Morgunblaðið - 05.02.1995, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 5. FEBRÚAR 1995
TRYGGINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Stór hluti umkvörtunarefna neytenda vegna
trygginga snýst um ökutækjatryggingar.
Helmingur fyrirspuma til neytendamála-
deildar Vátryggingaeftirlitsins er vegna
þeirra, sömuleiðis meginhluti málskota til
nýstofnaðar úrskurðamefndar vátrygginga- Máiskotsgjaid endurgreitt
---------------------------------------- ■■ "
mála. Urskurðamefndin hefur auðveldað
Morgunblaðið/J úlíus
SAKARSKIPTING í árekstarmálum er eilífðardellumál mllll trygglngafélaga og vátrygglngataka.
koma sjónarmiðum sínum á fram-
færi innan hálfs mánaðar. Rúnar
segir að yfirleitt taki það nefndina
mánuð eða hálfan annan að afgreiða
mál. Stundum þurfi þó að óska eftir
fyllri upplýsingum og taki málið þá
lengri tíma.
neytendum að ná rétti sínum því hún hefur
breytt úrskurðum tryggingafélaganna neyt-
endum í hag í öðm hverju máli sem til henn-
ar hefur verið skotið.
NEYTENDUR hafa nokkra mögu-
leika til að ná fram rétti sínum í
samskiptum við tryggingafélögin,
án þess að fara með málið fyrir
dómstóla. Ef þeir eru óánægðir með
ákvörðun tryggingafélags síns geta
þeir skotið málinu tii tjónanefndar
vátryggingafélaganna. Þeir geta
einnig leitað til neytendamáladeild-
ar Vátryggingaeftirlitsins. í lok
október tók til starfa úrskurðar-
nefnd í vátryggingamálum og hefur
hún sannað gildi sitt á þeim stutta
tím_a sem hún hefur starfað.
& Úrskurðarnefndin starfar sam-
kvæmt samkomulagi heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins, Neyt-
endasamtakanna og Sambands ís-
lenskra tryggingafélaga. í henni
sitja þrír lögfræðingar, einn frá
hveijum aðila. Nefndinni er ætlað
að Qalla um ágreining um bóta-
skyldu, þar með talda sök og sakar-
skiptingu milli neytenda og trygg-
ingafélags. Henni er hins vegar
ekki ætlað að úrskurða um bótaíjár-
hæðir nema að fengnu samþykki
aðila.
Fljótt og ódýrt
Nefndin hóf að taka við málum í
lok október á síðasta ári og um ára-
mót hafði 36 málum verið skotið til
hennar og töluvert hefur bæst við
síðan. Mikill meirihluti málanna er
vegna árekstra ökutækja, eða 32.
Hin eru m.a. vegna húseigenda-
tryggingar og sjúkra- og slysatrygg-
ingar. Langflest ökutækjamálin snú-
ast um eilífðardeilumálið, sakar-
skiptingu.
Formaður úrskurðarnefndarinn-
ar, Rúnar Guðmundsson skrifstofu-
stjóri Vátiyggingaeftirlitsins, telur
að tilkoma úrskurðamefndarinnar
sé mjög til hagsbóta fyrir neytend-
ur. Nefndin afgreiði málin tiltölulega
fljótt, með rökstuddu áliti og mál-
skotsgjald sé lágt. Erindi sem nefnd-
inni berast em í upphafi send til
viðkomandi vátryggingafélags eða
félaga og þeim gefinn kostur á að
Neytandi þarf að greiða 3.400
krónur í málskotsgjald kjósi hann
að fela nefndinni að fjalla um mál
sitt. Gjaldið er síðan endurgreitt ef
úrskurður fellur neytandanum í vil
að hluta eða öllu leyti. Nefndin hafði
um áramót úrskurðað í 26 málum
og í rúmlega helmingi þeirra var
málskotsgjald endurgreitt. Það þýðir
að úrskurðarnefnd breytir úrskurð-
um tjónanefndar neytendum í hag í
meira en annað hvert skipti. Rúnar
segir að þetta þurfi ekki að sýna
að tryggingafélögin hafi verið að
bijóta rétt á vátryggingatökum.
Alitamálin séu mörg og oft hafi
menn náð að afla nýrra sönnunar-
gagna áður en málinu hafi verið
skotið til úrskurðarnefndarinnar. Ef
þau hefðu legið fyrir við ákvörðun
tryggingafélags og tjónanefndar
hefðu ákvarðanir þeirra ef til vill
orðið á annan veg.
Úrskurðir nefndarinnar eru bind-
andi fyrir hlutaðeigandi trygginga-
félag, nema það tilkynni neytandan-
um og nefndinni annað innan ákveð-
ins tíma. Úrskurðimir eru hins vegar
ekki bindandi fyrir neytendur sem
geta ávallt vísað málum til dómstóla.
Rúnar tekur undir þá skoðun að
fyrir löngu hafi verið tímabært að
koma á slíkri úrskurðamefnd og
bendir á að stjómvöld, Neytenda-
samtökin og tryggingafélögin hafi
öll verið á þeirri skoðun og þau
standi sameiginlega að nefndinni.
Nefndin dragi úr þörf neytenda fyr-
ir að leita til dómstóla með ágrein-
ingsefni við trygginga-
félögin.
400 mál tll
kvörtunar- og
upplýsíngaþjónustu
V átryggingaeftirlitið
hefur starfrækt skipu-
lagða neytendaþjón-
ustu í þrettán ár og
hefur hún fengið um
400 fýrirspurnir á ári
undanfarin tvö ár, yfir
500 árið þar á undan
en heldur færri áður.
Um það bil helmingur
fyrirspurnanna er
vegna ökutækjatrygg- Rúnar
inga. Guömundsson
Nýlega hefur verið
sett ný reglugerð fyrir
neytendamáladeildina
þar sem meðal annars
er tekið tillit til úr-
skurðamefndar í vá-
tryggingamálum. Hlut-
verk deildarinnar er
meðal annars að hafa
með höndum upplýs-
inga- og kvörtunar-
þjónustu fyrir vátrygg-
ingataka. Upplýsinga-
þjónustan felst í því að
gefa neytendum al-
mennar upplýsingar um
vátryggingamálefni, til
dæmis um löggjöf, skil- Rúrlk
mála vátryggingafé- Vatnarsson
laga, túlkun á þeim og
réttarstöðu gagnvart tryggingafé-
lagi. Kvörtunarþjónustan felst í því
að gefa neytendum upplýsingar um
réttarstöðu þeirra í einstökum
ágreiningsefnum við vátryggingafé-
lög, svo og að veita viðtöku kvörtun-
um um viðskiptahætti eða starfs-
hætti vátryggingafélags og fylgja
slíkum kvörtunum eftir. Deildin hef-
ur einnig almennt eftirlitshlutverk
með viðskiptaháttum tryggingafé-
laganna. Hún hefur ekki úrskurð-
arvald.
Helmlngur vegna
ökutækjatrygginga
Helmingur fyrirspurna til neyt-
endamáladeildar er vegna ökutækja-
trygginga, eins og fyrr segir, tæp-
lega þriðjungur vegna svokallaðra
eignatrygginga en afgangurinn
dreifist á milli annarra trygginga-
greina. Flestar fyrirspurnir varðandi
ökutækjatryggingar hafa snúist um
sakarskiptingu, tjónsuppgjör vegna
munatjóns og líkamstjóns og bónus
og iðgjöld. Hin nýja úrskurðarnefnd
vátryggingamála hefur nú tekið við
hluta þeirra mála sem neytenda-
málanefndin hefur verið að sýsla
með, sakarskiptingu tjóna og fleira,
og segist Rúrik Vatnarsson deildar-
lögfræðingur vísa fólki með þau mál
til nefndarinnar. Hann segir að úr-
skurðamefndin sé mikið framfara-
spor og bendir á að í hinum Norður-
landaríkjunum sjái skrifstofur Neyt-
endasamtaka og tryggingafélaga
um kvörtunarþjónustu og úrskurðar-
nefndir en tryggingaeftirlit sinni
þeim málum minna.
Fyrirspumir og
kvartanir berast neyt-
endaþjónustunni ýmist
munnlega eða bréflega.
Sumu er fljótsvarað en
oftast þarf þó að leita
frekari upplýsinga,
meðal annars hjá hlut-
aðeigandi tryggingafé-
lagi. Ef ástæða þykir
til er síðan haft sam-
band við tryggingafé-
lagið og krafist úrbóta.
Algengara er þó að eft-
irlitið geri ekki athuga-
semdir við afgreiðslu
viðkomandi trygginga-
félags en afgreiðslan
felist einungis í að út-
skýra málið fyrir neyt-
andanum. Rúrik segir
að neytendamáladeildin
hafi ekki úrskurðarvald
varðandi bótaskyldu
eða fjárhæð. Hins veg-
ar sé stundum hægt að
leysa málin með sam-
komulagi fyrir milli-
göngu deildarinnar.
Felldlr of fljótt
í bónus
Neytendamáladeild-
in hefur meiri íhlutun-
arrétt varðandi al-
menna viðskiptahætti
tryggingafélaganna.
Sem dæmi um verkefni
á því sviði nefnir Rúrik þá viðskipta-
hætti tryggingafélaga að lækka
bónus ökutækjatrygginga áður en
tjón er greitt út. Sum bifreiðatrygg-
ingafélögin hafa fellt tryggingataka
í bónus eftir að tilkynning berst um
tjón en áður en þau greiða út bæt-
urnar. Einstöku sinnum verður
tryggingafélagið ekki fyrir neinu
tjóni, þó tilkynning hafi borist, og
hefur þá viðkomandi bíleigandi
greitt of hátt iðgjald. Neytenda-
máladeildin gerði athugasemd við
þetta, krafðist þess að iðgjöld fólks
væru ekki hækkuð fyrr en raun-
verulegt tjón hefði verið greitt út.
Rúrik segir að sum félögin hafi
haft eðlilegar vinnureglur í þessu
efni en hin hafi ýmist breytt vinnu-
reglum eða tilkynnt að þau ætluðu
sér að gera það.
Spurður að því hvernig hægt
væri að fækka ágreiningsefnum,
segir Rúrik að með nýju úrskurð-
arnefndinni væri von til þess að á
kæmist samræmd framkvæmd sem
tryggingafélögin gætu stuðst við
þegar ákvarðanir væru teknar. Þá
þyrftu skilmálar trygginga að vera
nákvæmari en án þess að þeir lengd-
ust um of. Skilmálar upp á 10 til
12 blaðsíður væru þegar orðnir það
langir að fæstir tryggingatakar læsu
þá til hlítar.
I ársskýrslum neytendamála-
deildar Vátryggingaeftirlitsins eru
birt ágrip af hluta þeirra mála sem
deildin fjallar um. Dæmin hér á
opnunni, og þeirri næstu eru byggð
á upplýsingum úr þeim.
firskurðarnefnd
dæmir helming
mála neytend-
íhag