Morgunblaðið - 01.03.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1995 C 3
Sjómenn urðu undir í deilu um
síldarverð til Hólmaborgar SU
MEIRI-
Meirihluti Samstarfsnefndar saLmTI
sjómanna og útvegsmanna telur feafS;r
verðið ekki ósanngjarnt Jóanna
og útvegsmanna hefur komizt að þeirri niðurstöðu, að ekki sé unnt að slá
því föstu að verðlagning Hraðfrystihúss Eskifjarðar hf. á síld veiddri af
Hólmaborg SU 11 síðastliðið haust hafi verið bersýnilega ósanngjöm. For-
saga málsins er sú, að áhöfnin um borð í Hólmaborg, taldi sig hlunnfarna,
taldi að hún fengi lægra verð en aðrir fyrir síldina, þar sem kostnaður við
kaup á kvóta væri dreginn frá verði síldarinnar áður en til skipta kom, en
það er ólöglegt. Fyrir megnið af síldinni af Hólmaborg voru greiddar 5 krón-
ur á hvert kíló. Sjómannasambandið kærði málið fyrir hönd áhafnarinnar
og tók Samstarfsnefndin málið fyrir. Meirihluti hennar, tveir fulltrúar útvegs-
manna og formaður nefndarinnar, komst að þeirri niðurstöðu, að verðlagn-
ing síldarinnar hafi ekki verið ósanngjöm og því ekki verið brotið gegn lögum.
Sjómannasamband íslands fór
fram á það í desember síðastliðnum
að samstarfsnefnd sjómanna og út-
vegsmanna, sem fyallar um ágrein-
ingsmál vegna fiskverðs og hugsan-
legrar þátttöku sjómanna í kvóta-
kaupum útgerðar, kannaði verðlagn-
ingu síldar, sem Hólmaborgin lagði
upp hjá útgerð sinni á síðastliðinni
haustvertíð. Taldi Sjómannasam-
bandið auðsætt að þar sem síldin
væri ýmist verðlögð á 5 krónur, 6,50
eða 7,50 hvert kíló, væru sjómenn
látnir taka þátt í kvótakaupum, verð-
ið væri lægra en væri landað hjá
öðrum en útgerð skipsins, enda væri
allur kvótinn færður yfir á hana af
öðmm skipum. í þeim viðskiptum
væru greiddar 10 krónur fyrir síld
til vinnslu en 4 krónur fyrir hrat til
bræðslu. Fram kom að síldarkvóti
hefði verið fluttur af öðrum skipum
yfir á Hólmaborg og gangverð á
síldarkvóta hefði verið 2,50 til 2,70
krónur fyrir hvert kíló.
í umfjöllun nefndarinnar er málum
ýmist beint í tvo farvegi, farveg 1,
sem þýðir að tiltekin krónutala vegna
kostnaðar við kaup á veiðiheimildum
hafi í raun verið dregin frá áður en
heildarverðmæti til skipta var
ákvarðað. Farvegur 2 þýðir, að ekki
verði ráðið af gögnum né atvikum
að kostnaður við kaup á veiðiheimild-
um hafi beinlínis verið dreginn frá,
áður en heildarverðmæti til skipta
var ákvarðað. Þá ber nefndinni að
taka afstöðu til þess hvort heildar-
verðmæti til skipta telst bersýnilega
ósanngjamt eða ekki, enda tengist
verðákvörðunin viðskiptum með
veiðiheimildir.
Mishátt werð í gildl
Fulltrúar sjómanna lentu í minni-
hluta, þegar þeir töldu málið afdrátt-
arlaust falla undir farveg 1. Því var
það hlutverk nefndarinnar að fínna
út hvort um ósanngjarna verðlagn-
ingu á síldarafla Hólmaborgar hefði
verið um að ræða. Í svari frá útgerð-
inni kom fram, að verð fyrir síld í
haust hefði verið mjög mismunandi.
Það hefði ráðizt af því í hvaða vinnslu
síldin hefði farið og hve fersk hún
hefði verið. 10 krónur fengjust á
hvert kíló síldar þegar bátar í við-
skiptum við Hraðfrystihús Eskifjarð-
ar seldu til annarra vinnsluaðila.
Hraðfrystihúsið borgaði 7,50 í hvert
kíló af síld til vinnslu. 5 krónur og
6,50 hefði síðan verið borgað fyrir
síld til bræðslu, mismunandi eftir
gæðum. Fiskimjölsverksmiðja fyrir-
tækisins gæti framleitt hágæðamjöl
og fyrir það fengist hærra afurða-
verð. Því hefði verið borgað meira
fyrir síld, sem gengið hefði í þá
vinnslu. Loks hefði komið fyrir að
bjóða hefði þurft í síldarfarma og
þá hefði verðið verið 6,50 krónur.
Þama hefðu kaup á síldarkvóta eng-
in áhrif haft á verðið.
Verðlagningin ekki bersýnllega
ósanngjörn
í umfjöllun Samstarfsnefnarinnar
kom fram að um 43.500 tonn af síld
hafí verið brædd á Austurlandi. Veg-
ið meðalverð, sem greitt var fyrir
hráefnið var 5,75 krónur. Um 36%
þess voru verðlögð á 5 krónur kílóið,
um 36% á 6,50 og tæpur þriðjungur
þar á milli. Það er þvi niðurstaða
samstarfsnefndar sjómanna og út-
vegsmanna að hvorki verði ráðið af
atvikum máls þessa né gögnum, að
kostnaður við kaup á veiðiheimildum
hafí í raun verið dreginn frá heildar-
verðmæti afla áður en til skipta kom.
Það er einnig niðurstaða nefndarinn-
ar að ekki sé unnt að slá því föstu
að verðlagning Hraðfrystihúss Eski-
fjarðar á síld veiddri af Hólmaborg
haustið 1994 hafi verið bersýnilega
ósanngjörn.
IMiðurstaðan byggð á
röngum forsendum
Fulltrúar sjómanna mótmæltu
þessari niðurstöðu og skiluðu sér-
áliti. Þar segir svo: „Af þeim gögnum
sem fyrir liggja í málinu telja fulltrú-
ar sjómanna augljóst að síldarverð
til sjómanna á Hólmaborg SU 11 var
lækkað um sambærilega upphæð og
nemur verðmæti síldarkvótans sem
útgerðin keypti. Samkvæmt lögum
nr. 79/1994 á nefndin að taka rök-
studda afstöðu í slíkum málum um
hvort brotið hafí verið gegn kjara-
samningum eða lögum.
Niðurstaða meirihluta nefndarinn-
ar byggir hins vegar á þeirri for-
sendu að það verð sem útgerðin
greiddi fyrir síldarafla Hólmaborgar
SU 11 hafi verið sambærilegt því
verði sem aðrir voru að greiða fyrir
síld. Ekkert tillit er þá tekið til þess
að verð annarra, sem tekið er til
samanburðar, er byggt á sömu for-
sendum og verðið til Hólmaborgar
SU 11, það er búið að lækka verðið
vegna kaupa á veiðiheimildum. Nið-
urstaða meirihluta nefndarinnar
byggist því á röngum forsendum að
mati fulltrúa sjómanna í nefndinni
og því ekki tekið á málinu eins og
lögin mæla fyrir um.
Fulltrúar sjómanna mótmæia
harðlega úrskurði meirihluta nefnd-
arinnar og telja að með niðurstöð-
unni sé verið að gefa í skyn að nefnd-
in sé ófær um að gegna því hlut-
verki, sem henni var ætlað. Fulltrúar
sjómanna áskilja sér ailan rétt til að
vísa málinu til dómstóla í framhaldi
af úrskurðinum til að kalla fram rétt-
mæta og sanngjarna niðurstöðu í
málinu."
Uppgjör til áhafnar verði leiðrétt
SAMSTARFSNEFND sjómanna og
útvegsmanna hefur beint þeim til-
mælum til útgerðar Alberts GK 31,
að hún leiðrétti uppgjör vegna tiltek-
innar veiðiferðar. Albert landaði þá
hjá Hraðfrystihúsi Eskifjarðar og
telur nefndin að við verðlagningu á
hluta farmsins, 400 tonnum, hafí
verið dregin frá ákveðin upphæð
vegna kvótakaupa. Nefndin beinir
því þess vegna til útgerðarinnar að
til grundvallar hlutaskipum verði
heildarupphæð vegna löndunarinnar
hækkuð um 600.000 krónur.
Tildrög málsins voru þau, að Al-
bert GK var á síldveiðum og forráða-
menn Hraðfrystihúss Eskifjarðar
fóru þess á leit við útgerðina, að hún
legði þar upp það, sem eftir væri af
síldarkvóta skipsins gegn því að
Hraðfrystihúsið legði 400 tonna síld-
arkvóta til Alberts, sem skipið legði
upp hjá HE og fengi greiddar 5.000
krónur fyrir tonnið. Heildarafli um-
ræddrar veiðiferðar var um 575 tonn.
Þar af voru greiddar 5.000 krónur á
tonn fyrir 400 tonn, en 6.500 krónur
fyrir það, sem eftir stóð, en síldin fór
í bræðslu.
Tvenns konar verö
Albert hafði áður landað síld hjá
Hraðfrystihúsinu og þá fengið
greiddar 6.500 krónur fyrir tonnið.
Sjómannasamband íslands kærði
þessi viðskipti og taldi ljóst að með
þeim væri verið að láta sjómenn taka
þátt í kvótakaupum. í umfjöilun
nefndarinnar kom fram, að þetta var
í eina skiptið, sem Albert lagði upp
hjá HE, að greitt var tvenns konar
verð fyrir farminn.
Útgerð Alberts taldi ekkert at-
hugavert við viðskipti þessi. Þarna
hefði gefízt tækifæri til að auka tekj-
ur um 2 milljónir króna, bæði sjó-
mönnum og útgerð til hagsbóta og
því hefðu aðilar orðið sammála um
að veiða síldina og leggja upp á þessu
verði.
Meirihluti nefndarinnar taldi hins
vegar að, að viðskipti með umrætt
400 tonna aflamark hefði haft áhrif
til lækkunar á aflaverðmæti um
1.500 krónur á hvert tonn eða alls
um 600.000 krónur. Það yrði því að
teljast liggja fyrir, að við verðlagn-
ingu þessara 400 tonna hefði verið
tekið tillit til viðskipta sem áttu sér
stað með samsvarandi aflamark og
verðmætið lækkað vegna viðskipt-
anna. Samkvæmt skýrum fyrirmæl-
um laga væri þetta óheimilt, en þar
segir að ekki sé heimilt að draga frá
heildarverðmæti afla í þessu sam-
bandi kostnað við kaup á veiðiheim-
ildum. nefndi telur það engu máli
skipta þó skipshöfnin hafí talið það
sjálfsagt að standa svona að þessum
viðskiptum.
Sérállt útvegsmanna
Minnihluti nefndarinnar, fulltrúar
útvegsmanna, greiddi atkvæði gegn
þessari niðurstöðu og skilaði séráliti.
Sérálitið byggist á því, hvort um
hafi verið að ræða bein viðskipti
meða flaheimildir eða óbein. Útvegs-
menn telja að ekki hafi verið um
bein viðskipti að ræða heldur óbein.
Því hafí nefndinni borið að taka
málið til efnislegrar meðferðar á
þeim grunni og kanna hvort verðið
sem fékkst fyrir aflann hafí bersýn-
lega verið ósanngjamt eða ekki.
Mlsræml?
Albert GK landaði alls um 1.500
tonnum af síld hjá Hraðfrystihúsi
EskiQ'arðar. Þar voru 1.100 tonn
samkvæmt eigin veiðirétti, en fyrir
það fékk hann um 6,50 krónur fyrir
kílóið. 400 tonn voru veidd sam-
kvæmt veiðirétti sem Hraðfrystihús-
ið útvegaði og landað hjá því. Fyrir
það fengust 5 krónur og taldi meir-
hluti nefndarinnar, formaður og full-
trúar sjómanna, sýnt að þar hefði
heildarverð verið lækkað vegna við-
skipta með veiðirétt. Allur veiðiréttur
Hólmaborgar SU var aðkeyptur og
sá hluti aflans sem, fór í bræðslu,
milli 1.300 og 1.400 tonn, fór allur
á 5 krónur kílóið. Þar telur meiri-
hluti nefndarinnar, formaður og full-
trúar útvegsmanna, að viðskipti með
veiðirétt hafi ekki haft áhrif til lækk-
unar á verðinu.
VALSAT 02 PRO GPS.
NU ÞARF EKKI LEIÐRETTINGARBUNAÐ
Þessi nýi GPS er meö
fullkomna 8 kanala
samhliða móttöku sem
reiknar út staðsetningu
frá öllum tunglum í
einu.
Ótrúleg nákvæmni.
Hagstætt verð. f
éPOb
£3 sna
a a a
d q a
0 m
■—1—~ jmuj \\\ ii i i ii
UniMM-, SICUMCA- U nSUUIIMTXKI Grandagarði 1A, cími OROOn
YAMMAR
Ný 350 ha.
yfirburðavél frá
YANMAR!
★ 6 strokka - Turbo Intercooler.
★ Létt og fyrirferðarlítil.
★ Þýðgeng og sparneytin.
★Ýmsir drifmöguleikar.
Ráðgjöf - sala - þjónusta
iSiiasfla
V Skútuvogi 12a, 104 Rvik.® 581 2530
# LOWARA
BYÐFBÍAR
ÞREPADÆLUR
Allt að 25 bör
II
Gæðavara,
mikiö úrval,
hagstætt verö,
örugg þjónusta.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 91-624260