Morgunblaðið - 17.02.1995, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMPAR GREINAR
Stúdentaráðskosningar
Nýsköpun
fyrir slikk
NÝSKÖPUNAR-
SJÓÐUR námsmanna
var stofnaður sumarið
1992 og hefur verið
starfræktur hvert sum-
ar síðan. Markmið
sjóðsins er að stuðla
að nýjungum í atvinnu-
lífi og á fræðasviði og
að gefa námsmönnum
á háskólastigi kost á
að vinna að rannsókna-
verkefnum á vegum
Háskóla íslands, ann-
arra háskóla- og rann-
sóknarstofnana og/eða
fyrirtækja. Þannig má
efla tengsl háskóla og
rannsóknarstofnana
við atvinnulífið. Með þessu vinnst
a.m.k. þrennt; nýsköpun í þágu at-
vinnulífsins, nemendur geta nýtt
menntun sína í sumarstörfum og
fengið þjálfun fyrir framtíðarstörf
og loks styrkjast tengsl atvinnulífs
og skóla.
Svar við samdrætti
Nýsköpunarsjóður leggur aðeins
til laun viðkomandi námsmanna.
Misjafnt er eftir verkefnum hve
margir námsmenn vinna við þau
og hversu lengi, jafnan er þó um
sumarvinnu að ræða. Þannig er
Nýsköpunarsjóðurinn svar við sam-
drætti í atvinnulífinu sem hefur
fækkað atvinnutækifærum náms-
manna yfir sumartímann.
Eitt af aðalsmerkjum Nýsköp-
unarsjóðs er að rekstrarkostnaði
hefur verið haldið í lágmarki. Að-
eins um 2, 5% af heildarfjármagni
hans runnu til rekstrar á síðastliðnu
ári. Þessi lági rekstrarkosnaður er
ekki síst vegna þess að Stúdentaráð
HÍ hefur tekið að sér rekstur og
launagreiðslur sjóðsins. Við það
hefur heilt stöðugildi sparast. Velta
sjóðsins hefur tvöfaldast frá stofn-
un hans og sumarið 1994 bættust
fleiri sveitarfélög í hóp borgarinnar
og veittu styrk til sjóðsins og ber
að þakka þann stuðning. Langt er
þó í land og fjármagn sjóðsins
nægði aðeins til að styrkja 100 af
u.þ.b. 250 umsækjendum.
250 verkefni á hverju sumri
Stúdentaráð hefur staðið fyrir
öflugri kynningu á sjóðnum í vetur
og búast má við töluvert aukinni
ásókn á komandi sumri. Stefna
Röskvu er að fyrir
næstu aldamót verði
sjóðnum unnt að
styrkja 250 verkefni á
hverju sumri. Fjárþörf
sjóðsins yrði þá um 50
milljónir króna. Þó að
opinberir aðilar verði
áfram helstu bakhjarl-
ar Nýsköpunarsjóðs
má reikna með að einn
helsti vaxtarbroddur
hans felist í auknu
samstarfi við fyrirtæki
og sjálfstæðar stofn-
anir. Slíkt samstarf fer
sívaxandi og felst oft-
ar en ekki í beinum
umsóknum viðkom-
andi um styrkt fyrir ákveðið verk-
efni. Oft fylgir með í kaupunum
að námsmaður er ráðinn til að vinna
að verkefninu í lengri tíma en styrk-
urinn segir til um. Þannig næst enn
betri nýting fjármuna sjóðsins.
Með þessu móti hagnast fyrir-
tækið á sama tíma og afköst Ný-
sköpunarsjóðs margfaldast.
Stúdentar neita að láta
buga sig, segir Herdís
Hallmarsdóttir, sem
telur Nýsköpunarsjóð
mótleik gegn vaxandi
atvinnuleysi stúdenta.“
Röskva leggur þó einnig til að
stefnt verði að því að Nýsköpunar-
sjóðurinn verði starfræktur árið um
kring. í því skyni er brýnt að afla
stuðnings við að tryggja Nýsköpun-
arsjóði varanlegan grundvöll. Ný-
sköpunarsjóður er gott dæmi um
að stúdentar eru ekki hópur sem
situr með hendur í skauti. Hann er
þvert á móti sterkur leikur gegn
vaxandi atvinnuleysi og efnahags-
þrengingum. Nýsköpunarsjóður
hefur sýnt að hann hefur alla burði
til að leggja dijúgt af mörkum til
framþróunar í íslensku samfélagi.
Það verður ávöxtur frumkvæðis og
atorku stúdenta.
Höfundur skipar 6. sæti á
framboðslista Röskvu til
Stúdentaráðs.
Herdís
Hallmarsdóttir
„Ein fjöður verður
að fimm hænum“
MÉR dettur í hug
þessi saga H.C. And-
ersen, er ég les um-
fjöllun í fjölmiðlum um
umsögn Lögmannafé-
lags Islands um frum-
varp til laga um breyt-
ingu á mannréttindak-
afla stjómarskrár
Lýðveldisins íslands.
Umsögn þessi hefur
bæði verið rangtúlkuð
og afflutt. Látið er líta
út eins og öll lög-
mannastéttin sé ein-
huga í gagnrýni sinni
á frumvarpið. Ekkert
er ijarri sanni. Skoð-
anir manna - ekki aðeins innan
stjórnar lögmannafélagsins og
laganefndarinnar - eru mjög
skiptar á þessu stjórnarskrárfrum-
varpi, hvað þá meðal lögmanna í
heild. Og skyldi það engan undra,
því að hér er pólitískt tundur á
ferðinni. Það er nefnilega ekki til
neitt pólitískara plagg með einni
þjóð en stjórnarskrá hennar. Því
er hún og hlýtur að vera málamiðl-
un milli hinna pólitísku afla, er
takast á um innihald hennar.
Eins er það vissulega um um-
sögn Lögmannafélags íslands um
stjómarskrárfrumvarpið - hún er
málamiðlun, hún er hvorki allshetj-
ar lof um frumvarpið né fordæm-
ing. Umsögnin er fyrst og síðast
hugvekja, sett fram í þeim tilgangi
að menn velti fyrir sér ákveðnum
grundvallaratriðum á sviði mann-
réttinda áður en málinu er endan-
lega ráðið til lykta. í frumvarpinu
er flest til bóta. Þar má fyrst telja
bann við afturvirkni refsilaga og
skattalaga, sem er gleðileg réttar-
bót. En Iengi má gott bæta. Og
hvað er það þá sem eina stjórnar-
skrá má prýða? Það eru fyrst og
fremst hin borgaralegu og stjórn-
málalegu réttindi, sem eiga að
tryggja það, að ríkisvaldið láti
þegnana í friði. Sé það ekki gert,
geti borgararnir leitað réttar síns
fyrir dómstólum. Stjórnarskrárá-
kvæði eiga að vera stuttorð og
gagnorð, knöpp á stílnum og algild.
Það sem umfram allt ber að
forðast í stjómarskrám eru langir
loforðalistar á sviði atvinnu-, fé-
lags- og menningarmála. Puntuorð
af því tagi eru stjórnarskrárlegt
eitur. Þessum hlutum á að skipa
Magnús
Thoroddsen hrl.
með almennri löggjöf
í samræmi við efni og
aðstæður hvers
þjóðfélags á hveijum
tíma.
Ég er því fyllilega
ánægður með það,
hvernig tekið er á
þessum málum í'
stjórnarskrárfrum-
varpinu. Þar er allt
sagt sem segja þarf
og málinu að öðru
leyti vísað til almenna
löggjafans. Svona á
að skipa þessum mál-
um.
í untsögn Lög-
mannafélagsins er - því miður -
fjallað um hina efnahagslegu, fé-
lagslegu og menningarlegu þætti
í allt of löngu máli. Setur það mikla
slagsíðu á umsögnina og lá ég
ekki á þeirri skoðun minni, er
umsögnin var samin.
En út yfir tekur þó, þegar verið
er að vitna til hinnar gullinorðu
rússnesku stjómarskrár til árétt-
ingar Útópíu þessari. Hvergi er og
hefir ástandið í mannréttindamál-
um verið verra en austur þar, þrátt
fyrir hina sykruðu lygi. Hvergi eru
fegurri mannréttindaákvæði en í
stjómarskrám einræðisríkjanna,
þótt þau séu ekki pappírsins virði
sem þau eru skrifuð á, þegar á
reynir.
En hveiju er þá áfátt í stjórnar-
skrárfrumvarpinu? Ýmsu, t.d.
skortir ákvæði um rétt borgaranna
til að krefjast þjóðaratkvæða-
greiðslu um ákveðin mál. Þá vant-
Mannréttindaskrár eiga
að fjalla um mannhelg-
ina, segir Magnús
Thoroddsen. Hún er
sjálft sköpunarverk
Guðs, sem á þessari öld
hefur - illu heilli - ver-
ið afneitað of lengi.
ar ákvæði, er tryggi öllum kjósend-
um jafnt atkvæðavægi, hvar sem
þeir eru búsettir á landinu. Enn-
fremur verður að betrambæta 3.
mgr. 11. gr. um tjáningarfrelsið
með því að bæta inní hana orðun-
um, „sem nauðsynlegt er í lýðræð-
islegu þjóðfélagi".
Þessu til viðbótar vantar og
glæsilegt, háleitt og innblásið túlk-
unarmarkmið á mannréttinda-
ákvæðum. Sá, sem les mannrétt-
indayfirlýsingu bandarísku
stjórnarskrárinnar hlýtur að hríf-
ast af því hve hún er háleit, fögur
og innblásin, rétt eins og trúarrit.
Og þannig eiga mannréttindaskrár
að vera, því að þær fjalla um helg-
an dóm, mannhelgan, sjálft sköp-
unarverk Guðs, sem á þessari öld
hefir - illu heilli - verið afneitað
allt of lengi.
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
m SÓLON ÍSLANDUS Á föstu-
dags- og laugardagskvöld leika
þeir félagar Hjötur Howser, á
píanó og Jens Hanson á saxafón.
Tónlistin sem þeir spila er frá öll-
um tímum á ljúfum nótum.
■ STAPINN, NJARÐVÍK
Hljómsveitin Spoon leikur í kvöld,
föstudagskvöld 17. febrúar.
■ NAUSTKJALLARINN
Hljómsveitin E.T.-Bandið leikur
föstudags- og laugardagskvöld.
■ ÞJÓÐVAKI hélt kynningarfund
í Vestmannaeyjum þriðjudags-
kvöldið 14. febrúar sl. á Hótel
Bræðraborg. Jóhanna Sigurðar-
dóttir var aðalræðumaður og auk
hennar kynntu stefnu Þjóð.vaka
félagar Suðurlandsdeildar þau
Hreiðar Hermannsson, Selfossi,
fyrram útgerðarmaður, Vest-
mannaeyjum, Þorsteinn Hjartar-
son, skólastjóri, Brautarholti,
Ragnheiður Jónasdóttir, garð-
yrkjumaður, Hvolsvelli, og Þorkell
Steinar Ellertsson, bóndi, Ármóti
í Landeyjum. Fundarsókn var góð.
Milli 50 og 60 manns sóttu fund-
inn. Það er ljóst miðað við fyrir-
spumir og þátttöku gesta í umræð-
unum að margt brennur á Eyja-
mönnum og var fundurinn líflegur
og mörg mál rædd þó staða sjávar-
útvegs og vinnslu hefði borið mest
á góma, segir í fréttatilkynningu.
Til hamingju Vaka!
VAKA, félag lýðræðissinnaðra
stúdenta, átti 60 ára afmæli 4.
febrúar síðastliðinn. Það er hár
aldur í augum háskólastúdenta, en
Vaka, rétt eins og aðrir sextugir
unglingar, lítur á sig sem síunga
í anda. Margt hefur breyst bæði í
þjóðfélaginu og háskólanum á
þessu æviskeiði Vöku, ýmislegt
hefur áunnist og ekki er hægt að
segja annað en að Vaka hafi haft
áhrif og bætt umhverfi stúdenta
við Háskóla íslands. Enn er ætlun-
in að bæta um betur. Vaka hlakk-
ar til að verða eldri enda hrörna
frumur hennar ekki heldur eru í
stöðugri endurnýjun.
Gæðamat á kennslu
Vaka átti framkvæði að því að
koma á gæðakönnun á kennslu á
árinu 1989 í góðu samstarfí við
kennslumálanefnd. Með því að
koma á gæðamati kennslu í öllum
deildum var ætlunin að kennarar
hefðu jákvætt aðhald frá nemend-
um og skynjuðu hvað
gekk vel í kennslu og
hvað illa. Könnunin
sem slík hefur því mið-
ur dottið upp fyrir að
nokkra leyti. Verið er
að leita nýrra leiða til
að koma könnuninni í
ákveðinn farveg þann-
ig að hún nýtist bæði
stúdentum og kennur-
um við að gera nám
við HÍ markvissara og
betra.
Desemberpróf
Það var lengi gagn-
rýnt að haustmisseris-
próf væra í janúar en ekki í desem-
ber. Fram að þeim tíma sem fyrir-
komulaginu var breytt fengu stúd-
entar ekki jólafrí eins og aðrir
landsmenn. Gerð var könnun á því
hvort nemendur vildu færa prófin
fram fyrir jól. Niðurstaðan varð
jákvæð og Vaka fylgdi málinu eft-
ir og gerði desember-
próf að veruleika. Nú
eiga stúdentar sitt jól-
afrí eins og aðrir og
þurfa ekki að vera jafn
lengi í skólanum fram
á vorið og áður.
Deildarmúrarnir
Eitt helsta kosn-
ingaslagorð Vöku á
áram áður var „Bijót-
um deildarmúrana“.
Þetta gamla slagorð
er enn í fullu gildi og
hafa Vökumenn unnið
eftir þes"su slagorði
síðan það var fyrst
kynnt. Ýmislegt hefur áunnist í
þeim efnum og stúdentar geta í
auknum mæli valið á milli deilda.
Oftast er það þó háð samþykki
deildar að viðkomandi stúdent fái
metnar einingar úr öðrum deildum
og hefur ekki alltaf verið samræmi
í þeim efnum.
Hrönn
Hrafnsdóttir.
Vaka berst fyrir því að
Háskóli íslands verði
opnari og þverfaglegri
en nú ér. Hrönn
Hrafnsdóttir segir að
gera þurfi stúdentum
kleift að stunda greinar
í öðrum deildum en sinni
„heimadeild“.
Steinar í vegg?
Þannig hefur hver deild haft þá
tilhneigingu að byggja múr í kring-
um sig og steypa alla stúdenta í
sama mót. Sveigjanleiki er þó að
aukast. Má nefna að stefnt er að
því að auka framboð þverfaglegra
greina. Nú þegar er hafin kennsla
í sjávarútvegsfræðum og innan
háskólans eru starfandi nefndir
sem era að kanna möguleika á þvi
að taka upp þverfaglegt nám í
umhverfisfræðum og kvennafræð-
um. Þetta eru vissulega skref i
rétta átt en betur má ef duga skal.
Framtíðarsýn
Vaka berst fyrir að Háskóli ís-
lands verði opnari og þverfaglegri
en nú er. Gera þarf stúdentum
kleift að stunda greinar í öðram
deildum en sinni „heimadeild".
Þannig fá stúdentar víðari sýn á
lífið og tilverana. Laganeminn get-
ur þannig kynnst bókhaldi, við-
skiptafræðineminn heimspekileg-
um þankagangi, heimspekineminn
kynnst undraveröld efnafræðinnar
og svo mætti lengi telja. Stúdentar
úr ýmsum greinum gætu myndað
vinnuhópa til úrlausnar á einstök-
um vandamálum og fengið þannig
innsýn í aðrar fræðigreinar, í stað
þess að líta eingöngu á vandamál-
ið út frá sínu sjónarhorni.
Þjóðfélagið er sífellt að breyt-
ast, krafist er víðtækrar þekkingar
á flestum málum og sá sem hefur
víðsýni til að bera skarar fram úr.
Að þessu mætti stuðla í Háskóla
íslands í auknum mæli, næg er
fjölbreytnin innan hans.
Höfundur situr í Háskólaráði fyrir
Vöku.