Morgunblaðið - 11.02.1995, Side 4
4 B LAUGARDAGUR 11. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ - AUGLÝSING
Þaö sem fjölmiðlar þegja um
Er Mttamat fjölmiðla ekki í takt við raunveruleikann
Það er ekki furða þó að það
gangi hálf illa að koma skólamálun-
um ofar á forgangslista þjóðarinn-
ar. Skólaumræðan er að mestu falin
inni á kennarastofunum og í ryk-
föllnum hirslum ráðuneyta. Um
þennan málaflokk mega helst engir
fjalla nema sérfræðingar með próf
eða kennsluréttindi. Málþing um
skólamál fara hljótt, þau eru sjald-
an auglýst opinberlega og raunar
bara boðuð fagfólki í dreiflbréfum
sem hengd upp á töflu á kennara-
stofu.
BLÖÐIN ÞEGJA
Skólamál eru feimnismál ef
marka má þögn fjölmiðla um þenn-
an málaflokk. Ekkert dagblað á Is-
landi hefur reglulega pistla um
skólamál nema Dagur á Akureyri.
I Morgunblaðinu, blaði allra
landsmanna eru stundum innsend-
ar greinar um menntamál. Blaðið
sjálft hefur engan á sínum snærum
sem skrifar gagnrýna pistla um
skólamál. Læknir skrifar um heil-
brigðismáþveiðimaður annast
veiðihornið á sumrin, ferðafélágs-
menn og blómakonur skila reglu-
lega pistlum og áhugasamur hesta-
maður skrifar heilu síðurnar um
stóðhross. Það skal tekið fram að
ritstjórar blaðsins hafa tekið vin-
samlega á móti foreldrum sem
knýja dyra með óskir um slíka pist-
la en þeir hafa þó ekki séð sér fært
að gera neitt í málinu að svo stöddu.
Það er ekki skárra ástandið á hin-
um blöðunum.
SJÓNVARPIÐ
STENDUR SIG ILLA
Vilji menn hlusta á skólamála-
umræðu í útvarpi er ekki um auð-
ugan garð að gresja. Þó er stundum
fjallað um skólamál í morgunþátt-
um á Rás 1 og í fyrra var reyndar
þáttaröð um þessi mál en hún var
kl. 9 á laugardagsmorgni og þá eru
margir að vinna eða sofa út eftir
vinnuvikuna.
Ríkisjónvarpið stendur sig
hörmulega, þar á bæ virðist aldrei
tO króna til að gera neina þætti um
skólamál, nema þegar ráðherrar
birta nýja skýrslu.
Það er synd að segja að frum-
leiki svífi yflr vötnunum við slík
tækifæri, venjulega er settur upp
snyrtilegur umræðuþáttur og loka-
orðin þekkja allir: „ Þá komumst
við ekki lengra að þessu sinni þótt
að nógu sé að taka, takk fyrir og
verið þið sæl“.
Fýrir nokkrum árum sýndi ríkis-
sjónvarpið reyndar stutta þætti um
uppeldismál en þeir voru sýndir á
alversta tíma fyrir barnafólk, kl
19.00 sem sýnir nú forgangsröðina.
Einnig keypti sjónvarpið þætti um
leikskólamál en ekkert bólar á
skólamálaþáttum. Stöð 2 er ekki
skárri en Bylgjan má þó eiga það að
þar stóðu menn fyrir skólaviku í
haust og komust reyndar að því að
hún hefði geta staðið miklu lengur
því nóg var umræðuefnið.
Megin niðurstaða er sú að fjöl-
miðlar hundsa þennan málaflokk og
þá hundsa stjórnmálmenn hann
líka.
ERU SKÓLAMÁL
KERLINGAMÁL?
Hvað ætli valdi þessu áhugaleysi
á skóla- og menntamálum sem þó
snerta daglega 100 þúsund manns?
Eru þetta einhver kerlingamál?
Það eru karlar á toppnum á öllum
fjölmiðlum, flestir þeirra hafa átt
börn í skólum. Þurfa þeir aldrei að
hendast úr vinnunni til að keyra og
sækja börnin sín? Skoða þeir aldrei
í skólatöskuna og sjá glampa á
gömlu stafsetninguna eftir Árna
Þórðar og Gunnar Guðmundsson
sem gefín var út í fyrsta sinn 1946.
Þeir ættu að kynna sér hvað það er
skammarlega lítil áhersla lögð á
framsögn,tjáningu,ritun og gagn-
rýna hugsun í skólum, þessi atriði
sem skipta sköpum í fjölmiðlun.
Þegar almenningur undrast
fréttamat fjölmiðla eru slíkar
ábendingar sjaldan teknar alvar-
lega. Ef einhver vogar sér að gagn-
rýna ofuráherslu á blessaðar íþrótt-
irnar er svarið;, já, en það hafa svo
margir áhuga á að lesa um og horfa
á íþróttir". Auðvitað horfa margir á
íþróttir af því að þær eru svo ríkj-
andi í dagskránni.Það þýðir ekki að
fólk myndi ekki vilja sjá eitthvað
fleira. Auðvitað lásu flestir Rússar
Prövdu, það var kannski eina blaðið
sem fólkið fékk. Það segir ekkert
um ánægju lesendanna með
Prövdu.
FANNST HANN
VERA KOMINN í
RÁÐSTJÓRNARRÍKIN
I öllum löndum hér f kringum
okkur eru dagblöðin meira vakandi
fyi-ir skóla- og menntamálum.
Skólamaður sem nýkominn er heim
frá tveggja ára námsdvöl í Englandi
kvaðst hafa notið þess að lesa ensk
blöð því þar voru daglega vandaðar
greinar og útttekir á skólamálum.
Þegar hann kom heim fannst hon-
um hann eiginlega vera kominn i
einhverskonar ráðstjórnarríki þar
sem fjölmiðlar mega bai-a fjalla um
vissa málaflokka en ekki aðra.
Fjölmiðlar hafa oft gengt lykil-
hlutverki og komið brýnum málum
upp úr hjólförunum með gagnrýn-
inni umfjöllun. Má þar nefna itar-
lega umræðu um ofbeldi gegn kon-
um, sifjaspell, áfengisvandamálin
og nývaknaða umræðu um siðferði í
stjórnmálum.
Hrun kommúnistastjórnanna í
austri byggðist hvað mest á því að
almenningur í þeim löndum fékk að
sjá annan veruleika fyrir tilstuðlan
gerfihnattaútsendinga. Fólkið í
þessum löndum lét þá ekki lengur
ljúga að sér og öðlaðist kjark til að
krefjast úrbóta. Eigi úrbætur að
nást í skólamálum á Islandi verða
fjölmiðlar að axla sína ábyrgð og
fjalla um þau mál til jafns við önnur
þjóðþrifamál.
Unnur Halldórsdóttir
Sýningin
„Börnin og framtíðin“
í Kolaportinu
Heimili & skóli með
kynningarbás
A morgun sunnudag lýkur
formlega í markaðshúsi Kola-
portsins barna og unglingaviku
sem samtökin Heimili & skóli
hafa staðið fyrir í samvinnu við
Kaupstefnuna h.f. A sýningunni
verða Heimili & skóli með kynn-
ingarbás þar sem hægt verður
að leita upplýsinga um samtök-
in. I Kolaportinu verður sett upp
skemmtidagsskrá bæði laugar-
dag og sunnudag og hefst hún kl
14. báða dagana. og verður hún í
flutningi barna og unglinga. Við
hvetjum alla sem leið eiga um
Kolaportið um helgina að líta við
í kynningarbás Heimili & skóla
og spjalla við okkur.
HVAÐ YRÐI ÞITT FYRSTA VERK SEIVI MENNTAIVIALARAÐHERRA?
Fara kirfilega ofan í
saumana á rekstri
RUV
Elín Hirst fréttastjóri Stöðv-
ar tvö og Bylgjunnar
„Mitt fyrsta
verk sem
menntamála-
ráðherra væri
að fara kirfi-
lega ofan í
saumana á
rekstri Ríkis-
útvarpsins. Ég
held að hjá
þeirri stofunun megi hagræða
miklu. Ég er ekki að tala út í loftið
því ég hef horft á bruðlið með eigin
augum. A dögunum var tekið við
mig tveggja mínútu langt viðtal
fyrir Dagsljós, og viti menn það
mættu fjórir á staðinn til að taka
viðtalið. Fréttamaður, myndatöku-
maður, hljóðmaður og pródúsent.
Er eitthvað vit í þessu? Reyndar
held ég að þetta myndi leysast af
sjálfu sér ef ríkisreknu ljósvaka-
miðlarnir og þeir einkareknu sætu
við sama borð í samkeppni. Það er
öngvu fyrirtæki hollt að hafa að-
gang að vasa sem aldrei tæmist.
Eins og staðan er núna hefur Ríkis-
útvarpið lögverndaða forgjöf á öll-
um sviðum, og núverandi mennta-
málaráðherra hefur sýnt litla til-
burði í þá átt að breyta því.
Sem foreldri myndi ég vilja
stuðla að því að lengja skóladaginn
og skólaárið, en stytta heildarnáms-
tímann á móti. Þannig gætu nem-
endur lokið menntaskólanámi 18
ára eins og víða á Norðurlöndunum.
Þá finnst mér mjög mikilvægt að
koma á samfelldum skóladegi í öll-
um skólum og fyrir því myndi ég
beita mér. Synir mínir eiga því láni
að fagna að vera nemendur í Mýr-
arhúsaskóla á Seltjarnarnesi. Sá
skóli er einsetinn sem þýðir að
skóladagurinn er samfelldur.
Einnig er að mínu mati afar mikil-
vægt að tengsl skólans við atvinnu-
lífið aukist. Þegar ég stundaði há-
skólanám í Bandaríkjunum í frétta-
mennsku voru nemendur látnir
vinna með náminu á útvarpsstöðv-
um og sjónvarpsstöð sem reknar
voru innan veggja skólans. Þessar
stöðvar þurftu hins vegar að spjara
sig í samkeppni á útvarpsmarkaðn-
um sem þýddi að gerðar voru
strangar kröfur til nemenda, sem
voru undir handleiðslu reyndra
frétta- og dagskrárgerðamanna.
Með þessa reynslu að baki ákvað ég
í haust að bjóða nemendum í hag-
nýtri fjölmiðlun við Háskóla íslands
að vinna sem aðstoðarmenn á
fréttastofu Stöðvar tvö og Bylgj-
unnar með námi. Margir hafa nýtt
sér þetta í vetur. Samstarfið hefur
gengið ljómandi vel og við erum
staðráðin í að bjóða nemendum
þetta áfram.
Einsetning skóla yröi
mitl fyrsta verk
Lára Björnsdóttir
félagsmálastjóri í Reykjavík
„Það fyrsta
sem ég myndi
gera er að gera
grunnskólann
að alvöru
vinnustað
barnanna. Til
þess þarf að
einsetja skól-
ana og gera þá
að heilsdagskólum þar sem börnun-
um liði vel. Þau myndu fá mat í há-
deginu og væru í skólanum frá 8-9 á
morgnanna til 2-3 á daginn. Ég á
ekki við að allur sá tími fari í lestur,
skrift eða reikning: heldur vil ég sjá
metnaðarfullan skóla þar sem ekki
síður er lagt upp úr menningarleg-
um þroska og félagslegu uppeldi
ásamt fræðslu. Þar sem börnin geta
einnig lagt stund á íþróttir, tónlist
og dans í skólanun. Ég þekki það
svo vel úr starfi mínu að það hafa
ekki öll börn sama rétt til náms. Að-
eins fjársterkar fjölskyldur hafa
bolmagn til að kosta börnin sín í
íþróttir, tónlistarnám og allt það
sem þeim stendur til boða utan skól-
anna. Foreldrar myndu losna við öll
hlaup úr vinnu til að aka börnum
sínum til og frá skóla í gæslu. Sam-
verustundum fjölskyldunnar myndi
einng fjölga þegar allir lykju vinnu
um svipað leyti. Að mínu mati hefur
aldrei fyrr verið eins áríðandi að við
leggjum allt okkar í að mennta
börnin okkar því við erum að gera
okkur ljóst að ekki verður endalaust
hægt að moka upp fiski úr sjó. Að
byggja upp heilbrigð börn og gera
þau hæf til að taka við af okkar er
undirstaða velmegunar í framtíð-
inni.”
Samkeppni
á milli skóla.
Páll Kr. Pálsson fram-
kvæmdastjóri Sól h.f.
Ég myndi
reyna að skapa
einhversskon-
ar samkeppni
á milli skól-
anna þannig að
gæði kennsl-
unnar yrðu
höfð að leiðar-
ljósi í ríkari
mæli en nú er. Þetta mætti t.d. gera
með því að ríkið legði hverjum
skóla til ákveðið framlag fyrir
hvern nemanda sem skráði sig í við-
komandi skóla. Foreldrar myndu
síðan ráða hvar þeir skráðu börn
sín í skóla. Þetta yrðu stjórnendum
skólanna hvatning til að bæta gæði
kennslunnar sem mest til að geta
rekið sem öflugastan skóla.
Það sem ég á í raun við er ákveð-
ið form einkavæðingar á skólastarf-
inu þannig að skólarnh- gengju ekki
að því sem vísu að fá ákveðið fram-
lag frá ríkinu óháð því hvert mat
foreldra væri á gæðum þeirra
kennslu sem færi fram. Stjórnkerfi
hvers skóla mætti síðan hugsa sér
þannig að foreldrar ættu sína full-
'trúa í stjórn skólans og gætu þann-
ig haft bein áhrif á rekstur og
stjórnun í viðkomandi skóla.
Með þessu yrði aukinni ábyrgð
ýtt yfir á foreldra sem þeir myndu
axla með að leggja t.a.m. áherslu á
að grunnskólin í hverju hverfi byði
upp á sem mest gæði til að þurfa
ekki að fara með börnin sín í skóla
utan hverfisins. Þar með myndum
við losna við stjórnendur sem ekki
uppfylla væntingar og þarfir neyt-
endanna ( foreldrar og börn ) auk
þess sem svigrúm gæfist til að reka
skólana betur, ná niður kostnaði og
greiða kennurum betri laun.
Þær hremmingal• sem foreldrar
hafa átt í við stjórnendur einstakra
skóla myndu minnka til muna, auk-
ið aðhald skapast og börnin okkar
ættu kost á gæðakennslu í gæða-
skólum.
Efla vetk og tækni-
menntun
Haraldur Sumarliðason
formaður Samtaka
iðnaðarins
„Því er fljót-
svarað þó ekki
sé ég viss um
að einn dagur
myndi duga en
að efla verk-og
tæknimenntun
er það fyrsta
sem ég myndi
ráðast í. Mér
finnst að þeir
sem ráða ferð í skólum landsins
ekki hafa nægilega þekkingu á at-
vinnulífinu og þess vegna ekki færir
um að miðla áfram til nemenda
sinna.
Það þarf á grunnskólastiginu að
leggja áherslu á að kynna nemend-
um atvinnulífið og kenna þeim að
bera virðingu fyiir verk-og tækni-
menntun.
Þetta viðhorf er ekki aðeins
bundið við skólana heldur eru for-
eldrar lítt skárri nema þá helst úti á
landsbyggðinni. Þar eru börnin í
meiri tengslum við atvinnulífið.
Verk-og tæknimenntun hefur ekki
notið þeirra virðingar sem henni
ber og það breytist ekki nema með
víðsýnum skólamönnum sem með
breyttum viðhorfum miðla áfram til
nemenda sinna.”
BUNAÐARBANKINN
-Traustur banki