Morgunblaðið - 08.03.1995, Page 2
2 B MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSNINGAR 8. APRÍL
Loksins, loksins
Umhverfisvernd -
LOKSINS hefur ís-
lenskur stjórnmála-
flokkur tekið eindregna
afstöðu til ESB. Al-
þýðuflokkurinn, jafnað-
armannaflokkur ís-
lands, hefur gengið
fram fyrir skjöldu og
sagt: Stopp, hingað og
ekki lengra, það er
sjálfsagður réttur ís-
lendinga að talað sé af
aivöru um Evrópusam-
bandsaðild. Það verður
ekki sagt að málið sé
ekki á dagskrá, það er
á dagskrá. Allir Islend-
ingar vita að» ekkert
skiptir framtíð íslands
eins miklu máli og samstarf við aðr-
ar þjóðir. Fátt hefur gefíð Islandi
eins mikil verðmæti í gegnum tíðina
og viðskiptasamningar við aðrar
þjóðir. íslendingar neita að stinga
höfðinu í sandinn, þeir vilja að málið
sé rætt.
Að segja nei en meina já
Þetta er ektó spuming um hvort,
heldur hvenær ísland gerir samning
við ESB. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra hefur sagt þau undarlegu orð
að málið sé ekki á dagskrá. Það verð-
ur nú að segjast að í hans Evrópu-
hraðlest hlýtur að vera dagatal þar
sem aðrir hafa hraðamæli. Nútíminn
fer leifturhratt yfir, eftir aldamótin
verður Evrópuhraðlestin löngu þotin
framhjá. Það er ekki gott hlutskipti
að sitja eftir um aldamótin og segja:
Ef við hefðum nú talað við Evrópu-
sambandið árið ’95, þá... Nei, það
er ekki eftir neinu að bíða, það þarf
að fara að ná samningum við ESB.
Halldór Ásgrímsson sagði orðrétt á
alþingi: Við getum í reynd ekki lifað
hér án öflugs, alþjóðlegs samstarfs.
Samt sem áður er Halldór á móti
ESB, þetta kallast að segja nei en
meina já. Það er óskiljanlegt hvað
heldur aftur af þessum mönnum,
hvers vegna þora þeir ekki að ræða
við ESB? Það er engin áhætta því
fylgjandi að láta reyna á samninga
og reyndar hefur engin þjóð farið
efnahagslega illa út úr samningum
við Evrópusambandið.
Beint í vasa launafólks
Nú óttast Norðmenn hrun í norskri
verslun, það er jú orðið miklu ódýr-
ara að versla í Svíþjóð
eftir inngöngu Svía í
ESB. Það er orðin stað-
reynd að Norðmenn
flykkjast yfir landa-
mærin til að versla.
Náðarhöggið fyrir
norska verslun verður
þegar ríkiseinokun Svía
á áfengisverslun verður
felld niður, þá verða
verslunarferðir yfir til
Svíþjóðar hluti af lífi
Norðmanna. Óhætt er
að fullyrða að verðið á
matarkörfunni hjá ís-
lenskum Ijölskyldum
mun lækka umtalsvert,
skömmu eftir inngöngu
í Evrópusambandið. Hér er sem sagt
verið að tala um verulegar kjarabæt-
ur fyrir íslenskt launafólk.
Sjálfstæði íslands og
raunverulegt fullveldi
Satt er það að ESB aðild er mikið
tilfinningamál, enginn sannur íslend-
ingur vill láta útlendinga stjórna ís-
landi. Það er einmitt kjami málsins,
Ekki kemur til greina,
segir Baldvin Björg-
vinsson, að íslendingar
láti frá sér yfirráð fisk-
veiðilögsögunnar.
íslendingar vilja sjálfstæði og full-
veldi. Þess vegna er ESB-aðild rétta
leiðin. Ekki kemur til greina að ís-
lendingar láti frá sér yfirráð fisk-
veiðilögsögunnar, hjá Alþýðuflokkn-
um stendur það ekki til. Raunveru-
legt fullveldi þjóðarinnar felst ekki í
því, að ákvarðanir um efnahag og
afkomu okkar séu teknar án áhrifa
okkar á þær. í dag er verið að taka
ákvarðanir á Evrópuþinginu og í
framkvæmdastjórn ESB sem hafa
bein áhrif á framtíð og afkomu okk-
ar, þar eiga fullveldisfulltrúar okkar
að vera, það er fullveldi!
Höfundur er
rafvélavirkjameistari, siturí
stjórn Félags ungra
jafnaðarmanna í Kópavogi.
Baldvin Björg-
vinsson
stærsta öryggismálið
ÞAÐ kvað við kunn-
ugan tón í sölum Al-
þingis nú á dögunum
er umræður um utan-
ríkisstefnu ríkisstjórn-
arinnar snerust upp í
harðvítugar deilur gam-
alla andstæðinga í ís-
lenskum stjórnmálum,
Sjálfstæðisflokks og Al-
þýðubandalags. For-
maður utanríkismála-
nefndar Alþingis gerði
að umtalsefni fortíð
tveggja þingmanna Al-
þýðubandalagsins, sem
báðir dvöldu við nám í
Austur-Þýskalandi fyrir
margt löngu. Brigslyrð-
in gengu á víxl en þau verða ekki
gerð að umræðuefni hér.
Talsmenn fortíðar
Það er fróðlegt að fylgjast með
því hvernig stjórnmálamenn, sem illa
gengur að fóta sig í samtíðinni,
hrökkva í kalda stríðs gírinn um leið
og tækifæri gefst til. Þrátt fyrir fróm
orð um annað eru þeir í raun enn
njörvaðir í hugsunarhátt kalda stríðs-
ins, skiptingu heimsins í tvennt, á
milli kommúnisma og kapítalisma.
Þingmenn Sjálfstæðisflokks og Al-
þýðubandalags eru enn fastir í hlut-
verkum gamla tímans, tíma stríðs-
bandalaga og ógnaijafnvægis á milli
Sovétríkjanna sálugu og Bandaríkj-
anna. Sá tími er liðinn. Vandamál
samtímans eru flóknari en svo að
lausnir þeirra rúmist í kennisetning-
um afdankaðrar hugmyndafræði, svo
sem kapítalisma og kommúnisma.
Ný skilgreining
Lok kalda stríðsins kalla á nýja
hugsun í samskiptum ríkja. Kvenna-
listinn telur að við þessar aðstæður
beri þjóðríkjum, ríkjabandalögum og
alþjóðastofnunum að líta á öryggis-
mál í nýju ljósi. Það sem öðru frem-
ur ógnar jarðarbúum nú, eru hættur
sem steðja að umhverfi okkar, svo
sem útbreiðsla kjamavopna, ótrygg
kjarnorkuver, geislavirkur úrgangur,
gróðurhúsaáhrif, eyðing regnskóga,
auðlindaþurrð og mengun. I því efni
á íslenska þjóðin mikilla hagsmuna
að gæta. Framtíð
byggðar í landinu gæti
staðið eða fallið með líf-
ríki hafsins. Kjarnorku-
slys við strendur íslands
eða í Norðurhöfum
hefði ófyrirsjánlegar af-
leiðingar fyrir lífsaf-
komu þjóðarinnar. Því
er það hlutverk okkar
að vinna að friðlýsingu
hafsins, jafnt sem lands
og lofts.
Kvennalistinn hefur
ávallt lagt áherslu á
nýja skilgreiningu á ör-
yggismálum, sem bygg-
ist á varðveislu um-
hverfis fremur en hern-
aðarstyrk. Hún kallar á aðrar og
heildrænni aðferðir til að tryggja
sameiginlegt öryggi okkar en nú
tíðkast. Hún felur einnig í sér endur-
Kvennalistinn hefur
ávallt lagt áherslu á
nýja skilgreiningu á ör-
yggismálum, segir Þór-
unn Sveinbjarnardótt-
ir, sem byggist á varð-
veislu umhverfis fremur
en hernaðarstyrk.
mat á því hvar ísland skipar sér í
flokk á alþjóðlegum vettvangi. Þann-
ig eiga íslendingar að auka enn frek-
ar samvinnu sína við þær þjóðir og
stofnanir sem helst hafa beitt sér
fyrir umhverfisvernd. Þess vegna
leggur Kvennalistinn áherslu á mikil-
vægi norrænnar samvinnu, Samein-
uðu þjóðanna og Ráðstefnunnar um
öryggi og samvinnu í Evrópu en
hafnar sem fyrr hemaðarbandalög-
um.
Með mannréttindi að
leiðarljósi
Meginandstæðumar í heiminum
em á milli hinna fátæku suðlægu ríkja
og hinna auðugri í norðri. Það eru
konur og böm, hinir eigna- og valda-
lausu, sem líða mest fyrir örbirgðina.
Kvennalistinn vill að Islendingar taki
afstöðu gegn misrétti og kúgun á
alþjóðavettvangi og leggi sitt af mörk-
um til þess að skipta jarðargæðum á
milli allra íbúa hennar. Afar mikil-
vægt er að styðja konur í þróunar-
löndum til náms og starfa. Þær era
víðast hvar styrkasta stoð ijölskyld-
unnar og aðstoð við þær dregur úr
mannfjölgun og kemur öllum til góða.
Niðurstaða mannfjöldaráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna í Kaíró á síðasta
ári var einföld og skýr: besta leiðin
til þess að draga úr manníjölgun á
jörðinni er að mennta konur og auka
áhrif þeirra. íslenskum stjómvöldum
ber að endurskoða stefnu sína hjá
SÞ. Þar dugar ekki lengur að hanga
í pilsfaldi NATO-ríkjanna. Okkur ber
að taka sjálfstæða afstöðu til mála
með umhverfís-, friðar- og mannrétt-
indamál að leiðarljósi. Talsmenn fort-
íðar mega ekki ráða ísienskri utan-
ríkisstefnu degi lengur. Þörf er nýrrar
hugsunar og nýrra vinnubragða í
anda kvenfrelsis, lýðræðis og mann-
réttinda.
Höfundur skipar 3. sæti
Kvennalistans í Reykjavík.
Heggur sá er
hlífa skyldi
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
Styðjum framboð
Ogmundar Jónassonar
HÉR FYRR á áram
þótti sjálfsagt að ein-
staklingar úrverkalýðs-
hreyfingunni sæktu inn
á vettvang stjómmál-
anna til að beijast fyrip
réttindum launafólks. Á
þingi sitja reyndar nú
ýmsir forystumenn úr
verkalýðshreyfingunni
og margir era á fram-
boðslistum. Nú bregður
svo við þegar Ögmund-
ur Jónasson, formaður
BSRB, ákveður að taka
sæti á framboðslista að
það ætlar allt bókstaf-
íega um koll að keyra.
í ritstjórnargreinum,
m.a. í DV, er veist harkalega og
ómakiega að honum með ósannind-
um og dylgjum, háskólaprófessorinn
Sigurður Líndal og fleiri reyna að
gera framboðið tortryggilegt með
útsnúningum um að BSRB séu að
verða stjórnmálaflokkur og þannig
mætti áfram telja. Það skyldi þó aldr-
ei vera að eigna- og valdastéttinni
finnist sér ógnað?
Höfnum skammsýni
Verst þótti mér þó skammsýni
félaga minna innan BSRB sem lýst
hafa yfír vantrausti á Ógmund vegna
framboðsins. í bréfi starfsmanna
Sýsluskrifstofunnar á Húsavík sem
birt var í DV segir orð-
rétt: „Þér segið að þátt-
taka yðar sé ópólitísk."
Aldrei hef ég heyrt Ög-
mund Jónasson segja
að hann sé ópólitískur.
Hann hefur aldrei farið
dult með sínar skoðanir
og ekki skil ég hvemig
félagar mínir á Húsavík
geta komist að þessari
niðurstöðu. Það skyldi
þó aldrei vera að undir-
rót þessa vantrausts
væri fyrst og fremst
flokkspólitísk.
Við viljum áræðni
og kraft
Sjálf fagna ég því að Ögmundur
Jónasson skuli hafa áræðni og kraft
Verst þótti mér þó
skammsýni félaga
minna innan BSRB,
segir Guðný Aradóttir,
sem lýst hafa yfir van-
trausti á Ögmund vegna
framboðsins.
til að fylgja pólitískri sannfæringu
sinni enda finnst mér sjálfsagt mál
að forystufólk innan verkalýðshreyf-
ingarinnar láti til sín taka á vett-
vangi stjórnmálanna og sannast
sagna er nú svo vegið að réttindum
launafólks og verkalýðshreyfingunni
almennt ,að langt er síðan eins rík
þörf hefur verið á því að fá kröftuga
talsmenn hennar inn á þing.
Ögmundur Jónasson hefur aldrei
farið dult með sína pólitík og varla
fer hann að afneita pólitík sinni við
að ganga til samstarfs við Alþýðu-
bandalagið undir merkjum Óháðra
fyrir komandi kosningar.
Verum sjálfum
okkur samkvæm
Ef þessir hinir sömu félagar innan
BSRB, sem lýsa vantrausti á form-
anninn, hafa fylgt stefnu BSRB í
launa- og velferðarmálum vilja vera
sjálfum sér samkvæmir ættu þeir
ekki að ijúka nú upp með pólitískum
andfælum, þegar Ögmundur er tilbú-
inn að ljá okkur opinberum starfs-
mönnum rödd sína á Alþingi, þegar
og ef hann nær kjöri. Auk þess get-
ur framboð hans orðið til að sameina
félagshyggjufólk á vinstri væng
stjórnmálanna. Sýnum því félagsleg-
an þroska og fögnum framboði Ög-
mundar Jónassonar.
Höfundur er opinber starfsmaður.
Guðný Aradóttir.
Ábyrgðarlaust tal um Færeyjaleið
NÚ SÍÐAST féll
ekki minni maður en
forsætisráðherra Dav-
íð Oddsson niður í þá
lágkúru að tala um
„Færeyjaleið" sem
sérstakt víti til varn-
aðar okkur íslending-
um í eldhúsdagsræðu
sinni miðvikudaginn
22. febr. sl. Á undan
honum hafði sam-
starfsmaður hans og
Viðeyjarvinur, Jón
Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra,
iðulega notað sam-
bærilega líkingu og
reyndar hafa bæði fyrr og síðar
ýmsir orðið til að grípa upp þetta
hvimleiða orðskrípi.
Ég vil beina þeim eindregnu til-
mælum til ráðamanna þjóðarinnar
og annarra að láta af þessum ósið.
Sleggjudómar, svo ekki sé nú sagt
fordómar, sem birtast I því að
draga erfiðleika og tiivistarbaráttu
frænda okkar og vina, Færeyinga,
inn í stjórnmálaumræðuna hér
með þessum hætti eru neðan við
allar hellur.
I fyrsta lagi myndu nú einhveij-
ir segja að það kæmi úr hörðustu
átt að við íslendingar, sem höfum
undanfarin ár jafnt og þétt aukið
skuldir og lifað um efni fram, sett-
um okkur á háan hest.
I öðru lagi ætti okkur að vera
nærtækari skilningur á vanda
Færeyinga, sem algjörlega eru
háðir sjávarútvegi með sína lífsaf-
komu, heldur en flest-
um öðrum þjóðum.
í þriðja lagi held ég
að hvorki íslendingar
né neinir aðrir hafi
efni á því að setja sig
gagnrýnislaust í
dómarasæti yfir Fær-
eyingum og skella ein-
hliða skuldinni á þá
fyrir þá erfiðleika sem
þar hafa dunið yfir í
efnahagsmálum og
þjóðlífi. Færeyingar
verða að sjáifsögðu að
líta í eigin barm og
skoða ýmislegt sem
úrskeiðis hefur farið
hjá þeim sjálfum, en margt fleira
kemur þar til. Sumpart eru það
ytri aðstæður sem þeir fá engu
um ráðið, mið sem hafa lokast
vegna útfærslu landhelgi og versn-
andi náttúruleg skilyrði, sumpart
óheppileg áhrif sambúðarinnar við
Dani.
Því má heldur ekki gleyma að
í Færeyjum hefur á síðustu ára-
tugum verið unnið þrekvirki af
dvergþjóð við að byggja upp nútí-
malegt og þróað velferðarsamfé-
lag við ævintýralega erfiðar að-
stæður. Þó ekki kæmi annað til
en samgöngukerfið, vel uppbyggt
skólakerfi, aðstaða til íþróttaiðk-
unar og menningar- og listastarf-
semi, væri það þó nokkuð. Þá má
einnig nefna að Færeyingar eru
sérlega umhyggjusamir um sína
þjóðmenningu, gömul hús og minj-
ar, snyrtimennska er einkennandi
Sigfússon