborgar-
svæðinu.“
- Hvernig falla þér hugmyndir
um að leggja deildina niður og
flytja námið úr landi„ sökum
kostnaðar?
„Fyrir nokkrum árum gerði
hlutlaus aðili rækilega arðsemis-
útreikninga á náminu, og niður-
staðan var sú að mun
dýrara yrði fyrir þjóð-
ina að kaupa þessa
menntun erlendis. Það
er algengur misskiln-
ingur að tannlækna-
nám hér heima sé dýrt, og í raun
er það mun ódýrara en annars
staðar í heiminum. Hins vegar
er oft einblínt á að deildin er
mannfá og vissulega er rekstrar-
kostnaður hennar töluverður, en
á móti koma nokkrar tekjur.
Sjálfum finnst mér mikilvægt að
hafa deild hér á landi og er viss
um langlífi hennar, enda deildin
hluti þess að vera sjálfbjarga og
sjálfstæð þjóð. Ég er líka sann-
færður um að hvergi I heiminum
útskrifist betri tannlæknar. Eins
og Sigfús Þór Elíasson prófessor
og forseti deildarinnar segir;
tannlæknar eru framleiddir í
verkcmiðjum í öðrum löndum, en
hér eru þeir unnir í höndunum.“
Dýrara að
kaupa mennt-
unina ytra
X
»
i
»
»
í
\
I
L
»
»
»
»
»
»
»
i
i
I