Morgunblaðið - 08.03.1995, Blaðsíða 6

6 C MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
* Fiskverð heima fi
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Jan.
Feb.
Þorskur
Alls fóru 299,7 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 17,7 tonn á
97,79 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 7,9 tonn á 99,37 kr./kg og
um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 114,0 tonn á 104,87 kr./kg.
Af karfa voru seld 30,8 tonn. í Hafnarfirði á 55,97 kr. (2,01),
á Faxagarði á 69,39 kr. (1,51) og á 70,30 kr. (27,31) á Fiskm.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 159,5 tonn. í Hafnarfirði á 60,12
kr. (0,21), á Faxagarði á 67,53 kr. (3,41) og á 57,94 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (155,91). Af ýsu voru seld 153,9 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 106,30 kr./kg.
Fiskverð ytra f
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 299,4
tonn á 132,05 kr./kg.
Þar af voru 24,1 tonn
af þorski á 121,60
kr./kg.
Af ýsu voru seld
113,7 tonn á 94,24
kr./kg, 3,6 tonn af
kola á 194,14 kr./kg,
35,8 tonn af karfa á
90,69 kr. hvert kíló
og 81,3 tonn af
grálúðu seldust á
203,59 kr. kílóið.
Tvö skip seldu afla sinn í Þýskalandi í síðustu viku. Haukur GK 25 seldi 205,5
tonn á 140,59 kr./kg og Drangur SH 511 seldi 144,5 tonn á 82,58 kr./kg. Samtals
voru seld 334,4 tonn af karfa á 117,89 kr./kg, en 5,5 tonn af ufsa á 78,72 kr./kg.
Þorskurawa Karfiww Ufsi
Eldisrækjan tekur til sín æ
stærri hluta af markaðinum
Hlutfallið var 25% á
síðasta ári eða 733.0001
AÆTLAÐ er, að
heimsframleiðsla á
eldisrækju hafi verið
733.000 tonn á síðasta
ári eða 20% meiri en á
árinu 1993. Þá var raunar um nokkurn samdrátt að ræða í framleiðsl-
unni. Miðað við heimsmarkaðinn var hlutur eldisrækjunnar því 25%.
Hefur framleiðslan aukist langmest í Austur-Asíu þar sem hún er víða
ríkisstyrkt og þaðan og annars staðar að á austurhveli koma nú 80%
hennar.
Rækjuverð hækkaði á fyrra
misseri síðasta árs og var síðan
hátt út árið. Var verðhækkunin
yfirleitt um 140 kr. á kíló og er
ekki búist við neinum verðbreyting-
um á fyrra helmingi þessa árs.
Hafa aðstæður á helstu markaðs-
svæðunum, í Bandaríkjunum, Evr-
ópu og Japan, farið batnandi og
jafn og stöðugur vöxtur er á mörk-
uðunum í Asíu.
í Vesturálfu er Ekvador lang-
stærsti framleiðandinn með um
100.000 tonn á ári. í eldinu þar
urðu menn þó fyrir ýmsum áföllum
á síðasta ári vegna sjúkdóma, sem
gusu upp aftur eftir faraldurinn
1992, og þar við bætist, að mikil
brögð eru að því, að flutningabílum
með rækju og skipum sé rænt.
Talið er, að á síðasta ári hafi verið
stolið rækju fyrir um 200 milljónir
ísl. kr., ýmist eldisrækju eða rækju
veiddri í sjó. Kveður svo rammt að
þessu, að tryggingafélög í Ekvador
treysta sér ekki lengur til að
tryggja framleiðendur fyrir áföllum
af þessu tagi.
Hefðbundinn útflutnings-
markaður Ekvadorbúa er Banda-
ríkin en á síðasta áratug fóru þeir
að selja heilfrysta rækju til Evrópu
og pillaða til markaða víða um
heim. Nokkuð var þó um það í
fyrra, að verksmiðjum væri lokað
vegna rækjuskorts.
Vaxandl eldl í Mexikó
Mexikó var annar stærsti fram-
leiðandinn í Vesturheimi í fyrra
með um 12.000 tonn, sem var 33%
aukning frá árinu áður. Er mest
af framleiðslunni selt innanlands
en þar sem allur kostnaður eru
miklu minni í Mexikó en í Banda-
ríkjunum, ætti að vera góður
grundvöllur fyrir útflutningi þang-
að. Áður þyrfti þó að ráða bót á
ýmsum skipulagsvanda innan
greinarinnar.
í Kólombíu og Hondúras var
framleiðslan um 10.000 tonn á síð-
asta ári í hvoru landi og hafði auk-
ist um 10% frá 1993. Nokkrar
stærstu rækjueldisstöðvar og
rækjuverksmiðjur í heimi er að
finna í Hondúras. Af öðrum Suð-
og Mið-Ameríkuríkjum má nefna
Rússland
HEILDARFISKAFLI Rússa á
síðasta ári var ekki nema 3,4
miHjónir tonna, 21% minni en
1993 og aðeins helmingur aflans
1991 þegar hann var sjö milljón-
ir tonna.
Meginástæður samdráttarins
eru sagðar fjárhagserfiðleikar
rússnesku útgerðanna og miklu
minni sókn á erlend og alþjóðleg
mið. Sjávarvöruframleiðslan
var 2,1 milljón tonn, 22,9% minni
en árið áður.
Vladímír Korelskíj. sjávarút-
Perú, Panama, Brazilíu og Guate-
mala en þar er rækjueldið að stíga
sín fyrstu skref. Er einkum búist
við, að eldið eigi eftir að aukast
mikið í Brazilíu en þar stefnir fyrir-
tækið Sibra Intemational á 10.000
tonna framleiðslu á ári.
í Bandaríkjunum er nokkurt
rækjueldi en það er aðallega á veg-
um fyrirtækja í Suður-Ameríku.
Bandaríska landbúnaðarráðuneytið
hefur hins vegar mikinn hug á að
styrkja nýjar eldisstöðvar til að
draga úr halla Bandaríkjamanna í
rækjuviðskiptunum en hann er
tveir milljarðar dollara á ári.
23% aukning mllli ára
Heita má, að rækjueldi sé stund-
að 'í öllum löndum á austurhveli
jarðar og vex hröðum skrefum.
Heildarframleiðslan þar á síðasta
ári er áætluð 585.000 tonn eða 23%
meiri en 1993. Er eldið mest á
Tævan, síðan Indónesíu, Indlandi,
Víetnam og Kína en er einnig nokk-
uð á Filippseyjum og í Bangladesh.
Mest af þessari rækju fer á
markað í Japan en líka til Banda-
vegsráðherra Rússlands, segir,
að útgerðin eigi við að glíma
stórhækkað verð á olíu og öðr-
um aðföngum auk þess sem mik-
ill skortur sé á fjárfestingarfé.
Afleiðingin er sú, að Rússar
gátu ekki nýtt sér kvóta, sem
þeim buðust innan lögsögu ann-
arra ríkja, 16 talsins, nema að
58%.
Korelskij kveðst þó bjartsýnn
á, að úr muni rætast og spáir
því, að heildaraflinn á þessu ári
verið 3,9 milljónir tonna.
ríkjanna og Evrópu. Hefur eldis-
rækjan frá Asíu verið að sækja
mjög fram í Norður-Evrópu að
undanförnu.
Á ýmsu hefur gengið í eldinu á
Tævan frá 1987 en nú er farið að
ganga betur. í Kína hrundi fram-
leiðslan að 80% 1993 vegna sjúk-
dóma og síðasta ár var Iíka slæmt
að þessu leyti. Kínversk stjórnvöld
eru hins vegar staðráðin I að finna
lausn á vandanum.
í Tælandi eru 90% eldisrækjunn-
ar flutt út eða alls 160.000 tonn á
síðasta ári miðað við 145.000 tonn
1993. I Víetnam var metfram-
leiðsla á síðasta ári en á Filippseyj-
um hafa orðið miklar skaðar í eld-
inu af völdum fellibylja. Lélegt fóð-
ur hefur einnig háð því þar en nú
er verið að setja ákveðna staðla í
þeim efnum.
Þúsundir nýrra stöðva
Á Indlandi er rækjueldið vaxandi
búgrein og hafa þúsundir nýrra
stöðva verið teknar í notkun á síð-
ustu tveimur árum. í kjolfarið hef-
ur verið mikil uppbygging í fóður-
og klakstöðvum og verksmiðjum
en mikill skortur er á eftirsóttustu
rækjutegundinni, tígrinum svokall-
að. Er framboðið nú aðeins 600
milljónir á ári en eftirspurnin átta
milljarðar.
Fóðurstöðvar í Tælandi og Tæv-
an eru farnar að selja til Indlands
og stjórnvöld þar hafa fellt niður
tolla á fiskmjöli, sem notað er í
rækjufóður. Er nú verið að byggja
fóðurstöð á Indlandi, sem á að
framleiða 60.000 tonn á ári.
Af þessu öllu má sjá, að rækju-
framboð á heimsmarkaði mun auk-
ast verulega á næstu árum. Á
móti kemur hins vegar, að eldið
er viðkvæmt fyrir sjúkdómum og
langt er í land með, að fyrir þá
verði komist. Aukið framboð hefur
líka þær afleiðingar, að neyslan vex
og markaðirnir stækka ár frá ári.
Rækja
Verðþróun á rækju
1993 til 1994
1R'—dollarar/ka t-A
1 9 9 3 1 9 9 4
Minna framboð
á allri rækju
VERÐ á allri rækju hefur farið
hækkandi að undanförnu, meðal
annars vegna minnkandi fram-
boðs. Mestu munar að eldið i
Kína hefur hrunið, fór úr
220.000 tonnum árið 1991 í
30.000 til 40.000 tonn á þessu
ári að áætlað er. Þá gengu veið-
ar í Mexíkóflóa illa í fyrra og
búizt er við að veiðar á hlýsjáv-
arrækju fari minnkandi. Þá er
einnig minnkandi framboð á
kaldsjávarrækju (pandalus bor-
ealis). Afli Norðmanna var í
fyrra 25% minni en árið áður,
en veiðar hér við ísland hafa
aukizt. Þá hafa rækjuveiðar við
austurströnd Bandaríkjanna
dregizt saman. Kaldsjávarrækj-
an dugir því ekki til að bæta
upp samdráttinn í hlýsjávar- og
eldisrækjunni.
Smokkfiskur
Verðþróun á smokk-
fiski 1993 til 1994
5,0 dollarar/kg_________
1993 1994
TÖLUVERÐ aukning hefur orð-
ið á framboði á smokfiski og
kolkrabba á síðasta áratug. Afl-
inn 1980 varð 1,6 milljónir tonna
í öllum lieiminum, en náði 2,7
milljónum 1989. Nokkur sam-
dráttur varð síðan árið 1990,
aukning árið eftir, en síðan hef-
ur aflinn dregist saman enn á
ný. Framboð á kolkrabba hefur
verið lítið o g verð hátt. Mun
meiri sveiflur eru á verði á
smokkfiski, en um þessar mund-
ir selst smokkurinn á um 200
krónur kílóið lausfrystur til
manneldis.
Afli fimm stærstu fiskveiðiþjóða 1982-92
16 milljóntonn
0-i
’82 -1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992
Afli helstu botnfisktegunda
1992-1995
milljón tonn
10
8
7
6
5
4
3
2
1
1992
1993
Kyrrahafsþorskur
Alaskaufsi
Hokinhali
Lýsingur
Ýsa, ufsi, karfi
Atlantshafsþorskur
1994
1995
Fiskaflínn minnkar