Morgunblaðið - 12.02.1995, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 5/2-11/2.

INNLENT
►ÍSLENSKA útvarpsfé-
lagið hf. hefur keypt 35%
hlut í Fijálsri fjölmiðlun
hf. Með samstarfi félag-
anna tveggja er stefnt að
víðtæku samstarfi í mark-
aðs- og tæknimálum og
stofnun fyrirtækis á sviði
margmiðlunar og rafrænn-
ar fjölmiðlunar.
► SAMNINGANEFND rík-
isins gerði kennurum tilboð
á föstudag. í því var gert
ráð fyrir kjarasamningi til
tveggja ára og hliðstæðum
launahækkunum og samið
verði um á almenna vinnu-
markaðinum. Einnig voru
lagðar fram tillögur um
skilvirkara skólastarf,
lengingu á vinnutíma kenn-
ara og um auknar kröfur
til starfa þeirra. Kennarar
höfnuðu tilboðinu formlega
á föstudag.
► EKKERT fékkst upp í
rúmlega 540 milljóna
króna kröfur í bú Skerseyr-
ar hf. við gjaldþrotaskipti
20. janúar sl. Tæplega
tveggja milljóna króna eign
þrotabúsins dugði ekki í
skiptakostnað og annan
kostnað við gjaldþrota-
skipti.
►FULLTRÚAR Súða-
víkurhrepps skoðuðu í vik-
unni sumarbústaði á Suður-
landi sem Súðvíkingum
standa til boða sem bráða-
birgðahúsnæði. Rikissjóður
mun bera allan kostnað af
flutningi og uppsetningu
húsanna i Súðavík.
Fyrstu loðnu landað
LOÐNA er farin að veiðast fyrir aust-
an land. Frysting og bræðsla er hafín,
landað var í Neskaupstað á fimmtu-
dag, í Vestmannaeyjum og Grindavík
á fostudag. Hrognafylling loðnunnar
var 11-12% og talsverð áta var einnig
í henni. Vegna minnkandi loðnuneyslu
í Japan beina söluaðilar nú sjónum
sínum einnig að nýjum mörkuðum,
m.a. Kína, Bandaríkjunum og Tævan.
Spariskírteini seld
LÁNASÝSLA ríkisins seldi á föstudag
ný spariskírteini og ríkisvíxla fyrir um
4,5 milljarða króna í tengslum við
innlausn spariskírteina í 1. flokki D
frá árinu 1990. Bankastofnanir og
verðbréfafyrirtæki gerðu eigendum
bréfanna, sem komu til innlausnar,
ýmis tilboð og nýttu margir sér þau.
Tilvísanakerfið
HEILBRIGÐISRÁÐHERRA hefur
gefið út reglugerð um tilvísanir og
samkvæmt henni á útgáfa tilvísana
vegna sérfræðilæknisþjónustu að hefj-
ast 20. febrúar næstkomandi. Nýjar
reglur um greiðsluþátttöku vegna til-
vísana taka hins vegar ekki gildi fyrr
en 1. maí. Talið er að komum til sér-
fræðinga fækki um 30% vegna til-
komu tilvísanakerfisins og sparnaður
Tryggingastofnunar ríkisins verði um
100 milljónir króna. Formaður heil-
brigðisnefndar Sjálfstæðisflokksins
segir tilvísanakerfið þvert á stefnu
flokksins. Formaður Sérfræðingafé-
lags lækna mótmælir kerfinu og segir
ákvörðun ráðherra takmarka lækn-
ingaleyfi stórs hóps lækna.
Yasser Arafat
Friðarviðræður
í uppnámi
VIÐRÆÐURNAR um frið í Miðaust-
urlöndum eru í uppnámi eftir að fund-
ur þeirra Yitzhaks Rabins, forsætis-
ráðherra ísraels,
og Yassers Araf-
ats, leiðtoga PLO,
Frelsissamtaka
Palestínumanna,
fór út um þúfur á
fimmtudag. ísrael-
ar standa enn fast
á því að meina Pal-
estínumönnum að
koma til ísraels og
ekkert samkomu-
lag er um næsta stig í sjálfstjómar-
áætlun Palestínumanna, kosningar
og brottflutning ísraelsks herliðs frá
byggðakjömunum á Vesturbakkan-
um. Hefur Arafat skorað á erlenda
þjóðhöfðingja að leggja sér lið og
munu fulltrúar PLO, ísraels, Egypta-
lands og Jórdaníu koma saman í
Washington í dag til að reyna að
höggva á hnútinn.
Lech Walesa
hafði betur
LECH Waiesa, forseti Póllands, hafði
betur í glímu sinni við þingið og hef-
ur Waldemar Pawlak, leiðtogi
Bændaflokksins,
sagt af sér sem for-
sætisráðherra.
Taldi Walesa, að
hann stæði f vegi
fyrir nauðsynleg-
um efnahagsum-
bótum og hefur
fallist á, að Jozef
Oleksy, forseti
neðri deildar þings-
ins, taki við forsætisráðherraembætt-
inu. Kemur hann úr hinum stjómar-
flokknum, \ Lýðræðisbandalagi
vinstrimanna, arftaka gamla komm-
únistaflokksins. Hefur þessum breyt-
ingum verið vél tekið f Póllandi enda
hefur Pawlak almennt verið talinn
standa sig illa. Walesa vildi fyrst, að
Aleksander Kwasniewski, leiðtogi
Lýðræðisbandalagsins, tæki að sér
forsætisráðherraembættið en af því
varð ekki. Búist er við, að hann bjóði
sig fram gegn Walesa í forsetakosn-
ingum síðar á árinu.
Lech Walesa
► NATO-ríkin vi|ja beita
sér fynr nánari sambandi
við fimm ríki í Norður-Afr-
íku og Miðausturlöndum,
Egyptaland, ísrael, Mar-
okkó og Túnis. Er ástæðan
ekki síst ótti við þá ógn,
sem stafar af hreyfingum
islamskra heittrúarmanna.
Willy Claes, framkvæmda-
stjóri NATO lýsti yfir í síð-
ustu viku, að Vesturlöndum
stafaði jafn mikil hætta af
íslömskum bókstafstrúar-
mönnum og kommúnistum
á sinum tíma.
► SVEITIR Tsjetsjena
hafa hörfað frá Grosní,
höfuðborg Tsjetsjn(ju, og
er borgin nú að mestu á
valdi Rússa. Tsjetsjenar
hóta hins vegar áframhald-
andi skæruhernaði í fjöll-
unum. Tsjetsjnjjumálið bar
lítt á góma á fundi Sam-
veldis sjálfstæðra ríkja í
Alma-Ata í fyrradag og
forðuðust leiðtogarnir að
gagnrýna Rússa.
► OPINBER nefnd í Suð-
ur-Afríku hefur komist að
þeirri niðurstöðu, að klerk-
urinn Allan Boesak hafi
dregið sér fé, sem Norður-
lönd gáfu til Friðar- og
réttlætisstofnunarinnar í
tíð aðskilnaðarstefnunnar í
Iandinu. Er farið háðuleg-
um orðum um skýringar
Boesaks á fjármálaóreið-
unni og ólíklegt þykir nú,
að hann verði skipaður
sendiherra Suður-Afríku
þjá Sameinuðu þjóðunum í
Genf.
► OECD, Efnahags- og
framfarastofnunin leggur
til, að útgjöld til velferðar-
mála í Finnlandi verði skor-
in verulega niður. Segir í
ársskýrslu stofuunarinnar,
að með sama áframhaldi
muni miklar, erlendar
skuldir Finna þrefaldast á
30 árum. Er einkum talið
nauðsynlegt að hækka elli-
lífeyrisaldur en hann er nú
í raun 58-60 ár.
FRETTIR
Telurðu æskilegt
eða óæskilegt
að íslendingar
sæki um aðild að
Evrópusambandinu?
Þeirsem taka afstöðu
Þeir sem
,,y4J,: Sjálf-
Alþýðuflokk stæðisflokk
Búseta:
Reykjavík
Reykjanes Landsbyggðin
Æskilegt
Óæskilegt
Þjóðvaka
Kvennalista
Alþýðu-
bandalag
Fram-
sóknarflokk
Þeir
sem ekki
nefna flokk
Afstaðan til umsóknar um aðild að ESB lítið breytt
Meirihluti áfram
andvígur umsókn
MEIRIHLUTI kjósenda telur áfram að ísland eigi ekki að sækja um aðild
að Evrópusambandinu. í skoðanakönnun, sem Félagsvísindastofnun Há-
skóla íslands gerði fyrir Morgunblaðið í lok janúar, sögðust 44% svar-
enda, sem afstöðu tóku, hlynntir því að sótt yrði um aðild, en 56% eru
andvígir umsókn. Þetta er nánast óbreytt niðurstaða frá könnun Félagsvís-
indastofnunar í október, en þá sögðust 43% hlynntir umsókn og 57%
andvígir. Það, sem hins vegar hefur breytzt, er að í október voru 36,5%
svarenda óákveðnir, en nú ekki nema 9,9%.
Spurt var hversu æskilegt eða
óæskilegt menn teldu að sótt væri
um aðild að Evrópusambandinu.
Ef teknir eru þeir, sem tóku af-
stöðu, sögðust 10,8% telja aðildar-
umsókn mjög æskilega, 33,3% töldu
hana frekar æskilega, 28,9% sögðu
hana frekar óæskilega og 27%
sögðu mjög óæskilegt að sækja um
aðild að ESB.
Konur meðmæltari
en karlar
Stuðningur við aðildarumsókn
hefur aukizt lítillega í hópi kvenna
og telja 45,8% þeirra æskilegt að
sækja um aðild, en 42,7% karla.
Stuðningur við umsókn hefur
jafnframt aukizt marktækt í
Reykjavík, og segjast nú 52% Reyk-
víkinga hlynntir því að sótt verði
um aðild að ESB. Stuðningur hefur
hins vegar minnkað nokkuð á
Reykjanesi, er 48,6%, og er svipað-
ur á landsbyggðinni og í október,
eða 33,3%.
Ef litið er á stuðning við aðildar-
umsókn eftir því hvaða flokk menn
sögðust styðja í könnuninni, koma
litlar hlutfallslegar breytingar fram
frá seinustu könnun og fæstar töl-
fræðilega marktækar. Afstöðu fylg-
ismanna flokkanna má sjá á skífu-
ritinu.
Andstaða eykst
með aldri
Eins og áður er stuðningur við
að sótt verði um mestur í yngstu
aldurshópunum og minnkar með
aldrinum. Þannig eru 59,1% svar-
enda á aldrinum 18-24 ára með-
mæltir umsókn, en 30,8% aldurs-
hópsins 60-75 ára. Stuðningur hef-
ur þó nærri tvöfaldazt í elzta aldurs-
hópnum frá síðustu könnun.
Félagsvísindastofnun skiptir
svarendum í sex starfsstéttir. Þegar
litið er á afstöðu þeirra til aðildar-
umsóknar, kemur fram að stuðn-
ingur er mestur meðal afgreiðslu-
og verkafólks, eða 50,2%, og hefur
aukizt nokkuð frá seinustu könnun.
Af þeim, sem ekki eru útivinnandi,
styðja 50% að sótt verði um aðild
að ESB, af skrifstofu- og þjónustu-
fólki 39,3% og af iðnaðarmönnum
og verkstjórum 47,3%. Tæplega
48% sérfræðinga og atvinnurek-
enda telja aðildarumsókn af hinu
góða, en það gera aðeins 11,6% í
hópi sjómanna og bænda og hefur
andstaða við umsókn enn aukizt í
þeirra hópi frá síðustu könnun.
Könnun Félagsvísindastofnunar
var gerð 25.-29. janúar sl. Stuðzt
var við slembiúrtak úr þjóðskrá,
sem náði til 1.500 manna á aldrin-
um 18-75 ára. Nettósvörun er
71,8%, sem telst vel viðunandi í
könnunum af þessu tagi. Félags-
vísindastofnun teiur svarendahóp-
inn endurspegla þjóðina nokkuð
vel, með tilliti til aldurs, kyns og
búsetu.
Fleiri taka afstöðu
Stór.hluti kjósenda hef-
ur gert upp hug sinn til
umsóknar um aðild að
ESB á síðustu mánuð-
*
um. Olafur Þ. Steph-
ensen segir skýringuna
líklega þá að óvissu um
afstöðu hinna Norður-
landanna sé eytt í bili.
ÞAÐ SEM mesta athygli vek-
ur, þegar rýnt er í niðurstöð-
ur skoðanakönnunar Fé-
lagsvísindastofnunar Háskólans um
afstöðu fólks til umsóknar um aðild
að Evrópusambandinu, er að hlut-
fall óákveðinna er nú aðeins tæp-
lega 10%, en var 36,5% í könnun-
inni, sem gerð var i október.
Líklegasta skýringin á þessu er
sú að á tímabilinu frá októberlokum
hafa tvö hinna Norðurlandanna
gert upp hug sinn varðandi aðild
að Evrópusambandinu. Svíar
ákváðu að ganga inn, en Norðmenn
að vera fyrir utan. Ovissunni, sem
Telurðu æskilegt að
íslendingar sæki um aðild
að Evrópusambandinu?
59%
var um afstöðu Norðurlandanna,
hefur því verið eytt í bili.
Fyrir löngu hefur verið sýnt fram
á að afstaða almennings á Norður-
löndunum til ESB fer mjög eftir
því hvaða forsendur eru gefnar um
afstöðu hinna Norðurlandanna.
Þess vegna er sennilegt að skýrari
línur á Norðurlöndum verði til þess
að margir íslendingar sjái ástæðu
til að gera upp hug sinn.
Hins vegar breytast hlutföll
fylgjenda og andstæðinga aðildar-
umsóknar sáralítið frá seinustu
könnun, þótt meira en 26% svar-
endahópsins hafi gert upp hug sinn.
Það þýðir í fyrsta lagi það að lítið
eitt fleiri hinna óákveðnu hafa skip-
að sér í hóp andstæðinga umsókn-
ar, þar sem hann var stærri fyrir.
Hins vegar þýðir það líka að ekki
hafa allir hinir óákveðnu dregið þá
ályktun af neiyrði Norðmanna að
Island eigi ekki erindi í ESB. Rúm-
lega 45% virðast hafa látið ákvörð-
un Svía og Finna hafa áhrif á af-
stöðu sína. Búast má við að sá
hópur hefði orðið miklu stærri,
hefðu Norðmenn sagt já.
Hlutfall óákveðinna hefur hrapað
álíka mikið í öllum þjóðfélagshóp-
um, meðal stuðningsmanna allra
flokka og hjá báðum kynjum.
Reyndar kemur það á óvart að fleiri
konur en karlar segjast hlynntar
umsókn um aðild að ESB, og renn-
ir fleiri stoðum undir þá tilgátu að
íslenzkar konur séu ekki jafnnei-
kvæðar í garð Evrópusamstarfs og
kynsystur þeirra á hinum Norður-
löndunum.
Ekki kemur á óvart að þær
starfsstéttir, sem líklegastar eru til
að telja atvinnugreinum sínum ógn-
að með inngöngu í ESB, séu nei-
kvæðastar I garð umsóknar. Sjó-
menn og bændur eru hörðustu and-
stæðingar umsóknar um aðild.