Morgunblaðið - 09.03.1995, Blaðsíða 8

8 B FIMMTUDAGUR 9. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Delta hf. framleiðir hjartalyf fyrír Þýskalandsmarkað fyrir milljarða á næstu árum
L
yfj aframleiðslufyrirtækið
Delta hf. í Hafnarfirði var
stofnað árið 1981. Stofn-
endur voru um 60 lyfja-
fræðingar auk Pharmaco sem í
bytjun átti 65% í fyrirtækinu. Fram
að stofnun Delta var Pharmaco
m.a. í framleiðslu lyfja, en lét síðan
Delta framleiðsluþáttinn eftir og
hefur síðan einbeitt sér að heildsölu-
þættinum.
Um upphafið að stofnun Delta
segir Ottó að árið 1979 hefði verið
sett ný reglugerð um skráningu
innlendra sérlyfja. Þar með hafí
verið opnað fyrir þann möguleika
að stofnsetja lyfjaframleiðslufélag
en fram að þessum tíma hafi verð-
lagningar verið skammtaðar.
„Það var ákveðin regla i gildi
fyrir öll innlend lyf og hún gaf ekk-
ert færi á að menn færu að fjár-
festa fyrir hundruðir milljóna í lyfja-
verksmiðju," sagði Ottó. „Með nýju
reglugerðinni breyttist þetta, við
stofnuðum Delta og nokkru síðar
var Toro stofnað."
15% af markaði
í fyrstu var Delta með 7-8% af inn-
anlandsmarkaði. Þar var í raun um
að ræða þá framleiðslu sem
Pharmaco hafði áður haft með
höndum, en afhenti Delta við stofn-
un þess. Að sögn Ottós hefur mark-
aðshlutdeildin tvöfaldast á undan-
förnum árum. Delta framleiðir nú
135 lyf og er með um 15-16% mark-
aðshlutdeild á íslenskum lyíjamark-
aði. í verðmætum talið hefur hlutur-
inn þó farið minnkandi síðustu 2
árin.
Um áramótin 1992/1993 leysti
Delta til sín hlut Pharmaco í fyrir-
tækinu. í kjölfarið fylgdi flókið upp-
gjör á dótturfyrirtækjum sem lauk
með því að Delta tók við rekstri
Víking Brugg á Akureyri og Medís,
en það fyrirtæki var stofnað nokkr-
um árum áður til þess að sjá um
útflutning á lyfjaframleiðslu Delta.
Áður eða árið 1990, hafði Delta
keypt lyfjaframleiðslufyrirtækið
Toro. Um síðustu áramót seldi Delta
síðan Viking Brugg og segist Ottó
feginn að vera laus við að sjá um
bjórframleiðslu í bland við lyfin.
Horft til útlanda
Þrjú fyrirtæki eru í lyfjafram-
leiðslu á íslandi. Auk Delta er þar
um að ræða Lyfjaverslun íslands
og Omega. Pharmaco sér enn um
dreifmgu lyfjanna fyrir-Delta. „Við
erum stærstir í framleiðslunni með
okkar 15-16% markaðshlutdeild á
lyíjamarkaði," segir Ottó.
Að sögn Ottós var ljóst frá upp-
hafí að heimamarkaðurinn væri
mjög lítill. Því hafí menn fljótlega
byijað að horfa til útflutnings og
Medis var stofnað árið 1985.
„Við bytjuðum á að líta yfír til
frænda okkar á írlandi. Okkur þótti
það hæfílega lítill markaður auk
þess sem það er kostur að hann er
innan Evrópusambandsins. Þá er
stutt þaðan yfír til Bretlands," seg-
ir Ottó, en Delta á nú um 10-11 lyf
skráð á írlandi.
Aðspurður hvernig það gangi
fyrir sig að fá skráð lyf á erlendum
mörkuðum, segir Ottó að þar liggi
mikil vinna að baki. „Fyrst þarf að
fá verksmiðjuna samþykkta af við-
komandi heilbrigðisyfir- _________
völdum. Síðan þarf að
sækja um skráningu á
lyfjunum þar sem það
þarf að fá heimild yfir-
valda til að setja lyfín á
markað."
Otti segir ekki óraunhæft að
ætla að fyrstu tíu árin hafi farið í
að byggja upp traust hjá viðskipta-
vinum Delta hvort sem um væri að
ræða sölu lyfja eða framsal á fram-
leiðslurétti á lyijum sem einnig
væri algengt. Þannig væru t.d. flest
lyfin á írlandi seld.
Innrás á meginlandið
„Við fórum fljótlega að skoða Norð-
urlönd með útflutning í huga,“ seg-
ir Ottó, „og þar eigum við nú 6-7
lyf á skrá. Umsvif okkar eru mest
Blómleg tíð
framundan
Forsvarsmenn lyfj aframleiðslufyrirtækisins Delta sættu lagi og
smeygðu sér inn á Þýskalandsmarkað með framleiðslurétt á
hjartalyfínu Katopril þegar einkaleyfí þarlendra aðila rann út.
Hanna Katrín Friðriksen ræddi við Ottó B. Olafsson,
framkvæmdastjóra Delta, um starfsemi fyrirtækisins.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
OTTÓ B. Ólafsson, framkvæmdastjóri lyfjaframleiðslufyrirtækisins Delta hf., fagnar því að á þessu
ári mun fyrirtækið væntanlega ná að selja meira af íyfjum til útlanda en hér á heimamarkaði.
Heildarveltan verður nálægt 1,1 milljarði skv. áætlun - þar af verður velta útflutnings 700 milljónir.
í Danmörku þar sem við höfum
stofnað fyrirtæki, Medis Danmark,
sem sér um markaðssetningu okkar
ljrfja á Norðurlöndum. Þá erum við
komnir með myndarlegan hóp lyfja
á Bretlandi þar sem við höfum
mest verið í því að selja framleiðslu-
rétt.“
„Árið 1991 má segja að innrás
Delta á meginland Evrópu hafí haf-
ist,“ segir Ottó, en þá tók Delta
upp samstarf við þýskt rannsóknar-
og þróunarfélag. „Árangur þess
samstarfs er framleiðsla og mark-
aðssetning á Katopril hjartalyfínu,
en við sóttum um markaðsleyfí á
því árið 1992,“ segir Ottó.
í maí 1994 fékkst lyfið skráð á
Þýskalandsmarkaði og einkaleyfi
frumaðila rann út 12 febrúar sl.
Samstarf Delta við þýska félagið
felur í sér að hjá Delta sjá menn
um mest alla vinnuna sem þarf til
________ en þýsku aðilamir sjá um
Innrásin á öein samskipf* v'ð þýsk
meginland auk þess að út'
því fengið stór verkefni í tengslum
við þennan útflutning," segir Ottó.
Til að anna framleiðslunni hefur
Delta fjárfest fyrir um 70 milljónir
í auknum tækjabúnaði, bæði hrað-
virkri töfluvél og nýrri pökkunar-
samstæðu.
Evrópu hófst
1991
vega' viðskiptavini.
Tækifærið nýtt
„Einkaleyfí á lyfí í
ákveðnu landi þýðir að aðrir mega
ekki framleiða viðkomandi lyf í því
landi," segir Ottó. „Oft þykir mönn-
um ekki taka því að sækja um slíkt
einkaleyfi hér og sú varð einmitt
raunin með hjartalyfið Capoten sem
við hjá Delta höfum undanfarið 3-4
ár framleitt undir nafninu Katopril.
Annars staðar í Evrópu hafa menn
ekki haft leyfi til þess að vinna með
þetta efni fyrr en nú að einkaleyfið
rann út í Þýskalandi. Þetta hefur
því gefíð okkur ákveðið forskot og
við höfum nýtt okkur það.
Við erum komnir með framleiðs-
lusamninga við 16-17 fyrirtæki, eða
um helming þeirra sem selja þetta
lyf í Þýskalandi. í flestum tilfella
höfum við samið til 2-3 ára, en
samningamir eru allt upp í fímm ár.“
„Þýskaland er gífurlega stór
markaður,“ segir Ottó, og bendir á
að aðeins fyrir Katopril sé ársveltan
13-14 milljarðar íslenskra króna.
Delta hóf að framleiða í október
sl. upp í samninginn í Þýskalandi
og sendi út í byijun febrúar. Að
sögn Ottós nemur framleiðslan á
Katopril frá sl. hausti og fram í
byijun febrúar um 112 milljón töfl-
um. „Auk þess að framleiða töflurn-
ar þurfti auðvitað líka að útvega
umbúðir fyrir alla þessa viðskipta-
vini, prenta karton, fylgiseðla, ál-
þynnur o.fl. Umbúðaframleiðendur
og prentsmiðjur hér á landi hafa
1,1 milljarður í veltu
Almennt rennur einkaleyfí á
Katopril út í Evrópu árið 1997. Að
sögn Ottós er verið að vinna í fá
lyfíð skráð víðar þannig að menn
séu tilbúnir í slaginn 1997. „Við
bundum þýsku aðilana sem sömdu
við okkur til a.m.k. tveggja ára,
fram yfir 1997. Eftir að samning-
arnir renna út er viðkomandi aðilum
fijálst að framleiða lyfíð í eigin
verksmiðjum eða fela öðrum að
gera það. Þeir sem ekki sömdu við
okkur eru orðnir keppinautar okkar
í þessari framleiðslu," segir hann.
Áherslan hjá Delta ~
beinist nú að mestu að
Katopril og verður þar
væntanlega næstu árin
að sögn Ottós. „Við ger-
um ráð fyrir að velta
Delta vegna sölunnar til
af verið réttu megin við strikið.
„Við fáum óvanalega gott út úr
Þýskalandi þar sem við erum í sér-
stakri stöðu og fáum mjög gott
verð fyrir lyfín,“ segir Ottó. „Þá
mun það einfalda málin að við erum
búin að losa okkur við bjórinn.“
Ottó segir að fyrir nokkrum árum
hafí markmiðið hjá Delta verið að
flytja út meira af lyfjum en flutt
væri inn af hráefnum. Það mark-
mið hefði náðst. Á þessu ári muni
fyrirtækið síðan ná þeim merka
áfanga að selja meira af lyfjum til
útlanda en hér á heimamarkaði.
„Það er góður áfangi," segir hann.
Kýpur
Delta hefur síðustu ár verið í sam-
starfi við aðila á Kýpur vegna upp-
setningar lyfjaverksmiðju þar í
landi. Delta sá um uppbyggingu
verksmiðjunnar sem hóf reglulega
starfsemi í apríl 1994 og hefur auk
þess séð um ráðgjöf og útvegað
nauðsynleg gögn til lyíjaframleiðsl-
unnar. Verksmiðjan á Kýpur er að
sögn Ottós nánast önnur útgáfa af
verksmiðju Delta hér á landi.
Forráðamenn Delta voru með
svipaðar hugmyndir um uppsetn-
ingu lyfjaverksmiðju í Rússlandi
fyrir nokkrum árum en lögðu þær
á hilluna vegna hins stjórnmálalega
óróleika sem þar hefur ríkt.
Yfirbyggingin í starfsemi Delta
er lítil að sögn Ottós, en 3,5 stöðu-
gildi eru á skrifstofu fyrirtækisins.
I markaðsdeildinni eru þijú stöðu-
gildi en alls eru starfsmenn Delta
65 talsins. Þar af eru 19 lyfjafræð-
ingar og auk þess 7-8 aðrir háskóla-
menntaðir starfsmenn.
Framleiðsla Delta spannar nán-
ast alla lyfjaflokka og fyrirtækið
framleiðir 135 lyf. „í raun eru þetta
allt of margar tegundir,“ segir Ottó,
„og við gætum vel hugsað okkur
að fækka framleiðslutegundum og
sérhæfa okkur meira. Það getur vel
orðið eðlilegt framhald af samning-
um okkar í Þýskalandi."
Varðandi þróunarstarf hjá fyrir-
tækinu segir Ottó að undanfarin
ár hafi 12-14% veltunnar farið í
slíka vinnu. „Þetta er nokkuð gott
hlutfall og nálægt því sem mest
gerist erlendis hjá stóru aðilunum
í lyfjaframleiðslu. Þar sem veltan á
eftir að aukast verulega á þessu
ári og þeim næstu vegna sölunnar
til Þýskalands, mun hlutfall þróunar
í henni lækka. Við erum þó alltaf
að bæta í þróunina, enda er ætlun-
in að lifa á nýrri framleiðslu í fram-
tíðinni," sagði Ottó.
Að vinna úr tækifærunum
Þýskalands verði nálægt 600 millj-
ónum á þessu ári,“ segir hann.
„Næstu árin er síðan reiknað með
um 400 milljóna veltu.“
Delta mun skv. áætlun velta um
1,1 milljarði króna á þessu ári að
sögn Ottós. Þar af eru alls um 700
milljónir í útflutningi og 400 millj-
ónir á heimamarkaði. Aðspurður
um afkomuna segir Ottó að það sé
í raun erfitt að meta afkomu lyfja-
framleiðslunnar sl. 2-3 ár vegna
sambúðarinnar við bjórframleiðsl-
una. Hins vegar hefði afkoman allt-
„Síðustu þijú til íjögur árin hafa
verið mjög sérstök," segir Ottó um
starfsumhverfi í lyfjaframleiðslu
hér á landi. „Menn hafa verið að
gera sífelldar breytingar á reglu-
gerðum um þátttöku almanna-
trygginga í lyfjakostnaði og það
hefur haft slæm áhrif á reksturinn.
Hins vegar höfum við líkt og aðrir
notið góðs af þeim stöðugleika sem
ríkt hefur í þjóðfélaginu."
Aðspurður um framtíðarsýn í
rekstrinum segir Ottó að árið 1997
taki væntanlega gildi ný löggjöf um
einkaleyfí. Eftir þann tíma geti
menn sótt um einkaleyfi á viðkom-
andi lyfjaefni, en nú geti menn að-
_________ eins sótt um einkaleyfí á
Ætlunin að aðferðum við að framleiða
lifa af nvrri viðkomandi efni-
IITa aT nym „Möguleikar Delta
munu því þrengjast við
________ nýju löggjöfína,“ segir
Ottó. „Það er ljóst að fyr-
ir árið 2005 til 2010 verðum við
framleiðslu í
framtíðinni
að vera búin að skapa okkur sér-
stöðu, en það er í sjálfu sér er al-
veg viðunandi að hafa til þess tíu
ár.“
Ottó segist sjá fram á að næstu
fimm árin verði blómleg hjá Delta,
enda séu næg verkefni í sjónmáli.
„Þrátt fyrir aukna áherslu á út-
flutning ætlum við okkur ekkert
að gefa eftir á heimamarkaði, held-
ur halda okkar hlut,“ segir hann.
„Markmiðið er að reyna að vinna
úr öllum tækifærum sem bjóðast."