Morgunblaðið - 17.02.1995, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Áslaug Lilja
Arnadóttir
fæddist á Oddsstöð-
um í Lundar-
reylqadal 27. jan-
úar 1909. Hún lést
á Dvalarheimili
aldraðra að Sól-
vangi í Hafnarfirði
13. febrúar síðast-
Iiðinn. Foreldrar
hennar voru Árni
Sveinbjörnsson og
Arndis Jónsdóttir.
Árni var áður giftur
Óiöfu Jónsdóttur og
átti með henni sjö
börn. Þau eru: Jónína María, f.
1867, d. 1868, Sveinbjöm, f.
1869, Krislján, f. 1871, d. 1871,
Jónína María, f. 1874, Herdís,
f. 1876, Sóllin og Ingveldur,
tvíburar, f. 1879. Áslaug var
yngst fjögurra alsystkina en
þau vora Hlöðver, f. 1894,
(Oktavía) Guðrún, f. 1900, og
Rannveig, f. 1906. Árið 1912
missir Áslaug föður sinn, þá
þriggja ára að aldri. Móðir
hennar verður að láta hana frá
sér og frá fimm ára aldri elst
Áslaug upp á Lundi í Lundar-
reykjadal hjá hjónunum Sigurði
Jónssyni presti og Guðrúnu
Mettu Sveinsdóttur. Hinn 23.
nóvember 1930 giftist Áslaug
Halldóri Bjarna Benónýssyni,
f. 5.4.1903, en hann lést árið
1973. Áslaug og Halldór bjuggu
lengst af á Krossi í Lundar-
reykjadal. Áður höfðu þau búið
á Bekanstöðum í Skilmanna-
hreppi, Akranesi, og í Hvammi
í Skorradal. Eftir 30 ára búskap
á Krossi, fluttust þau 1972 til
HÚN Áslaug, mágkona mín, fékk
hægt andlát á sunnudagskvöldið.
Hún var búin að eiga langa og
annasama starfsævi og síðasta árið
hafði hún orðið fyrir ýmsum áföil-
um, hún var sátt við að fara og
hvíldinni fegin.
Hún var alin upp hjá presthjón-
unum á Lundi í Lundarreykjadal
og hún talaði oft um hve lánsöm
hún hafði verið að komast þangað
í fóstur. En hún fann áreiðanlega
oft til þess að tökubam á þessum
Reykjavíkur. Börn
þeirra eru níu: 1)
Sigrún Guðdis, f.
1931, gift Kára Frið-
rikssyni, búsett í
Reykjavík og eiga
þau eina dóttur. 2)
Guðný Halldóra, f.
1934, gift Finnboga
Kristínussyni Arad-
al, búsett í Reykja-
vík og eiga þau þijár
dætur. 3) Aradís
Sigþrúður, f. 1938,
gift Reyni Björns-
syni, búsett í Reykja-
vík og eiga þau þijú
böra. 4) Guðrún Magnea, f. 1940,
gift Guðmundi Karlssyni, búsett
í Reykjavík og eiga þau fjögur
böra. 5) Árný Hulda, f. 1944,
gift Bjarna Þorlákssyni, búsett
í Hafnarfirði og á hún einn son
frá fyrra lyónabandi. 6) Benóný
Kári, f. 1946, giftur Elísabetu
Benediktsdóttur, búsett á
Eystra-Reyni og eiga þau þijú
böra. 7) Oskar Bergur, f. 1947,
giftur Sigrúnu Sigurðardóttur,
búsett á Krossi og eiga þau þijú
böra. 8) Sigurður Reynir, f.
1949, í sambúð með Kari Berg,
búsett á Gullberastöðum og eiga
þau þijár dætur, en Sigurður á
eina dóttur frá fyrra þjóna-
bandi. 9) Jón Gunnlaugur, f.
1953, giftur Jófríði Leifsdóttur
búsett á Hvanneyri og eiga þau
þijú böra. Áslaug átti 27 barna-
böra, 17 barnabaraaböm pg 1
barnabarnabarnabara. Útför
Áslaugar fer fram frá Lundar-
kirkju í Lundarreykjadal í dag,
17. febrúar, og hefst athöfnin kl.
14.00.
tíma stóð lægra í virðingarstigan-
um en aðrir. Hún var frá fyrstu tíð
næm á viðmót fólks og tók nærri
sér ónærgætin orð sem féllu, sjálf-
sagt í hugsunarleysi.
Þegar Áslaug hóf búskap á
Krossi með manni sínum, Halldóri
Benónýssyni, var þar torfbær að
falli kominn. Á Krossi fæddust
þeim níu böm og það hefur þurft
mikinn dugnað og útsjónarsemi að
sjá stórri fjölskyldu farborða, hýsa
jörðina að nýju og rækta, þannig
að Kross var orðin kostajörð þegar
þau bmgðu búi og fluttust til
Reykjavíkur árið 1972.
I þessu uppbyggingarstarfi voru
þau hjón samhent og Áslaug lagði
áreiðanlega sinn skerf af mörkum,
stjómaði stóra heimili af myndar-
skap og ól upp bömin sín, sem öll
hafa komist vel til manns, verið
foreldram sínum til sóma og tekið
þátt í að byggja upp og bæta jörð-
ina.
Halldór dó árið eftir að þau flutt-
ust til Reykjavíkur og Áslaug stóð
uppi ein. En hún var vön að vinna
og fékk starf í þvottahúsi og sá
um sig sjálf.
Á þeim áram kynntist ég Laugu,
eins og hún var kölluð af kunnug-
um, nánar. Maðurinn minn veiktist
og hún hljóp undir bagga við að
annast bróður sinn á daginn meðan
ég var í vinnu utan heimilis. Það
var gott að vita af henni heima,
hún var hæglát og traust og ákaf-
lega notaleg og umhyggjusöm. Ég
gat verið áhyggjulaus, því henni
var hægt að treysta í hvívetna.
Lauga hafði einlæga samúð með
lítilmagnanum, menn og málleys-
ingjar hændust að henni og hvergi
hef ég séð pottablómin dafna eins
og hjá henni. Hún sinnti þeim eins
og öðra af alúð.
Hún las töluvert eða hlustaði á
hljóðsnældur eftir að sjónin fór að
bregðast. Einu sinni fékk hún
skáldsögu Davíðs, Sólon Islandus,
en hún gafst upp við að hlusta á
hana, hún fann svo til með Sölva
Helgasyni. Kannski minnti eitthvað
í frásögninni á hennar eigið líf og
hvers hún fór á mis þegar hún
hafði engin tækifæri til að læra eða
rækta sína listrænu hæfileika. Hún
var í eðli sínu mjög listræn og næm
á fegurð hins smáa í tilveranni.
Það mátti glöggt sjá á allri þeirri
handavinnu af ýmsu tagi, sem hún
vann eftir að skyldustörfin vora
ekki lengur eins krefjandi.
Oft sagði hún með gleði frá ferð
sinni inn í Þórsmörk þar sem hún
skynjaði allskonar kynjamyndir úr
klettum og hraundröngum sem á
leiðinni vora. Það var líka gaman
að aka með henni um Heiðmörkina
t.d. á fögram haustdegi, hún átti
svo auðvelt með að gleðjast og tjá
hug sinn. Það gerði hún stundum
í ljóðum, en einhver hafði sett út
á kveðskap hennar að ekki væri
„rétt“ ort og hún tók það nærri sér
og flíkaði lítt því sem hún var að
setja saman.
Hún var viðkvæm í lund og auð-
ÁSLA UG LILJA
ÁRNADÓTTIR
særð en líka þakklát fyrir gott at-
læti sem hún naut, núna síðast á
Sólvangi. Og hún var þakklát börn-
unum sínum og fjölskyldum þeirra
sem hún bar fyrir bijósti og fylgd-
ist með af áhuga. Á þeim vett-
vangi var hún mikill veitandi, fyllti
frystikistuna sína af kökum til að
geta gefið gestum og gangandi og
pijónaði býsn af sokkum og vettl-
ingum handa öllum afkomendun-
um.
En núna síðasta árið höfðu orðið
hlutverkaskipti, hún varð þiggjandi
og bömin hennar, einkum dæturn-
ar sem allar búa hér syðra, sátu
hjá henni löngum stundum.
Þeim öllum og fjölskyldum þeirra
sendi ég einlægar samúðarkveðjur.
Pálína Jónsdóttir.
Hún elskulega amma okkar er
dáin og við kveðjum hana hinstu
kveðju í dag.
Með ömmu fer svo margt en við
eigum minningamar og þær munum
við geyma í hjarta okkar. Fyrstu
minningar okkar um ömmu era
heimsóknir okkar með pabba og
mömmu þegar hún bjó í Reykjavík.
í hvert sinn sem við komum í heim-
sókn var það besta borið á borð og
allir áttu að borða eins vel og þeir
gátu. Það var alltaf svo rólegt og
notalegt að koma til ömmu. Þegar
við fóram voram við alltaf leyst út
með gjöfum.
Amma fylgdist vel með okkur öll-
um þar til undir það síðasta, en þá
var hún líka orðin mjög veik. Hún
hringdi oft til að vita hvemig gengi
í skólanum og hvemig við hefðum
það. Henni fannst menntunin mikil-
væg, kannski af því að hún átti
ekki kost á því að ganga mikið í
skóla sjálf. Hún hvatti og studdi
okkur systkinin í náminu og hrósaði
okkur oft fyrir góðan árangur.
Amma las mikið og hafði gaman
af því að yrkja sjálf. Oft fylgdu Ijóð
með sendibréfunum hennar til okk-
ar, en við skrifuðumst á í nokkur
ár. Það var gaman að skrifast á við
ömmu, hún skrifaði falleg og hlý
bréf og talaði við okkur sem jafn-
ingja sína.
Það þurfti svo lítið til að gleðja
ömmu og hún lét sér nægja svo lít-
ið. Það sést best á orðum hennar
sjálfrar í einu bréfinu frá henni:
„Mér líður vel á móts við svo marga
aðra, guð er mér svo óendanlega
góður. Það er svo margt sem getur
komið svo óvænt og glatt mig, til
dæmis bréfin frá ykkur eða að ein-
hver líti inn til mín.“
Elsku amma okkar, nú ertu kom-
in til afa og annarra ástvina og við
vitum að þér líður vel. Guð blessi
minningu þína.
Halldóra og Lilja
Benónýsdætur.
„Við eram að fara upp á Kross.“
Þessi setning hljómaði betur en allar
aðrar setningar. Frá sjö ára aldri
var ég á sumrin hjá ömmu og afa
á Krossi. Það vora forréttindi mín
að fá að vera þar og fylgjast með
hvernig allt lifnaði á vorin, lömbin
fæddust, blómin uxu, kúnum var
hleypt út, rúningu, smalamennsku,
heyskap og fleiru. Allt var svo óend-
anlega spennandi og skemmtilegt,
alltaf gerðist eitthvað nýtt sem
maður mátti ekki missa af.
Amma kunni líka ráð við öllu, og
allt var á vísum stað hjá henni í
búrinu eða geymslunni, ef maður
var að sendast fyrir afa eða Óskar.
í gegnum Áslaugu ömmu tengd-
ist ég Krossi órjúfanlegum böndum.
Allt kallar á góðar minningar, spila-
skúffan í eldhúsinu, Polly og Ringó,
hjallarnir, bókaskápurinn í vestur-
herberginu, gilið, fossinn og hlátur-
inn í Krosssystranum.,
Það var ótrúlegt hvað hún amma
mín komst yfír að gera á einum
degi. Miðað við tímaleysi okkar nú
á dögum.
Alltaf vora margar sortir af kök-
um með kaffinu og allt hrært í hönd-
unum. Öll brauð bakaði hún sjálf.
Ég man ekki eftir færri en tíu munn-
um í mat og kaffí allt sumarið, fyr-
ir utan gesti, sem vora fjölmargir,
einkum um helgar. Hún fór í fjós á
hveijum degi meðan hún bjó á
Krossi.
Amma átti einnig lítinn skrúðgarð
þar sem hún ræktaði tré og blóm,
það óx allt hjá ömmu. Garðurinn
hennar ömmu, Kross og ótal nestis-
ferðir sem famar vora í Skorradal
undir Svartakletti, þar sem fallegu
aspimar uxu, hafa líklega mótað líf
mitt og starf. Því ekki gat ég hugs-
að mér neitt annað en verða garð-
yrkjukona og búa i sveit.
Það var alltaf gott að koma til
ömmu, líka eftir að hún fluttist til
Reykjavíkur, og þó hún amma væri
lítil kona vexti hugsaði hún stórt
og var afskastamikil.
Ekki verður talið upp hér það sem
hún amma lét gera, enda mátti aldr-
ei þakka fyrir neitt. „Þetta var
svoddan lítilræði," sagði hún alltaf.
En nú vil ég þakka þér þegar ég
kveð þig amma mín, þú gafst mér
líf og skilning á því.
Bless amma,
Sigrún Elfa Reynisdóttir.
+ Guðmunda K.
Júlíusdóttir
fæddist á Hólslandi
í Eyjahreppi 10.
maí 1907. Hún lést
á öldrunardeild
Heilsuvemdar-
stöðvar Reykjavík-
ur 12. febrúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar vom Sól-
veig Ólafsdóttir, f.
30.10. 1868, d. 23.6.
1960, ættuð af
Barðaströnd, og
Júlíus Jónasson, f.
1.7. 1866, d. 1.12.
1945, úr Dölum. Þau hófu bú-
skap í Hörgsholti í Miklaholts-
hreppi, en lengst bjuggu þau á
Saurum í Staðarsveit. Guð-
munda átti sjö systkin og era
þau nú öll látin.
Hinn 7. október 1930 giftist
Guðmunda Tryggva Valdimar
Kristóferssyni, f. 7.10. 1903, d.
26.8.1969, óðaisbónda á Skjald-
artröð á Hellnum. Þar bjuggu
þau óslitið í hálfan fjórða ára-
tug, eða til ársins 1964, er þau
fluttu til Reykjavíkur. Þeim
varð níu bama auðið. Þijú lét-
ust við fæðingu, en eftirlifandi
era: 1) Kristín Erla, f. 29.4.
1931, gift Ögmundi Péturssyni.
2) Valgerður Guð-
rún, f. 29.8. 1932,
maki hennar var
Hilmar Þórarins-
son, d. 14.06. 1992.
3) Hjörtur Kristvin,
f. 7.11.1933, kvænt-
ur Önnu Torfadótt-
ur. 4) Karólína Rut,
f. 12.2. 1936, var
gift Reyni N. Ás-
berg. 5) Kristófer
Tómas Snæfeld, f.
4.10, 1938, kvæntur
Ólínu Guðmunds-
dóttur, og 6) Sæ-
björa, f. 23.10.
1944, kvæntur Rannveigu Ól-
afsdóttur. Barnabörnin eru
orðin 23, barnabaraabörain 37
og barnabaraabamaböra tvö.
Útför Guðmundu fer fram
frá Fossvogskirkju í dag og
hefst athöfnin kl. 10.30.
ÞÁ ER komið að lokum lífsbaráttu
sem stóð hartnær alla 20. öldina,
þar sem móðir mín fæddist 1907
og lést tæpum 88 áram síðar. Henn-
ar kynslóð sá mestu breytingar sem
orðið hafa á lífsháttum manna frá
upphafi. Ólst upp á sauðskinnsskóm
við kjör sem nútímamaðurinn
mundi telja harla kröpp, lifði síðan
þessa ótrúlegu uppbyggingu og
framfarir. Sauðskinnsskónum lagt
fyrir leður og gúmmi. Amboð og
önnur áhöld sem nánast vora
óbreytt frá alda öðli, viku smám
saman fyrir vélum og tækjum.
Þýfðum túnum og úthögum breytt
í rennislétt valllendi. Til sögunnar
kom sími, rafmagn, útvarp, sjón-
varp, ál og plast. Fyrirmyndar
mennta- og heilbrigðiskerfí. Bílar,
skip, flugvélar, heimsstríð. Svo eitt-
hvað sé nefnt. Bættar samgöngur
og lífsafkoma leiddi einnig til slíks
fólksflótta úr blómlegum byggðum
í fjölmennið við ströndina að líkja
má við þjóðflutninga. Þangað
stefndi kynslóð móður minnar, oftar
en ekki sökum þess að bömin vora
ekki reiðbúin að feta í fótspor feðr-
anna. Þessi bylting kostaði blóð,
svita og tár.
Við sem í dag búum í þessu yndis-
lega landi við öll hugsanleg þæg-
indi, fáum forfeðram okkar seint
fullþakkað að lyfta því Grettistaki
að breyta aldagömlu þjóðfélagi í
glæsilegt nútímasamfélag. Eitt það
fremsta þegar skoðaðar era tölur
sem sýna hvar við stöndum meðal
þjóða.
Það fólk sem bjó svo vel í haginn
fyrir okkur fékk takmarkað að njóta
verka sinna. Þegar foreldrar mínir
bragðu búi vora kraftar föður míns
að þrotum komnir en móðir mín
átti eftir röska tvo yndislega ára-
tugi. Þó hún hafí unnað sveitinni
og verið fyrirmyndarhúsmóðir á
stóra, mannmörgu heimili, blómstr-
aði hún í þéttbýlinu, var borgarbarn
í hjarta sínu. Hefði viljað búa á
Torginu miðju. Naut þess að hafa
mikið af fólki í kringum sig, halda
veislur, heimsækja ættingja og vini,
sem hún ávann sér í hópum, fyrir-
hafnarlaust, því að hún hafði til að
bera persónutöfra sem stöfuðu ekki
síst af einstaklega léttri lund, á
hveiju sem gekk. Jafnan æðralaust
prúðmenni. Maður minnist hennar
fyrst og fremst hlæjandi, kátrar og
glaðrar, geislandi af einlægri, smit-
andi lífsgleði sem breytti hvers-
dagsgrámanum í ánægjustundir og
fleytti henni og okkur öllum áfram
þegar stóð í fangið. Þessari fínlegu
konu féll aldrei verk úr hendi, með
eindæmum orðvör og hallaði aldrei
á nokkum mann. Svo gat hún líka
ljómað af ánægju ef henni vora
slegnir gullhamrar, það er góður
og nauðsynlegur kostur. Lífsspeki
hennar var einföld en skörp. Lífið
átti sínar jákvæðu og neikvæðu
hliðar. Maður átti að leitast við að
lifa samkvæmt þeim jákvæðu, þá
gengi allt á betri veginn.
Á kveðjustundinni eru tilfinning-
arnar blendnar, maður í senn sorg-
bitinn og þakklátur. Eitt fegursta
blómið hefur fellt blöðin sín, en
óteljandi, yndislegar minningar lifa
til að gleðjast yfír. Móðir mín hefur
líka verið hvfldinni fegin þar sem
hún var um árabil rúmföst eftir
beinbrot og sjónin farin. Dvaldist
þá á sjúkrahúsum, síðustu árin átti
hún á öldranardeild Borgarspítal-
ans á Heilsuvemdarstöð Reykjavík-
ur. Þar sem annars staðar naut hún
einstakrar aðhlynningar starfsliðs-
ins og viljum við systkinin þakka
öllu því góða fólki fyrir umhyggju
þess og hlýju í hennar garð. Vinum
móður minnar og fjölskyldu minni
allri vil ég færa samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu Guðmundu frá
Skjaldartröð.
Sæbjöra Valdimarsson.
Elsku amma er dáin.
Mig langar með nokkram orðum
að kveðja þig, amma mín, og þakka
þér árin sem við áttum saman. Allt-
af var jafn gaman að koma til þín
og fá að gista hjá þér á Þórsgöt-
unni og alltaf varstu tilbúin að taka
á móti mér. Seinna var sjálfsagt
mál að koma við hjá þér á Baldurs-
götu 36 og fá kaffí og pönnukökur
í hvert sinn sem farið var niður í
bæ. Það var alltaf gestkvæmt hjá
þér enda varst þú, elsku amma,
með eindæmum hress og skemmti-
leg kona. Þú varst manna hressust
á mannamótum og lést þig hvergi
vanta meðan heilsan leyfði.
Það var mikið áfall fyrir jafn
andlega hressa konu og þig að
missa sjónina og búa í myrkri síð-
ustu árin en þú tókst því sem að
höndum bar með jafnaðargeði.
Aldrei kvartaðir þú þótt rúmliggj-
andi værir og þakkaðir það sem
fyrir þig var gert. Elsku amma, nú
ertu komin á betri stað til ástvina
þinna og kunningja sem famir voru
á undan. Ég trúi því að þar verðir
þú hrókur alls fagnaðar eins og þú
varst hér hjá okkur. Með þökk fyr-
ir allt.
Ragna.
GUÐMUNDA K.
JÚLÍUSDÓTTIR