Morgunblaðið - 22.03.1995, Blaðsíða 2
2 D MIÐVIKUDAGUR 22. MARZ 1995
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Tollfijáls
síldarkvóti
í Litháen
FRÍVERZLUNARSAMNINGUR
hefur verið gerður við Eista og Letta.
Hafa samningaviðræður staðið yfír
síðan vorið 1994. Fríverslunarsamn-
ingamir við þessi lönd gera ráð fyrir
fríverslun með iðnaðarvömr og fisk-
afurðir.
Fríverslunarsamningurinn við
Eistland kveður á um fulla fríverslun
strax við gildistöku samningsins. En
fríverslunarsamningurinn við Lithá-
en gerir ráð fyrir aðlögunartíma fyr-
ir nokkrar tegundir fískafurða.
Samkvæmt samningnum við Lit-
háen falla tollar niður strax við gildi-
stöku samningsins á iðnaðarvörum
og öllum fiskafurðum öðmm en sölt-
uðum og niðurlögðum físki en á þeim
verður níu ára aðlögunartími. Strax
á þessu ári tekur þó gildi í Litháen
300 tonna tollfrjáls kvóti fyrir salt-
síld. Stækkar sá kvóti um 40 tonn
árlega þar til hann hefur náð 500
tonnum. En að loknum aðlögunar-
tímanum verður innflutningur á salt-
síld frá íslandi fijáls eins og á öllum
öðram fískafurðum.
Tangi kaupir
Drangey SK
TANGI hf. á Vopnafírði hefur keypt
skuttogarann Drangey SK 1 af
Skagfíðingi hf. á Sauðárkróki. Með
þessum kaupum er Tangi að auka
stöðugleika í fískvinnslu sinni, en
Skagfirðingur að minnka við sig eft-
ir kaup á frystitogaranum Sjóla fyrir
nokkm. Kaupverð hefur ekki verið
gefíð upp.
Tangi hf. gerir nú út togarana
Eyvind Vopna og Bretting. Bretting-
ur frystir aflann um borð, en Eyvind-
ur Vopni er aðeins 180 tonn að stærð.
Friðrik Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri Tanga segir að minna skipið
verði selt kvótalaust. „Drangey
fylgja 300 tonna karfakvóti og 60
tonna grálúðukvóti og með kaupun-
um erum við að styrkja vinnsluna
hjá okkur vemlega. Við þurftum
öflugara skip en Eyvind Vopna og
meiri aflaheimildir og hvort tveggja
fæst með þessum skipakaupum,"
segir Friðrik.
Drangey er 450 tonna skuttogari
með saltfísklínu um borð og getur
því stundað þorskveiðar á fjarlægum
miðum, komi til þess. Togarinn var
smíðaður á Spáni 1974.
Karl Blöndal/Morgunblaðið
GEIR Gunnlaugsson, framkvæmdastjóri Marels, við skurðarvélina, sem sló í gegn á sjávarafurða-
sýningunni í Boston.
Skurðarvélin frá Marel
vekur athygli í Boston
Boston - DYRNAR að sýningar-
sölum Hynes-ráðstefnuhallarinn-
ar höfðu vart verið opnaðar á
þriðjudag þegar fyrsti viðskipta-
vinurinn, útgerðarmaður frá
Vancouver í Kanada, nam staðar við bás fyrirtækisins Marels á leið
sinni til Design Systems, Inc. (DSI), helsta keppinautarins í framleiðslu
fiskskurðartækja. Sólarhring síðar var salan í höfn og Marel átti eftir
að bæta um betur á sjávarafurðasýningunni, sem hér er haldin árlega.
Ein vél seld strax
í upphafi sýningar
Fiskskurðarvélin var tromp Mar-
els á sýningunni. Fyrirtækið var með
eina vél í bás sínum og þegar hún
var sett í gang safnaðist jafnan að
margmenni til að sjá fiskflök mæld
með sérstökum þrívíddarbúnaði og
síðan skorin þannig að bitarnir yrðu
jafnþungir burtséð frá lögun.
Sparaði 300.000 dollara
á kaupunum
Kanadamaðurinn, sem féll fyrir
vél Marels og var reyndar einn fyrsti
viðskiptavinur fyrirtækisins þegar
það hóf viðskipti í Norður-Ameríku
fyrir tíu ámm, kvaðst hafa sparað
300 þúsund doilara á kaupunum.
Hann fómaði hins vegar ákveðnum
sveigjanleika í skurði.
Michelle Kastner, sölumaður DSI,
sagði í samtali við Morgunblaðið,
að vatnskurðarvélarnar kostuðu milli
400 og 750 þúsund dollara. Vél
Marels kostar hins vegar 200 þúsund
dollara með flokkara.
„En vélar DSI og Marels em ekki
sambærilegar vegna þess að við
notum aðra skurðaðferð," sagði
Kastner.
DSI framleiðir svokallaðar vatns-
skurðarvélar. Þar er vatni dælt út
um hárfínt sprautuop og er hægt
að fjarlægja fituræmur af steikum
og skera fískflök langsum og þvers-
um. í vélum Marels er á hinn bóginn
notað hnífsblað. Þá nota fyrirtækin
hvort sinn búnaðinn til að mæla bit-
ana.
Flokkari og flæðilína
einnig seld
Geir Gunnlaugsson, fram-
kvæmdastjóri Marels, dró ekkert af
því í samtali við Morgunblaðið að
vatnsskurðarvélin gæti framkvæmt
flóknari skurði, en hún kostaði bæði
meira og væri dýrari í rekstri en vél
Marels.
„Skurðarvélin hefur vakið mikla
athygli og áhuga hér á sýningunni,“
sagði Geir. „Okkar vél er einföld og
verðlögð þannig að menn hafa efni
á að kaupa hana.
Þetta var ekki eini sölusamningur
Marels á sjávarafurðasýningunni.
Auk skurðarvélarinnar seldi Marel
flokkara og flæðilínu að andvirði um
35 milljónir króna.
Mikill uppgangur hefur verið hjá
Marel á undanförnum ámm. Árið
1993 jókst velta fyrirtækisins um
40 af hundraði. í fyrra var aukning-
in milli 37 og 38 af hundraði og
kvaðst Geir búast við svipuðum vexti
á þessu ári.
Spænsk-brezk útgerð dæmd tfl
greiðslu 32,6 mflljóna króna
UTGERÐ togbáts-
ins Blenheim og
skipstjóri hans hefur
verið dæmd í 32,6
milljóna króna sekt
vegna brota á fisk-
veiðilöggjöfinni í
Bretlandi. Blenheim er skráður í Bretlandi, en í eigu Spánveija og Eng-
lendinga. Brot útgerðarinnar og skipstjórans em alls 25 og vom framin
á tímabilinu marz til ágúst á síðasta ári. Þetta eru umsvifamestu brot
af þessu tagi og hæsta sekt, sem um getur á hendur skipi skráðu í Bret-
landi og líklegaa hæsta sekt sem um getur í Evrópu.
Skipið Blenheim uppvíst
að 25 brotum á brezku
iiskveiðiloggjofinm
Hafa áhyggjur
af verkfalli
■ Guðjón Ármann Eyjólfsson,
skólastjóri Stýrimannaskól-
ans, lýsir í samtali við verið
áhyggjum af langvarandi
verkfalli kennara og óánægju
með að Stýrimannaskólinn,
Vélskólinn og aðrir skólar
sem mennta fólk fyrir nndir-
stððuatvinnuvegi þjóðarin-
anr, skuii ekki sitja við s&ma-
borð og Tækniskólinn, Kenn-
araháskólinn og Háskólinn,
svo dæmi séu tekin. „Leysist
verkfaliið í þessari viku mun-
um við með samþykki allra
kenna alia laugardaga og f
páskafrii og (júka náminu
með lögbundnum hætti um
mánaðamótin maí júni. Ann-
ars dragst námsiok fram eftir
júnf mánuði eftir lengd verk-
fallsins," segir Guðjón Ár-
mann.
Frá þessu er greint í brezka sjáv-
arútvegsblaðiðinu Fishing News
nú upp úr miðjum marz. Þar kemur
fram að skipstjórinn, sem er
spánskur hafí stungið af frá réttar-
höldunum, en hafi verið fundinn
sekur þó fjarverandi væri og hand-
tökuskipun var gefín út á hendur
honum. Utgerðin var kærð fyrir
að bijóta reglugerðir um aflakvóta
15 sinnum, fyrir að hafa 6 sinnum
fært dagbók skipsins rangt og brot-
ið reglur um löndun fiskafla og
fyrir að hafa fjórum sinnum Iandað
undirmálsfíski með ólöglegum
hætti.
Fiskurinn 14 millimetrar
að lengd
Útgerðin hafði áður lýst yfir sak-
leysi sínum, en í réttinum komu
fram upplýsingar úr einkadagbók
skipstjórans og játaði útgerðin þá
sekt sína. í dagbókinni komu fram
nákvæmar upplýsingar um afla,
sem vora allfrábmgðnar því, sem
skráð var í þá dagbók, sem frammi
lá.
Uppvíst varð um ólöglegt athæfi
í lok ágúst í fyrra, er brezka
strandgæzlan fór um borð í Blen-
heim er skipið var á leið til Spánar.
í ljós kom að enginn um borð var
enskumælandi og enginn með
brezk réttindi, eins og skylda er í
skipum skráðum í Bretlandi. Við
nánari könnum um borð kom í ljós
fískur langt undir stærðarmöskum,
allt niður í 14 millimetra, sem
flokkaður hafði verið í kassa til
sölu á fiskmörkuðum á Spáni.
Ólöglegur fiskur fyrir 8,2 millj.
Við rannsókn málsins kom enn-
fremur í ljós, að í tilteknum túr
hefði Blenheim aldrei farið að lög-
um um jfiskveiðar og farið með
ólöglegan físk til Spánar að verð-
mæti 8,2 milljónir króna miðað við
verð á breskum mörkuðum, líklega
tvöfalt hærra á mörkuðum á Spáni.
Þá var áætlað að skipið hefði veitt
fisk að verðmæti 65 milljónir króna
á því fimm mánaða tímabili, sem
rannsóknin náði til.
fflé orðið á
grálúðustríði
■ GRÁLÚÐUSTRÍÐ Kanada
og Evrópusambandsins ligg-
ur niðri eins og er. Spænska
togaranum Estai, sem
Kanadamenn tóku við fyrir
meintar ólöglegar veiðar,
hefur verið sleppt eftir að
lögð var fram trygging fyrir
greiðslu áætlaðra sekta.
Komið hefur I ljós ða mikið
af smáfiski var um borð og
möskvi í trolUnu aðeins 110
miliimetrar. Lyktir málsins
eru enn ó(jósar, en nokkur
skip hafa farið af miðunum
við Mikla banka við Ný-
fundnaland og stefna á
Reykjaneshrygg eða í Smug-
una. Kanadamenn hafa því
iýst yfir sigri £ þessu stríði.
Lítill þorskafli
í febrúar
■ ÞORSKAFLINN af ísland-
smiðum í febrúar varð aðeins
tæp 16.500 tonn, sem er rúm-
lega 10.000 tonnum minna
en í samam mánuði í fyrra.
Þorskafii togara þennan
mánuð var 3.200 tonnum
minni en í fyrra, bátar öfluðu
5.000 tonnum minna og triH-
urnar fengu nú 2.000 tonnum
minna en í fyrra. Skýringin
er slæmar gæftir og lítiil
kvóti.
Uppboðskerfið
alþjóðlegt
■ HIÐ tölvuvædda uppboð-
skerfi Reiknistofu fiskmark-
aða varð alþjóðlegt á sjávar-
útvegssýningunní Boston Se-
afood í síðustu viku. Ingvar
Guðjónsson, fulltrúi fyr-
irtækisins, tengdi þá banda-
ríska fyrirtækið Northcoast
Seafood, fyrst erlendra fyr-
irtæhja við uppboðskerfið.
Jafnframtgerði Reiknistofa
fiskmarkaða tiiboð í uppsetn-
ingu uppboðskerfís í borg-
inni Portland í Maine á norð-
austurströnd Bandarikjanna.
íspólar kaupa
rækjuvinnslu
■ INGIMUNDUR hf. hefur
selt rækjuverksmiðju sína í
Siglufirði fyrirtækúiu íspól-
um hf. íspólar stunda út-
flutning sjávarafurð af ýmsu
tagi. Eigandi íspóla er Einar
Guðbjörnsson og segir hann
að rekstrinum verði haidið
áfram í svipaðri mynd og
áður, en reynt verði að auka
vinnsiuna. AHt starfsfólk,
sem nú er við rækjuvinnsl-
una heidur störfum sínum
áfram, en verksmiðjan hefur
verið að vinna úr um 3.000
tonnum af rækju á ári.
Mega nota
smáan möskva
■ SAMKVÆMT nýjum regl-
um sjávarútvegsráðuneytis-
ins um veiðar á úthafskarfa,
er heimilt að nota hveija þá
möskvastærð sem menn
kjósa i öftustu 35 metra
trollsins og klæða þann hluta
belgsins og pokann með
hvaða hæti sem er. Almennar
reglur um möskvastærð og
klæðningu poka gilda ekki
utan 200 míinanna. Smár
möskvi er taiinn hcnta betur
veið þessar veiðar. Trollín
verða þá endingarbetri,
ánetjun verður minni og ekki
er talin hætta á smáf iska-
drápi.