Morgunblaðið - 16.03.1995, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1995 25
AÐSENDAR GREINAR
ÍSLENSKUR fjár-
magnsmarkaður þró-
aðist hægar en fjár-
magnsmarkaðir í
helstu nágrannaríkj-
um okkar. Hann var
bundinn í klafa mið-
stýringar fram á miðj-
an níunda áratuginn
og ströng gjaldeyris-
höft einangruðu hann
frá fjármagnsmörk-
uðum í nágrannaríkj-
unum. Eiginlegur
markaður fyrir
skuldabréf og hluta-
bréf var ekki til staðar
og fjármálaþjónusta
einföld og fremur
frumstæð. Viðskiptabankar, spari-
sjóðir og fjárfestingarlánasjóðir sáu
um fjármagnsmiðlun. Þrír af stærstu
viðskiptabönkunum voru í eigu ríkis-
ins sem og allir helstu fjárfestingarl-
ánasjóðir atvinnuveganna.
Frá miðjum níunda áratugnum
hefur íslenskur fjármagns- og gjald-
eyrismarkaður breyst verulega.
Verðbréfafyrirtæki, verðbréfamiðl-
arar, verðbréfasjóðir og eignarleigu-
fyrirtæki hafa skotið hér rótum.
Markaður fyrir fjöibreytt úrval verð-
bréfa hefur eflst verulega. Við-
skiptabönkum og sparisjóðum hefur
fækkað og öflugur einkabanki orðið
til við sameiningu eins ríkisbanka
og þriggja smárra einkabanka. Loks
hefur einangrun íslensks fjármagns-
markaðar verið rofin með afnámi
allra gjaldeyrishafta.
Ekki gaumur gefinn?
Þessari mikilvægu
framþróun á allra síðustu
árum undir forystu við-
skiptaráðherra Alþýðu-
flokksins hefur almennt
ekki verið nægur gaurnur
gefinn. Ólíkt því sem
margur heldur er fjár-
magnsmiðlun ekki óþörf
milliliðastarfsemi. Þvert
á móti er öflug fjármagn-
smiðlun ein mikilvægasta
forsenda fyrir blómlegri
atvinnustarfsemi og hag-
vexti í landinu. Það er
ekki tilviljun að í fyrrum
kommúnistaríkjunum
hefur verið iagt ofurkapp
á að þróa fjármagnsmiðlun og fjár-
magnsmarkaði, enda er það talin ein
frumforsenda fyrir því að markaðs-
hagkerfi dafni í þessum ríkjum.
Þrír áfangar
Þeirri framþróun hér á landi sem
ég lýsti í fáum orðum hefur verið
fylgt eftir með breytingum á löggjöf
um fjármagnsmarkaðinn, að mestu
leyti undir forystu Alþýðuflokksins.
Það var gert í þremur megináföng-
um, fyrst 1985, síðan 1989 og loks
1993 í tengslum við aðild íslands
að Evrópska efnahagssvæðinu. Sett
voru lög um eignarleigustarfsemi og
lög um verðbréfaviðskipti 1989. Þar
með voru settar skýrar reglur um
þessar nýjungar á íslenskum fjár-
magnsmarkaði. Fjórum árum seinna
var nánast öll löggjöfin um fjár-
magnsmarkaðinn endurskrifuð. Um
er að ræða lög um verðbréfavið-
skipti, um verðbréfasjóði, um Verð-
bréfaþing íslands, um viðskipta-
banka og sparisjóði, um lánastofnan-
ir aðrar en viðskiptabanka og spari-
sjóði og um aðgerðir gegn peninga-
þvætti. Gildi þeirra síðastnefndu
kom vel í ljós á árinu 1994 þegar
upp komst um tilraun erlends fjár-
málafyrirtækis til að nota íslenska
bankakerfið til að koma illa fengnu
fé í umferð. Er nú svo komið að
Eðlilegustu og einföld-
ustu leiðina til að jafna
muninn á bönkunum
segir Sighvatur Björg-
vinsson vera að breyta
ríkisviðskiptabönkunum
í hlutafélagsbanka.
löggjöf, reglugerðir og aðrar reglur
um fjármagns- og gjaldeyrismarkað
eru bæði nútímalegar og í samræmi
við það sem gerist í helstu nágranna-
ríkjum. ,Grái markaðurinn" er horf-
inn.
Næstu verkefni
Þrátt fyrir fjölmargar breytingar
á innlendum fjármagnsmarkaði er
nokkrum mikilvægum verkefnum
ólokið sem bíða nýrrar ríkisstjórnar.
Þar nefni ég fyrst nýja löggjöf um
Seðlabanka íslands til að bankinn
geti sem best sinnt starfi sínu á
gerbreyttum markaði.
Ég nefni einnig breytingu á ríkis-
viðskiptabönkunum í hlutafélags-
banka. Starfsskilyrði ríkisviðskipta-
bankans og hlutafélagsbankans eru
ólík. Ymis atriði eru ríkisviðskipta-
bönkunum í hag en önnur hlutafé-
lagsbankanum. Mismunandi starfs-
skilyrði valda sífelldri togstreitu á
báða bóga. Ríkisviðskiptabankarnir
eiga óhægt um vik að afla sér auk-
ins eigin fjár. Vilji þeir taka víkjandi
lán á markaði þarf samþykki Alþing-
is. Þá geta þeir ekki aflað sér fjár
með útgáfu hlutabréfa. Hlutafélags-
banki býr ekki við þessar takmark-
anir. Eðlilegasta og einfaldasta leið-
in til að jafna þennan mun er að
breyta ríkisviðskiptabönkunum í
hlutafélagsbanka. í framtíðinni á
síðan ríkið að losa sig út úr þessum
rekstri. Þetta á hins vegar að gera
í tveimur aðskildum skrefum og
ekki byija að selja hlut ríkisins fyrr
en hlutafélagsvæðingunni er lokið
og ljóst er að bankarnir og viðskipta-
vinir þeirra hér á landi og erlendis
hafa sætt sig við þá breytingu. í
þessu sambandi verður að taka tillit
til þess að bankastarfsemi er í eðli
sínu viðkvæm og miklu varðar að
glata ekki trausti viðskiptavina með
of hröðum breytingum.
Nátttröll á
markaði
Loks nefni ég fjárfestingarlána-
sjóði atvinnuveganna. Sjóðakerfið
er bams síns tíma og í núverandi
mynd er það eins og nátttröll á
markaði sem hefur tekið gríðarleg-
um breytingum. Hér þarf því að
taka til hendinni. Alþýðuflokkurinn
hefur lagt áherslu á að þetta kerfi
verði stokkað upp, sjóðir sameinaðir
og þeim breytt í hlutafélög. Jafn-
framt hef ég talið brýnt að fundnar
verði leiðir til að ríkið veiti auknu
fjármagni til nýsköpunar. Á því sviði
tel ég að ríkið hafi raunverulegu
hlutverki að gegna, ólíkt því sem
gildir um eignarhald þess á við-
skiptabönkum og fjárfestingarlána-
sjóðum. Ríkisstjórnin hefur nú sam-
þykkt þá stefnumörkun að Fisk-
veiðasjóði Islands og Iðnlánasjóði
skuli breytt í hlutafélög og í fram-
haldi af því undirbúinn samruni
þeirra eða mótuð tillaga um aðra
framtíðarskipan fjárfestingarlána-
sjóða atvinnuveganna. Stefnt er að
því að ný skipan verði endanlega
komin á í ársbyrjun 1998. Jafnframt
var samþykkt að breyta áherslum í
starfí Iðnþróunarsjóðs, nú þegar
hann hefur komist alfarið í eigu
okkar íslendinga. Sá sjóður mun
framvegis einbeita sér að fjármögn-
un nýsköpunarverkefna. Lög með
þetta að markmiði voru samþykkt á
síðustu dögum þinghalds í febrúar.
í stefnumörkun ríkisstjórnarinnar er
tekið fram að á grundvelli Iðnþróun-
arsjóðs verði síðan stofnaður Ný-
sköpunarsjóður. Þar með tel ég að
náð hafi verið í höfn því baráttu-
máli að tryggja aukið fé til nýsköp-
unar.
Á nú að hætta við
hálfnað verk?
Vilja menn halda verkinu áfram
samkvæmt þeirri stefnumörkun sem
að framan er lýst? Eða vilja menn
nú hætta við hálfnað verk? Ef ekki,
hverjum er þá treystandi til þess að
halda áfram því verki sem Álþýðu-
flokkurinn hefur verið að vinna í
viðskiptaráðuneytinu í samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn síðustu fjögur
ár? Framsókn? Alþýðubandalaginu?
Þjóðvaka?
Fijálslynt og framsýnt fólk verður
að svara þessari spurningu við kjör-
borðið.
Höfuadur er iðnaðar- og
viðskiptaráðherra.

op’!'3!
/
Golfferð til Cork á írlandi 19.-21. maí
Islensk fararstjórn.

tl'
41 ^
ifp
Handhafar ATLAS-korta og
Gullkorta Eurocard fá 4000 kr.
afslátt af þessari ferð gegn
framvísun ATLAS-ávísunar.
Gist verður á hinu glæsilega Silver Spring hóteli. Hótelið er staðsett við útjaðar miðborgarinnar og er níu holu
golfvöllur rétt við hóteldyrnar. Sjálft er hótelið nýtískulegt, vel búið þægilegum herbergjum með baði, sjónvarpi
og síma. Þar eru veitingastaðir, barir og mjög fullkomin íþróttaaðstaða, sundlaug, tennisvellir og keilusalur.
Á Cork-svæðinu eru fjölmargir golfvellir af öllum stærðum og gerðum. Þar má leika golf í hressandi sjávarlofti
eða láta reyna á úthaldið uppi til fjalla, allt eftir því hverju írski golf-andinn blæs manni í brjóst. í borginni Cork
er fjöldinn allur af góðum veitingastöðum, verslunum og kaffihúsum.
- HP........................-___
OPNA EUROCARD MOTIÐ!
Veitt verða glæsileg verðlaun í öllum flokkum.
LÖNG HELGI í ÍRSKU GOLFI!
Föstudagur: Brottför frá Keflavík 6:15* - lending í Cork 9:45.*
Sunnudagur: Brottför frá Cork 22:00* - lending í Keflavík um 23:30.*
* Að staðartíma.
Verð ferðar aðeins
kr. 26.800
Inni.falið: Flug, akstur til og frá flugvelli erlendis, gisting á Silver Spring
með morgunverði, íslensk fararstjórn, flugvallarskattar og gjöld.

SamviiiiiiiíBPlliP-Laiiilsj/n
Reykjavík: Austurstræti 12 • S. 91 - 69 10 10* InnanlandsferðirS. 91 - 6910 70 • Símbréf 91 - 2 77 96 / 6910 95 • Telex 2241 • * t-rrír * d æt
Hótel Sögu við Hagatorg • S. 91 - 62 22 77 • Simbrét 91 - 62 24 60 Hafnarfjöröur: Bæjarhrauni 14 • S. 91 - 65 11 55 • Símbréf 91 - 655355 Qg J\ 1
Keflavík: Hafnarqötu 35 • S. 92 - 13 400 • Simbréf 92-13 490 Akranes: Breiðargötu 1 • S. 93 -1 33 86 • Símbréf 93 -1 11 95 B| irarw-*AOn
Akureyri: Ráðhústorgi 1 • S. 96 - 27200 • Símbréf 96 -1 10 35 Vestmannaeyjar Vestmannabraut 38 • S. 98 -1 12 71 • Simbréf 98 -1 27 92
Framfarir á
fjármagnsmarkaði
Sighvatur
Björgvinsson