Morgunblaðið - 17.03.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1995 D 3
af kennslunni hér en þær sem
yngri eru.“
Húsreglur á helmavlst
Heimavist skólans hefur rými
fyrir 19 stúlkur og er fullsetin.
Eins og gefur að skilja gilda
ákveðnar húsreglur, sem vistmenn
verða að hlíta í einu og öllu. Ef
þeir telja sig ekki geta það verða
þeir að flytja úr heimavistinni.
Algjört bann er t.d. við reykingum
á herbergjum og áfengi má ekki
koma inn fyrir hússins dyr. íbúar
eiga að vera komnir inn kl.
virka daga eða láta vita ef þeim
seinkar og næturgestir eru að
sjálfsögðu ekki leyfðir. „Einhvers
staðar verður að setja mörk,“ seg-
ir skólastýran. „Ég bý ekki hérna
sjálf, en við erum með ágætan
húsvörð, gamlan nemanda, sem
er stelpunum innan handar."
Stúlkumar em á aldrinum 16
til 29 ára og hafa mismikla skóla-
göngu að baki. Sumar koma beint
úr gmnnskóla, aðrar hafa stúd-
entspróf og aðrar með annars kon-
ar menntun. Fyrst og fremst er
lögð áhersla á verklega þætti og
em stúlkumar að störfum frá kl.
8.30-16.30 alla virka daga. Fyrir
utan skólastýmna, sem heldur
sjálf utan um ræstikennslu og
bóklega þætti á borð við næring-
ar-, vöru-, neytenda- og textíl-
fræði starfa fjórir kennarar við
skólann; Edda Guðmundsdóttir
vefnaðarkennari, Helga Melsteð
pijónakennari, Helga Friðriksdótt-
ir handavinnukennari og Helga
Konráðsdóttir matreiðslukennari.
Góður undlrbúnlngur
Ingibjörg segir að námið veiti
svo sem engin sérstök réttindi,
en geti verið góður undirbúningur
fyrir annað nám í hótel- og veit-
ingagreinum. Það sé t.d. metið inn
í framhaldsskólann sem hluti af
matartækninámi. „Við leggjum
ríka áherslu á góðar matarvenjur
og í matreiðslukennslu er tekið
mið af manneldismarkmiðum þar
sem að fita og sykur eru mjög
skorin við nögl. Þá er góð um-
gengni, borðsiðir, vinnusemi og
nýtni í brennidepli. Þetta gengur
oftast vel því hingað sækja
áhugasamar stúlkur, sem vilja til-
einka sér það sem skólinn hefur
fram að færa. Við, sem kennum
hér teljum að miklu skipti að
kunna til verka. Þá hljóta heimil-
isstörfin að ganga betur og frí-
stundir verða fleiri. Svo er þá að
kunna að nota frístundirnar á já-
kvæðan hátt. Hér læra nemendur
einmitt að pijóna, sauma og vefa
og ættu því að vera færir um að
hafa ofan af fyrir sér.“ ■
Jóhanna Ingvarsdóttir
því að hergöngulag og tilheyrandi
taktfastur dans heitir mars.
Karlmannsnafnið Mars er ekki á
mannanafnaskrá Hagstofunnar yfír
samþykkt nöfn, en hins vegar hefur
það þekkst á íslandi. Tveir karlmenn
báru nafnið samkvæmt manntali
1855 og tveir menn í Húnavatns-
sýslu voru árið 1910 skráðir með
Mars að seinna nafni. Á árunum
1931 til 1950 var svo sex drengjum
gefíð nafnið Mars. Það var sam-
kvæmt þjóðskrá árið 1989 síðara
nafn átta karla og fimm þeirra höfðu
z í enda orðsins.
Óvíst er hvort þessir menn hafa
verið skírðir eftir herguðnum eða
þriðja mánuði ársins. Hið síðar-
nefnda hefði þó verið óvitlaust því
mars er að ýmsu leyti góður mánuð-
ur. Hann markar endi vetrarins og
vorkomu sem margir hafa beðið með
óþreyju. Sumir svo mikilli að þeir
heilsa vori strax í febrúar, í upphafi
Góu. Hinir geta glaðst með þeim í
mánuðinum sem nú er að liða. Beð-
ið eftir kríunni og farið í súrefnis-
göngur á minnkandi svelli, þurrkað
burt ryk sem birtan afhjúpar og
hrist af sér drunga sem kann að
hafa lagst yfír líkama og sál. Mars
er þannig mánuður í startholum,
menn hlaupa með honum úr hríð og
kulda inn í bjartari tíð. ■
Þ.Þ.
DAGLEGT LÍF
Tölvuleikir og sjónvarpsáhorf
geta hamlað eðlilegum þroska og heilsu barna
RANNSÓKNIR hafa sýnt að 6-11
ára börn horfa -að meðaltali um
20-30 klst. á viku á sjónvarp. Þetta
er svipaður tími og börnin eyða í
skólanum. Ýmsir fræðimenn halda
því fram að sjónvarpsáhorf hafi
ekki aðeins sljóvgandi áhrif á skap-
andi hugsun og heilastarfsemi
bama heldur hafi sjónvarp áhrif á
siðferðis- og félagsþroska bama, t.d
í sambandi við hæfni til að mynda
tengsl. Þá hefur verið sýnt fram á
að löng seta fyrir framan sjónvarp
dragi úr líkamlegri færni hjá börn-
um. í niðurstöðum nýlegrar breskr-
ar rannsóknar er tekið svo djúpt í
árinni að aukna hjartveiki bama
megi rekja til þess að þau sitji lang-
tímum saman fyrir framan sjónvarp
og tölvuleiki og hjartavöðvinn fái
ekki nægilega þjálfun til að þrosk-
ast eðlilega.
Fann út að söngur hafðl
örvandl áhrif á ófædd börn
Um miðjan maí verður haldin
ráðstefna í Norræna húsinu um
böm og áhrif sjónvarps, myndbanda
og tölvuleikja á þau. Ráðstefnan er
í minningu John Lind barnalæknis
en hann var um 25 ára skeið yfir-
læknir barnadeildar Karolinska
sjúkrahússins í Stokkhólmi. Hann
lést árið 1982, 73 ára gamall.
John Lind varð frægur fyrir
ýmsar læknisfræðilegar rannsókn-
ir, aðallega í sambandi við nýbura,
fann m.a. út að það hafði eðalgóð
og örvandi áhrif á ófædd böm að
heyra foreldra sína syngja og að
börn með magakveisu róuðust ef
þau væm í burðarpokum.
Síðustu æviár sín vann John Lind
mikið á alþjóðlegum vettvangi við
að kynna leik- og myndmeðferð og
skapandi skólastarf sem mikilvæg-
an þátt í meðferð barna á spítölum.
Hann komst að þeirri niðurstöðu
að þessir grunnþættir í lífi barna
hjálpuðu þeim að svara betur lækn-
ismeðferð, flýtti fyrir bata og gerði
þau hæfari til að takast á við lífið
eftir að þau útskrifuðust af spítala.
Sigríður Björnsdóttir kennari og
myndþerapisti hefur séð um að
skipuleggja ráðstefnuna. Hún
þekkti John Lind, starfaði með hon-
um um 8 ára skeið við að kynna
leik- og myndmeðferð og skapandi
skólastarf fyrir börn á sjúkrahúsum
á norrænum og alþjóðlegum ráð-
stefnum barnalækna sem haldnar
voru víða um heim.
Skaðsemi gerviljóss
sjónvarpsskjáa
Stjórn John Lind-minningar-
sjóðsins hafði samband við Sigríði
pg bað hana að sjá um ráðstefnu á
íslandi og var það síðan uppástunga
Sigríðar að hún myndi fjalla um
áhrif sjónvarps og tölvuleikja á
börn. „John Lind hafði einmitt mikl-
ar áhyggjur af því að sjónvarpsá-
horf myndi ekki aðeins trufla
þroskaverkefni barna eins og leik-
inn heldur óttaðist hann neikvæð
áhrif sem rafrænt ljós sjónvarps-
skerma gæti haft á heilaþroskaferil
barna. Hann hafði líka áhyggjur
af þeirri mötun sem börnin verða
fyrir frá þessum miðlum."
Hún segir að nú hafi komið á
daginn með fræðilegum rannsókn-
um að hátíðni gerviljós sjónvarps-
skjáa sé óhollt og sljóvgandi fyrir
ómótaðan heila og taugakerfi
bama.
Myndir barna fátæklegr! og
harðari en áöur
Sigríður segist hafa tekið eftir
því í sínu starfi hversu myndmál
barna hefur breyst undanfarin ár.
„Myndirnar eru fátæklegri, harðari
og ómanneskjulegri en áður. Það
er erfiðara núna að virkja börn
skapandi, þau hafa minna þol og
virðast einhvernveginn eiga erfið-
ara en áður með að sjá sig sjálf í
umhverfinu. Þau eiga mörg erfitt
Morgunblaðið/Kristinn
BRIAN Ashley félagsfræðingur heldur fyrirlestur í Norræna húsinu og kynnir niðurstöður rann-
sókna sem hann hefur gert á áhrif sjónvarps og tölvuleikja á skólabörn. Hann telur að börn horfi
tímunum saman á sjónvarp eða leiki sér í tölvuleikjum vegna einmanaleika. Þennan hóp barna sem
eru frá 9-12 ára kallar hann „gleymdu bömin“.
með að gera sjálfsmyndir," segir
Sigríður. Hún bætir við að það sé
kannski óraunhæft að ætlast til
þess af þeim ef þau horfa að meðal-
tali 30 klukkustundir á viku á sjón-
varpsskjáinn. „Hvernig eiga börnin
þá að þróa sína sjálfsvitund og
sjálfsmynd."
Erfitt að útvega
styrktarfé á íslandi
Ráðstefnan verður haldin í Nor-
ræna húsinu og hefur Sigríður
ásamt Torben Rasmussen forstjóra
og Margréti Guðmundsdóttur gjald-
kera Norræna hússins unnið að
undirbúningi hennar. Það hefur
verið erfitt að fjármagna hana, Sig-
ríður segir að sótt hafí verið um
styrki til ýmissa ráðuneyta en ein-
ungis félagsmálaráðuneytið hafi
séð sér fært að styrkja ráðstefnuna.
Gert er ráð fyrir um 80 þátttak-
endum á ráðstefnuna sem koma
héðan frá Íslandi og hinum Norður-
löndunum. Þátttökuskilyrði eru
engin en ráðstefnan fer fram á
ensku fagmáli. Hún er aðallega
hugsuð sem þverfagleg fyrir þá sem
starfa við barnalækningar, bama-
geðlækningar, sálfræðilega og fé-
lagslega þjónustu, þá sem starfa
að uppeldis- og menntamálum og
barnahjúkrun. Ýmsir fýrirlesarar
verða á ráðstefnunni, t.d. Bryan
Lask yfírlæknir flölskyldudeildar
við Great Ormond Street-spítalann
í London, Edith Kramer prófessor
í myndþerapíu við New York-
háskólann, Helga Hannesdóttir
barna- og unglingageðlæknir, Sig-
ríður Björnsdóttir kennari og mynd-
þerapisti og Halldór Hansen yfír-
læknir barnadeildar Heilsuverndar-
stöðvarinnar. Þá kynna tveir fýrir-
lesarar niðurstöður rannsókna sem
lúta að þessu efni, Brian Ashley
félagsfræðingur fjallar um áhrif
sjónvarps og tölvuleikja á skólabörn
og dr. Margaret Pollah barnalæknir
kynnir niðurstöður sínar um áhrif
sjónvarps og tövuleikja á skólaböm.
Þá mun Daninn Lise Giodesen
koma og taka ráðstefnuna upp á
myndband til að gera fræðslumynd
um efnið en til þess hefur hún hlot-
ið styrk frá danska ríkinu.
Leikstofa gmnnskólabarnadeild-
ar Landakotsspítala heldur sýningu
í bókasafni Norræna hússins til
kynningar á þroskaverkefnum
barna. ■
grg
• Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans »
Góöa
nótt og
soföu rótt
Reynsla Þjónusta
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 • S: 581 4670
ÞARABAKKA - MJÓDD • S: 567 0100
UMBOÐSAÐILAR UM LAND ALLT:
Akranes: Versl. Perla • Borgarnes:
Kf. Borgfiröinga • Ólafsvík: Litabúöin •
Patreksfjöröur: Ástubúö • Bolungarvík: Versl.
Hólmur • Drangsnes: Kf. Steingrímsfj. • Hólmavík:
, Kf. Steingrímsfj.* Hvammstangi: Kf. V-Húnv.*
Blönduós: Kf. Húnvetninga • Siglufjöröur:
Apótek Siglufjaröar • Ólafsfjöröur: Versl. Valberg •
Akureyri: Versl. Vaggan • Húsavík: Kf. Þingeyinga •
Egilsstaöir: Kf.Héraösbúa • Eskifjöröur: Eskikjör •
Höfn: Húsgagnaversl. J.A.G. • Hvolsvöllur:
Kf. Rangæinga • Porlákshöfn: Rás hf.
Vestmannaeyjar: Eyjakaup hf. • Garöur:
Raflagnavinnust. Sigurðar Ingvarssonar •
Keflavík: Bústoö hf.* Reykjavik: Barnaheimur,
FatabúÖin, Versl. HjóliÖ (Eiöistorgi).
Heimilistækiadeild Fálkans • Heimilistækiadeild Fólkans • Heimilistækjadeild Fálkans
E-VITAMÍN er öflug vörn fyrir frumur líkamans
Skortur á E-VÍTAMÍNI veldur sjúkdómum og ófrjósemi hjá
dýrum. Vitneskja um þetta hefur gert E-VÍTAMÍN þekkt sem
kynorkuvítamínið.Yfirgripsmiklar rannsóknir benda til að
E-VITAMIN sé mikilvæg vöm gegn alvarlegum sjúkdómum.
E-VÍTAMÍN er öflugt andoxunarefni (þrávarnar-
efni) sem ver frumur líkamans með því að
hemja skaðleg sindurefni. E-VÍTAMÍN
vinnur þannig gegn hrömun frumanna.
Rannsóknir hafa einkum beinst að E-VÍTAMÍNI
til viðhalds heilbrigðu hjarta og starfsemi þess.
GULIMIÐINN TRÝGGIR GÆÐIN!
leilsuhúsið Æ
Kringlunni sími 689266 Skólavörðustíg sími 22966 fjyWftfe
Ék