Morgunblaðið - 10.02.1995, Síða 2
2 D FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1995
DAGLEGT LIF
MORGUNBLAÐIÐ
Fjölskyldustefna
verði miðuð við þarfir
allra fjölskyldumeðlima
SAMFARA breyttum lífsháttum hafa
verkefni heimilanna breyst. Samfé-
lagið er orðið flóknara og heimilislíf-
ið hefur orðið að laga sig að því.
Farsælt samspil atvinnu og flöl-
skyldulífs er nánast orðið kjarni máls-
ins um tilvist heimilanna. Atriði eins
og langur vinnudagur fullorðinna
utan heimilis, stærra hlutverk skóla
í uppeldi bama og fjölgun aldraðra
á vistheimilum hefur líklega leitt til
að fjölskyldur hafa á vissan hátt
fengið önnur hlutverk.
Þetta kemur m.a. fram í' loka-
skýrslu landsnefndar um ár fjölskyld-
unnar sem var 1994. Landsnefndin
setti sér það heildarmarkmið að efla
íslenskar fjölskyldur svo að þær verði
viðurkenndar í raun sem grunnein-
ingar samfélagsins, þar sem einstakl-
ingar deila tilfinningum, efnahag,
ábyrgð, verkefnum og hvíld. Kosið
var að fara þrjár leiðir að þessu
markmiði. í fyrsta lagi að móta heild-
stæða fjölskyldustefnu, sem hefur
ekki verið til. í öðru lagi stuðla að
viðhorfsbreytingu gagnvart fjöl-
skyldunni meðal ráðamanna og al-
mennings svo að mikilvægi hennar
komi skýrar í ljós og verði almennt
og formlega viðurkennt. Jafnframt
hafi viðurkenning í för með sér að
fjölskyldunni verði búnir betri af-
komumöguleikar og að þeir skili sér
til allra fjölskyldugerða. Loks átti að
huga sérstaklega að barnafjölskyld-
um og koma með tillögur til úrbóta.
Félagsmálaráðherra hefur nýlega
kynnt þingsályktunartillögu um mót-
un opinberrar fjölskyldustefnu og
aðgerðir til að styrkja stöðu hennar.
„Opinber fjölskyldustefna verður að
taka mið af þörfum allra fjölskyldu-
meðlima, bama jafnt sem aldraðra,
kvenna jafnt sem karla. Hún viður-
kennir fjölskylduna sem vettvang til-
finningalegra tengsla og gagn-
kvæmrar ábyrgðar og leitar jafnvæg-
is milli þess að mæta þörfum hennar
fyrir opinbera þjónustu annars vegar
og þess að varðveita hlutverk hennar
og mikilvægi hins vegar,“ segir í
skýrslu landsnefndarinnar.
Fjölskylduvænt vlnnuumhverfi
Þrátt fyrir að íslendingar eigi hlut-
fallslega flest böm veijum við
minnstu til velferðarmála af Nórður-
löndunum. „Fjölskyldum verður að
vera gert kleift að takast á við þau
verkefni, sem þær eru best fallnar
til að annast. Eitt helsta viðfangsefni
heimilanna er uppeldi og umönnun
bama. Oft er þetta tímabil í lífí fjöl-
skyldunnar tiltölulega stutt og því
mikilvægt að þannig sé búið að
bamafjölskyldum að þær geti, á við-
unandi hátt, sinnt þessu verkefni.
Hér skiptir atriði eins og samspil
heimilanna, atvinnulífs og skóla
miklu máli, ekki síður en örugg dag-
gæsla fyrir ung böm. Samskipti
heimila og skóla hafa mikil áhrif á
velferð bama og mikilvægt að sam-
vinna foreldra og þeirra, sem annast
böm þeirra daglangt flesta daga
viku, sé í góðum farvegi. Það kann
því að vera rétt að endurskoða í heild
hefðbundnar starfsaðferðir í því skyni
að ná fram nánari og sveigjanlegri
samskiptum milli þessara aðila.
Ýmis uppeldisleg atriði sem for-
eldrar eru að kljást við frá degi til
dags yrðu viðráðanlegri ef samstarf
heimila og skóla væri markvissara,
meira og opnara, en margt bendir
nú til að áhugi foreldra á skólastarfí
sé að aukast. Kennarar hafa einnig
sýnt samstarfi við foreldra aukinn
skilning og áhuga. Gæti skólastarfíð
orðið enn árangursríkara ef foreldrar
bæru meiri ábyrgð á því en nú er. Á
sama hátt skiptir máli að samræmi
sé milli vinnudags foreldra og skóla-
dags bama og að vinnuumhverfi sé
„fjölskylduvænt“ svo að tillit sé tekið
til fjölskylduábyrgðar starfsmanna.“
Fáar samverustundir barna með
foreldmm em landsnefndinni
áhyggjuefni og sú staðreynd er ugg-
vænleg að um 37% sex og átta ára
bama í Reykjavík em án umsjár full-
orðinna, eða að meðaltali í um átta
og hálfa klst. í viku á eigin ábyrgð.
Nefndin óskaði upplýsinga um
slysatíðni bama og kom fram að slys
á bömum em mun algengari hér en
á hinum Norðurlöndunum. Miðað við
íbúafjölda deyja fleiri börn hér vegna
slysa og einnig meiðast fleiri í um-
ferðarslysum hér en á hinum Norður-
löndunum. Nefndin telur erfítt að
benda á skýringu en líklegt má telja
að eftirlitsleysi sé ein þeirra.
„Yiðurkenning á heimilisstörfum
og sá kostnaður, sem foreldrar hafa
af því að sækja vinnu, em atriði sem
skipta fjölskyldulíf miklu. Hjón og
sambýlisfólk fær ónóga aðstoð frá
opinbemm aðilum vegna bama-
gæslu, samfelldur skóladagur er ekki
orðinn almennur og ekki er samræmi
milli vinnudags foreldra og viðvera
bama í skóla. Efnahagsaðgerðir rík-
isstjóma undanfarinna áratuga hafa
almennt ekki tekið mið af þörfum
ijölskyldunnar sem heildar og bama-
íjölskyidur hafa því miður Iiðið fyrir
það að ekki er ti' opinber fjölskyldu-
stefna í landinu,“ segir í skýrslunni.
Uppspretta lífsgllda
Lögð er áhersla á að við mótun
opinberrar fjölskyldustefnu þurfi að
virða fjölskylduna sem uppsprettu
lífsgilda, en á hveijum tíma þurfí
stefnan að taka mið af breytilegum
þörfum heimila. Aðbúnaður á heimil-
um sé þannig að böm njóti öryggis
og að þau fái tækifæri til að þroska
hæfileika sína. Fjölskyldan njóti
verndar sem vettvangur tilfínninga-
tengsla og að heimilin verði viður-
kennd sem tilfinningalegt athvarf
einstaklinga. Áhersla verði á að
gæta samræmingar milli at-
vinnu/skóla og fjölskyldulífs og að
afkomumöguleikar fjölskyldna séu
tryggðir. Síðast en ekki síst er lagt
til að tekið sé markvisst á vandamál-
um er steðja að vegna heimilisofbeld-
is og fíkniefnaneyslu.
Þá er lagt til að undirbúin verði
löggjöf um stofnun opinbers fjölskyld-
uráðs, sem stuðli að eflingu og vemd
fjölskyldunnar. Skuli þau veita stjóm-
völdum ráðgjöf í fjölskyldumálum,
eiga fmmkvæði að opinberri umræðu
um málefni hennar, koma á framfæri
ábendingum í málefnum fjölskyldna,
að hvetja óopinbera aðila til aðgerða
á sviði fjölskyldumála og stuðla að
rannsóknum á högum og aðstæðum
íslenskra fjölskyldna. Ráðið annist
tillögugerð um framkvæmdaáætlanir
í málefnum íjölskyldunnar.
Þá leggur nefndin til að stofnaður
verði sjóður um fjölskylduvemd, sem
skuli styrkja og efla fjölskyldumál.
Ætti hann að veita fé til styrktar
tilraunaverkefnum til að bæta þjón-
ustu við fjölskyldur og skilyrði þeirra
tii að rækja hlutverk sín og að veita
fé til rannsókna á högum og aðstæð-
um íslenskra fjölskyldna. “
JI
STUND milli stríða — Ellý t.v. og kaliforníska
sýningarstúlkan Tamaru hvíla sig í einum jeppanum.
KARLAFYRIRSÆTURNAR
Kiwi og Redo búa sig undir
að stinga sér til sunds af 30
m hæð til að myndatökumað-
urinn nái góðum myndum.
Skítug og þvæld
með tískusýningarflokki
á ferðalagi um vesturströnd Ástralíu
KANNT þú á sjóskíði . .. brim-
bretti? Einhvem tíma kafað ...
stungið þér í sjó eða vatn af
20 m hæð? Ellý Ármannsdóttir,
f* 24 ára verslunarstjóri í tísku-
—1 verslunum Cosmo, var allsendis
óbangin að svara þessum
spumingum játandi, þótt hún
"■“l hefði aldrei á ævinni reynt
■ nokkuð þessu líkt. Hún vildi
ekki láta tækifæri um þriggja
vikna ferðalag um vesturströnd
■d Ástralíu sér úr greipum ganga,
enda segist hún vera mikil
Ub ævintýramanneskja, náttúm-
unnandi og flökkukind.
„Mér fannst allt í lagi að skrökva
svolítið, sagði bara: „Já, ekkert
mál,“ við öllu, því ég vissi að þegar
á hólminn væri komið, yrði ég að
þora hvað sem tautaði og raulaði,"
segir Ellý, sem óvænt fékk þoð um
að ferðast um óbyggðir Ástralíu
ásamt öðrum fyrirsætum, mynda-
tökumönnum og fylgdarliði. Þar
vom teknar tískumyndir í sumar-
auglýsingabækling þýska tískufyr-
irtækisins Bogner, sem er i eigu
auðkýfingsins Willys Bogners, en
hann er jafnframt þekktur kvik-
myndaframleiðandi.
Tildrögin vom þau að í fyrra komu
hingað bresk hjón ásamt fríðu föra-
neyti vegna myndatöku í Bogner-
vetrarauglýsingabæklinginn. Þeim
og vinnuveitendum Ellýar varð vel
til vina og er þau stöldmðu við í
ÞESSA mynd tók Ellý af samferðafólkinu.
Cosmo hittu þau Ellý.í nokkrar mín-
útur. Þeim fannst hún kjörin fyrir-
sæta í næsta bækling og báðu hana
að senda þeim Ijósmyndir og mynd-
band af sér.
ÁHERSLA verði lögð á að gæta samræmingar milli atvinnu/skóla
og fjöiskyldulífs og að afkomumöguleikar fjölskyldna verði tryggðir.
UR FERDADAGBOK ELLYAR
Skelja-
ströndin
EITT kvöldið fékk hópurinn
sér sundsprett. Kveiktur
varðeldur eins og vanalega
til að bægja villtu hundun-
um í burtu. Við stukkum út
I ána og þrifum þriggja
daga skítinn af fyrir svefn-
inn. Eftir smátíma þóttumst
við heyra hijóð í fjarska -
tókum upp vasaljósin okkar
og lituðumst um. f vatninu
allt í kring sáum við rauð
augu hreyfast hægt. Krókó-
dílarnir voru að bjóða góða
nótt er þeir skoluðu sig í
okkar sameiginlegu einka-
sundlaug. Eg ákvað að vera
EKKI augljóslega hrædd
. . . vera sterk. Ef aðrir
gátu lifað þetta af ætti ég
að geta það. Ég huggaði
sjálfa mig í hljóði, fór með
bænirnar mínar og lokaði
augunum. Stjörnurnar
fylgdust með mér. Þessa
nótt svaf ég ágætlega -
himinninn var þakið okkar.
Otrúlegt. ■
Með spangir á tönnunum
„Ég hef aldrei haft áhuga á tísku-
sýningarstörfum, enda ekki talið
mig með rétta útlitið til slíkra starfa.
Fyrir utan að vera með spangir á
tönnunum, vil ég fá að borða það
sem mig langar í og hafa minn rass,
mín bijóst og læri í friði. Ferðalög
og ævintýri freista mín samt alltaf
og því bað ég Pál Stefánsson, ljós-
myndara, að taka nokkrar myndir
af mér. Mamma spreytti sig á mynd-
bandsupptökutækinu og myndaði
mig í bak og fyrir í gallabuxum og
strigaskóm heima í stofu.“
Banda-
rísk vika
Texas kjúlclingur
______3 stk. hvítlauksgeirar_
______2 tsk. cayenne pipar
1 tsk. chili pipar, sali úr 1 sítrónu
______2 msk. pgprikuduft
________14 bolli ólífuolía_
1 stk. stór kjúklingur eöa 2 litlir
Merjið hvítlauksgeirana og
saxið mjög fínt. Blandið öllu