Morgunblaðið - 10.03.1995, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 10. MARZ 1995 25
AÐSEIMDAR GREIINIAR
Tjaraarbíó - tónlistarhús
MÁLÞING um menn-
ingarmál, hið annað í
röðinni á þessu ári, var
haldið á vegum borgar-
yfírvalda í Ráðhúsi
Reykjavíkur laugardag-
inn 18. febrúar. Frá-
sögn af þingi þessu birt-
ist í Morgunblaðinu 21.
febr. Ég hef vænst þess
að einhver annar mundi
láta frá sér heyra um
ýmislegt sem þar bar á
góma, en hef ekki orðið
þess var og get því ekki
orða bundist.
Frásögnin hefst á
þessum orðum, sem
höfð eru eftir formanni
menningarmálanefndar borgarinn-
ar: „Tónlistin hefur verið afskipt í
menningarstarfsemi Reykjavíkur-
borgar."
Þetta er því miður rétt. Þó er
engin ástæða til að vanþakka fram-
lagið til rekstrar Sinfóníuhljómsveit-
arinnar, sem raunar hefur staðið í
fjárhagsáætlun borgarinnar í 45 ár,
er lögbundið síðan 1982 og nemur
37 millj. kr. á fjárhagsáætlun 1995.
Ekki heldur framlagið til tónlistar-
skólanna í Reykjavík, 269 millj. kr.,
sem einnig er lögbundið. Þetta er
til samans um 1,8% af tekjum borg-
arinnar. Til íþróttamála er varið rétt
um fjórfardri þessari upphæð. Einnig
má þakka þá tónlistarstarfsemi sem
fram hefur farið í Menningarmið-
Jón
Þórarinsson
stöðinni Gerðubergi, en
hörmulegt, ef svo fer
sem nú horfir, að hún
verði dregin saman til
muna.
Þá er það haft eftir
formanni menningar-
málanefndarinnar að
nauðsynlegt sé að
Reykjavíkurborg hafí
foiystu í menningarlífí
í borginni og hafi borg-
aryfírvöld skilning á því
hlutverki. Gott er ef satt
er. En hvað hyggjast
þau þá gera til að rétta
hlut tónlistarinnar?
Eftir því sem lesið
verður úr fyrrnefndri
frásögn er það tvennt: í fyrsta lagi
er talað um „að Tjarnarbíó verði
skoðað með tilliti til þess að þar
verði tónleikasalur og að byggt verði
við það. Áætlaður kostnaður við það
mundi nema um 16 milljónum
króna.“ í öðru lagi hefur verið ákveð-
ið „að veita um 2,5 milljónum til að
stofna strengjakvartett sem yrði
starfræktur í eitt ár“.
Samtals nema þessar upphæðir
18,5 millj. kr., rúmlega 0,1% af tekj-
um borgarinnar á árinu 1995. Það
ber ekki vott um mikinn stórhug.
Úrræðin eru satt að segja grátbros-
leg. Verst er þó að þau koma að
sáralitlum notum.
Það tekur langan tíma að koma
upp og þjálfa strengjakvartett sem
Brýnasta þörfin er Tón-
listarhúsið, segir Jón
Þórarinsson, sem þeg-
ar hefur verið hannað
af einum ágætasta arki-
tekt þjóðarinnar.
risið getur undir nafni, hversu ágæt-
um listamönnum sem hann er skip-
aður í upphafí. Því má segja að fé
til kvartetts „sem yrði starfræktur
í eitt ár“ sé í raun kastað á glæ.
Hann mundi, samkvæmt þessu orða-
lagi, verða lagður niður um það leyti
sem hann gæti farið að láta til sín
heyra að gagni.
Tjarnarbíó rúmar 250 manns í
sæti. Mér er sagt að þar hafí ýmis-
legt þegar verið fært til betra horfs,
og er ekki nema gott um það að
segja. En það hús bætir ekki úr
neinni brýnni þörf tónlistarflutnings
í borginni. Hér eru fyrir margir sal-
ir sem henta ágætlega fyrir kamm-
ertónleika, þótt víða mætti búa betur
að þeim en raun hefur verið á. Til
þess þyrfti fyrst og fremst svolitla
hugarfarsbreytingu ráðamanna, og
hún kostar ekki neitt. Tjarnarbíó
leysir þar engan vanda sem ekki
væri auðleystari annars staðar.
Það sem hér vantar er stór tón-
leikasalur með tilheyrandi starfsað-
stöðu sem meðal annars yrði aðal-
starfsvettvangur Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar en mundi einnig nýtast
til mjög margra annarra hluta. Brýn-
asta þörfín er sem sé Tónlistarhúsið
sem þegar hefur verið hannað af
einum ágætasta arkitekt þjóðarinnar
fyrir forgöngu þeirra samtaka sem
nú um árabil hafa barist fyrir úrbót-
um í þessu efni. Þetta er stórt og
dýrt verkefni, og eðlilegt að það
verði leyst í samvinnu ríkis og borg-
ar. Til þess mundi þurfa framlög sem
til samans gætu numið 300-400
millj. kr. á ári í 5 ár. Ef vilji væri
til, mætti líklega fínna leiðir til að
fjármagna þessa framkvæmd nú
þegar, þannig að húsið geti verið
komið í notkun árið 2000 og Reykja-
vík þannig borið með sóma titilinn
„Menningarborg Evrópu", ef til þess
kemur, án þess að til stórú'tgjalda
komi fyrir borg og ríki fyrr en að
þeim tíma liðnum.
Stjórnmálamenn sem vilja skapa
sér tiltrú sem forystumenn í menn-
ingarmálum verða að horfast í augu
við þetta verkefni og takast á við
það. Stjórnvöld og áhrifamenn allra
flokka hafí vanmetið hvort tveggja:
þá brýnu þörf sem hér blasir við og
þann almenna vilja sem fyrir því er
að úr henni verði bætt. Þeir ættu
að endurmeta stöðuna, einmitt nú
þegar kosningar eru í nánd.
Höfundur er tónskáld.
Verkfall kennara
og undanþágubeiðnir
í VERKFALLI kennara kemur vel
í ljós hversu mikilvægt skólastarf
er bæði fyrir nemendur og foreldra.
Þetta má m.a. finna í viðbrögðum
samtaka foreldra og nemenda og
þeim fjölmörgu stuðningsyfirlýsing-
um sem kennarasamtökum hafa
borist í verkfallsbaráttunni. Ráða-
menn þessarar þjóðar virðast hins
vegar ekki jafn meðvitaðir um mikil-
vægi skólastarfs ef marka má við-
brögð þeirra við kröfum kennara og
gang samningaviðræðna.
Samtökin Þroskahjálp hafa rætt
málefni fatlaðra nemenda við verk-
fallsstjórn kennara og kom þar fram
hversu miklar áhyggjur þau samtök
hafa af því slæma ástandi sem skap-
ast á heimilum margra fatlaðra
barna í verkfallinu. í dálkinum „Með
og á móti“ í DV mánudaginn 6.
mars er haft eftir Ástu Þorsteins-
dóttur formanni Þroskahjálpar að
hún hafi spurnir af því að veitt hafí
Ekki er hægt, að mati
Sigrúnar Ágústsdótt-
er hins vegar rétt að
taka það fram að verk-
fall kennara raskar öllu
eðlilegu ástandi í
kennslumálum og þar
af leiðandi verður aldr-
ei hægt að gæta fulls
réttlætis við afgreiðslu
á undanþágum eða
tryggja með undan-
þáguveitingum að
nemendum verði ekki
mismunað. Þvert á
móti halda ýmsir því
fram að einmitt veit-
ingar á undanþágum
feli í sér mismunun.
Eina lausnin á því máli
Sigrún
Ágústsdóttir
er að samið verði við kennara. Það
væri því óskandi að forsvarsmenn
hagsmunasamtaka foreldra og
barna beittu sér fyrir því að ríkis-
valdið semji við kennara og þar með
verði afstýrt ófremdarástandi sem
snertir um 60 þúsund
nemendur.
Ásta talar um að
skýrar línur hefðu
þurft að liggja fyrir um
undanþágur fyrir verk-
fall. í lögum um kjara-
samninga opinberra
starfsmanna er alveg
skýrt að verkfall nær
til allra félagsmanna í
kennarafélögunum,
nema skólastjóra og
aðstoðarskólastjóra.
Það er því alveg ljóst
að öll starfsemi skóla
lamast í kennaraverk-
falli. Verkfallsstjórn
tekur afstöðu til þess hvort veita
eigi undanþágur og til hverra þær
eigi að ná eftir að verkfall hefst.
Afstaða til undanþágubeiðna mótast
af ýmsum þáttum. Má þar nefna
mat á því hvaða nemendahópar og
einstaklingar megi síst við því að
missa af skólastarfi og hvort mögu-
legt sé að koma við lágmarksþjón-
ustu skóla í einstökum tilvikum.
Þjónusta sem skólar veita er ekki
sambærileg við þjónustu heilbrigð-
isstofnana að því leyti að mat á
undanþágum getur ekki farið fram
út frá því hvort um sé að ræða
hættu á heilsutjóni eða spurningu
um hvort hægt sé að bjarga lífí sjúkl-
inga. Það er miklu flóknara að leggja
þetta mat á starfsemi innan skóla.
Það er enn flóknara þegar haft er
í huga að fatlaðir nemendur og nem-
endur með sérþarfir eru í almennum
skólum um land allt.
Það er eðlilegt að talsmenn for-
eldrasamtaka leiti eftir skilningi
meðal almennings, ríkisvalds og
kennarasamtaka á þeim vanda sem
uppi er hjá foreldrum og nemendum
í kennaraverkfalli. Sá málstaður er
góður. Það er þeim mun mikilvæg-
ara að í slíkum málflutningi sé farið
með rétt mál og ekki rangfærður
málstaður kennara sem hafa reynt
að bregðast við þessu ástandi af eins
mikilli sanngirni og hægt er við
mjög erfiðar aðstæður.
Höfundur er formaður
verkfallsstjórnar
Kennarasambands íslands.
ur, að bera saman
þjónustu skóla og
heilbrigðisstofnana.
verið undanþága vegna kennslu í
Hvammshlíðarskóla á Akureyri.
Þetta er rangt. Undanþágubeiðni
hafði ekki borist frá þeim skóla á
mánudaginn og þar af leiðandi hefur
engin undanþága verið veitt þegar
þetta er ritað. Það er líka rangt að
veitt hafi verið undanþága vegna
starfsemi heilsdagsskóla í Reykjavík
því sú starfsemi er rekin af Reykja-
víkurborg.
Ásta hefði getað aflað sér upplýs-
inga um þessi atriði áður en hún lét
frá sér fara rangar staðhæfíngar.
Það er miður að í svo viðkvæmu
máli sem þessu skuli ekki farið rétt
með staðreyndir og afar óviðeigandi
að tiltaka dæmi sem fela í sér þá
fordóma að verið sé að mismuna
nemendum í þessum tilvikum. Það
Goðsögnin um þriggja
mánaða sumarfríið
ÞEGAR kjaramál
kennara ber á góma er
viðkvæðið hjá almenn-
ingi gjarnan á þá leið,
að kennarar séu vissu-
lega ekki vel launaðir,
en hafí ýmis hlunnindi,
sem aðrar stéttir hafí
ekki. Það, sem fer einna
mest fyrir bijóstið á
fólki, er hið alræmda en
misskilda „þriggja mán-
aða sumarfrí". Þessi
hvimleiði, en að mörgu
leyti skiljanlegi mis-
skilningur, á sér þrenns
konar skýringar.
I fyrsta lagi er fólki
yfirleitt ekki kunnugt
Guðmundur
Edgarsson
um, að vikuleg vinnuskylda kennara
á veturna er ekki 40 klst., eins og
aðrir launþegar skila af sér árið um
kring, heldur um 46 klst. hjá grunn-
skólakennurum og 48,5 klst. hjá
framhaldsskólakennurum. Þannig
vinna kennarar af sér
um einn og hálfan mán-
uð þessa níu mánuði,
sem skólarnir starfa.
í öðru lagi gerir fólk
sér oft ekki grein fyrir,
að þótt nemendur séu í
fríi, þýðir það ekki endi-
lega, að kennararnir
séu það einnig. Þannig
er, að kennurum er gert
að veija tæpum mánuði
til endurmenntunar og
undirbúnings næsta
skólaárs og þrátt fyrir,
að sú vinna sé ekki
sýnileg nemendum eða
foreldrum, er hún jafn-
nauðsynleg í litríku og
uppbyggilegu skólastarfi og hver
önnur.
I þriðja og síðasta lagi gleymir
fólk því gjarnan, að kennarar eiga
vitaskuld rétt á sínu lögboðna sum-
arfríi eins og aðrir. Ogsé áðurnefnd-
ur einn og hálfur mánuður, sem
kennarar hafa unnið af sér, dreginn
frá, stendur eftir sami orlofstími og
aðrir launþegar fá að öðru jöfnu.
Kennarar fá því ekkert lengra sum-
arfrí en aðrir.
Hitt er svo annar handleggur hvort
kennarar vilji yfírleitt haga sínum
vinnutíma með þeim hætti, sem að
íraun fá kennarar, að
mati Guðmundar Edg-
arssonar, ekki lengra
sumarfrí en aðrir.
ofan greinir. Á því eni vafalaust
skiptar skoðanir. Sumir kennarar eru
líklega sáttir við þessa tilhögun eins
og hún er, en aðrir kysu að dreifa
álaginu lengur en jafnar yfir árið
Kennarar, sem slíkir, fá hins vegar
engu um það ráðið því árlegur starfs
tími skólanna er bundinn í lögum
sem samþykkt eru af Alþingi íslend
inga, eins og flestir vita.
HELGAR
TILBOfi
Höfundur er kennari við
Fjölbrautaskólann Breiðholti.
„Box“ dýna
með krómgafli
stærð verð
90x200
120x200
140x200
12.900
19.900
22.900
Sæng
og koddi
1 sett
1.690 kP.
2 sett
2.990 ki1.
Matar-
og kaffistell
fyrir fjóra__
Aðeins:
690 kP
tr
Tennissokkar
í barnastaerðum
10 pör aðeins:
399 kr
Handklæði
7 skt. aðeins:
990 kr
ÍHoBaoöföum SkeBunni 13 Reyfcja'viVurvegi 72 Noföurtanga 3 i
l Reykjavík Reytijavik Hafnartiföi Akuwyn i