Morgunblaðið - 16.03.1995, Blaðsíða 10

10 B FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
I
VIÐSKIPTI
Hlutbundin
tækni og sjón-
ræn hönnun
Tölvupistill
Forritun virðist vera mikið að breytast, skrif-
ar Marínó G. Njálsson og segir sjónræna
hönnun og hlutbundina tækni vera smátt
og smátt að ýta eldri aðferðum út.
FORRIT hafa tekið miklum
breytingum upp á síðkast-
ið. Myndrænt notendavið-
mót er liggur við orðið
skilyrði fyrir því að forrit nái vin-
sældum. Gamli góði textahamurinn,
sem var svo auðvelt að forrita, er
úrelt fyrirbæri. Með tímanum hefur
sífellt orðið erfiðara að skrifa for-
rit, en hvers vegna?
Frá fáum skipunum til
óteljandi
Þegar forritað er fyrir textaham
í DOS þurfa forritarar að nota mjög
fáar skipanir. Dæmi- --------------
gert er að í slíkum for-
ritum séu í mestalagi
notaðar 2-300 ólíkar
skipanir. Skjástýring er
einföld og músarstýring
að mestu óþörf. Sem sagt auðvelt
*rer fyrir einn einstakling að halda
utan um og muna allar þær skipan-
ir sem koma til greina.
í dæmigerðum myndrænum for-
ritum, t.d. fyrir Windows eða OS/2,
er dæmið allt annað. Nú er kominn
urmull af alls konar skjástýringum,
músastýringum, skipanalyklum,
hnöppum, færistikum, flettiglugg-
um og svona mætti lengi telja.
Skipanasettið er líka komið upp í
1.500-1.700. Það hefur fimm til
níufaldast. Mjög fáir forritarar
kunna orðið skil á öllum þessum
fjölda. Forritun, sem áður var verk
Visual Age er
draumur allra
forritara.
eins manns, er þannig orðin að
hópvinnu, ætli menn á annað borð
að nýta sér allt það besta sem for-
ritunarumhverfið býður upp á.
Eins og myndræn forritun fyrir
Windows sé ekki nógu erfið, þá
flækist málið ennþá meira þegar
forrita á fyrir samvinnslu (biðill/
miðill, ,,client/server“). Nú eru
mögulegar skipanir orðnar vel á
þriðja þúsund. Dæmigert sam-
vinnsluforrit notar um 2.500 mis-
munandi skipanir.
Þrátt fyrir þessa þróun, viljum
við geta skrifað forrit sem hafa
getu samvinnsluforrita, en
er jafneinfalt að þróa eins
og í DOS-inu. Við viljum
geta sett upp skjámyndir á
einfaldan máta. Hengt inn-
sláttarsvæði á gagnasvæði
fyrirhafnarlaust. Og búið til skip-
anahnappa án flókinnar forritunar.
Hlutbundin forritun og
hlutbundin tækni
Á síðasta áratug kom fram á
sjónarsviðið forritunaraðferð sem
kennd er við hlutbundna forritun.
Hún byggir á því að forritaðir eru
hlutir sem hægt er að nota í forrit-
um. Forritarinn þarf ekki lengur
að forrita hlutinn, heldur velur hann
úr safni hluta í hvert sinn sem hann
þarf að nota þá. Þannig er náð í
hnapp eða skjástiku eða glugga-
stýringu þegar þeirra er þörf.
Vandamálið með hlutbundna for-
ritun er að þróunarumhverfið sem
notað er getur orðið býsna fyrirferð-
armikið. Annað er að þurfi forritar-
inn að nota hlut, sem ekki er til í
kerfinu, verður hann að vita hvern-
ig á að forrita nýjan hlut. Það krefst
yfirleitt mikillar þekkingar og er
ekki á færi nema bestu forritara.
Sem svar við þessu er að koma
fram á sviðið ný tækni sem kennd
er við hlutbundna tækni. Hlutbund-
in tækni byggir á því að stýrikerfi
tölvunnar skilgreinir ákveðið safn
grunnaðgerða. Þær geta verið lína,
hnappur, gluggi, skráartenging og
svo framvegis. I hvert skipti, sem
búa þarf til glugga er einfaldlega
náð í þann eiginleika stýrikerfisins,
sem býr til glugga.
Nokkrir aðilar hafa verið að ein-
beita sér að þróun búnaðar og kerfa
fyrir hlutbundna tækni. NeXTStep
stýrikerfíð er það kerfí sem komið
er lengst. Aðrir sepi eru á leiðinni
eru Taligent með Pínk og fýrirtæk-
in sem standa að OPEN DOC.
Til að lesendur skilji betur hvaða
áhrif hlutbundin tækni hefur á þró-
un forrita má nefna PowerPoint frá
Microsoft. í PowerPoint fyrir
Windows eru um 300.000 C++ for-
ritunarlínur. Góður forritari getur
skrifað um 10.000 línur á ári. Af
þessu má ráða að Microsoft hafi
lagt um 30 mannár í verkið. Talig-
ent fékk lánaða tvo góða forritara
frá Microsoft til að skrifa forrit
fyrir Pink, sem hefði samsvarandi
eiginleika og PowerPoint fyrir
Windows. Það tók þessa forritara
um 12 vikur. Hvort forritið er jafn-
gott og PowerPoint eða ekki fylgdi
ekki sögunni.
Þó svo þessi samanburður væri
ekki nema að hálfu leyti sannur,
er hér augljóslega um mikinn mun
að ræða. Þessu hafa IBM og Apple
áttað sig á. Taligent er samstarfs-
verkefni þeirra og HP. Spumingin
er bara eins og svo oft áður, eru
þau ekki of sein. Microsoft er með
yfírburðar markaðsstöðu og
NeXTStep er þegar komið á mark-
að. IBM hefur verið að breyta
áherslum við þróun OS/2, þannig
að þróunaraðilar fái fleiri atriði
„frítt“. Þannig þurfti Lotus að
skrifa 100% kódans í cc:mail fyrir
Windows, en aðeins 30% kódans í
cc:mail fyrir OS/2. Hitt var innifal-
ið í OS/2.
Sjónræn hönnun
Til að koma nokkuð til móts við
þá aðila sem em að hanna hugbún-
að fyrir gluggakerfi eins og
Windows, hafa Microsoft, IBM og
Borland komið með á markað sjón-
ræn hönnunartæki. Þetta em Vis-
ual Basic frá Microsoft, Visual Age
frá IBM og hugbúnaðarkerfi sem
gengur undir heitinu Delphi frá
Borland. Hvert um sig leyfir forrit-
aranum að nota svo kallaða „drag
and drop“ tækni til að búa til for-
rit. Með þessari tækni getur not-
andi með takmarkaða þekkingu á
forritun búið til nokkuð flókið forrit.
Ég hef upp á síðkastið verið að
kynna mér þessi þrjú hönnunarum-
hverfi og mun fjalla nánar um þau
síðar. Ég get þó ekki látið hjá líða
að minnast í fáum orðum á hvert
um sig.
Það hefur verið sagt í gríni og
alvöru að enginn alvöru forritari
noti Basic. Það er viss móðgun að
segja að Visual Basic sé Basic.
A.m.k. á það ekkert skylt við það
Basic sem ég lærði í menntó í gamla
daga. Visual Basic er hönnunarum-
hverfi, sem auðvelt er að læra á.
Ég fór að vísu á stutt námskeið,
en gat gert meira þar eftir einn
tíma, en öll Pascal forritun í há-
skóla kenndi mér um glugga-
vinnslu.
Visual Age hlýtur að teljast
draumur allra forritara. Umhverfið
er að mörgu leyti mjög líkt Visual
Basic. Einn munur er á þessum
tveimur kerfum. í VB þurfti ég
strax að byija að forrita, en þrátt
fyrir að hafa þegar búið til nokkur
lítil forrit í Visual Age hef ég ekki
ennþá þurft að forrita.
Delphi frá Borland er eiginlega
ekki komið á markað ennþá. Eg
hef í höndum forútgáfu sem lofar
góðu. Greinilegt er hveija Borland
telja vera helstu keppinautana, svo
líkt er Delphi Visual Basic. Eini
alvarlegi munurinn er að í Delphi
forritar maður í Pascal.
Höfundur er tölvunarfræðingur.
Umslag
eykur
afköstin
PRENTSMIÐJAN Umslag hf.
hefur nýlega sett upp nýja
ísetningarvél, en fyrirtækið
hefur um árabil sérhæft sig í
hönnun og prentun ísetningar-
efnis eða umslags, ísetningu,
ásetningu límmiða og útsend-
ingu. Um er að ræða samfellda
vélasamstæðu frá Kern í Sviss
sem nefnd er Multimailer 2000.
Að sögn Sveinbjörns Hjálmars-
sonar, eiganda Umslags, er
þetta öflugasti og öruggasti
tækjabúnaður sem til er á
þessu sviði.
„Fyrirtæki og stofnanir sem
þurfa reglulega að senda út
tilkynningar eða upplýsingar
bréflega í miklu upplagi nýta
sér í sífellt ríkari mæli ísetn-
ingarþjónustu Umslags,“ sagði
Sveinbjörn. „Við höfum þróað
þjónustu okkar á þessu sviði á
undanförnum árum, aðallega
varðandi kröfur um stundvísi
og öryggi."
Sveinbjörn sagði að til þess
FULLTRÚAR nokkurra fyrirtækja sem skipta við Umslag hf.
hlýða á útskýringar tæknimanns Kern á þeim tækni- og öryggis-
atriðum sem völ er á í hinni nýju vélasamstæðu Umslags.
að hægt væri að þróa þjón-
ustuna hefði vélakostur fyrir-
tækisins verið í stöðugri end-
urnýjun. Fjölgun viðskiptavina
og aukin umsvif kölluðu á
öflugan vélbúnað, auk þess
sem útsetningarverkefni söfn-
uðust, eðli málsins samkvæmt,
flest í kringum mánaðamót.
Mikil afköst á skömmum tíma
væru því mikilvæg.
„Með kaupunum á nýju
ísetningarvélinni, Kern Mul-
timailer 2000, getum við nú
tekið að okkur aukin verkefni
og um leið tryggt eldri við-
skiptavinum fullkomnustu
þjónustu á sviði ísetningar,"
sagði Sveinbjörn.
Framkvæmdir
Flotgólf á
5.500 fm
STEINPRÝÐI hf. í Reykjavík
og Húsanes hf. í Keflavík
hafa samið um kaup síðar-
nefnda fyrirtækisins á Elgo
flotgólfi frá Steinprýði á um
5.500 fm gólfflöt. Húsanes
stendur í byggingarfram-
kvæmdum víða um land og á
skv. samningnum að afhenda
efnið og leggja á næstu 6
mánuðum. Um er að ræða
um 100 tonn af Elgo flotgólfi.
Múrtak hf. í Keflavík er
aðili að umræddum samningi
þar sem þar er ákvæði um
að Múrtak sjái um að steypa
allar plötur fyrir Húsanes á
samningstímabilinu og leggja
niður Elgo flotgólfið.
Verulegur sparnaður
„Með þessu fyrirkomulagi,
þar sem sömu aðilar steypa
plöturnar og leggja flotefnið,
er hægt að gera þá ábyrga
fyrir því að plötur séu rétt
steyptar þannig að hægt sé
að leggja flotefnið í lágmarks
þykkt. Með þessu er hægt að
spara verulegar fjárhæðir,“
segir í fréttatilkynningu.