Morgunblaðið - 17.02.1995, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Islensk píanótónlist
TÓNLIST
Myrkir musikdagar
KJARVALSSTÐAIR
Þorsteinn Gauti Sigurðsson leikur
píanóverk eftir John Speight, Rik-
harð Órn Pálsson og Lárus H. Gríms-
son. Þriðjudagurinn 14. febrúar 1995
ÞVÍ hefur verið haldið fram, að
erfiðleikar nútímatónskálda varð-
andi gerð tónverka fyrir píanó séu
vegna ósveigjanleika tónsins í
hljóðfærinu. Þar verði engu breytt
og ýmsar aðferðir, sem prófaðar
hafa verið í mótun tónsins, hafi
oftar en ekki leitt til tæknihindr-
ana varðandi leikhraða. Þá hefur
nútímatónskipan ekki boðið upp á
þá tónstigatækni, er liggur mjög
vel fyrir píanóinu og það sé ekki
fyrr en á síðari tímum, er hefð-
bundnar tónraðir fóru
að heyrast í nýjum tón-
verkum, að píanóið
varð aftur verkfæri
tónsmiða og sérstak-
lega eftir að tölvan
bætti þar úr, sem á
vantaði í leiktækni höf-
unda. Allar slíkar stað-
hæfingar verður þó að
taka með fyrirvara, því
sem fyrr, eru það verk-
in sjálf sem mestu
skipta, en ekki hvemig
til þeirra var stofnað.
Tónleikar Þorsteins
Gauta hófust á þremur
prelúdíum eftir John
Speight, skemmilegum smáverk-
um er voru mjög vel leikin. Tón-
mál þeirra býr yfir fallegum tilvís-
unum til gullaldar píanósins, í
formi tónstiga, brotinna hljóma
og hamrandi samhljó-
munar.
Svítla, sem líklega
á að merkja lítil svíta,
eftir Rikharð Örn
Pálsson, var annað
verk tónleikanna.
Rikharður hefur oft
haldið fram nauðsyn
þess að tónskáld
semdu svo kallaða
„miðju tónlist“, sem í
eðli sínu væri
skemmtitónlist en vel
samin. í þeim anda
er svítlan hans en
prelúdiettan (lítill for-
leikur), fyrsti kaflinn,
er besti kafli verksins. Annar þátt-
urinn nefnist Rondino (lítill hring-
dans) var eins konar „blues“ og
sá þriðji, Fughetta Azzurra (asúr-
blá smáfúga), var byggð á jazz
Þorsteinn Gauti
Sigurðsson
MÁLÞING
um menningarmál í Reykjavík
Dagskrá:
10:00 Skráning þátttakenda.
Borgarstjórinn í Reykjavík,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
boðar til síðara málþings um
menningarmál í Reykjavík.
Þar verður fjallað um list- og
menningarmiðlun í borginni.
Á fyrra málþinginu, sem haldið
var 14. janúar sl., var fjallað um
hagsmuni og aðstöðu listamanna
í Reykjavík.
Seinna málþingið verður
haldið í Ráðhúsi Reykjavíkur
laugardaginn 18. febrúar 1995
og er öllum opið.
10:15 Setning málþings: Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
10:20 Árbæjarsafn: Margrét Hallgrímsdóttir.
10:30 Borgarbókasafn Reykjavíkur: Þórdís Þorvaldsdóttir.
10:40 Borgarleikhúsið: Sigurður Hróarsson.
10:50 Gerðuberg: Elísabet B. Þórisdótdr.
11:00 Kjarvalsstaðir: Gunnar Kvaran.
11:10 Kaffihlé.
11:20 Listahátíð í Reykjavík: Þórunn Sigurðardóttir.
11:30 Söfn - miðlun menningar: Ragnhildur Vigfúsdóttir.
11:40 Hlutverk fjölmiðla: Jón Ásgeir Sigurðsson.
11:50 Menningarmálanefnd Reykjavíkur: Guðrún Jónsdóttir.
12:00 Matarhlé.
13:00 Pallborðsumræður og fyrirspurnir -
frummælendur sitja fyrir svörum.
15:00 MáJþinginu slitið.
Fundarstjóri: Halldór Guðmundsson.
Vinsamlega tilkynnið upplýsingaþjónustu Ráðhússins
þátttöku í síma 632005 fyrir 17. febrúar.
Þátttökugjald (hádegisverður og kaffi) er kr. 1000.
Skrifstofa borgarstjóra
stefi. Bæði þessi atriði verka eins
og tilvitnanir og ræna tiltrún á
eignarrétt höfundar á hugmynd-
unum. Fjórði kaflinn, Ciaccona
Piccola (lítil sjakonna), var minnst-
ur í gerð en sá síðasti, Toccatina
(smásnertla) var ásamt þeim
fyrsta bestu kaflamir og þar var
mest að gera. Verkið sem er á
köflum nokkuð erfitt var sérlega
vel leikið af Þorsteini Gauta.
Síðasta verkið á tónleikunum
nefnist Farvegir og er eftir Lárus
H. Grímsson. Þetta er hörkugott
verk, erfitt á köflum og var sér-
lega vel leikið af Þorsteini Gauta.
Svo virðist sem íslendingar séu
að eignast töluverða átakstónlist
fyrir píanó og er það vel, því á
þeim vettvangi hefur ríkt kyrrð
og fátt stórt verið til að glíma við
fyrir konsertpíanóleikara okkar.
Áð því leyti má segja, að þessir
tónleikar marki nokkur tímamót
og að nú megi vænta þess að
píanóleikara fái að spreyta sig á
einhveiju stóru fyrir píanóið í
framtíðinni.
Jón Ásgeirsson.
Skart-
gripa-
uppboð í
skíðabæ
SKARTGRIPIR verða
boðnir upp á vegum Sothe-
by’s í skíðabænum St. Mo-
ritz í Sviss dagana 17. og
18. febrúar eða nánar til-
tekið á Kulm Hotel. Fyrir
slíku uppboði er tuttuga
ára gömul hefð.
Meðal skartgripa sem
seldir verða er demanta-
og perlugullkóróna, verk
Frakkans Chaumont sem
vann við frönsku hirðina.
Söluverð kórónunnar er
140-180.000 sterlingspund.
Fleiri verðmætir skart-
gripir verða í boði.
PEDER Severin Kröyer: Hjá Jóakim á Skaganum, 1885.
Merkilegri sýn-
ingu að ljúka
MYNDLIST
Listasafn íslands
STOFNGJÖFIN
EINS og fram hefur komið er
hinni stórmerku sýningu á stofngjöf
Listasafns íslands að ljúka, en það
gerist nú um helgina og verður
sýningin ekki framlengd.
Hér er um að ræða eitt lofsverð-
asta framtak í langri sögu lista-
safnsins, þvi það skiptir svo miklu
máli að beina sjónum aftur til upp-
hafsins er kryfja skal þróun ís-
lenzkrar myndlistar. Það hefur
þannig ýmislegt komið á óvart, svo
sem greinileg tengsl brautryðjend-
anna við sumar myndanna. Teljast
áhrifin þó mjög heilbrigð og meira
en eðlileg, því þetta voru fyrstu
alvarlegu kynni þeirra af lærðri list
útlandsins, utan þess sem þeir
kunna að hafa séð á póstkortum, á
dagatölum, í bókum og tímaritum
en þar var ekki um auðugan garð
að gresja á þeim árum.
Sýningin gaf tilefni til ítarlegrar
almennrar úttektar svo og á list-
ferli nafnkenndustu málaranna og
satt að segja langaði mig til að
skrifa aðra grein um hana, en ann-
ir á öðrum vígstöðvum hindruðu
það, en væri þó tilefni til athafna
síðar því stofngjöfin er fyrir hendi.
Nú þegar búið er að hreinsa og
gera við myndirnar er möguleg að
sýna þær oftar, eða hluta gjafarinn-
ar sem stofn í þemasýningu. Mikil-
vægt er að halda hér vöku sinni
og láta ekki tímabundið andvara-
leysi um arfleifð fyrri kynslóða
glepja sér sýn. Það er spá mín og
vissa, að gjöfin muni þykja æ merki-
legri eftir því sem frá líður.
Auðvitað er ergilegt til þess að
vita, að ekki skuli vera mögulegt
að sýna skilvirkt samhengi íslenzkr-
ar myndlistar í sölum safnsins, en
til þess er það margfalt of lítið, en
sýningin ætti í og með að opna
augu manna fýrir mikilvægi þess.
Það telst vera meginhlutverk þjóð-
listasafns um leið og það eykur við
stofn sinn af því ferskasta sem
gert er í samtímanum, því hann er
fyrr en varir orðinn að fortíð.
Sýningin segir okkur einnig
margt fleira en við blasir og bak-
grunnur hennar er mjög merkilegur
og markar nokkur tímamót. Á ég
hér við sjálfan undirbúning hennar,
en myndirnar voru bæði hreinsaðar
og gert var við þær hér heima, auk-
þess sem rammarnir voru yfirfarnir
en þeir voru ekki allir í góðu
ástandi. Er þetta meiri framför en
margur gerir sér grein fyrir og
gott er til þess að vita hve for-
vörslu listaverka hefur fleygt fram
hin síðari ár, en hér var næstum
um eyðimörk að ræða lengi vel og
voru ýmis lykilverk brautryðjend-
anna í slæmu ástandi. Þurfti lengi
vel að senda slík listaverk utan til
Kaupmannahafnar og var sú við-
gerð mjög kostnaðarsöm. Málverk
eru viðkvæm, enda um lífræn efni
að ræða, þau þarf helst að hreinsa
á nokkurra áratuga fresti og þurfa
að geta andað og að auki vera í
réttu raka- og hitastigi.
Ber forvörsludeild safnsins mikið
lof fyrir frammistöðuna og safnið
sjálft fyrir framtakið og er von mín
að sem flestir leggi leið sína þangað
um helgina og kynni sér stofngjöf
Björns Bjarnarsonar, sem telst eitt
merkasta framtak einstaklings á
sviði íslenzkrar menningar.
Bragi Ásgeirsson.