Morgunblaðið - 09.02.1995, Page 12

VIÐSKIPn AMNNULÍF
FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1995
© RAÐH.F. Í
CONSULTANTS
LÖGFRÆÐI OG
REKSTRARRÁÐGJÖF
STOFNANIR SVEITARFÉLÖG
@ FYRIRTÆKI EINSTAKLINGAR Q
■\GARDASTR. 38, RVK. S5S2-8370/*
Utflutningsráð vill opna augu Islendinga fyrir möguleikum á sviði fjarþjónustu
íslendingar
selji þjónustu
heimshoma
ámilli
ER hugsanlegt að ferða-
skrifstofa á Flateyri gæti
sérhæft sig í að veita upp-
lýsingar um hagstæðustu
ferðakosti fyrir viðskiptavini í
Þýskalandi? Gætu íslensk hugbúnað-
arfyrirtæki tekið að sér að viðhalda
og þróa hugbúnað bandarískra fyrir-
tækja gegnum Intemet? Spumingar
á borð við þessar hafa vaknað hjá
Útflutningsráði sem lagt hefur tölu-
verða áherslu síðustu misseri á að
kanna möguleika íslendinga á að
skapa sér verkefni gegnum svo-
/Rgfnda fjarþjónustu.
Þetta hugtak nær yfir þjónustu
sem hægt er veita kaupanda í mik-
illi Qarlægð með aðstoð nútíma-
tækni. Staðsetning þess sem vinnur
verkið er óháð vinnslunni og kaup-
anda. Útflutningsráð gerði sérstaka
úttekt á möguleikum íslands árið
1993 á sviði fjarþjónustu. Ætlunin
er að bæta um betur á mánudag,
13. febrúar, þegar haldin verður
viðamikil ráðstefna um þessi mál á
vegum ráðsins, Pósts og síma, Skýrr,
Samtaka iðnaðarins og Byggða-
stofnunar. Þar munu fyrirlesarar frá
Svíþjóð og Bretlandi fyalla um þróun-
ina á þessu sviði í heiminum. Verður
reynt að vekja íslensk fyrirtæki,
stofnanir, sveitarfélög og aðra aðila
til umhugsunar um möguleika ís-
lendinga í íjarþjónustu.
Útflutningsráð komst^ að þeirri
niðurstöðu árið 1993 að íslendingar
ættu töluverða möguleika á þessu
sviði. Við þyrftum þó að fylgjast
sérstaklega vel með þróun þessa
markaðar og sæta færi að heija á
hann með sérhæfðri þjónustu. Til
þess þyrfti öflugt markaðsstarf og
taldi Útflutningsráð nauðsynlegt að
stofna fyrirtæki áhugaaðila um íjar-
vinnslu sem sæi um alla markaðs-
vinnu érlendis.
Árangur írskra og skoskra fyrir-
tækja á sviði fjarþjónustu hefur þótt
sérstaklega eftirtektarverður hjá
Útflutningsráði. í úttektinni sem
framkvæmd var af Inga G. Ingasyni
er m.a. fjallað um fyrirtækið Travel-
ers Insurance and Financial Services
Hjó RV færð þú öll áhöld til veislunnar s.s.
diska, diskamottur, glös, glasamottur,
hnífapör, servéttur, partívörur, dúka o.m.fl.
Líttu við og skoðaðu úrvalið!
Með allt á hreinu ! li?
REKSTRARVÖRUR Ri
RÉTTARHÁLSI 2 • 110 REVKJAVÍK • SÍMI: 91-875554 --
menn verið ráðnir til fyrirtækisins.
„Þetta er hönnunarvinna við hug-
búnað í mótaldakubbum sem settir
eru beint í mótöld eða spjöld fyrir
einmenningstölvur,“ segir Sverrir.
„Kubbarnir eru síðan seldir til ann-
arra fyrirtækja. Framan af skipti
telefaxið sköpum því það var eina
leiðin til að koma gögnum hratt til
skila. Þá notaði ég um tíma mótald
og tengdist þannig við tölvukerfi
Rockwell. Núna notum við hins veg-
ar mest Intemet sem er mikill mun-
ur frá því sem áður var. Það er ein-
falt mál að tengjast tölvu vestur í
Kalifomíu þó það gangi hægt fyrir
sig meðan álagið er hvað mest yfir
daginn."
Sverrir segir að kostnaður vegna
fjarlægðarinnar sé tiltölulega lítill
og þetta fyrirkomulag feli í sér
ýmsa kosti. Þannig sé góður vinnu-
friður til að einbeita sér að nýjum
verkefnum og reynslan af þessu fyr-
irkomulagi hafi verið góð. En telur
hann að önnur fyrirtæki eigi ein-
hverja möguleika á að afla sér sam-
bærilegra verkefna í útlöndum? „Já,
ef menn hafa upp á eitthvað að
bjóða, t.d. sérþekkingu sem erlendir
aðilar geta haft eitthvað gagn af.“
Sverrir segist nota tölvupóstinn
mjög mikið og áætlar að um tíu
skilaboð berist að jafnaði á hveijum
degi. Um þessar mundir er hann að
þróa hugbúnað fyrir faxkerfi í sam-
vinnu við aðra deild Rockwell í Jap-
an. „Við tölum daglega, jöfnum
höndum við starfsmenn í Japan og
Kalifomíu. Það myndi í sjálfu sér
engu breyta þótt við hefðum sam-
skipti við fyrirtæki suður í Hafnar-
firði.“
SVERRIR Ólafsson, rafmagnsverkfræðingur og framkvæmda-
sljóri Rockwell á íslandi, segir það engu breyta fyrir sig hvort
Rockwell væri staðsett í Hafnarfirði eða Japan.
í Hartford á írlandi. Starfsemi þess
felst í viðhaldi og þróun á tölvubún-
aði móðurfyrirtækisins í Bandaríkj-
unum og störfuðu þar 27 írskir tölv-
unarfræðingar árið 1993. Það var
einkum lægri launakostnaður á ír-
landi, lægri uppsetningarkostnaður
og tímamismunurinn milli landanna
sem réð úrslitum um þá ákvörðun
bandaríska fyrirtækisins að setja
upp fjarvinnslumiðstöð á írlandi. Ir-
amir gátu unnið við búnaðinn meðan
notkunin var í lágmarki.
Flutti verkefnin með sér
til íslands
Líklega hefur enginn einstakling-
ur hérlendis náð jafnlangt í því að
afla sér verkefna á þennan hátt og
Sverrir Ólafsson, rafmagnsverk-
fræðingur. Hann hóf störf hjá
Rockwell Intemational Corporation
í S-Kalifomíu í Bandaríkjunum að
námi loknu árið 1986 og starfaði
þar í eitt ár. Árið 1987 flutti Sverr-
ir til íslands og lögðu yfirmenn hans
þá til að hann héldi áfram að vinna
að sömu verkefnum hér. Þetta gekk
eftir og hélt Sverrir áfram að vinna
við verkefni sem tengjast þróun á
mótöldum fyrir tölvur.
Á síðasta ári varð sú breyting að
Rockwell stofnaði sérstakt dótturfé-
lag hérlendis um þessa starfsemi,
Rockwell á íslandi hf. Umsvifin hafa
að sama skapi aukist og tveir starfs-
Torgið
Hringl með lánskjaravísitölu
EIN AF helstu kröfum verkalýðsfé-
laga á hendur ríkisvaldinu í kom-
andi kjarasamningum felur í sér
að dregið verði úr vægi launa í
lánskjaravísitölunni eða hún jafn-
vel afnumin. Rökin fyrir þessari
kröfu eru þau að umsamdar kjara-
bætur myndu skerðast töluvert
þegar áhrif launahækkana kæmu
fram í hækkun lánskjaravísitölunn-
ar og þar með aukinni greiðslu-
byrði launþega af húsnæðislánum.
Margt bendir til að þessar kröfur
fái undirtektir hjá stjórnvöldum
enda þótt forsætisráðherra hafi
lýst því yfir að hringl með vísi-
töluna sé ekki geðfellt. Það er
a.m.k. Ijóst að stjórnvöld hafa fulla
heimild til að breyta grundvelli vísi-
tölunnar.
Af hálfu verkalýðshreyfingarinn-
ar hefur því verið haldið fram að
eðlilegra væri að miða við fram-
færsluvísitölu. Gylfi Arnbjörnsson,
hagfræðingur ASÍ, bendir á í
skýrslu sem hann vann fyrir Lands-
samband íslenskra verslunar-
manna um vísitölur, að vægi launa
hafi verið aukið úr 40% f 60% með
breytingu á samsetningu láns-
kjaravísitölunnar í ársbyrjun 1989.
Þetta geri það að verkum að 1%
launahækkun leiði til þess að láns-
kjaravísitalan hækki að öllu jöfnu
(með einhverjum tímatöfum) um
0,6%. Þá segir Gylfi í skýrslu sinni
að áhrif hækkunar launavísitölu og
byggingarvísitölu á lánskjaravísi-
töluna séu að mestu leyti sjálfvirk
og taki ekkert tillit til eðlilegra
framleiðnibreytinga f fyrirtækjun-
um. Þannig myndi kjarasamningur
byggingarmanna sem fæli í sér
verulega launahækkun á grund-
velli endurskipulagningar og ha-
græðingar í fyrirtækjunum sem
aftur leiddi til nokkurrar lækkunar
á íbúðaverði leiða til þess að bygg-
ingarvísitalan hækkaði á grundvelli
launahækkunarinnar. Ekki sé tekið
tillit til þeirra framleiðniáhrifa sem
þessi launahækkun upphaflega
hafi byggt á. Byggt á þeim rökum
sé eðlilegra að miða lánskjaravísi-
töluna einungis við framfærsluvísi-
töluna, líkt og gert hafi verið ann-
arsstaðar þar sem verðtrygging
er við líði.
Rýrir ímynd íslands
gagnvart erlendum
fjárfestum
í þessari umræðu um breytingar
á lánskjaravísitölunni hefur lítið
borið á sjónarmiðum sparifjáreig-
enda og lífeyrissjóða sem ávaxta
sínár eignir í verðtryggðum skulda-
bréfum. Á verðbréfamarkaði eru
menn nokkuð uggandi um áhrifin
af hugsanlegri breytingu og telja
jafnvel að fjárfestar muni glata
trausti gagnvart verðtryggðum
bréfum. Er því jafnvel spáð að
breyting vísitölunnar leiði til þess
að margir fjárfestar muni færa sín-
ar eignir í gengistryggð skuldabréf
eða erlend verðbréf. í því sam-
bandi má nefna að Kaupþing hf.
hefur hlotið sérstaklega góðar
undirtektir við nýjum verðbréfa-
sjóði sem fjárfestir eingöngu í
gengistryggðum ríkisverðbréfum.
Þetta á þó síður við um lífeyris-
sjóði en aðra fjárfesta því skuld-
bindingar þeirra taka einnig breyt-
ingum í takt við lánskjaravísitölu.
Jafnframt hefur lítið verið minnst
á það að breytingar á lánskjaravísi-
tölunni hljóta að skaða ímynd ís-
lenska fjármagnsmarkaðarins í
augum útlendinga. í því sambandi
má vísa til ummæla Birgis ísleifs
Gunnarssonar, seðlabankastjóra,
í Morgunblaðinu nýlega. Þar vitn-
aði hann m.a. í samtöl við erlenda
fjárfesta sem leitað hafa upplýs-
inga hjá Seðlabankanum. „Menn
spyrja mikið um það hvernig láns-
kjaravísitalan sé reiknuð út. Síðan
spyrja þeir hvort henni hafi ein-
hvern tímann verið breytt og við
verðum að viðurkenna að þetta
hafi verið gert fyrir nokkrum árum
af ríkisstjórninni. Þeir spyrja einnig
hvort hætta sé á því að henni verði
breytt aftur. Við getum ekki svarað
því öðruvísi en að sú umræða sé
mjög í gangi í tengslum við kjara-
samninga. Þeir þakka þá yfirleitt
fyrir sig og láta aldrei heyra frá sér
aftur," sagði Birgir.
Á verðbréfamarkaði er þó einnig
bent á jákvæðar afleiðingar þess
að láta lánskjaravísitölu míðast við
framfærsluvísitölu. Víðast hvar er-
lendis er yfirleitt stuðst við vísitölu
framfærslu í útreikningum á verð-
tryggingu skuldabréfa og þaraf-
leiðandi verður allur samanburður
við raunávöxtun erlendis mun auð-
veldari. Á sama hátt er búist við
því að útgáfa óverðtryggðra bréfa
muni færast í vöxt og slík bréf
verði gefin út til lengri tíma en
áður.
En burtséð frá þessum kostum
og gölium stendur eftir sú stað-
reynd að búið er að gera lánaskuld-
bindingar miðað við ákveðnar for-
sendur sem byggjast á lánskjara-
vísitölu. Breyting á vísitölunni veld-
ur því að forsendur bresta í slíkum
samningum. KB