Morgunblaðið - 26.02.1995, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KVIKMYNDIR/HÁSKÓLABÍÓ tekur senn til sýninga kvikmyndina Nell
með Jodie Foster, Liam Neeson og Nastasha Richardson í aðalhlutverkum
í eigin
heimi
ALLA ævi hefur Nell
(Jodie Foster) búið í
afdölum Reykfjalla í
Norður-Karólínu-fylki í
Bandaríkjunum ein með móður
sinni. Móðirin er sjúklingur sem
fengið hefur hvert heilablóðfallið
af öðru og við hvert þeirra hefur
hæfíleiki hennar til að tjá sig í
mæltu máli beðið hnekki.
Brogað og illskiljanlegt mál
móður Nell verður móðurmál
hennar. Þegar móðirin deyr stend-
ur Nell uppi ein og óskiljanleg
öllum. Það verður henni til happs
að sá sem fínnur hana er dr. Je-
rome Lovell (Liam Neeson), sjálf-
stæður einfari, sem gaf glæstan
feril í stórborg upp á bátinn til
að hefja störf í sveitinni.
Lovell læknir sér að hér er
óvenjuleg manneskja á ferðinni
og þegar hann verður þess áskynja
að hegðun hennar er gjörólík eftir
því hvort hún er ein eða innan um
aðra fer hann að fylgjast með
henni í leyni.
í einrúmi verður Nell eins og
hluti af óspilltri náttúrunni en um
leið og fólk nálgast dregur hún
sig inn í skel, verður herská og
babblar eitthvað óskiljanlegt.
Eins og við var að búast vilja
stjórnendur sjúkrahússins í Charl-
otte í N-Karólínu leggja þessa
undarlegu veru inn á geðdeild,
rannsaka hana þar og meðhöndla
sem stofnanamat. Lovell fer með
málið fyrir dómstóla og fær því
framgengt að veittur verði þriggja
mánaða frestur til að taka ákvörð-
un í málinu.
Sjálfur slær hann upp tjaldi við
kofann til að fylgjast með Nell en
fær ekki frið til þess því að þang-
að kemur einnig fulltrúi kerfísins,
sálfræðingurinn Paula Olsen
(Nastasha Richardson), til að gera
eigin athuganir á fyrirbærinu.
Sérfræðingamir tveir ákveða
að slíðra sverðin um stund og taka
upp samvinnu. Lovell, eina mann-
veran sem Nell treystir, reynir að
nálgast hana og öðlast skilning á
hinu sérstæða tungumáli hennar
meðan sálfræðingurinn heldur sig
í fjarlægð og tekur allt sem fram
fer upp á myndband.
Þegar doktoramir tveir reyna
saman að draga úr hræðslu nátt-
úrubarnsins við annað fólk úti í
hinum stóra, vonda heimi fara þau
að bijóta niður þá múra sem um-
kringja þau sjálf, en þegar allt
leikur í lyndi birtast fjölmiðlarnir
í öllu sínu veldi og vilja breyta
náttúmbaminu í atriði í banda-
ríska íjölmiðlasirkusnum.
Doktorunum verður nauðugur
einn kostur að leggja Nell inn á
hæli og þar breytist hún í inn-
hverfan svefngengil sem aftur
verður til þess að Lovell laumar
henni þaðan út og gengur svo
fyrir dómarann og í hönd fara til-
fínningaþrungin réttarhöld þar
sem tekist er á um framtíð Nell
og þar talar hún sjálf eigin máli
á eigin máli.
Sagan segir að kvikmyndin um
Nell hafí umfram allt einn tilgang;
þann að færa leikkonunni Jodie
Foster þriðju óskarsverðlaunin.
Jodie hafði áður hlotið styttu sem
besta leikkona fyrir The Accused
og Silence of the Lambs og það
sem af er hefur áætlunin um Nell
gengið eftir, því að óskarsverð-
launatilnefningin er nú þegar föst
í hendi.
Myndin er byggð á leikritinu
Idioglossia eftir Mark Handley.
Kvikmyndaframleiðandinn Renee
Missel keypti kvikmyndarétt að
sögunni af höfundinum Mark Had-
ley og sneri sér til Jodie Foster
því hún vissi að til þess að koma
myndinni á koppinn þyrfti Ieik-
konu í fremstu röð sem gæti gert
fyrir Nell eitthvað svipað og Dust-
in Hoffman gerði fyrir hinn ein-
hverfa Rain Man. Jodie Foster
ákvað að slá til og lét sér ekki
nægja að leika aðalhlutverkið
heldur ákvað jafnframt að fram-
leiða myndina í félagi við Missel
undir nafni eigin fyrirtækis Egg
Pictures.
„Ég hreifst af þessari sögu,“
segir Foster. „Það var eitthvað svo
eðlilega hreint og ekta við Nell,
einhver eiginleiki sem flestir hafa
tapað. Ég hef tapað þessum eigin-
leika og ég sækist eftir því að
velja mér hlutverk sem geta kennt
mér eitthvað. Ég vil leika fólk sem
hefur lifað lífí sem er gjörólíkt því
sem ég þekki sjálf. Nell upplifír
tilveruna með öllum skynfærum
sínum en hefur ekki látið hugsun-
ina taka völdin." Hún segir að
Nell sé persóna sem ekki sé hægt
að binda á ákveðinn bás. „Myndin
fjallar um það að falla ekki undir
skilgreiningar, um það sem ekki
er hægt að setja á stimpil og
markaðssetja."
Leikritshöfundurinn Mark
Handley skrifaði drög að handriti
Nell en síðan var Willíam Nichol-
son, sá sem skrifaði handritið að
Shadowlands, fenginn til að yfír-
fara það og endurskrifa.
í hlutverk doktoranna Lovells
og Olsens voru fengin hjónin Liam
Neeson og Nastasha Richardson.
Neeson hafði þá nýlokið við að
leika í Schindler’s List, mynd Spi-
elbergs, sem færði honum sjálfum
óskarsverðlaunatilnefningu og
Neeson hafði í gegn að konunni
sem hann var nýkvæntur, Nastas-
ha Richardson, var falið hlutverk
dr. Paula Olsen. Til að leikstýra
var fenginn hinn breski Michael
Apted, sem hefur m.a. leikstýrt
Gorky Park, Thunderheart, Class
Action og síðast en ekki síst Go-
rillas in the Mist, myndinni með
Sigoumey Weaver og górillunum,
en sú sannsögulega mynd er þeg-
ar allt kemur til alls ekki svo ýkja
fjarskyld Nell og ku hafa ráðið
miklu um leikstjóravalið.
Gorillas in the Mist gerðist í
Afríku en Nell var tekin í afdölum
Appalachia-fjallanna í Graham-
sýslu í N-Karólínu, margra
klukkustunda akstur frá byggðu
bóli í útjaðri stærstu stórborga-
samstæðu heimsins, sem er þétt-
býlið á austurströnd Bandaríkj-
anna. .
Þar hírðust Jodie Foster og fé-
lagar síma- og sjónvarpslaus f
fjóra mánuði í bjálkakofum meðan
þau festu söguna af Nell á fílmu.
Undrabam sem held
ur áfram að vaxa
JODIE Foster er Nell.
JODIE Foster er aðeins 32 ára
gömul en hefur hlotið tvenn
óskarsverðlaun. Kannski á hún
von á þeim þriðju i næsta mán-
uði. Fyrir leik sinn í hlutverki
Nell hefur hún einu sinni enn
verið tilnefnd til þessara eftir-
sóttustu verðlauna í bandarísk-
um kvikmyndaiðnaði.
Jodie Foster var bamastjama
og á ferli sem spannar næstum
alla ævi hennar hefur hún leikið
í 31 kvikmynd. Hún er hins veg-
ar undantekning frá reglunni
því ferill hennar hefur ekki
dalað eftir því sem hún hefur
elst og þroskast; þvert á móti
hefur hún eflst sem leikkona
með ámnum og er nú án nokk-
urs vafa í fremstu röð kvik-
myndaleikkvenna í heiminum.
Jodie Foster var þriggja ára
þegar hún fór að vinna fyrir
sér framan við kvikmyndavél-
ar. Það var sólarolíuframleið-
andinn Coppertone sem réð
hana til að leika í frægri auglýs-
ingu þar sem hundur glefsar í
buxur lítillar stelpu og sýnir
áhorfendum hvað Coppertone-
olían gefur fallega brúnku.
Auglýsingaspjöld frá þessari
herferð ber enn víða fyrir augu
og það er Jodie Foster sem er
hálfberrössuð og þriggja ára á
þeim spjöldum.
I framhaidi af auglýsingunni
tóku við sjónvarpsseríur, hver
af annarri, en sú eina sem ís-
lenskir sjónvarpsáhorfendur
kynntust var Paper Moon,
byggð á samnefndri kvikmynd.
í kvikmyndinni léku aðalhlut-
verkin feðginin Ryan og Tatum
O’Neill en í sjónvarpsseríunni
fór Jodie með hlutverk dóttur-
innar. Átta ára gömul lék hún
í sinni fyrstu kvikmynd. Sú hét
Napoleon and Samantha.
Árið 1976 þegar Jodie Foster
var á fjórtánda ári sló hún hins
vegar í gegn svo um munaði í
kvikmyndaheiminum og hlaut
sína fyrstu óskarsverðlaunatil-
nefningu. Þá réð Martin Scors-
ese þessa þrettán ára stelpu til
að leika barnungu vændiskon-
una í Taxi Driver, þá sem leigu-
bílsfjóranum Travis Bickle
finnst hann þurfa að bjarga.
Þessu hlutverki skilaði Jodie
Foster af ótrúlegum og nánast
óskhjanlegum þroska og uppsk-
ar í samræmi við það.
Enginn vefengdi að ðskars-
verðlaunatilnefning fyrir besta
leik í aukahlutverki ætti rétt á
sér. Sama ár hiaut hún tvenn
BAFTA-verðlaun (breski ósk-
arinn); önnur fyrir besta leik í
aukahlutverki og hinn sem besti
nýliði.
Þar var hún ekki aðeins verð-
launuð fyrir Taxi Driver, því
1976 lék hún í fjórum kvik-
myndum og BAFTA-styttan var
líka fyrir leik í söng- og dansa-
myndinni Bugsy Malone, sem
gerð var þetta ár.
Það er þó ekki spurning að
það er Taxi Driver sem lifir
lengst æskuverka Jodie Foster.
Á það var hún eftirminnilega
minnt árið 1981 þegar bijálæð-
ingur að nafni John Hinckley
reyndi að drepa Ronald Reagan
Bandaríkjaforseta. I ljós kom
að Hinckley lifði og hrærðist í
Taxi Driver og var með Jodie
Foster á heilanum.
Hann setti sjálfan sig í spor
Travis Bickle og kvaðst Hinc-
kley hafði látið stjórnast af
taumlausri ást á Jodie Foster
og kvaðst hafa unnið tilræðið
til að sanna henni ást sína.
Fréttir af þessu bárust leik-
konunni til Yale, þar sem hún
var við háskólanám og hafði um
sinn dregið sig í hlé frá kvik-
myndaleik. Atvikið varð til þess
að gera hana fráhverfa kvik-
myndaleik um skeið og næstu
ár einbeitti hún sér að bók-
menntanáminu, sem hún lauk
síðar með láði.
Að því loknu hellti hún sér út
í kvikmyndagerðina að nýju og
ein fyrsta myndin sem hún lék
þá í var Hotel New Hampshire.
Árið 1988 sannaði hún svo
endanlega að hún var, þrátt
fyrir glæstan feril barna-
stjörnu, umfram allt leikkona
framtíðarinnar.
Þá hreppti hún eftir mikla
þrautargöngu aðalhlutverkið í
myndinni The Accused, sem
fjallaði um hlutskipti fórnar-
lambs nauðgunar og meðferð
þess í réttarkerfinu.
Afraksturinn var fyrsta ósk-
arsverðlaunastyttan. Seinni
óskarsverðlaunin hreppti hún
svo fyrir leik sinn á móti Anth-
ony Hopkins í myndinni um
Hannibal Lecter, Silence of the
Lambs.
Eftir það er Jodie Foster orð-
in að stofnun í Hollywood og
meðal áhrifamestu manna þar
í borg. Hún hefur farið fremur
sparlega með sig síðan en þó
leikið í Shadows and Fog eftir
Woody Allen, Sommersby á
móti Richard Gere og síðast í
Maverick með Mel Gibson.
Síðast en ekki síst er hún
farin að spreyta sig á leikstjórn
með eftirtektarverðum árangri
í myndinni Little Man Tate, sem
fjallaði um vanda þess að vera
undrabarn, vanda sem Jodie
Foster þekkir af eigin raun.