Morgunblaðið - 01.03.1995, Blaðsíða 7

1.
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR1. MARZ 1995 C 7
GREINAR
Tilveru trillusj ómanna ógiiað
Þessi „ólög“ hafa rétt sjómönnum á krókabátum
„betlistaf“ í hönd sem enginn mun ganga með af
fúsum vilja, skrifar Sigríður Laufey Einarsdóttir
hér um baráttu sjómanna á smábátum. „Ekki er
aðeins um lífsafkomu trillusjómanna og
íjölskyldna þeirra að ræða. Fiskvinnslufólki
í sjávarþorpum víða um land er ógnað með
atvinnu- og eignamissi,“ segir hún.
ÆGIR Bjarnason eigandi Renniverkstæðis Þ. Kristmundssonar
og'Konráð Eyjólfsson með nýju höfuðlínublakkirnar.
„Bráðnauðsynlegt
verkfæri öryggisins
og þægindanna vegna“
RENNIVERKSTÆÐI Þ. Kristmundssonar í Kópavogi hefur hafið sölu á
nýjum höfuðlínublökkum fyrir flottroll. Blakkirnar sem eru opnar eru hannað-
ar af Ragnari Bóassyni sjómanni og hugvitsmanni og er þeim ætlað að
spara slit á höfuðlínu og gröndurum, auðvelda að halda trollinu kláru og
flýta verulega fyrir öllum aðgerðum. Yfir fimmtíu blakkir hafa verið fram-
leiddar og eru þær þegar komnar í notkun um borð í mörgum togurum, svo
sem öllum togurum Granda, togurum ÚA, Samheija og Skagstrendings aúk
Guðbjargar IS. Konráð Eyjólfsson hjá Renniverkstæðinu segir að blakkirnar
hafi hlotið fádæma viðtökur og að skipstjórar sem hafi reynt þær séu á
einu máli um að þær séu mjög góð fjárfesting.
MEÐ lögum skal land byggja og
ólögum eyða eru gömul spakmæli í
hávegum höfð fram á okkar daga.
Lög um stjórn fiskveiða nr.
3/1988 og nr. 38/1990, eru gott
dæmi um ólög sem
nú ógna tilveru
smábátaútgerðar
hér á landi. M.a.
hafa þau lögleitt
óheilbrigða við-
skiptahætti á
óveiddum fiski (þ.e.
kvóta).
Með lögunum nr.
3/1988 þurftu kvótabátar undir sex
tonnum leyfi til að stunda veiðar
með netum en jafnframt máttu þeir
nota línu og handfæri. Því var síðan
fylgt fast eftir með skerðingu á kvót-
anum hvað eftir annað.
Þorskveiðar á þurru landi?
Má segja að afkoma flestra þess-
ara báta sé komin niður fyrir þau
mörk sem þarf til rekstrar. Kvótabát-
um hefur fækkað úr 795 í 504, milli
áranna ’93 og ’94. í heildina hefur
smábátum fækkað
um 301 á sama
tímabili. Löggjafínn
hefur þó skaffað
kvótabátum „bú-
bót“, að geta leigt
kvótann til að
drýgja tekjur sínar.
M.ö.o. kvótatrill-
ur geta drýgt tekjur
sínar með „þors-
kveiðum á þurru
landi“.
Nú er leigukvóti
þessara báta verð-
lagður á a.m.k. 90
kr. pr. kg. Meðan
við hér á Bakkafirði
verðum að gera
okkur að góðu 65
til 70 kr. pr. kg upp
úr sjó.
Með lögum nr.
3/1988 gátu smábátar valið um
kvóta eða fijálsar veiðar með línu
og handfærum. Krókabátar völdu
fijálsar veiðar með línu og handfær-
um sem voru fljótlega skertar með
banndögum.
Vanhugsað banndagakerfi
Næsta skref löggjafans urðu lög
nr. 38/1990, þar sem svokallað
banndagakerfi var lögleitt. Nú eru
banndagar 146, og stefnir í fjölgun
á næsta ári. Með banndagakerfinu
virðist löggjafinn ekki gera sér grein
fyrir hversu smábátar eru háðir veð-
urfari. Hvernig ætla menn að stjórna
veðrinu úr sjávarútvegsráðuneytinu?
Sem dæmi um vanhugsað bann-
dagakerfi eru 26 dagar samtals í
apríl og ágúst en það mun þýða litla
sem enga veiði í þessum mánuðum.
Það er mat eldri sjómanna að a.m.k.
50% af veiðidögum ársins nýtist
ekki vegna veðurs. Banndagakerfið
mun því valda meiri sókn í vondum
veðrum sem skapar meiri slysahættu
en fyrir er.
Þessi „ólög“ hafa rétt sjómönnum
á krókabátum „betlistaf" í hönd sem
enginn mun ganga með af fúsum
vilja.
Ekki er aðeins um lífsafkomu
trillusjómanna og fjölskyldna þeirra
að ræða. Fiskvinnslufólki í sjávar-
þoi-pum víða um land er ógnað með
atvinnu- og eignamissi.
Hver er tilgangurinn með svona
árásum gegn verkafólki og sjómönn-
um sem skapa mikinn arð í þjóðarbúið.
Með lögum nr. 38/1990, varð
smábátafélagið undir í baráttunni
um trilluveiðar.
Ég tel ástæðuna m.a. vera hversu
hagsmunir kvótabáta annars vegar
og krókabáta hins vegar urðu ólíkir
með lögunum nr. 3/1988, sem leiddi
til ósamstöðu innan smábátafélags-
ins.
Róa lífróður fyrir tilveru sinni
Getur verið að foiysta smábáta-
félagsins hafi ekki skilið þessa ólíku
hagsmuni sem voru lögleiddir þá?
Nú þegar sjómenn á krókabátum
róa „lífróður“ fyrir tilveru sinni væri
ástæða að huga að stofnun hags-
munafélags krókabáta. Það eru al-
þingiskosningar framundan og nauð-
synlegt fyrir forystu smábátafélags-
ins að brýna raustina ef hún ætlar
að rísa undir nafni. Undanfarnar vik-
ur hefur Artúr Bogason verið áber-
andi í fjölmiðlum um þorskveiðar í
Smugunni og nýverið skrifað um þau
mál í norska blaðið Fiskaren.
Ég tel það brýnna að Artúr Boga-
son beijist með oddi og egg fyrir
hagsmunum okkar en að eltast við
frystitogara norður í Ballarhafi.
Eftirfarandi drög eru hugmyndir
sem hugsanlega gætu orðið grund-
völlur að samkomulagi sem trillusjó-
menn gætu búið við:
Byggðaröskun
- Allar togveiðar
verði bannaðar inn-
an 12 mílna.
- Allt kvótabrask
afnumið þ.e. sala og
leiga á óveiddum
físki.
- Öllum trillum
undir sex tonnum
verði skylt að stunda
veiðar með línu og
handfærum þ.e. um-
hverfisvæn veiðar-
færi.
- Línu- og hand-
færaveiðar verði
gefnar fijálsar en
hámarksafli á bát
verði 60 til 100 tonn
eða veiðunum skipt
niður í svæði svipað og nú er gert
með grásleppuveiðar.
Að framansögðu hafa lög nr.
3/1988 og nr. 38/1990, valdið
óstjórn og mismunun á kjörum trillu-
sjómanna.
- þau banna sjómönnum að sækja
sjó af krafti og útsjónarsemi.
- Þau hvetja sjómenn til að braska
með óveiddan fisk sér til lífsviður-
væris.
- Þau munu valda byggðaröskun
sem vart mun eiga sér nokkur dæmi
ef ekkert verður að gert.
Engin frambærileg rök hafa kom-
ið fram um ofveiði smábáta hér við
land. Að lokum vil ég hvetja alla
trillusjómenn nú fyrir kosningarnar
að halda vöku sinni því tilveru stétt-
arinnar er ógnað með samþykkt
Alþingis á lögum nr. 38.
Höfundur er meðeigandi í trillu■
útgerð á Bakkafirði.
„Svo sem þeim sem unnið hafa
með stóru flottrollin er kunnugt er
nauðsynlegt að halda efri vængjun-
um alveg klárum þegar verið er að
láta trollið fara, alveg frá höfuðlínu,
út alla vængina, leggina og grandar-
ana,“ segir Konráð „Menn hafa verið
að bjarga sér frá þessu með því að
nota gilskróká, kastblakkir og snurp-
ulása. Vandamálin við notkun þess-
ara verkfæra hafa verið ýmisleg;
gilsarnir og snurpulásarnir vilja
grópast undan gröndurunum og særa
þá Dynex tógið, kastblakkirnar eru
of grannar til að hleypa lásunum í
gegn og hættan á að missa leggina
niður - og þar með að þurfa að hífa
allt upp aftur - hefur fylgt þessum
lausnum."
Mikið þarfaþing
Blökkin var reynd um borð í Har-
aldi Kristjánssyni og Sjóla og segir
Konráð það hafa verið einróma álit
skipstjóranna að hún stæði fullkom-
lega fyrir sínu og væri mikið þarfa-
þing. Þeir hafí til að mynda tekið svo
djúpt í árinni að segja að blökkin
væri bráðnauðsynlegt verkfæri ör-
yggisins og þægindanna vegna. „Það
segir sína sögu að eftir að blökkin
hafði verið prófuð um borð í einum
togara Granda voru keyptar blakkir
í alla togara útgerðarinnar enda aug-
ljóst að skemmdir á Dynex og Dyne-
ema tógunum og endurnýjun þeirra
kosta margfalt andvirði blakkanna,"
segir Konráð.
Konráð segir að margir furði sig
á stærð blakkarinnar. Breidd troml-
unnar í henni hafi hins vegar orðið
að vera 17 cm. svo að hún hleypi
örugglega öllum lásum í gegn um
sig og aldrei þurfi að slá úr, frá
höfuðlínu og út alla grandarana.
Konráð segir að Renniverkstæði
Þ. Kristmundssonar muni kappkosta
að eiga ávallt blakkir á lager. Hver
blökk kostar 68.000 kr. og segir
Konráð að sé ekki hátt verð þegar
þess sé gætt að ekki sé um fjölda-
framleiðslu að ræða. Þá felist, til
lengri tíma litið, mikill spamaður og
öryggi í notkun blakkanna.
VOGIR semVIT erí..!
... Stórar og smáar vogir i úrvali.

Sölu- og þjónustuumboð:
mm
SlÐUMÚLA 13.108 REYKJAVÍK (91)882122
PÓLS Rafeindarvörur hf., ísafirði
_________ J
Siffríður Laufey
Einarsdóttir

a»#ừS»SÍSI||
SMÁBÁTAÚTGERÐ er undirstaða atvinnu á Bakkafirði.
4-
RADA UGL YSINGAR
A TVINNUAUGL ÝSINGAR
Vélstjóri
Vélstjóri með full réttindi óskast
á frystitogara.
Upplýsingar um aldur, menntun og fyrri störf
leggist inn á afgreiðslu Mbl., merktar.
„J - 15771“.
KVÓTI
KVlúlTABANKINN
Þorskur til sölu og leigu. Vantar ýsu.
Sími 656412, fax 656372, Jón Karlsson.
BÁTAR — SKIP
Bátur óskast - bátur óskast
Auglýsum eftir 15-40 tonna bát fyrir ákveð-
inn kaupanda.
Ársalir hf., skipasala,
sími 562-4333.
Frystitogari til sölu
Til sölu er ft. ANDEY SF 222, skipaskrár-
númer 1980. Skipið selst með aflahlutdeild.
Lögmenn Garðar og Vilhjálmur,
Hafnargötu 31, Keflavík,
s. 92-11733. Bréfasími 92-14733.
Námskeið
fyrir sjómenn
Slysavarnaskóli sjómanna heldur eftirfarandi
námskeið á næstunni:
14.-17. mars: Almennt námskeið í Reykjavík.
3.- 4. apríl: Upprifjunarnámskeið í eld-
og sjóbjörgun.
6.- 7. apríl: Eldvarnanámskeið.
10.-12. apríl: Námskeið í slysahjálp og
meðferð lyfjakistu.
18.-19. apríl: Æfingastjórnun fyrir
skipstjórnarmenn.
Skráning í símum 5624884 og 985-20028.
Slysavarnaskóli sjómanna.