Morgunblaðið - 19.02.1995, Blaðsíða 4

4 B SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
i
TRÆNA
yggi í því að hafa lækni með sér
þegar maður þarf að tilkynna and-
lát eða fara í sorgarhús."
En hvemig ber presturinn sig
að þegar hann þarf að tilkynna
andlát?
„Séra Þórir Stephensen ráðlagði
mér að í svona erfiðum sálusorgun-
arhlutverkum skyldi ég
bara vera ég sjálfur.
Vera góður. Stundum
geri ég lítið meira en að
tilkynna andlátið og
faðma aðstandendurna.
Sýni þá hluttekningu og
kærleika sem ég get.“
Rifjuðu þessar slys-
farir ekki upp sárin frá
Djúpavogi?
„Tíminn var búinn að
setja smyrsl á þau sár
að einhveiju leyti. Ég hafði öðlast
styrk og fengið að kynnast því sem
syrgjendurnir gengu í gegnum. Það
hjálpar ekkert eins og að hjálpa
öðrum. Mér þótti gott að geta sagt
öðrum frá reynslu minni. Ég hef
tvisvar sagt frá sorgarreynslu
minni við jarðarfarir. Ég held að
það sé styrkur fyrir fólk ef það
skynjar að presturinn hefur fengið
sinn skerf af sorginni. Þeir sem
hafa orðið fyrir missi eru mestu
huggendurnir. Fólkið sem ég hef
kynnst í gegnum slys og áföll hef-
ur gefíð mér mikið með þakklæti
sínu. Þegar slysin dundu yfír sá
ég að þeir sem höfðu misst komu
í sorgarhúsin til að hugga. Jafnvel
menn sem höfðu verið ósáttir slíðr-
uðu sverðin og sýndu hluttekn-
ingu.“
Þegar frá þessum voðaatburðum
leið kom að því þegar Sigurður
segist háfa verið búinn að fá nóg.
„Geymirinn var tómur. Ég var að
kikna undan álaginu og gat ekki
meir. Þegar um hægir eftir svona
törn og minni þörf verður fyrir hjálp
prestsins nær maður að slappa af.
Þá hellist yfir mann vonleysistil-
fínning. Ég var meira að segja far-
inn að kvíða messunum. Þá fór ég
í þriggja mánaða leyfi til að jafna
mig og hugsa málin upp á nýtt.
Ég tel að nýútskrifaður guðfræð-
ingur ætti ekki að gerast prestur
hvar sem er. Það er betra að afla
sér reynslu í átakalitlu prestakalli
áður en maður fer á stað þar sem
erfíðir atburðir eru tíðir.“
Til Træna vió
heimskautsbaug
Séra Sigurður var að slappa af
í heita pottinum hjá Stebba Dan á
ísafirði þegar hann heyrði að séra
Sighvatur B. Emilsson, þá sóknar-
prestur í Luroy-prestakalli í Norð-
ur-Noregi, væri á höttunum eftir
aðstoðarpresti. í huga hans hafði
verið löngun til að skipta um starfs-
umhverfi og reyna eitthvað alveg
nýtt. Það dró heldur ekki úr áhug-
anum að kjör presta í Noregi eru
talsvert betri en á íslandi og því
var þetta fjárhagslega mögulegt.
Sigurður sótti um, fékk veitingu
fyrir starfí aðstoðarprests í Luroy
og flutti til Træna sumarið 1993.
Þeir Sighvatur störfuðu saman í
eitt ár, þar til Sighvatur flutti sig
um set, og var þetta í fyrsta sinn
í kirkjusögu Noregs að tveir erlend-
ir menn gegndu sama prestakalli.
Við lögðum leið okkar til séra
Sigurðar í lok janúar síðastliðins.
Ferðaveðrið var ekki ólíkt því sem
við eigum að venjast á íslandi á
þessum árstíma, enda fara lægðirn-
ar frá íslandi gjaman upp að Nor-
egsströnd. Svartabylur
gerði lendingu í Sand-
nessjöen ófæra þaðan
sem Helgelandsfeijan
leggur upp til Træna og
því fór flugvélin til Bodo.
Þaðan komumst við
samdægurs með ýmsum
krókaleiðum í feijuna til
Træna.
Feijan Helgeland er
tveggja skrokka og snör
í ferðum þótt hún sé
komin til ára sinna. Lagt var úr
höfn í Sandnessjöen undir kvöld í
hávaðaroki og hríðarbyl og fáir um
borð. Áætlunarstaðirnir innan
skeija voru tíndir upp einn af öðr-
um, rétt lagt uppað og svo stímt á
næsta stað. Eftir þriggja stunda
siglingu var lagt að í eynni Lov-
und, síðasta viðkomustað áður en
kemur í Træna. Þaðan er um hálf-
tíma sigling yfír Trænafjörðinn sem
er fyrir opnu hafí. Við höfðum ver-
ið varaðir við því að fjörðurinn
gæti verið úfínn og það var hann
sannarlega þetta laugardagskvöld.
Þrátt fyrir bræluna var ekkert sleg-
ið af og báturinn öslaði sínar 28
mílur á klukkustund. Einstaka
sinnum buldu við hnykkir og högg
þegar feijan lenti illa á öldu en
sjóferðin var ótrúlega þægileg,
jafnvel minnstu sjóhetjur fundu
ekki til velgju.
Sigurður beið okkar á bryggj:
unni ásamt Salóme dóttur sinni. í
tilefni gestakomunnar hafði hann
fengið lánaðan einn fárra bfla á
Træna til að feija komumenn og
hafurtask þeirra heim á prestsetrið
sem er yst í bænum. Flestir Træn-
veija fara sinna ferða um eyna
fótgangandi eða á hjóli. Yfir vetur-
inn taka þeir fram „sparkinn“, eða
skíðasleðann, og nota hann til sam-
gangna.
VII du ha sex?
Starf prestsins er mikið fólgið í
að tala. Flytja ræður við hinar
ýmsu athafnir, kenna fermingar-
bömum, hugga syrgjendur og tala
kjark í vonbeygða. Það hlýtur því
að vera töluvert átak fyrir prest
að flytja á milli málsvæða og taka
upp starf á nýrri tungu. Séra Sig-
urður segir að sér hafí gengið
ágætlega að komast inn í norsk-
una. Sama má segja um aðra í fjöl-
skyldunni. Yngsti sonurinn, ísak,
talar mállýsku Trænveija eins og
innfæddur og á óskipta aðdáun
heimamanna fyrir hve fullkomið
vald hann hefur á sérstæðu málf-
ari þeirra.
Eyjaskeggjar voru að vonum
spenntir yfir því að fá nýtt fólk á
staðinn, fimm manna prestsfjöl-
skyldu frá íslandi. Það vissu allir
hvenær prestsins var von og fólk
var forvitið um hvemig þessi ís-
lenski sálnahirðir væri.
Fyrsta daginn í Træna lagði Sig-
„Mér fannst
óréttlátt að
hann léti
þetta koma
fyrir mig,
prestinn, og
skildi ekki
hvers ég átti
að gjalda."
urður leið sína í búðina á staðnum.
Þar fæst allt milli himins og jarðar
og auk þess að vera eina verslunin
á eynni er búðin vinsæll samkomu-
staður ungra og aldinna og alltaf
heitt á könnunni á bakvið hjá Óla
verslunarstjóra.
Presturinn tíndi í körfu ýmislegt
sem vantaði til heimilisins og stillti
sér í röðina við kassann. Fólk gaut
augum á guðsmanninn og pískraði
svolitið meðan röðin silaðist áfram.
Loks kom að prestinum. Kassa-
mærin lagði saman vöraverðið og
sagði hátt og skýrt: „206 ...“
Séra Sigurður seildist í veskið
og dró upp þijá hundraðkrónuseðla
og rétti dömunni. Hann gramsaði
í smápeningum sem hann fann í
frakkavasanum og spurði annars
hugar meðan hann taldi í lófanum:
„Vil du kansje ha sex?“ Það sló
grafarþögn á biðröðina við þetta
karlmannlega tilboð prestsins.
Kassadaman kafroðnaði og vissi
augljóslega ekki hvernig hún átti
að bregðast við beiðni sálusorgar-
ans. Skyndilega áttaði Sigurður sig
á því að þessa spurningu mátti
misskilja svo hann áréttaði tilboðið
og spurði í bamslegu sakleysi: „Ell-
er sex og femti?“ „Ég bætti við
50 aurum til að bjarga mér úr þess-
ari klípu,“ segir Sigurður og hlær
að atvikinu.
Ufsi i uppáhaldi
Húsey er höfuðstaðurinn í sveit-
arfélaginu Træna. Þar búa um 500
manns meðfram ströndinni í ná-
grenni við höfnina. í Húsey er sókn-
arkirkja og skóli, aðsetur sveitar-
stjórnar og skrifstofa sveitarfélags-
ins, sjúkrahús og elliheimili. Ein
verslun er á staðnum og tvö físk-
vinnsluhús. Prestsbústaðurinn er í
raun læknisbústaður, því áður en
Sigurður kapellán flutti í Træna
hafði prestur ekki búið á Húsey.
„Þegar maóur
er í Kristi er
maóur i Ijesi
hans. Hann
lýsir allt upp/#
Lífíð á Træna snýst um fisk, líkt
og í sjávarþorpum hér á landi. Mik-
ið er gert út af smábátum og með-
an við stóðum við kom stór hring-
nótarbátur til hafnar. Eyjabúar
hafa nokkuð annan smekk fyrir
fiski en almennt gildir á íslandi,
að sögn þeirra Sigurðar og Sigur-
bjargar. „Hér höfum við lært að
meta ufsa, bæði soðinn og steikt-
an. Heima var ufsi aldrei hafður
nema í bollur,“ segir Sigurður.
Trænveijar borða hins vegar ekki
ýsu nema í bolluformi.
Erfitt prestakall
Höfuðkirkjur í Luroy-prestakalli
eru tvær, á Húsey í Træna og
Luroy, þar sem sóknarpresturinn
býr. Auk þeirra eru ellefu kapellur
á hinum ýmsu eyjum þar sem mess-
að er misoft. Þeim Sigurði kapellán
og sóknarprestinum er gert hvorum
um sig að messa 50 sinnum á ári.
Messa telst haldin klukkan 11 á
sunnudegi í kirkju eða kapellu, eins
eru viðurkenndar messur á stórhá-
tíðum. Það telst hins vegar ekki
messa þegar haldin er guðsþjón-
usta á sjúkrahúsi eða elliheimili.
„Þetta er allt miklu stífara en ég
á að venjast úr íslensku kirkjunni,"
segir Sigurður. „Hér háttar svo til
að fólk er bundið af bátsferðum á
milli eyja og lands. Það er lagst
gegn því að við skírum nema í
sunnudagsmessum. Ef ég skíri hér
fyrir hádegi á sunnudegi verða
gestirnir að fara með bátnum
klukkan þijú. Fjölskyldurnar hafa
því varla tíma til að hittast. Ég hef
gert það fyrir fólk að skíra í kirkj-
um á laugardögum og fengið bágt
fyrir.“ Sigurður segir að eftir að
hafa þjónað í norsku kirkjunni þá
þyki honum sú íslenska bæði hlýrri
og manneskjulegri.
Ferðin frá Húsey á messustað
og heim aftur getur tekið tvo til