Morgunblaðið - 11.02.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 11. FEBRÚAR 1995' 19
VERIÐ
AUÐUNN Óskarsson við nýja bátínn, Skel 86. Morgunbiaðið/Svemr
Ný trilla frá Trefjum
TREFJAR hf. í Hafnarfirði hafa
sett á markað nýja gerð af Skel
trillu sem er framleidd undir heitinu
Skel 86. Auðun Óskarsson fram-
kvæmdastjóri Trefja segir að þessi
nýi bátur sé mjög frábrugðinn
gömlu Skel 80 bátunum sem hafi
verið framleiddir nær óbreyttir í
þrettán ár við miklar vinsældir
trillusjómanna. Um tvö hundruð
bátar þeirrar gerðar munu vera í
notkun í dag.
Skel 86 er 5,9 brúttótonn og er
smíðaður sem „opinn bátur“. Hann
er þó með lokaða lest fyrir 6-8
kör. 215 hestafla Perkins vél knýr
bátinn áfram og er hún staðsett
aftan í honum. Þá er hann búinn
hefðbundnum skrúfubúnaði auk
þess sem fullkomin siglingatæki frá
R. Sigmundssyni eru í bátnum.
„Nýja Skelin er framleidd þannig
að hún falli beint að krókakerfinu,“
segir Auðun. „Helstu breytingar frá
gamla bátnum eru að þessi er 60
sentimetrum lengri og borðhærri
með heilplöstuðu vinnuþilfari alveg
aftur í skut. í lúkar eru tvær koj-
ur, eldunaraðstaða og vaskur."
Fyrsta bátnum var hleypt af
stokkunum á dögunum og hefur
hann hlotið nafnið Valur HF 96.
Mun hann verða til sýnis í Hafnar-
fjarðarhöfn á næstu vikum. Auðun
segir að ganghraði bátsins í prufu-
siglingu hafí verið 18 mílur sem
þýði að þetta sé hraðskreiðasta
trilla landsins með hefðbundnu
bátslagi.
Kostar 8,6 milljónir króna
Auðun segir að undirbúningur
og mótasmíði hafí hafist í júlí síð-
astliðnum þegar legið hafí fyrir
hvaða stefnu stjórnvöld myndu
fylgja gagnvart smábátum. Skei 86
bátarnir eru raðsmíðaðir og eru
fjórir bátar nú í smíðum í verksmiðj-
unni. Auðun gerir ráð fyrir að unnt
verði að afgreiða einn bát á mán-
uði. Skel 86 kostar frá sex milljón-
um króna en sýningarbáturinn með
öllum búnaði og veiðileyfí er á 8,5
milljónir króna.
Norræni verkefnaútflutningssjóðurinn NOPEF
Greitt fyrir fjárfestingum
í sj ávarútveginum í Kína
KÍNA er land tækifæranna fyrir
norræn fyrirtæki á sviði sjávarút-
vegs, að mati Norræna verkefnaút-
flutningssjóðsins (NOPEF). Rágjaf-
ar á vegum stofnunarinnar hafa
bent á tíu verkefni, sem geta tryggt
norrænum fyrirtækjum aðgang að
þessum risastóra markaði.
Verkefnin eru allt frá þróun út-
hafsveiða til smíði trefjaplastbáta,
fískeldis, framleiðslu og fullvinnslu
sjávarafurða, auk umbúðafram-
leiðslu og sölukerfa.
Verkefnin voru valin eftir viða-
mikla undirbúningsvinnu, fjár-
magnaða af NOPEF, sem er sam-
norræn fjárfestingastofnun með
höfuðstöðvar í Helsinki. NOPEF
hefur veitt jafnvirði tæpra tíu millj-
óna króna í undirbúningsvinnuna.
Stofnunin hyggst ennfremur
greiða allt að helming kostnaðarins
vegna undirbúningsferða til Kína í
tengslum við verkefnin. NOPEF
kann einnig að greiða allt að helm-
ing kostnaðarins af undirbúnings-
rannsóknum á einstökum verkefn-
um.
Miklir möguleikar
Torben Vindelov, aðstoðarfor-
stjóri NOPEF, segir að 35 norræn
fyrirtæki hafi þegar sýnt mikinn
áhuga á að leggja fé í frekari undir-
búningsvinnu vegna verkefnanna.
„Fjárfestingar í Kína gefa nor-
rænum fyrirtækjum á sviði sjávar-
útvegs möguleika á að færa út
kvíamar meðan sá möguleiki er
ekki fyrir hendi á Norðurlöndum,
þar sem ekki er gert ráð fyrir aukn-
um kvótum og settar hafa verið
strangari takmarkanir við auknum
umsvifum í fiskeldi,“ sagði einn
ráðgjafanna, Johan H. Williams,
sem starfar í nprska sjávarútvegs-
ráðuneytinu. „I Kína er vaxandi
þörf fyrir uppbyggingu á þessu
sviði, sem skapar mikla möguleika
fyrir norræna tækni. Einkum era
áform Kínveija um uppbyggingu
fískeldis mjög áhugaverð."
Hugmyndir era um að fyrirtækin
sem taka þátt í undirbúningnum
leggi fé í sérstakan áhættusjóð sem
þau fái síðan aðgang að þegar þau
leggi út í fjárfestingar í Kína.
Siglir „kominn heim“
TOGARINN Siglir sem skráður
hefur verið í Belize en gerður út
frá Siglufírði er kominn undir ís-
lenskan fána. Skipið er smíðað í
Þýskalandi árið 1975 en útgerðarfé-
lagið Siglfirðingur hf. keypti það
af kanadískum aðila í fyrra.
Runólfur Birgisson fram-
kvæmdastjóri Siglfirðings er
ánægður með að Siglir sé „kominn
heim“ en segir að til hafi staðið að
skrá skipið á Siglufírði allar götur
síðan það kom til landsins síðastlið-
ið vor. Hann segir að ávinningurinn
sé mikill og horfír sérstaklega á
tollamál í því sambandi. Siglir muni
nú ganga inn á sömu skilyrði og
önnur íslensk skip á mörkuðum í
Evrópu en Belize er, sem kunnugt
er, ekki aðili að Evrópska efnahags-
svæðinu. Þá segir Runólfur að auð-
veldara verði að fá vottun fyrir af-
urðirnar.
Sigli er ætlað að frysta og bræða
loðnu á næstu misseram en hann
er eina íslenska skipið með starf-
hæfa mjölvinnslu um borð. Runólfur
segir að nýi fáninn komi því strax
í góðar þarfir en Siglir hefði ekki
getað fryst loðnu undir fána Belize.
Hann telur þó að umskráningin
breyti engu varðandi úthafsveiðarn-
ar en Siglir mun fara á karfaveiðar
með vorinu. „Við erum hins vegar
mjög ánægðir enda viljum við hafa
skipið á íslandi og á Siglufírði.“
EVRÓPA: FRÉTTIR
Clarke hellir olíu á eld deilna um
Evrópusambandið í Bretlandi
Einfeldningar á
báðum vængjum
Ihaldsflokksins
London. Reuter.
KENNETH Clarke, fjármálaráð-
herra Bretlands, hefur hellt olíu á
eld deilna um Evrópusamstarf innan
Ihaldsflokksins með því að gagn-
rýna bæði hörðustu andstæðinga
Evrópusambandsins og
áköfustu stuðnings-
mennina. Clarke sagði
í ræðu hjá brezku Evr-
ópuhreyfingunni að
sjónarmið beggja fylk-
inganna um sameigin-
legan gjaldmiðil Evr-
ópuríkja væra „ein-
feldningsleg“. Clarke
sagði að sameiginlegur
gjaldmiðill gæti orðið til
margvíslegra hagsbóta,
væri rétt að undirbún-
ingi staðið. Hins vegar
gæti það valdið glund-
roða að flýta sér um of.
John Major forsætis-
ráðherra hefur að und-
anförnu reynt að koma •
til móts við ESB-andstæðinga í
Ihaldsflokknum, sem hafa í raun
svipt stjóm hans meirihluta í þing-
inu. Major hefur því gagnrýnt Evr-
ópusambandið og um hugsanleg
endalok notkunar sterlingspundsins,
sem er Bretum hjartfólgið tilfínn-
ingamál, hefur hann sagt að Bret-
land muni ekki taka þátt í sameigin-
legum gjaldmiðli árið 1997 og muni
skoða hug sinn vel áður en það
gangi í myntbandalag.
Næstráðandi Clarkes í fjármála-
ráðuneytinu, Jonathan Aitken að-
stoðarráðherra, hefur sagt að hann
muni hika „til eilífðar" við að styðja
myntbandalag. Ummæli Clarkes
hafa verið túlkuð sem svo að hann
vilji vega á móti þessum áherzlum
innan Ihaldsflokksins.
Kjánalegt að láta undan
þrýstingi
„Það væri kjánalegt af okkur að
taka endanlega ákvörðun á annan
hvorn veginn, eingöngu
til að láta undan pólit-
ískum þrýstingi dagsins
í dag,“ sagði Clarke um
myntbandalagið. Hann
sagði að sameiginlegur
gjaldmiðill gæti leitt til
þess að viðskipta- og
fj árfestingartengsl
Bretlands innan ESB
efldust, haft áhrif til
lækkunar verðbólgu og
vaxta og lækkað kostn-
að, bæði hjá fyrirtækj-
um og ferðamönnum.
Hins vegar myndi
ótímabær ákvörðun um
myntbandalag, í anda
áköfustu Evrópu-
sinnanna, aðeins valda
öngþveiti.
Ummæli Clarkes fóru ákaflega í
taugarnar á ESB-andstæðingum,
en fyrr um daginn höfðu 97 af 321
þingmanni íhaldsflokksins skrifað
undir tillögu, þar sem ummælum
Majors, um að Bretland gengi ekki
í myntbandalag árið 1997 og að
ekki yrði fallizt á neinar breyting-
ar, sem skertu fullveldi Bretlands,
var fagnað.
Clarke sagði hins vegar að mynt-
bandalag væri ekki það sama og
pólitískur samruni. „Við megum
ekki láta pólitískar trúarsetningar
villa okkur sýn um það hvort við
eigum að taka þátt í gjaldmiðils-
samstarfi eða ekki,“ sagði hann í
ræðunni.
Kenneth
Clarke
Grikkir reyna enn að
hindra tollabandalag
• GRIKKIR hafa gert stjórnvöld
í öðrum Evrópusambandsríkjum
æf með því að setja enn ný skil-
yrði tíl að reyna að hindra tolla-
bandalag ESB við Tyrkland. Mik-
ill timi fór í það fyrr i vikunni
að hamra saman samkomulag,
þar sem hin ríkin töldu sig hafa
fengið samþykki Grikkja við
tollabandalagi, gegn þvi að heita
aðildarviðræðum við Kýpur sex
mánuðum eftír lok ríkjaráðstefn-
unnar, sem hefst á næsta ári.'
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýzkalands, segir að allar breyt-
ingar á samkomulaginu, sem
Þjóðverjar beittu sér nvjög fyrir,
getí stefnt því í hættu. Kinkel
segir að þegar hafi verið seilzt
svo langt tíl móts við Grikki að
öllu lengra verði ekki gengið.
• EVROPSKA gervihnattafyr-
irtækið Eutelsat mun á næstu
tveimur til þremur árum skjóta
upp fjórum nýjum gervihnöttum
til að bregðast við æ meiri eftir-
spurn eftir stafrænum sjónvarps-
útsendingum og fjarskiptum á
sviði viðskipta og fjármála. Fyr-
irtækið, sem er í eigu evrópskra
ríkisstjórna, gætí breytzt í al-
menningshlutafélag um aldamót-
in.
• ALAIN Juppe, utanríkisráð-
herra Frakklands, er nú á ferð
um Miðausturlönd ásamt emb-
ættísmönnum frá þríeykinu svo-
kallaða, þ.e. núverandi forystu-
ríki ráðherraráðs ESB (Frakk-
landi), síðasta formennskulandi
(Þýzkalandi) og því næsta
(Spáni). Juppe hyggst reyna að
greiða fyrir friðarviðræðum
Israelsmanna og araba, sem eru
nú í kreppu. Hann hittí í gær
forseta Líbanons, Elias Hrawi,
og áttí fund með Yitzhak Rabin,
forsætísráðherra ísraels.á
fimmtudag. Juppe lofaði ísraels-
mönnum m.a. nánari aðgangi að
mennta- og rannsóknaráætlun-
um ESB en önnur riki utan sam-
bandsins nytu. Juppe áttí jafn-
framt að hitta Jasser Arafat, leið-
toga Palestínumanna.
• HANS van den Broek, sem fer
með utanríkismál í fram-
kvæmdasfjórn ESB, segir að
aukaaðildarsamningur við Lett-
land, svokallaður Evrópusamn-
ingfur, verði líklega gerður í maí.
• BÚIZT er við að samstarfs-
samningur ESB og Víetnams
verði undirritaður fljótlega eftír
að Þjóðverjar og Víetnamar náðu
samkomulagi um aðgerðir vegna
ólöglegra innflyljenda frá Víet-
nam í Þýzkalandi. ESB mun
styðja uppbyggingu atvinnu- og
viðskiptalífs í landinu.
• VOLKER Ruhe, varnarmála-
ráðherra Þýzkalands, segir í við-
tali við Financial Times að hann
sé hlynntur stækkun NATO aust-
ur á bóginn. Hann vill jafnframt
að ESB-ríkin tali einum rómi í
öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna.