Morgunblaðið - 19.03.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. MARZ 1995 13
Flóknar varnarmálaumræður hafnar í Finnlandi
Fjallað um samstarf
við Vestur-Evrópu
Fram til þessa hafa takmarkaðar umræður
farið fram í Finnlandi um hugsanlega
aðild að Atlantshafsbandalaginu, NATQ,
o g Vestur-Evrópusambandinu, VES. Lars
Lundsten, fréttaritari Morgunblaðsins í
Finnlandi, gerir grein fyrir afstöðu Rússa
o g telur ekki útilokað að viðhorfsbreytingar
sé að vænta í Finnlandi
MARGSLUNGNAR umræður um
hugsanlega þátttöku Finna í varn-
arsamstarfi Vesturveldanna hafa
átt sér stað víðs vegar um Evrópu
að undanförnu. Þessi umræða hefur
að vissu leyti sýnt fram á að’örygg-
ismál Finna eru ennþá aðallega háð
afstöðu tveggja ríkja: Rússlands og
Þýskalands.
Fyrstur fram á sviðið var Júríj
Dérjabín, sendiherra Rússa í Finn-
landi. í blaðaviðtali í Finnlandi var-
aði hann við þátttöku Finna í Atl-
antshafsbandalaginu, NATO. Wolf-
gang Scháuble, náinn samstarfs-
maður Helmuts Kohls Þýskaland-
skanslara, hleypti svo enn lífi í
umræðuna með því að krefjast lof-
orða Finna, Svía og Austurríkis-
manna um að þeir myndu taka þátt
í varnarsamstarfi innan Evrópu-
sambandsins, ESB.
Finnsk yfírvöld hafa aðeins end-
urtekið formlegar yfirlýsingar sínar
um að Finnar muni halda sinni
stöðu utan hernaðarbandalaga að
sinni en að þeir vilji ekki útiloka
neina valkosti. Martti Ahtisaari
Finnlandsforseti hefur dvalið er-
lendis á meðan þessar umræður
hafa staðið. Hefur hann m.a. orðið
að útskýra málavexti á frétta-
mannafundum sínum í Vínarborg
og Búdapest. En æðstu stjórnendur
Austurríkismanna og Ungveija
munu einnig hafa forvitnast um
hvort samskipti Finna og Rússa
hafi farið versnandi.
Ákvæði Maastricht
Maastricht-samningurinn, sem
nýju aðildarríkin Finnland, Svíþjóð
og Austurríki samþykktu um leið
og þau gerðust aðilar að Evrópu-
sambandinu, kveður á um samstarf
ESB-ríkja á sviði öryggis- og vam-
armála síðar. Hafa Finnar, Svíar
og Austurríkismenn hingað til látið
þá stefnu duga að vísa til áheymar-
aðildar sinnar í Vestur-Evrópusam-
bandinu, VES. Að öðru leyti hafa
þessi þrjú ríki ætlað sér að halda
áfram á fýrri braut, þ.e. að halda
uppi sjálfstæðu varnarkerfi.
Bein NATO-aðild Finna hefur
ekki fengið neinar vemlegar undir-'
tektir meðal finnskra stjórnmála-
manna hingað til. Sumir telja það
ekki tímabært að ræða málið, aðrir
segjst beinlínis andvígir. Rökfærsla
NATO-andstæðinga er sú að ekki
væri ráðlegt að breyta öryggis-
stefnunni þannig að það ögri Rúss-
um. Hinir telja að NATO vilji varla
sjá Finna í sínum herbúðum á með-
an Rússar séu á móti því.
Þegar Déijabín sendiherra sagð-
ist líta svo á að NATO-aðild Finna
gæti valdið erfiðleikum í alþjóða-
samskiptum urðu viðbrögðin undr-
un. Hvers vegna kaus sendiherra
Rússa að ræða málefni sem ætti
að vera geymt niðri í skúffu og þar
með gleymt? Finnska utanríkis-
ráðuneytið kallaði sendiherrann á
fund ráðuneytisstjóra en að þeim
fundi loknum var aðeins tilkynnt
að enginn misskilningur hefði verið
á ferðinni um stefnu Finna í þessum
málum. Rússar reyndust sammála
Finnum um að NATO-aðild hefði
ekki verið á dagskrá. Formlega var
málið þannig afgreitt án erfiðleika.
Hins vegar hafa vangaveltur
Déijabíns um neikvæðar afleiðingar
„hugsanlegrar" aðildar Finna valdið
Time og var um og ó. Áður en
þátturinn hófst var sérfræðingur-
inn í biðsal með nokkrum gest-
anna, táningum í eijum vegna
vina: „Útsendingarstjóri einn kom
inn til að undirbúa þá og hleypti
þeim öllum upp og sagði: „Þetta
er ykkar tækifæri til að leyfa
heiminum að heyra ykkar hlið
málsins. Ekkert ofbeldi, en öskrið
eins og ykkur sýnist. Þið fáið eng-
in stig fyrir að sýna jafnaðargeð."
Það var greinilegt að þetta var
liðið, sem hafði verið ákveðið að
hefði á röngu að standa og það
átti að kasta því fyrir ljónin.“
Þegar krakkarnir höfðu þur-
rausið tilfinningar sínar í klukku-
stund, var ónefndi sérfræðingur-
inn leiddur inn á sviðið. Honum
var boðið að hafa með sér þykka
leðurmöppu til að virðast ábúðar-
meiri, en hafnaði því. Fimm mínút-
um síðar var þátturinn búinn og
verðir drifu krakkana burt: „Þetta
var eins og á færibandi," sagði
sérfræðingurinn. „Miskunnarleys-
ið var algert.“
Það er erfitt að átta sig á því
hvers vegna fólk kýs að gera sig
að fífli fyrir framan milljónir sjón-
varpsáhorfenda. Þættirnir auglýsa
eftir gestum í tímaritum og með
því að birta símanúmer á skjánum.
Einnig hefur verið stofnaður tölvu-
banki með nöfnum 2.400 manna,
sem þykja luma á ákjósanlegri lífs-
reynslu í kjaftaþátt. Oft kemur
sama fólkið fram í mörgum þátt-
um rétt eins og rokkstjörnur á
tónleikaferðalagi.
Ýmsir spá því að þættir af þessu
tagi verði ekki langlífir og morðið
í síðustu viku hafi verið upphafið
að endi hömluleysisins. Jack My-
ers, sem ráðleggur fyrirtækjum
hvar þau skuli auglýsa, sagði í
viðtali við dagblaðið The Boston
Globe að auglýsendur væni þegar
farnir að hugsa sig um tvisvar
áður en þeir létu bendla sig við
þætti, sem dafna á því að kynda
undir mannlegum harmleikjum, og
morðið myndi sennilega gera þá
enn tregari til. Líkast til er spáin
um fall kjaftaþáttanna þó fremur
reist á óskhyggju, en sennileika.
Fyrsti kjaftaþátturinn, sem
segja má að hafi leitt til morðs,
verður þó aldrei sýndur í sjón-
varpi. Framleiðendurnir tóku þá
ákvörðun vegna hins „sorglega"
atburðar, en hún gæti hafa verið
erfið: Jenny Jones hefði farið létt
með að sigra í áhorfendaslagnum
við Ricki Lake og Oprah Winfrey
daginn sem þátturinn sá hefði
verið sýndur.
miklum hræringum meðal stjóm-
málaskýrenda í Finnlandi.
„Komíssarov" birtist á ný
Sumir vilja túlka framkomu
sendiherra Rússa sem endurnýjun
á ihlutunarstefnu Sovétmanna í
Finnlandi. Ummæli Déijabíns birt-
ust aðeins þrem vikum fyrir þing-
kosningar. Það er einnig vitað mál
að Déijabín þessi birti bækur um
finnsk stjómmál undir dulnefninu
Júríj Komíssarov á Sovéttímanum.
Var „Komíssarov" einn af helstu
stefnumarkandi sérfræðingum Sov-
étstjómarinnar varðandi fmnsk mál
á þeim tíma.
Aðrir telja það dæmigerða fram-
komu Rússa í utanríkismálum að
valda íjaðrafoki í viðkvæmu máli
en láta svo eins og ekkert hafi í
skorist. Einnig hafa verið uppi get-
gátur varðandi það að Rússar hafi
nú breytt stefnu sinni á þann hátt
að þeir vilji ekki láta nágrannaríki
sín leika allt of lausum hala. En svo
era þeir sem telja aðgerðir Déijab-
íns aðeins leik hans í því skyni að
halda sinni stöðu gagnvart vaxandi
þjóðernishyggju í rússneska stjóm-
kerfinu.
Þrátt fýrir það að NATO- og jafn-
vel VES-umræða hafi því ekki farið
af stað í Finnlandi má ef til vill
búast við breytingum í þeim efnum.
FINNSKUR skiðahermaður á norðurvígstöðvunum í Vetrarstríði
Finna og Sovétmanna 1939-1940. Síðar tóku Finnar þátt í innrás
Þjóðverja í Sovétríkin 1941 en sömdu frið við Moskvustjórnina
1944 og urðu að láta Kyrjálahérað af hendi. Hafa Finnar siðan
reynt að styggja rússneska björninn sem minnst.
Þegar Mauno Koivisto, fyrrverandi
forseti, lýsti því yfir í áramótaá-
varpi sínu 1992 að Finnar gætu vel
íhugað aðild að ESB (þá EB) urðu
allir furðu lostnir. Þangað til hafði
enginn stjórnmálamaður í ábyrgð-
arstöðu þorað að vílcja að þessu
máli. En þrem mánuðum síðar vora
Finnar búnir að leggja inn aðilda-
rumsókn í Brassel.
Þegar áhrifamikill, þýskur
stjómmálamaður á borð við Schá-
uble tekur til máls og hvetur Finna
til nánara samstarfs við vestræn
ríki á sviði vamarmála getur það
verið tímanna tákn. Að vísu sagðist
Scháuble ekki krefjast þess að nýju
ESB-ríkin segðu skilið við hlutleys-
isstefnu sína en markmiðið með
henni þyrfti að vera ljóst.
IFOLK!
Spá fiskifrœðinga
fyrir laxagengd á
suður- og vesturlandi
sumarið 1995
er mjöggóð!!
þarf alls ekki að vera
Laxvei
Vegna hagstæðra samninga er verð veiðileifa í mörgum ám lægra en í fyrra
Norðurá I - fengsælasta á landsins
1993 og 1994 - verðlækkun
✓ Eitt glæsilegasta veiðihús íslands í
umhverfi sem á sér ekki hliðstæðu.
✓ Gisting og úrvals fæði á aðeins kr. 3.300
✓ Verð frá kr. 9.800.
Sogið - fjögurfrábær veiðisvæði -
mikil verðlækkun.
✓ Þessi vatnsmesta bergvatnsá landsins er
aðeins steinsnar frá Reykjavík.
✓ Sogið er mikið uppáhald laxveiðimanna,
enda er þar meðal annars stórlaxavon.
✓ Ný stórglæsileg veiðihús í Ásgarðslandi -
Alviðru og við Bíldfell. Stórbætt aðstaða
við Syðri-Brú.
✓ Verð frá kr. 3.900.
JD
w
>o
£
cn
>o
ocs
LU
I
03
co
Aðrar ár rboði:
Norðurá II - Flóðatangi
Hítará II - Miðá í Dölum -
Tungufljót - Stóra Laxá -
Snæfoksstaðir - Laugabakkar -
Hítarvatn - Langavatn - Sog,
Ásgarður - Silungasvæði.
Hítará - „draumaá Jóhannesar á
Borg“ - óbreytt verð.
✓ Veiðihús Jóhannesar á Borg í ævintýralegu
umhverfi kletta og veiðihylja.
✓ Lax og sjóbleikja.
✓ Ekkert skyldufæði.
✓ Verð frá kr. 7.800.
Gljúfurá - mikil lækkun
✓ Laxveiði í einu fegursta héraði landsins.
✓ Stór veiðihús, tilvalið fyrir fjölskylduferðina.
✓ Ein stöng í Langavatni fylgir hverju veiðileyfi
✓ Verð frá kr. 6.900.
Ostaðfest veiðileyfi verða boðin
á almennum markaði eftir 22. mars.
Félagsskírteinl í SVFR veita þér eftirfarandi:
✓ Forgang við úthlutun veiðileyfa
✓ Frí veiðileyfi í Elliðavatni ✓ Veiðimanninn fritt þrisvar á ári
✓ Veiðifréttir frítt allt að níu sinnum á ári ✓ Afslátt hjá bestu
veiðiverslunum landsins. ✓ Afsláttur á bílaleigu.
✓ Afslátt hjá skósmið og dekkjaverkstæði ✓ Afslátt hjá
veitlngastöðum ✓ Aðgang að opnu húsi o.m.fl.
✓ Það borgar sig að vera félagi í SVFR.
Fullorðnir inntökugjald kr. 8.500
Börn/unglingar yngri en 16 ára inntökugjald kr.5000
SVFR
Allar upplýsingar eru gefnar á afgreiðslu Stangaveiðifélags
Reykjavíkur,
Háaleitisbraut 68 eða í síma 91 -686050, fax 91 -32060.
Opið er mánudaga til föstudaga frá kl. 9-18 e.h.