Morgunblaðið - 01.03.1995, Blaðsíða 6
6 C MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
Fiskverð hetma
Fiskmarkaður
Suðumesja
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
- 3.V'
4.v
TvT
6.v I 7.V I 8.v
,50
Alls fóru 218,9 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 40,7 tonn á
98,10 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 6,5 tonn á 90,28 kr./kg og
um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 171,6 tonn á 109,13 kr./kg.
Af karfa voru seld 44,0 tonn. í Hafnarfirði á 67,15 kr. (10,01),
á Faxagarði á 53,26 kr. (4,11) og á 70,29 kr. (29,91) á Fiskm.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 304,4 tonn. í Hafnarfirði á 60,48
kr. (4,61), á Faxagarði á 61,00 kr. (18,41) og á 68,88 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (281,41). Af ýsu voru seld 131,3 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 100,07 kr./kg.
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 227,4
tonn á 141,01 kr./kg.
Þaraf voru 16,7 tonn
afþorskiá 120,71
kr./kg.
Af ýsu vom seld 59,6
tonná 116,81 kr./kg,
44,2 tonn af kola á
201,34 kr./kg, 19,7
tonn af karfa á
120,57 kr. hvert kíló
og 13,7 tonn af
grálúðu seldust á
234,24 kr. kílóið.
Þorskur
Karfi
Ufsi
Fjögur skip seldu afla sinn í Þýskalandi í síðustu viku. Akurey RE 3 seldi 176,8 tonn á 137,93 kr/kg, Ólafur
Jónsson GK 404 218,8 tonn á 156,70 kr./kg, Ljósafell SU 70 133,0 tonn á 144,78 kr/kg og Haukur GK 25
205,5 tonn á 140,59 kr./kg. Samtals 690,7 tonn af karfa á 147,30 kr./kg, en 4,1 tonn af ufsa á 83,50 kr/kg.
Sala á söltuðum ufsaflökum tíl
ÞýskaJands dregst mfláð saman
mmm^^m^mmmmmmmmmmmmm ef sú þró-
Breyttir framleiðsluhættir "ðn
draga verulega úr eftirspurn
ufsaflök í Þýskalandi heldur áfram mun þessi markaður von, bráðar
heyra sögunni til. Utflutningur Islendinga, sem eru nær einráðandi á
markaðnum, hefur minnkað frá rúmlega 3.300 tonnum árið 1990 til
éinungis tæplega 730 tonna árið 1993. Höfuðástæða þessa samdráttar
er sú að í auknum mæli er notast við Alaskaufsa-blokk við fram-
leiðslu sjólax, en söltuðu ufsaflök frá íslandi notast sem hráefni til
sjólaxframleiðslu.
Ef litið er nánar á þróunina í
útflutningi saltaðara ufsaflaka frá
íslandi til Þýskalands sést að þó
nokkur kippur komst á þennan
útflutning 1990. Það ár fór útflutn-
ingunnn upp í rúmlega 3.300 tonn,
en árið áður var hann rúmlega
2.500 tonn. Aðalástæðan er mikil
aukning í sjólaxneyslunni eða frá
tæpum 6.000 tonnum árið 1989
til rúmlega 8.200 tonna árið 1990.
Þessa aukningu má aðallega relqa
til sameiningu þýsku ríkjana, en
þá stækkaði markaðurinn um 16
milljónir manna. Útflutningurinn
hefur síðan dregist saman jafnt
og þétt frá árinu 1990 og var árið
1993 kominn í tæp 730 tonn.
Mikill skortur var á söltuðum
ufsaflökum árið 1990 og náðu ís-
lenskir framleiðendur ekki að upp-
fylla þörf markaðarins, enda verð
á ufsaafurðum almennt hátt og
erfitt að fá fisk til framleiðslunn-
ar. Hin mikla eftirspum hafði í för
með sér að verðið hækkaði. Þótti
kaupendum, það er að segja sjólax-
framleiðendum í Þýskalandi, verðið
á flökunum frá íslandi of hátt og
fóru að leita nýrra leiða í fram-
leiðslunni.
Ný framlelðsluaðferð mlnnkar
þörfina fyrir söltuð ufsaflök
Þessir tveir framangreindu þætt-
ir, hátt verð og takmarkað tilboð,
eru helsta kveikjan að því að þýsk-
ir sjólaxframleiðendur taka upp
nýja framleiðsluaðferð á sjólax.
Fljótlega upp úr 1990 var þróuð
ný framleiðsluaðferð sem gerir það
kleift að nota Alaskaufsa-blokk
sem hráefni. Helstu kostir þessarar
nýju aðferðar er hún lækkar fram-
leiðslu- og hráefniskostnað í sjó-
laxframleiðslunni til muna. Einnig
er mikið úrval af Alaskaufsa-blokk
á Þýskalandsmarkaði og því hrá-
efnisöflun öruggari.
Þessi nýja framleiðsluaðferð
hefur mælst vel fyrir. Neytendum-
ir virðast finna lítinn sem engan
mun á Alaskasjólaxi, en svo er sjó-
Fiskveiðar
NOREGUR og Evrópusambandið
hafa gert með sér nýjan fisk-
veiðisamning og tekur hann gildi
1. apríl nk. Heildarkvóti í makríl
hefur verið minnkaður og er nú
202.000 tonn og heildarkvótinn í
Norðursjávarsíld verður 440.000
tonn. Fá Norðmenn 29% af hon-
um eða 127.600 tonn. í fyrsta
hefur ESB lagt fram tölur um
aukaafla af smásíld og sam-
kvæmt þeim hefur hann minnk-
lax úr Alaskaufsa kallaður, og sjó-
laxi framleiddum af söltuðum ufsa-
flökum. Einnig er verð Alaskasjó-
laxins um 30% lægra, nokkuð sem
verðþenkjandi Þjóðveijar kunna
vel að meta. Er því Alaskaufsinn
orðinn helsta hráefni sjólaxfram-
leiðslunar.
Þess má geta að ufsablokk má
einnig nota við þessa nýju fram-
leiðsluaðferð, en þar sem verð
ufsablokkarinnar hefur fram til
1993 verið um 25% hærra hafa sjó-
laxframleiðendumir kosið að nota
heldur Alaskaufsann. Búast má þó
við að ufsablokkin verði í auknum
mæli notuð vegna þess að verð
hennar er farið að nálgast mjög
verð Alaskaufsa-blokkarinnar.
íslenskir útflytjendur hafa reynt
að stemma stigu við þessari þróun
með því að flytja út söltuð ufsaflök
sem betur falla til sjólaxframleiðsl-
unar. Þessi vöruþróun, sem felst
meðal annars í því að hreinsa flök-
in betur og senda einungis þykk-
asta hluta til Þýskalands, hefur
ekki náð að snúa við þessari þróun.
að. Gráðlúðu- og loðnukvóti
Norðmanna við Grænland eykst,
annars vegar í 1.600 tonn og hins
vegar í 25.000 tonn, en rækjuk-
vótinn við Grænland verður
óbreyttur, 2.500 tonn. Þar að
auki verður brislingskvóti Norð-
manna í Norðursjó aukinn í
25.000 tonn. Verulega verður
dregið úr þorskveiðum í Norð-
ursjó og verður skipaður vinnu-
hópur til að ræða það nánar.
Verðlækkun á sjólaxl
Hin nýja framleiðsluaðferð, auk-
in samkeppni í smásöluverslun í
Þýskalandi og samdráttur í þýsku
efnahagslífi, sem að miklu leyti
má rekja til gífurlegs kostnaðar
við uppbyggingu fyrram þýska al-
þýðulýðveldisins, era taldir helstu
orsakaþættir mikillar verðlækkun-
ar á sjólaxi. Árið 1991 var meðal-
verð sjólax yfir 600 ísl.kr./kg en
1993 var verðið komið niður í rétt
rúmlega 400 ísl.kr./kg, þrátt fyrir
lítisháttar aukningu í neyslu fra
árinu áður. Verðlækkun þessi er
mun meiri enn fýrir sambærilegar
vörar. Þrátt fyrir þessa miklu verð-
lækkun hefur neyslan dregist vera-
lega saman eftir hina miklú neyslu-
aukningu sameiningarárið 1990.
Neyslan árið 1992 var einungis
tæpum 200 tonnum meiri en fyrir
sameininguna. Þó að neyslan auk-
ist lítisháttar árið 1993 virðist sem
neysla sjólax sé á undanhaldi í
Þýskalandi. Menn era ekki á eitt
sáttir um það hvað valdi þessu, en
þættir eins og neikvæð uinræða
um litar- og gerviefni í matvælum
og breytingar í neysluvenjum era
taldar valda þar mestu um.
Framtíöln svört
Það er erfitt að spá um það
hvort þessi neikvæða þróun í út-
flutningi saltaðra ufsaflaka muni
halda áfram. Eitthvað virðist
ástandið á Þýskalandsmarkaði
vera að batna, enda spáð bættum
efnahag. Það er þó næsta víst að
útflutningur á söltuðum ufsaflök-
um til Þýskalands mun ekki auk-
ast í nánustu framtíð, þar sem sjó-
lax lagaður úr frosinni blokk virð-
ist vera búinn að festa sig tryggi-
lega í sessi.
Byggt á lokaverkefni Andra
Þorleifssonar frá Sjávarút-
vegsháskólanum í Tromsö.
Útflutmngur
Útflutningur á söltuðum
ufsaflökum frá íslandi
1988 1989 1990 1991 1992 1993
Minna utan af
söltuðum ufsa
SALA á söltuðum ufsaflökum
héðan til Þýzklands hefur dreg-
izt verulega saman á síðustu
fimm árum. Eftirspum eftir
þessari afurð, sem á tímabili
hélt uppi verði á henni og fersk-
um ufsa í Þýzkalandi, hefur
hmnið, en ufsinn hefur verið
notaður í svokallaðan sjólax.
Skýringarinnar er að leita í
auknu framboði á ódýmm
alaskaufsa, sem með breyttum
framleiðsluháttum hefur mtt
dýrari tegundum eins og ufsan-
um út af markaðnum. Þessi þró-
un endurspelasgt meðal annars
í verðhruni á ferskum ufsa á
þýzkum fiskmörkuðum og
reyndar í ufsaverði almennt, þar
sem hinn ódýri alaskaufsi vinn-
ur sífellt á, á kostnað dýrari
ufsa eins og frænda hans úr
Atlantshafinu.
Meyzla
Þróun sjólaxneyslu
í Þýskalandi 1989-1993
og verð á sjólaxi þar
JL2BZ,
1989 1990 1991 1992 1993
NEYZLA á sjólaxi í Þýzkalandi
hefur verið nokkuð stöðug síð-
ustu árin, en hún náði hámarki
árið 1991. Þá fór að gæta kaup-
tregðu vegna hás verðs og hefur
svar framleiðenda verið að
lækka verðið. Til að geta lækkað
afurðaverðið hafa þeir orðið að
ná hráefnisverði niður og því
hafa þeir skipt úr atlants-
hafsufsa yfir í alaskaufsa, sem
er mun ódýrari og þannig hefur
náðst að viðhalda markaðnum.
RÆKJA: Veiði, vinnsla, útflutningur og birgðir 1993 og 1994 (í tonnum)
ÍSLAWP
Rækjuafli [
Útflutt ópillaðQ
Innflutt til vinnslu|146{
Samtals til vinnslu
69.3401
8.109
6.450
617
070
62.848]
Útflutt pillað og soðið^^2^615
Birgðir at rækjuafurðum, 1994/1993: 800 I/2.000 tonn
Birgðir af vinnslurækju, 1994 /1993: 5001/ 300tonn
GRÆNLAND
1994
18.111
18.395
J40.860
145.145
I ; 14.311
~|l 1.790
2.8001/2.800 tonn
3001/ 500 tonn
NOREGUR
64.276 1994
63.54011933
19.881
37.9861
m* fy EHMw&iæsi
15.630
15.449
2001/2.156 tonn
2.0001/9.180 tonn
FÆREYJAR
19.644 1 994
111.190 1 993
H 7.908
8.089
1732
1.500 i
2.468
4.601
1.618
1.790
2001/430 tonn
4001 / 400 tonn
L
Norðmenn o g ESB
semja um makrílinn