Morgunblaðið - 11.03.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
____________________________________LAUGARDAGUR 11. MARZ 1995 B 3
KOSIMINGAR 8. APRÍL
Af afbrota-
mönnum um-
ferðarinnar
EINU sinni var
maður sem skaut úr
öflugum riffli út um
gluggann á íbúðinni
sinni án þess að huga
að afleiðingunum.
Maðurinn var umsvifa-
laut yfirbugaður, úr-
skutðaður í gæslu-
varðhald og látinn
gangast undir geð-
rannsókn. Annar mað-
ur, „vopnaður“
kraftmiklu ökutæki,
hugði heldur ekki að
afleiðingunum þegar
hann mundaði „vopn“
sitt innan um saklausa
borgara í friðsælu
íbúðarhverfi í Reykjavík. Byssu-
maðurinn slapp með skrekkinn.
Hann slasaði engan en hlaut þó
þungan dóm fyrir að hætta lífí og
limum samborgara sinna. Hinn
„ofbeldismaðurinn" tók aftur á
móti löglegt samgöngutæki og not-
aði sem leikfang með þeim afleið-
ingum að líf heillar ijölskyldu sner-
ist upp í harmleik. A vegi manns-
ins á vélknúna ökutækinu varð lít-
ið bam sem eftir „bílaleik“ van-
þroska og sjálfumglaðs unglings
er fatlað fyrir lífstíð. Hvor þessara
tveggja er meiri afbrotamaður?
Þessar tvær ólíku sögur eru raun-
veruleg dæmi úr íslenskum veru-
leika og undirstrika að ofbeldis-
menn umferðarinnar eru engu
minni afbrotamenn en hinir sem
beita banvænum vopnum til þess
að fá útrás fyrir annarlegar hvatir
sínar. Sakleysislegt ökutæki getur
reynst hættulegt vopn í höndum
þess sem ekki hefur þroska, vit né
hæfileika til þess að nota það á
réttan hátt. Og til þess að undir-
strika enn óréttlátt mat dómsyfir-
valda á vægi þessara tveggja of-
beldisverka má geta þess að sá
með byssuna hafnaði á bak við lás
og slá en hinn var frjáls ferða sinna
áður en sírenuvæl sjúkrabílsins sem
flutti bamið, lífshættulega slasað,
hafði þagnað.
Það er hryggileg staðreynd að
þriðjungur allra sem valda alvar-
legum slysum í umferðinni er ungt
fólk á aldrinum 17-25 ára. Ástæð-
an er oftast sú sama: Ofmat á eig-
in hæfíleikum sem ökumenn.
Margir átta sig því miður ekki á
því fyrr en of seint að hestöflin sem
þeir ráða yfír er þeir sitja undir
stýri geta reynst banvæn ef þau
era misnotuð sem leikfang þar sem
lífí og limum saklauss fólks er ógn-
að. Bíll eða vélhjól getur snúist upp
í stórhættulegt „manndrápstæki" í
höndum vanþroska óvita. Sorgleg-
ast er þó sú vitnesja að við getum
komið í veg fyrir fjölda mannlegra
harmleikja með því að haga okkur
eins og viti bornar manneskjur í
umferðinni. Önnur vænleg leið til
þess að uppræta ofbeldið í umferð-
inni er að dómstólar meti vægi
umferðarafbrota til jafns við vægi
annarra afbrota í þessu landi. Að
undanförnu hefur hugtakið „sí-
brotamaður" verið nokkuð til um-
ræðu og sýnist sitt hveijum um
notkun þess yfír þá sem bijóta ít-
rekað af sér í umferðinni. Ef grannt
er skoðað er þó full ástæða til þess
að nefna þá síbrotamenn sem dag-
lega bijóta gildandi lög í þessu
landi. Telja má víst að engin lög í
landinu séu brotin eins oft og um-
ferðarlögin. Svo virðist einnig sem
dómstólar taki slík brot ekki jafn
alvarlega og oft er ástæða til. Af-
leiðingin er augljós; síbrotamenn
umferðarinnar vaða
uppi og hætta ekki
aðeins eigin lífí og lim-
um — heldur einnig
saklausra vegfarenda.
í 101. grein um-
ferðarlaganna eru
skýr ákvæði um að
svipta skuli þá öku-
leyfí sem ítrekað
bijóta af sér í umferð-
inni. Þar stendur orð-
rétt: „Svipta skal
mann rétti til að
stjórna vélknúnu öku-
tæki sem ökuskírteini
þarf til ef hann hefur
orðið sekur um mjög
vítaverðan akstur
slíks ökutækis eða ef telja verður,
með hliðsjón af eðli brotsins eða
annars framferðis hans sem öku-
manns vélknúins ökutækis, var-
hugavert að hann stjómi vélknúnu
ökutæki. Svipting ökuréttar skal
vera um ákveðinn tíma, eigi skem-
ur en einn mánuð, eða ævilangt
ef sakir em miklar eða brot er
ítrekað öðm sinni.“ (Leturbreyt.
undirrit.)
Eftir því sem undirrituð kemst
næst hefur þeim brotamönnum
Hvað um síbrotamenn í
umferðinni, spyr
Ragnheiður Olafía
Davíðsdóttir, er ekki
kominn tími til að yfír-
völd endurskoði viður-
lög er þá varða?
umferðarinnar, sem staðnir em
að síendurteknum umferðarlaga-
brotum, ekki verið refsað á gmnd-
velli þessa ákvæðis ef frá era tald-
ir þeir sem teknir em oftar en
einu sinni fyrir ölvun við akstur.
Mér vitanlega hefur þessu ákvæði
aldrei verið beitt á þá sem ítrekað
aka á ólöglegum hraða eða á
móti rauðu ljósi — þrátt fyrir að
skýlaus heimild sé til að svipta þá
ökuleyfí „ef sakir era miklar eða
brot er ítrekað öðru sinni“. Sú
spurning hlýtur því að vakna hve-
nær sakir era nægilega miklar til
þess að þær réttlæti ökuleyfís-
sviptingu. Er það mat dómstóla
að einungis ölvunarakstur sé svo
alvarlegur? Hvað með alla hina
sem fremja ótal „umferðarafbrot"
innan um saklausa borgara — alls-
gáðir og halda ökuskfrteininu út
í hið óendanlega — þrátt fyrir
langan „afbrotaferil" í umferðinni?
Er ekki kominn tími til að yfírvöld
endurskoði vægi refsinga í slíkum
tilfellum?
Nú hefur nefnd, sem skipuð var
af ríkisstjóminni, skilað skýrslu
um aðgerðir til fækkunar um-
ferðarslysa til aldamóta. Þar er
m.a. gert ráð fyrir punktakerfí
sem byggist á ökuferilsskrá þar
sem ökumenn missa sjálfkrafa
ökuréttindin eftir ítrekuð brot í
umferðinni. Megi þær hugmyndir
verða að veraleika sem fyrst.
Þangað til væri kannski rétt að
löglærðir aðilar, sem fara með
þessi mál, glugguðu betur í fræðin
sín og nýttu sér öll tiltæk úrræði
sem þar eru að finna til þess að
koma böndum á síbrotamenn um-
ferðarinnar.
Höfundur er forvarnafulltrúi
Ragnheiður Ólafía
Davíðsdóttir
Kosningabandalag
vinstri flokkanna
Senn líður að því, að framboðs-
frestur til alþingiskosninga renni
út og kosningabaráttan bresti fyrir
alvöru á. Það er deginum ljósara
að forystumenn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks stefna að því
að næsta ríkisstjóm verði skipuð
þessum flokkum. Ekki er ólíklegt
að þessi ásetningur þeirra verði að
veruleika , nema brugðist verði hart
við af hálfu vinstri flokkanna. Slík
samsetning má einfaldlega ekki eiga
sér stað.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur und-
anfarin fjögur ár barið alþýðu þessa
lands til hlýðni við atvinnurekendur
með hörmulegum afleiðingum fyrir
almenning. Það verður ekki þolað
lengur.
Þess utan yrðu í slíkri ríkisstjóm
saman komin þau völd, sem spilltust
allra eru í íslenskri pólitík, og eiga
rætur og fjárhagslega tilvist í fjár-
málavafstri við ameríska herinn á
íslandi. í þeim samanburði er Al-
þýðuflokkurinn sem óspjölluð meyja.
Því er nauðsynlegt fyrir þá
flokka, sem bera hag alþýðu fyrir
bijósti, að stilla saman strengi sína
fyrir næstu kosningar.
Hugsanlegt samstarf
Töluvert hefur verið reynt til þess
að koma á samstarfí vinstri aflanna
fyrir næstu kosningar — en ekki
tekist. Bæði Kvennalistinn og Jó-
hanna S. hafa kæft þá hugmynd í
fæðingu, af miklum hroka. Það er
þessum tveimur hreyfingum hreint
lífsspursmál að komast í næstu rík-
isstjóm. Því er það svo að þær vilja
báðar halda opinni og greiðri leið
til þess að geta starfað með Sjálf-
stæðisflokki að kosningum loknum.
Hjá forystumönnum þessara
tveggja hreyfinga er á ferðinni sami
hrokinn og var í talsmönnum
Kvennalista og Framsóknar, fram
til hins síðasta, er R-listinn var
myndaður. Að bæjarstjómarkosn-
ingum loknum börðu hins vegar
þessir tveir flokkar sér á bijóst og
hreyktu sér mikinn, af þessu afreki
„sínu“, sem í raun
þurfti að beija þá til
að kyngja.
Sú þjóð, sem í þessu
landi býr og á ekki
fyrir húsnæðisreikn-
ingum, á ekki fyrir
læknisþjónustu, á
hvorki fyrir daglegum
nauðþurftum né mat,
hefur ekki vinnu og
stendur frammi fyrir
verkföllum — þessi
þjóð hlustar ekki á
hroka.
Því er það einföld
krafa þessa fólks að
heiðarleg tilraun verði
gerð til þess að stilla
saman strengi vinstri flokkanna fyr-
ir kosningar, með það markmið efst
á blaði, að útiloka fijálshyggjuna
Alþýðubandalag,
Kvennalisti og Þjóðvaki
eiga, að mati Teits
Bergþórssonar, að
gera og kynna fyrir
kosninga samkomulag
um samstarf að kosn-
ingum loknum.
frá því að stjórna þessu landi —
landi þar sem þeir ríku verða ríkari
og þeir fátæku fátækari.
Hræðslubandalag
Ég vil að Kvennalisti, Þjóðvaki
og Alþýðubandalag geri með sér
samkomulag fyrir kosningar sem
verði kynnt alþjóð. Samkomulag
þetta feli í sér að ofangreindir flokk-
ar skuldbindi sig til þess að starfa
saman eftir kosningar — fái þeir til
þess tilskilinn þingmeirihluta.
Fái þeir hins vegar ekki þann
meirihluta yrði samkomulagið sjálf-
krafa úr sögunni og
þessir flokkar óbundn-
ir hvor af öðram.
Flokkarnir gengju til
kosninga með það
veganesti að níða ekki
skóinn hver af öðrurt
— halda innbyrðis frið
— en beina spjótum
sínum að Framsókn og
Sjálfstæðisflokki og
þegja Alþýðuflokkinn
í hel.
Fólk gæti eftir sem
áður kosið hvern þeirra
þriggja flokka er það
mæti mest, en samt
sem áður lagt þungt lóð
á þær vogarskálar, sem
standa myndu fyrir þeim umbrotum
á stjóm landsins, sem nauðsynleg
eru, eigi alþýða þessa lands ekki
að enda á betlistigi.
Alþýðubandalagið hefur lýst því
yfír að það sé tilbúið að skoða allt
hugsanlegt samstarf, sem bæta
megi hag alþýðunnar. Slíkt
„hræðslubandalag", er að ofan
greinir, gæti blásið þeim neista í
bijóst alþýðu landsins, sem með
þarf, til að fella íhaldið.
Forystumenn Þjóðvaka og
Kvennalista. Látið ekki um ykkur
spyijast að þið ætlið að halda hrok-
anum og sérhyggjunni til
streitu.Það er of mikið í húfi fyrir
alþýðu þessa lands.
Tölur úr nýjustu skoðanakönnun-
um benda til algjörs fylgishruns hjá
Kvennalista og Þjóðvaka. Þó ber að
hafa hugfast að rúmlega 40% tóku
ekki afstöðu. Bandalag vinstri
flokka myndi án efa höfða til þessa
hóps, sem að öðram kosti sæti heima
eða kysi Framsókn á kosningadag-
inn. Því er til mikils að vinna að
þessir flokkar geti haft gott sam-
starf sín í milli fyrir næstu kosning-
ar.
Með slíku bandalagi er aungvu
að tapa, en hins vegar allt að vinna.
Höfundur er kenaari.
Teitur
Bergþórsson.
X-kynslóðin
HAFIÐ þið heyrt
getið um x-kynslóðina?
Hún er kynslóðin sem
er nú að kjósa í fyrsta
og annað sinn. I ljós
hefur komið að alltof
margir af þessari kyn-
slóð era ekki þátttak-
endur í þjóðfélaginu.
Þeir mæta ekki á kjör-
stað, þeir nýta ekki
þann rétt sem forfeður
þeirra með blóði, svita
og táram börðust fyrir.
Þeir segjast ekki hafa
áhuga á pólitík.
Ekki alls fyrir löngu
rakst ég á kunningja
minn á götu úti. Hann
Kolfinna
Baldvinsdóttir
er af x-kynslóðinni. í fávísi minni
spurði ég hann hvað x-ið stæði fyr-
ir. Hann svaraði: Fyrir ekkert. Við
erum kynslóðin sem höfum engar
háleitari hugsjónir en þær að fá að
drekka bjórinn okkar í friði - það
er verst hann er svo dýr. „í sama
mund og þessi, annars ágæti kunn-
ingi minn, sleppti orðinu, áttaði
hann sig á því að hápólitískara
málefni hefði hann ekki getað nefnt.
Og bætti þá við: Þetta er allt tómt
kjaftæði, það tekur því ekki að
kjósa“ - eins og hann gæti upprætt
allt kjaftæði með því. Þar með varp-
ar x-kynslóðin ábyrgðinni á herðar
sér eldri og reyndari, á bítlakynslóð-
ina sem nú situr á þingi og hryllir
við hip-hop-hávaðanum. Það er kyn-
slóðin sem slapp svo billega frá allri
lántöku, borgaði lánin aldrei til
baka, skildi sjóðina eftir tóma. Þá
samt sem
skipta, atkvæði
var hún ekki að hugsa
til x-kynslóðarinnar, til
bama sinna sem nú
gjalda fyrir syndir feðr-
anna.
X-kynslóðin ætlar að
láta þar við sitja. Hún
ætlar að láta bítlakyn-
slóðina leiða sig inn í
óvissu framtíðarinnar,
þrátt fyrir kjaftæðið
sem hún sakar hana
um. Þessi kynslóð sem
dreymir um að skella
fyrirhafnalaust poka á
bakið og heija á útlönd
í leit að menntun,
vinnu, skemmtun og -
ódýrari bjór, en telur
áður atkvæði sitt litlu
sem getur gert
Verum þátttakendur í
þjóðfélaginu segir Kol-
finna Baldvinsdóttir,
og mætum á kjörstað.
þennan draum að vegabréfalausum
veraleika.
Þessi kunningi minn sagði mér
að x-lcynslóðin horfði mikið á sjón-
varp, „verst að það er bara um tvær
rásir að velja“, sagði hann enda há-
pólitískur. Áuglýsingastríðið sem nú
fer senn að skella á fer því ekki fram
hjá honum. Nýlega litgreindir fram-
bjóðendur kæfa áhugalausu x-istana
í orðagjálfri, fullyrðingar ganga á
víxl sem flestar hveijar stangast á.
Þá er auðveldast að láta sér fallast
hendur, gefast upp á því að grisja
garðinrv „það er nógu leiðinlegt að
lesa undir próf‘, svo ég vitni aftur'
í kunningja minn. En þá þarf hver
og einn, ekki einungis x-istar, að
fara að ráðum Descartes: Til þess
að komast að hinum eiginlegu skoð-
unum náungans er nauðsynlegra að
gefa því gaum hvað hann gerir, held-
ur en þvi hvað hann segir“ og, ef
ég má bæta við, vara sig á því að
nýju gleraugun gefa frambjóðandan-
um ekki endilega nýja sýn eða
breytta og betri stefnu.
Inni á Alþingi þarf hver hags-
munahópur að eiga sér fulltrúa.
Ungt fólk á sér sína hagsmuni sem
einnig verða að heyrast. En hvort
drynjandi trommutaktur hip-hopps-
ins eigi einhvern tímarin eftir að
hljóma í húsakynnum Alþingis, velt-
ur á x-kynslóðinni, því þótt Bítlam-
ir hafi verið ágætir er ekki enda-
laust hægt að hlusta á þá.
í þeirri von að x-kynslóðin noti
x-ið ekki einungis til að merkja
sjálfa sig tóminu heldur x-i rétt á
farseðilinn inn í framtíðina.
Höfundur er sagnfrseðingur.