Morgunblaðið - 10.02.1995, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Útgáfa tilvísana vegna læknisþjónustu hefst 20. febrúar samkvæmt nýrri reglugerð
Reíknað með 30%
fækkun á komum
til sérfræðinga
Umdeild reglugerð heilbrigðisráðherra um
tilvísanir hefur nú litið dagsins ljós ásamt
nýrri reglugerð um hlutdeild sjúkratryggðra
-------------------------------------—p-----
í kostnaði vegna heilbrigðisþjónustu. Utgáfa
tilvísana vegna sérfræðilæknisþjónustu á að
hefjast 20. febrúar næstkomandi, en nýjar
reglur um greiðsluþátttöku vegna tilvísana
taka hins vegar ekki gildi fýrr en 1. maí.
Leitað til læknis!
1 Sjúklingur fer til heimilislæknis
Beiðni um rannsóknir ef þörf er
Heimilis-
læknir,
kr. 200/600
Trygginga-
stofnun greiðir
fyrir rannsóknir
2Sjúklingur fer til heimilislæknis, fær tilvísun á sérfræðing
sem er með samning við Tryggingastofnun ríkisins
Heimilis-
læknir,
kr. 200/600
Sérfræðingur,
kr. 1.200 og
40% af kostnaði
Trygginga-
stofnun greiöir
fyrir rannsóknir
3Sjúklingur fer til heimilislæknis, fær tilvísun á sérfræðing
sem sagt hefur upp samningi við Tryggingastofnun
m,
4 Sjúklingur fer beint til sérfræðings án tilvísunar
Heimilis-
læknir,
kr. 200/600
Svar
berst til\
heimlislæknis
Sérfræðingur
Sjúklingur greiðir
allan kostnað
Trygginga-
stofnun greiðir
fyrir rannsóknir
“ J til heimlislæknis
Æskilegt er Sérfræðingur
aðsvarberist \
Sjúklingur greiðir
allan kostnað
Qv
Sjúklingur
greiðir fyrir
rannsóknir
SAMKVÆMT reglugerð um tilvís-
anir, sem Sighvatur Björgvinsson,
heilbrigðisráðherra, gaf út í gær, er
gert ráð fyrir að útgáfa tilvísana
vegna sérfræðilæknisþjónustu hefj-
ist 20. þessa mánaðar, en að tillögu
Félags íslenskra heimilislækna taka
nýjar reglur um greiðsluþátttöku
vegna tilvísana hins vegar ekki gildi
fyrr en 1. maí næstkomandi. Aðeins
augnlæknar eru undanskildir tilvís-
anakerfmu, svo framarlega sem þeir
séu með samning við Trygginga-
stofnun ríkisins.
Nokkrar breytingar hafa verið
gerðar frá þeim drögum að reglu-
gerð um tilvísanir, sem kynnt voru
í síðasta mánuði, og segir heilbrigð-
isráðherra að þær séu tilkomnar
vegna tillits sem tekið hafi verið til
ýmissa athugasemda sem borist hafi
bæði frá einstökum læknum og sam-
tökum þeirra. Talið er að komum
sjúklinga fækki um 30% á ári í kjöl-
far tilvísanakerfisins og útgjöld
Tryggingarstofnunar lækki um 100
milljónir króna. Komur á heilsu-
gæslustöðvar eru taldar aukast um
10%, en það nemur nokkum veginn
þeim samdrætti sem varð í komum
þangað þegar reglur um greiðslu-
hlutdeild sjúklinga var tekin upp
fyrir fáum árum.
Sighvatur Björgvinsson sagði á
blaðamannafundi þar sem nýju
reglugerðirnar voru kynntar, að þótt
tillit hafi verið tekið til ýmissa at-
hugasemda sem borist hefðu frá
læknum hefði í engu verið
horfíð frá því meginsjón-
armiði að taka upp tilvís-
anakerfi í þeim tvíþætta til-
gangi að bæta fagleg sam-
skipti milli heilsugæslu-
lækna annars vegar og sérfræðinga
hins vegar og að ná betri tökum á
kostnaðarstýringu í heilbrigðiskerf-
inu.
Heilbrigðisáðherra mun skipa
nefnd sem falið verður að fylgjast
með faglegri framkvæmd tilvísana-
kerfisins og verður sérfræðingum
og heimilislæknum gefínn kostur á
að skipa fulltrúa í nefndina. Á hún
að skila ráðherra bráðabirgðaskýrslu
1. febrúar 1996 og lokaskýrslu eigi
síðar en 1. febrúar 1997. I fram-
haldi af því á að endurskoða reglu-
gerðina um tilvísanir í ljósi reynsl-
unnar. Þá mun heilbrigðisráðherra
óska eftir því við Hagfræðistofnun
Háskóla íslands að hún fylgist með
kostnaðarlegum áhrifum tilvísana-
kerfisins.
Komugjöld á heilsugæslu-
stöð verða óbreytt
í reglugerðardrögum sem kynnt
voru í síðasta mánuði var gert ráð
fyrir því að gjald sjúklinga fyrir til-
vísanir frá heilsugæslulækni yrði
200 krónur, en nú hefur verið ákveð-
ið að komugjöld á heilsugæslustöðv-
ar breytist ekki og verði áfram 600
krónur almennt og 200 krónur fyrir
lífeyrisþega og börn undir 16 ára
aldri. Að sögn heilbrigðisráðherra
var þetta gert þar sem fallist hafi
verið á þá röksemd heilsugæslu-
lækna að samskonar rannsókn sé
gerð á sjúklingnum hvort sem hún
leiðir til þess að honum sé vísað til
sérfræðings eða hann fái áframhald-
andi meðferð hjá heilsugæslulæknin-
um.
Þá hefur sú breyting orðið frá
fyrri drögum að hámarksgildistími
tilvísana hefur verið lengdur úr 12
mánuðum í 18 mánuði til að koma
til móts við athugasemdir sjúklinga-
hópa sem eru í langtímameðferð hjá
sérfræðingum. Endumýjun í gegn-
um síma á tilvísunum handa sjúkl-
ingum í langtímameðferð á síðan að
verða þeim að kostnaðarlausu, að
sögn heilbrigðisráðherra.
Samkvæmt reglugerðinni um til-
vísanir getur sjúklingur krafist þess
að sérfræðingur sendi ekki upplýs-
ingar um sig til annarra lækna og
skiptir þá ekki máli hvort sjúklingur-
inn hefur komið til sérfræðingsins
samkvæmt tilvísun eða ekki. Frá
fyrri reglugerðardrögum hefur verið
fellt niður það skilyrði að sérfræð-
ingar skyldu láta heilsugæslulækni
eða heimilislækni vita um þessa ósk.
í þeim tilgangi að auðvelda sjúkl-
ingum í langtímameðferð kerfis-
breytinguna með tilkomu tilvísana-
kerfisins eiga þeir sérfræðingar sem
annast þessa sjúklinga
að skrifa heilsugæslu-
lækni eða heimilislækni
viðkomandi með góðum
fyrirvara fyrir 1. maí og
skýra frá meðferð hans
og gera tillögu um útgáfu tilvísunar
óski sjúklingurinn eftir því.
An tilvísunar greiðir
sjúklingur allan kostnað
Nýjar greiðsluþátttökureglur fyrir
sérfræðilæknisþjónustu kveða á um
að eftir 1. maí næstkomandi greiða
sjúkratryggingar eingöngu fyrir sér-
fræðilæknisþjónustu og rannsóknir
samkvæmt tilvísun, enda séu hlutað-
eigandi sérfræðingar með samning
við Tryggingastofnun ríkisins. Eftir
1. maí munu sjúkratryggingar þann-
ig taka þátt I sérfræðilækniskostn-
aði og rannsóknum þeirra sjúklinga
sem koma til sérfræðings með tiivís-
un, en hafí sjúklingurinn ekki með-
ferðis tilvísun taka sjúkratryggingar
ekki þátt í kostnaði, hvorki vegna
komunnar til sérfræðings né þeirra
rannsókna sem sérfræðingurinn tel-
ur nauðsynlegar. Sjúkratrygging-
amar taka hins vegar ekki undir
neinum kringumstæðum þátt í sér-
fræðilækniskostnaði hjá þeim sér-
fræðingum sem ekki eru með samn-
ing við Tryggingastofnun og er sú
regla óháð tilvísanakerfinu. Komi
einstaklingur á hinn bóginn með til-
vísun til sérfræðings, sem ekki er
með samning, munu sjúkratrygging-
ar greiða þær rannsóknir sem sér-
fræðingurinn telur nauðsynlegar.
Að minnsta kosti helmingur starf-
andi sérfræðinga, eða um 200 af
386, hefur að sögn heilbrigðisráð-
herra nú þegar sagt upp samningi
sínum við Tryggingastofnun ríkisins
og taka uppsagnir þessar gildi 1.
maí næstkomandi eða sama dag og
nýjar greiðslureglur taka gildi.
Sparnaður Try ggingastofn-
unar 100 milljónir króna
Samkvæmt líkani, sem Guðni Ing-
ólfsson, kerfisfræðingur hjá Verk-
og kerfisfræðisstofunni hf., hefur
unnið fyrir heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytið er gert ráð fyrir að
gert ráð fyrir því að komum sjúkl-
inga til sérfræðinga fækki með til-
komu tilvísanakerfisins úr um það
bil 270 þúsund í 185 þúsund eða
um 85 þúsund komur á ári. Að sama
skapi er gert ráð fyrir að komum
til heilsugæslustöðva fjölgi um 70
þúsund, en mismunurinn er þær
komur sem áætlað er að falli niður
vegna þeirra sem búist er við að
leiti ekki til læknis eftir tilkomu til-
vísanakerfísins.
Meðalgreiðslur Tryggingastofn-
unar fyrir komu til sérfræðings eru
1.700 kr og samtals lækka greiðsl-
umar til sérfræðinga því um 145
milljónir króna eða úr 863 milljónum
í 708 milljónir króna. Á móti kemur
aukinn kostnaður vegna heilsu-
gæslustöðva, en Tryggingastofnun
greiðir að meðaltali 708 kr. fyrir
hvetja komu þangað. Nemur sá
aukni kostnaður samtals um 50
milljónum króna, þannig að áætlaður
heildarspamaður Tryggingastofn-
unar vegna tilvísanakerfísins er tal-
inn verða um 100 milljónir króna á
ári.
Ráðherra beðinn um frestun
Sverrir Bergmann, formaður
Læknafélags íslands, sagði að stjóm
félagsins hefði ályktað gegn því að
tilvísanakerfið yrði tekið upp og
hvatt ráðherra til að endurskoða
þessa hugmynd sína. Félagið hefði
boðið fram samstarf til að tryggja
enn betur fagleg samskipti lækna,
þótt félagið teldi að þau væru í miklu
betra lagi en látið hefði verið í veðri
vaka. Ráðherra hefði einnig verið
boðið að kostnaður vegna sérfræði-
læknisþjónustu yrði ákveðinn á föst-
um fjárlögum, eins og aðrir liðir í
heilbrigðisþjónustunni og settar
margvíslegar reglur í þeim efnum.
„Við töldum að þetta væri heppi-
legra til fjármálalegrar stjórnunar
heldur en tilvísanakerfíð. Ráðherra
hefur ekki séð sér fært að verða við
þessu. Við báðum hann að fresta
því að setja þetta kerfi á og gefa
okkur einn til tvo mánuði til þess
að reyna að ná saman á öðmm nót-
um. Einhverra hluta vegna taldi
hann sér það alls ekki fært. Það
vefst náttúrlega fyrir manni eins og
mér að skilja það, því það er verið
að stofna þama til mjög mikilla
breytinga í heilbrigðisþjónustunni.
Þetta er mjög mikil breyting og
manni fínnst að 1-2 mánuðir geti
ekki skipt sköpum þegar verið er
að leggja út á alveg nýja braut,“
sagði Sverrir.
Hann sagði að félagið hefði leitað
eftir fjárhagslegum röksemdum fyr-
ir þessum breytingum, en aldrei
fengið þær. Því væri haldið fram að
einhverjir útreikningar lægju fyrir
en félagið hefði ekki fengið að sjá
þá og það væri ekki hægt að sjá að
þetta væri faglega betra kerfi,
hvorki að það tryggði boðskiptin né
að fólk hefði aðgang að sérfæðiþekk-
ingu eins og það hefði í dag.
„Ráðherra vill hafa þetta svona
og hann er náttúrlega sá sem valdið
hefur og ég held að næstu viðbrögð
verði bara að vera þau, að horfast
í augu við það sem komið er og sjá
hvort enu er einhver grundvöllur til
þess að hafa svolítil áhrif í málinu,“
sagði Sverrir.
Hann sagði að annar vandi væri
kominn upp og hann versnaði við
það að reglugerðin væri sett og það
væri uppsögn 260 sérfræðinga á
samningi þeirra við Tryggingastofn-
un. Þetta væri miklu meira en helm-
ingur sérfræðinga og fleiri uppsagn-
ir væm á leiðinni. í heilum sérgrein-
um hefðu allir sérfræðingar sagt upp
og ef málið leystist ekki yrði enga
sérfræðiþjónustu hafa í ákveðnum
fögum eftir 1. maí nema fólk borg-
aði einfaldlega fullt fyrir þjónustuna.
Fundur í næstu viku
Sigurbjörn Sveinsson, formaður
Félags íslenskra heimilislækna,
sagði að félagið hefði fengið þessa
reglugerð til umsagnar á
sínum tíma og stjórn fé-
lagsins hefði lýst því yfir
eftir efnisumfjöllun um
hana, að það gæti fellt sig
við reglugerðina að teknu
tilliti til tiltekinna athugasemda sem
félagið gerði. Hann hefði ekki séð
sjálfa reglugerðina, en samkvæmt
því sem hann hefði heyrt hefði verið
tekið tillit til ýmissa athugasemda
félagsins. „í sjálfu sér er ekki miklu
við það að bæta að svo stöddu. Ég
á von á að það verði boðað til al-
menns félagsfundar í næstu viku og
þá munum við ræða hin tæknilegu
atriði á framkvæmd reglugerðarinn-
ar að því leyti sem að okkur snýr,“
sagði Sigurbjörn.
I Félagi íslenskra heimilislækna
eru á milli 150 og 160 manns. Sigur-
bjöm sagði að hann drægi ekki fjöð-
ur yfir það, að það væri minnihluti
í félaginu sem hefði aðrar skoðanir
og væri á móti tilvísanakerfinu.
Samningi við TR sagt upp
Gestur Þorgeirsson, formaður
Læknafélags Reykjavíkur, sagði að
það lægi fyrir samþykkt félagsfund-
ar þar sem stjórn félagsins væri
falið að segja upp samningi við
Tryggingastofnun ríkisins fyrirvara-
laust þegar regiugerðin hefði verið
sett og það yrði væntanlega gert
20. febrúar þegar reglugerðin tæki
gildi. Samkvæmt almannatrygg-
ingalögum færu þá annað hvort
samningaumleitanir í gang eða
samningnum yrði vísað í gerðardóm.
„Svo eru aðrar aðgerðir þegar
hafnar, þar sem velflestir sérfræð-
ingar sem hafa með sjúklinga að
gera, eitthvað á þriðja hundrað, hafa
sagt upp samningnum við Trygg-
ingastofnun frá og með 1. maí og
einhveijir fleiri frá og með 1. júní.
Við reiknum með því að velflestir
ef ekki allir sérfræðingar sem hafa
móttöku fyrir sjúklinga á eigin stofu
segi upp samningi sínum við Trygg-
ingastofnun. Eftir sem áður er reikn-
að með að læknar reyni áfram að
sinna sjúklingum, en þá mun hins
vegar reyna á hvetjar tryggingar
fólks í landinu eru,“ sagði Gestur
einnig.
Hann sagði að sérfræðingar í
Læknafélagi Reykjavíkur hefðu lýst
yfír andstöðu sinni við þessa hug-
mynd af því að þeir teldu það vafa-
samt að tilvísanir myndu ná þeim
markmiðum sem að væri stefnt,
þ.e.a.s. annars vegar að spara þá
tugi milljóna sem að væri stefnt í
fjárlögum og hins vegar að bæta
boðskipti milli lækna. Sérfræðing-
arnir teldu að boðskiptin
milli lækna væru alls ekki
eins slæm og ráðuneytið
hefði haldið fram. Það
hefði ekki verið gerð
nægileg athugun á form-
legum og óformlegum samskiptum
lækna vegna sjúklinga, bæði hér í
Reykjavík og út um allt land. Alltaf
væri vísað í gamla rannsókn á heilsu-
gæslustöðinni á Seltjarnarnesi sem
hafði staðið í tvo til þrjá mánuði.
Rannsóknin væri góð út af fyrir sig,
en sýndi ekki hve boðskiptin væru
mikil.
„Okkar markmið er að vinna gegn
því að reglugerðin nái fram í þeirri
mynd sem hún er núna,“ sagði Gest-
ur ennfremur. Hann benti til dæmis
á að enginn sérfræðingur hefði leyfi
til að senda eigin fjölskyldumeðlimi
eða vini til annars sérfræðings, þeir
yrðu að leita til einhvers heimilis-
íæknis til að það væri hægt. Þetta
væri einn þátturinn sem hafði valdið
þessari hörðu andstöðu. Mönnum
fyndist jafnvel að það væri verið að
takmarka lækningaleyfí þeirra á
ákveðinn hátt. „Svo má ekki gleyma
því að ég held að það sé heill stjórn-
málaflokkur, allstór, á móti tilvis-
anakerfinu samkvæmt landsfundar-
ályktun og það hefur lítið heyrst frá
þeim aðilum," sagði Gestur að lok-
um.
Hámarksgild-
istími lengdur
í 18 mánudi
Sérfræðingar
báðu um
frestun