Morgunblaðið - 26.02.1995, Blaðsíða 8

8 B SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR1995
MORGUNBLAÐIÐ
STYTTAN af Maó fyrir utan kaupstefnuhverfið í Chengdu.
MIKIL smíði og drjúgt ævintýri var þessi fornfálega hengibrú
yfir fljótið í Chengdu sem hér rétt glittir í. Þótti okkur nokkuð
hrikalegt að ganga út á hana en áræddum það samt.
Þeir voru ófáir sem báru beinin í glímunni
við Silkiveginn alræmda. Bragi
Ásgeirsson kynnti sér sögu hans og
greinir frá sitthverju, sem fyrir augu bar
í ferð hans um Kína.
ÞJÓÐSAGAN segir frá fljúgandi hesti í Silkiveginum, og menj-
ar hennar er þessi undursamlega stytta frá 2. öld (34x45 sm),
sem fannst í Gansu 1959. (Þjóðminjasafnið í Kyoto í Japan.)
ÞAÐ þótti ævintýralegt að sitja í slíkum
þríhjóla léttikerrum með sólhimni.
EINS og fram kom í upp-
hafi greinarflokks míns
voru konur í miklum
meirihluta í menningar-
hópnum og er rétt að gefa þeim
í og með dulítinn gaum er svo er
komið. Sér í lagi vegna þess að
næsti áfangastaður var Chengdu,
sem er bæði nefnd borg havaí-
blómanna og brókaði-borgin og
er í seinna tilvikinu vitaskuld stflað
á silkið. Hafi það farið framhjá
einhveijum, er brókaði þykkt
mynsturofíð silki og Chengduborg
er fræg fyrir silkiiðnað sinn, en
hitt viðumefnið er þannig til kom-
ið, að keisarinn Meng Chang sem
ríkti 935-65 ræktaði havaíblóma-
tré á borgannúrnum.
Upprunalega nafnið er „hibisk-
us“ og blómin eru af stokkrósar-
ætt. En margur mun því sam-
mála, er svo er komið, að heppileg-
ast væri að nefna Chengdu borg
reiðhjólanna, því að ferðalangur-
inn hefur það á tilfínningunni að
helmingur borgarbúa sé utan dyra
að viðra hjólhesta sína, því slík
er mergð hjólandi fólks á götunum.
Andrúm fortíðarinnar
Chengdu er staðsett á miðri
Sichuan-sléttunni og er höfuðborg
samnefnds héraðs, sem jafnframt
er það þéttbýlasta í Kínaveldi eins
og fyrr getur, og hefur, andstætt
svo mörgum stórborgum í Kína,
varðveitt sitthvað af andrúmi for-
tíðarinnar sem ferðalangar verða
fljótlega varir við. En borgarmúr-
inn er horfínn og sömuieiðis keis-
arahöllin og það gerðist svo seint
sem árið, 1960, heilum sex árum
fyrir menningarbyltinguna, sem
kústaði gömlum minjum enn frek-
ar burt. í staðinn eru annars veg-
ar komnar breiðgötur, en hins
vegar stórmarkaður.
Fyrir utan hina miklu kaup-
stefnumiðstöð trónir stytta af Maó
í góðri yfirstærð, þar sem hann
horfir mildilega yfir syðri hluta
Götu fólksins, og minnir umfangið
á risastyttur af Búddha. Segir í
ferðabæklingi, að hún hafi fengið
að standa fram til þessa, og er
þannig óbeint tæpt á, að menn
hafi víða velt styttum af goðinu
af stalli, en að þessi hafí ennþá
fengið að vera í friði.
Komnar til hinnar frægu silki-
borgar hefur vafalítið farið fiðr-
ingur um blessaðar hofróðurnar,
enda var ekki laust við að þær
hygðu gott til glóðarinnar um hag-
stæð viðskipti. Allir í hópnum
höfðu verið iðnir við að verzla, og
sumir voru þegar komnir í vand-
ræði áður en lagt var af stað frá
Peking í ljósi yfirvigtar með fiugi,
og sendu jafnvel dót heim. Einkum
var sérstakur pappír, sem menn
höfðu uppgötvað í verzlun með
myndlistarvörur í miðborginni,
hálfgerður höfuðverkur 5 ferða-
töskunum. En trútt um talað, er
um ósköp svipaðan fjöldafram-
leiddan varning að ræða og menn
geta keypt fyrir hóflegan pening
á almennum vörukynningum stór-
markaða og í sérstökum verzlun-
um í vestrinu, en í mun meira
úrvali þó. Hins vegar mátti búast
við að þetta breyttist eftir því sem
sunnar drægi og þá einkum hvað
silkið snerti.
Konurnar voru líka fljótar að
taka stefnuna á verzlunarmiðstöð
sem bauð upp á mikið úrval silkis
í metratali, einkum brókaði og
varð þá handagangur í öskjunni
og blandaði ég mér í þann leik,
því silkið var afar fallegt. Þrátt
fyrir alla mannamergðina fer ekki
mikið fyrir þeirri staðreynd, að það
búa þijár og hálf milljón manna í
borginni, en í þessu héraði, sem
telur 567 þúsund ferkílómetra, búa
tíu prósent Kínveija, sem gerir
yfir 110 milljónir. Leiðtoginn Deng
Xioping er fæddur á þessum slóð-
um, og það var einmitt í Sichuan
sem hann fékk að gera tilraun
með hina nýju landbúnaðarstefnu
sína, sem reyndist svo gifturík að
hún hefur svo að segja verið tekin
upp í öllu landinu, en landbúnaður
og léttiðnaður eru hér aðalatvinnu-
vegimir.
Iðandi mannlíf
Okkur leið vel í þessari borg,
þrátt fyrir að verið væri að reisa
mikið háhýsi alveg við hótelið,
hvers burðargrind reyndist ekki
meira traustvekjandi en svo, að
fleiri en ég tóku að hugleiða hvað
myndi ske kæmi til smájarð-
skjálfta. Borgin sjálf telst þó ekki
með þeim forvitnilegri til skoðun-
ar, en .iðandi mannlífið hins vegar
þeim mun litríkara. Fólk er á ferli
langt fram á kvöld í blómstrandi
lífsflóru og ótal matsölustaðir
bjóða upp á breytilegan matseðil.
Mig fýsti að blanda mér í fjöld-
ann, og er við óvænt áttum frí í
tvo klukkutíma á hádegi dag einn
fór ég í verzlunarmiðstöðina miklu
bak við risastyttuna af Maó. Kom
í ljós að þetta var sérstakt hverfi
ofan- og neðanjarðar og vissi ég
á köflum ekki mitt ijúkandi ráð,
því við tóku endalausir gangar
með hundruðum verzlana og ég
átti fullt í fangi með að átta mig.
Gekk ég lengi lengi og settist loks
á fínan bar á bakaleiðinni á ann-
arri eða þriðju hæð niður og varð
þar nokkuð uppistand, því þjón-
ustufólkið var auðsjáanlega ekki
vant að fá útlendinga í heimsókn
og vildi allt fyrir mig gera. Vín
er hins vegar svo dýrt í Kína, eink-
um útlenzkt, og skammtamir að
auki svo litlir, að í slíkar fjárfest-
ingar fóru engir nema í ítrasta
hófi.
Seinna sama dag skeði það, er
við vorum í langri og þröngri verzl-
unargötu, að ég þurfti að komast
á pissirí og fór á skenkihús nokk-
uð á þröngri hliðargötu. Heldur
var barinn skuggalegur, en ég
trúði að mér hafi tekist að gera
mig skiljanlegan með bendingum
á viðkvæma staðinn og fleira
handapati. Var þá kallað á aldinn
þul frammi á stétt og hann látinn
fylgja mér baksviðs og í gegnum
stóran hálfdimman sal þar sem á
stangli sá í konur og karla í leður-
sófum, og komum við á endanum
á lítið klósett. Stóð karlinn vörð
fyrir aftan mig á þröngu klósettinu
allan tímann, sem tók mjög í taug-
amar, síðan fylgdi hann mér til
baka og læddist þá að mér sá
grunur að þetta væri leynikassi
og menn hafi ætlað þarfir mínar
fleiri! Einkum vegna þess að lyklar
sem hann fékk hjá barkonunni
reyndust óþarfir, en hafa kannski
gengið að öðrum skrám! Maður
varð í öllu falli var við að siðferð-
ið var ekki eins strangt er sunnar
dró og í norðrinu og kannski vor-
um við hér á mörkunum.
Mig minnir að það hafi verið í
Chengdu, sem hrár fiskur var bor-
inn fram á fati, listilega flattur
út og sneiddur til beggja hliða, sem
var afar yndislegt fyrir augað. En
það sem helst vakti athygli, var
að fiskurinn virtist ennþá lifandi,
því hausinn hreyfðist og fór þá
um suma. í ljós kom, að við áttum
ekki endilega að borða hann, held-
ur skyldi hann augnayndi til loka
borðhaldsins, en þá var hann sett-
ur í pott sem annað hafði verið
soðið í og búin til fiskisúpa. Flest-
ir vom svo mettir af öðru meðlæti
og kannski líka af „augnayndinu"
að þeir afþökkuðu súpuna utan
ég og ein hofróðan andspænis mér
og er skemmst frá að segja, að
við höfum sennilega aldrei smakk-
að annað eins lostæti og litum
með forundran hvort á annað yfir
borðið.
Maturinn sem við vorum trakt-
eruð á er saga útaf fyrir sig, því
hann var í senn fjölbreyttur og
ríkulegur og þá sér í lagi eftir því
sem á ferðina leið og náði há-
marki í Hong Kong, eða réttara
sagt á Kowloonskaganum. Ho-
fróðurnar sem voru afskaplega
duglegar að ljósmynda réttina
vom sumar einnig með ritfærin á
lofti og skrifuðu þá hjá sér, en
þjónustustúlkurnar nafngreindu
þá jafnharðan og útskýrðu stund-
um hvernig matargerðin hefði
gengið fyrir sig. Eitt sinn fengum
við ellefu forréttardiska og sautján
tegundir af fylltum hveitibelgjum
sem í vom mismunandi matarrétt-
ir svo sem önd, kjúklingur (2 teg-