Morgunblaðið - 11.02.1995, Blaðsíða 1

96 SIÐUR B/LESBOK/D/E
STOFNAÐ 1913
35. TBL. 83. ÁRG. LAUGARDAGUR11. FEBRÚAR1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Frjálsí
fímmár
NELSON Mandela, forseti Suður-
Afríku, fór í gær í kalknámu á
Robben-eyju þar sem hann vann
í 18 ár þegar honum var haldið í
fangelsi á eyjunni. Um 1.300 fyrr-
verandi pólitískir fangar komu
saman í fangelsinu í tilefni þess
að í dag eru fimm ár liðin frá því
27 ára fangelsisvist Mandela lauk.
Á myndinni heggur Mandela í
gijót sem á að verða undirstaða
minnisvarða um fórnarlömb að-
skilnaðarstefnunnar.
Reuter
Fundur Samveldis sjálfstæðra ríkja
Lofa að hindra
átök og bínda
enda á ólguna
Forðast að ræða
stríðið í
Tsjetsjníju
Alnm-Ata. Reuter.
LEIÐTOGAR Samveldis sjálfstæðra
ríkja, samtaka tólf fyrrverandi sov-
étlýðvelda, lofuðu á fundi sínum í
Alma-Ata í gær að koma í veg fyr-
ir átök í þessum heimshluta og binda
enda á áralanga þjóðaólgu. Lítið var
hins vegar fjallað um stríðið í
Tsjetsjníju.
Leiðtogamir forðuðust að gagn-
rýna hernaðaraðgerðir Rússa í
Tsjetsjníju. Borís Jeltsín, forseti
Rússlands, greindi þeim frá ástand-
inu í uppreisnarhéraðinu og sagði
að verið væri að gera ráðstafanir
til að binda enda á stríðið.
Viktor Tsjemomyrdín, forsætis-
ráðherra Rússlands, gerði leiðtog-
unum ljóst að Rússar myndu ekki
sætta sig við íhlutun annarra ríkja
í Tsjetsjníju-málinu. „Þetta er rúss-
neskt innanríkisvandamál og við
verðum að leysa það sjálfír," sagði
hann.
Leiðtogamir samþykktiu ályktun
að frumkvæði Nursultans Naz-
arbajevs, leiðtoga Kasakstans, þar
sem þeir lofa að stuðla að friði og
stöðugleika á svæðinu. í ályktuninni
segir að aðgerðir til að hindra breyt-
ingar á landamæmm og upplausn
séu réttlætanlegar, en Rússar notuðu
þau rök þegar þeir sendu hersveitir
til Tsjetsjníju 11. desember. Hins
vegar segir þar að leysa beri deilu-
málin án þess að beita hervaldi.
Ályktunin þótti rýr eins og svo
margar samþykktir á leiðtogafund-
um Samveldis sjálfstæðra rílqa til
þessa.
Varnarskuldbindingum hafnað
Leiðtogamir náðu aðeins sam-
komulagi um óljósa yfirlýsingu þess
efnis að stefna bæri að sameiginlegu
öryggiskerfi ríkjanna og þótti það
til marks um þá tortryggni sem ein-
kennt hefur samskipti ríkjanna.
Úkraína, Aserbaídsjan og nokkur
fleiri ríki höfnuðu tillögu Rússa um
að rikin skuldbyndu sig til að vetja
landamæri hvert annars.
Meira en 30 mál voru rædd á
þessum 17. fundi leiðtoga Samveld-
is sjálfstæðra ríkja, en fátt var sam-
þykkt. Nazarbajev og Tsjernomyrd-
ín virtust helst binda vonir við áform
um að fjölga aðildarríkjum tolla-
bandalags sem Rússland, Hvíta-
Rússland og Kasakstan sömdu um
í síðasta mánuði. Nazarbajev beitir
sér fyrir því að ríkin stofni evró-
asískt efnahagsbandalag í líkingu
við Evrópusambandið.
Hláleg
karlaráð-
stefnaí
Kanada
Toronto. Reuter.
FYRSTA stóra alþjóðlega
karlaráðstefnan fór út um
þúfur í Kanada í fyrradag,
að sögn fréttastofunnar
Canadian Press.
Aðeins fimm þátttakendur
mættu og vonsviknir skipu-
leggjendur stungu af frá öllu
saman án þess að borga þann
kostnað sem þeir höfðu stofn-
að til.
„Erum í
vondri klípu“
„Við erum í vondri klípu,"
stundi einn þátttakendanna
fimm, David Shackleton, í
sæti sínu í ráðstefnusalnum
þar sem allt var til reiðu fyrir
200 manna fund.
Helsti frummælandinn,
Hans Lehmann, var kominn
frá Genf í Sviss og átti von á
að tala fyrir fullum sal af
fjörmiklum körlum.
Bókuð höfðu verið á annað
hundrað hótelherbergja,
fundarsalir fráteknir og
fréttatilkynningar og ræður
höfðu verið prentaðar í bunk-
um.
Stakk af
Skipuleggjandi ráðstefn-
unnar, Tom Oaster, prófessor
frá Kansas City, stakk af án
þess að borga kostnað sem
hrúgast hafði upp.
„Eg þurfti að sækja blóð-
þrýstingslyfin mín ... Ég skal
hringja og gera upp,“ sagði
hann í símasamtali við Cana-
dian Press í gær.
Deilt um
málverk
SÝNING á 74 málverkum, sem
sovéski herinn flutti frá Þýska-
landi til Rússlands í lok síðari
heimsstyijaldarinnar, hefst í Pét-
ursborg í mars. Sýningin hefur
vakið deilur um hver eigi verkin
og Þjóðveijar hafa gert kröfu um
að fá þau afhent. Á myndinni er
eitt verkanna, eftir Degas.
■ Rússar sýna stolin verk/20
Miðausturlandasamningar í uppnámi
Arafat skorar
á erlend ríki
Gaza, Tókýó, Jerúsalem. Reuter.
YASSER Arafat, leiðtogi Palestínu-
manna, skoraði í gær á þjóðarleið-
toga víða um heim að leggja sitt
af mörkum til að bjarga friðarsamn-
ingum ísraela og Palestínumanna
eftir að fundur hans með Yitzhak
Rabin, forsætisráðherra ísraels, fór
út um þúfur í fyrradag. Utanríkis-
ráðherra Egyptalands sagði í gær,
að tækist ekki að höggva á hnútinn
í viðræðunum, væri hætta á, að
allt friðarstarfið væri til einskis.
Arafat kom áskorun sinni á fram-
færi við fulltrúa Bandaríkjanna,
Rússlands, Egyptalands og Noregs
aðeins nokkrum klukkustundum eft-
ir að fundi hans með Rabin lauk og
hann sendi leiðtogum ýmissa ann-
arra ríkja bréf, þar sem hann skýrði
fyrir þeim hvemig komið væri.
77% styðja ferðabann
Á fundinum á fimmtudag varð
ekkert samkomulag um næsta skref
í sjálfstjórnarmálum Palestínu-
manna, kosningar og brottflutning
ísraelsks herliðs frá fjölmennustu
byggðunum á Vesturbakkanum.
Rabin vildi heldur ekki fallast á að
opna aftur landamæri ísraels fyrir
Palestínumönnum og það kemur
fram í skoðanakönnun meðal ísra-
ela, að 77% styðja ferðabannið, sem
staðið hefur í nærri þijár vikur.
Amr Moussa, utanríkisráðherra
Egyptalands, sagði í Tókýó í gær,
að nú væri að hrökkva eða stökkva
í friðarviðræðum ísraela og Palest-
ínumanna. Núverandi ástand væri
vatn á myllu öfgamanna og yrði
ekkert að gert væri friðurinn úti.