Morgunblaðið - 23.03.1995, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Frambjóðendur á fundi með námsmönnum
Frambjóðendur Alþýðubandalags
á vinnustaðafundi hjá ORA
Endur-
greiðslur
endur-
skoðaðar
SEX fulltrúar stjórnmálaflokka voru
sáríimála titti áð ástæða væri til áð
öndurskoða reglur urn endúrgreiðsl-
ur lárlþéga til Lánasjóðs íslenskra
námsthahna á fjöihiéhhúm báráttú-
árndi námsmannahreyfínganna í
Háskólabíói í gær.
Þegar talið barst að því fyrir-
komulagi sjóðsins að gréiða ekki út
lán fyrr en eftir að sýnt hefur verið
fram á námsárangur á hverri önn,
klofnaði hópurinn. Aðrir en Gunnar
Birgisson, stjórnarformaður LÍN og
frambjóðandi Sjálfstæðisflokks,
töldu ástæðu til að koma á samtíma-
greiðslum eða skoða möguleika á
að koma þeim á eftir að sýnt hefði
verið fram á árangur á fyrsta ári.
Dagur Eggertsson, af hálfu stúd-
enta, sagði að eftirágreiðslur, þung-
ar endurgreiðslur og óraunhæfar
kröfur um námsárangur hefðu haft
þær afleiðingar í för með sér að
samsetning lántakendahóps LÍN
Morguriblaðið/Julíus
STJÓRNMÁLAMENN sitja fyrir svörum
Hefbl breýst á kostnáð þeirra sem
síst skyldi. Náhishiöhhúrh útáh áf
láhdi Kéfði ftékknð, éihhig: barnafúlkl
og einstæðum foreldrum.
Mörður Árnason, fulltrúi lö'óð-
vaka, Kristín Ástgeirsdóttir, fulltrúi
Kvennalista, Finnur Ingólfsson, full-
trúi Framsóknarflokks, og Svavar
Gestsson, fulltrúi Alþýðubandalags,
tóku undir orð Dags um að nauðsyn-
legt væri að endurskoða reglur um
eftirágreiðslur og endurgreiðsluhlut-
fall, t.d. til að gera fyrrverandi
námsmönnum kleift að koma yfir
sig þaki að námi loknu.
Aðstoð á traustum grunni
Jón Baldvin Hannibalsson, utan-
ríkisráðherra og fulltrúi Álþýðu-
flokks, sagði að náðst hefði að
treysta fjárhag LÍN með núgildandi
lögum um sjóðinn árið 1992. Engu
að síðúr kvað hann ástæðu ti! að
skipa hiutlausari hóþ til að eridúr-
sköða reglur úm endurgreiðsiúr og
skoða bæri að taka upp samtíma-
greiðslur eftir að nemendur hefðu
sannað sig á fyrsta ári.
Gunnar Birgisson sagði að áhersla
væri lögð á að sjóðurinn veitti áfram-
haldandi aðstoð á traustum grunni
og sinnti jöfnunarhlutverki sínu.
Hann sagði að endurskoða þyrfti
reglur um endurgreiðslur og kanna,
við endurskoðun á reglum sjóðsins,
hvort ástæða væri til að taka upp
styrkjakerfi að hluta.
Gunnar sagði að talið væri að
skattpeningar væru betur nýttir með
eftirágreiðslum en fyrirframgreiðsl-
um. Hann sagði að 1.000 til 1.200
milljónir þyrfti til að breyta kerfinu
og spurði hvar ætti að taka þá fjár-
muni.
„HVAÐA töfralausn-
ir hafið þið í þessum
málum? - Ertu að
segja að Davíð Odds-
son semji um laun
verkalýðsins? - Ef
Ólafur Ragnar verð-
ur forsætisráðherra
lyftist þá kaupið hjá
Kóka kóla? - Þú seg-
ir ekkert um það
hvar þið ætlið að afla
peninga til að borga
þetta?“
Starfsmenn hjá
niðursuðuverksmiðj-
unni ORA hf. í Kópa-
vogi voru ósparir á
spurningar til fram-
bjóðenda Alþýðu-
bandalagsins og
óháðra, Kristlnar Á. Guðmunds-
dóttur, formanns Sjúkraliðafé-
lagsins, sem skipar þriðja sæti
á framboðslista flokksins á
Reykjanesi og Vilbórgar Gúðna-
dóttur, sem skipar sjötta sætið,
á vinnustáðafúndi sem fram fór
í matarhléi starfsmanna ORA í
hádeginu í gær.
Lífleg skoðanaskipti urðu á
fundinum. Kristín kynnti starfs-
fóikinu megináherslúr Alþýðú-
báúdaiágsihs fyrir alþingiskösn-
ingarnar og varð tíðrætt um
Iaunamuninn í landinu.
Gera þá ríku ríkari og þá
fátækari fátækari
Hún sagði að Alþýðubanda-
lagið væri ekki að boða skatta-
lækkanir en vildi hagræða í
skattakerfinu og leggja á fjár-
magnstekjuskatt. Tók hún dæmi
af sölu hlutabréfanna i OIís um
seinustu helgi og sagði að þar
færi milljarður í vasa einnar
konu, sem ætti möguleika á að
kaupa sér ríkisskuldabréf án
þess að greiða krónu í skatt af
vaxtatekjunum, sem næmi millj-
ónum á hverju ári.
„Við verðum að ná í þessar
Morgunblaðið/RAX
tekjur. Þessi hægri sljórn hefur
efnt öll sín loforð. Loforð hægri
stjórnarinnar voru þau að gera
þá ríkari ríkari og þá fátækari
fátækári. Þáð héfúr hún staðið
Viðj“ sagði Kristín.
Kristíh sagði að tími væri
kominn til að stórfyrirtækin sem
skiíúðú miklum hagnaði færu
að borga fólki mahnsæniándi
laun Ög tók seni dæmi að ungir
starfsmerin hjá Kóka kóla héfðíi
48 þúsund kr. í riiáriáðarlaun.
Það væri í anda þeirrar hægri
stefnu sem fylgt hefði verið í tíð
ríkisstjórnarinnar, enda væri
Kóka kóla aðili að Vinnuveit-
endasambandinu og hluti af
hægri öflunum í landinu.
Hvaða töfra-
lausnir hafið þið?
Margrét Frímannsdóttir þingmaður Alþýðubandalags og fulltrúi í stjórnarnefnd Ríkisspítala
Niðurskurður í von um
að þrýstihópar rísi upp
ARGRÉT Frímanns-
dóttir, alþingismaður
Alþýðubandalagsins,
sem sæti á í stjórnar-
nefnd Ríkisspítala, sagði í um-
ræðuþætti í sjónvarpi á mánudag
að við umræður í stjórnarnefnd
Ríkisspítala hafi stundum verið
tekin upp viðkvæm mál sem við-
kvæmt sé að skera niður í von um
að upp rísi þrýstihópar sem skili
árangri inn í ráðuneytið. Sighvatur
Björgvinsson heilbrigðisráðherra
sagði að þetta kæmi sér ekki á
óvart og menn hlytu að spyija sig
hvort ekki væri full ástæða til að
breyta lögum um hvernig fólk
væri valið í stjórn þessara ríkis-
stofnana.
í þættinum lýsti Margrét því að
hún teldi rétt að leggja til hliðar
þær aðferðir sem reyndar hafa
verið undanfarin 4 ár við að ná
fram niðurskurði innan Ríkisspítal-
anna og vísaði af reynslu úr starfi
í stjómamefndinni þar sem sífellt
bærust fyrirskipanir að ofan um
niðurskurð.
„Jafnvel þó það sé Ijótt að segja
það, þá tökum við stundum upp
viðkvæm mál, eins og t.d. áfengis-
meðferðardeildir og fíkniefnameð-
ferðardeildir sem við vitum að er
afar viðkvæmt að skera niður, í
þeirri von að það rísi upp þrýstihóp-
ar og skili árangri inn í ráðu-
neyti,“ sagði Margrét Frímanns-
dóttir í þættinum.
í samtali við Morgunblaðið, nán-
ar aðspurð um þessi ummæli,
áréttaði Margrét að hún hefði ekki
verið að lýsa viðhorfum annarra
stjómarnefndarmanna, aðeins eig-
in reynslu, og hefði hún fyrst og
freinst verið með málefni Gunnars-
holts í huga og ítrekaðar hugmynd-
ir um niðurskurð þar.
„Ég sit í þessari stjórnarnefnd
og það liggur fyrir að það verði
vonlaust að fara í flatan niður-
skurð á allar deildir sjúkrahússins
og því er kastað fram einu sinni
enn að skera niður í Gunnarsholti,
þá hugsar maður sem svo að það
muni þá koma upp þrýstingur ■
þannig að hugmyndin muni ekki
ná fram að ganga eða a.m.k. leiði
hún til þess að leitað verði annarra
lausna.“
Hún sagði rangt að leggja í
þessi orð þann skilning að niður-
skurður á Gunnarsholti væri
ákveðinn í trausti þess að upp
kæmi andstaða sem dygði til að
kæfa þær hugmyndir. „Þetta er
ekki þannig. En þegar maður situr
og á að skera niður á þriðja hundr-
að milljónir á sjúkrahúsi þar sem
búið er að skera niður og þrengja
að aftur og aftur, þá hugsar mað-
ur með sér: Þarna em þrýstihópar
og kannski kemur stuðningur við
það að þessu verði haldið áfram
þó að þessi tillaga sé sett fram.
Það er það sem ég hugsa.“
Margrét sagði það ranga álykt-
un að þetta þýddi að hún væri ekki
í einlægni að reyna að ná fram
spamaði innan Ríkisspítalanna.
„Við vildum gera þetta í einlægni
og láta gera heíldarúttekt og vinna
hana vel. Það gæti tekið 1-2 ár.
Síðan yrðu tillögur um sparnað og
hagræðingu unnar í samræmi við
þá úttekt en ekki þannig að það
komi fyrirskipanir ár eftir ár þrátt
fyrir að búið sé að segja starfs-
fólki að ekki verði gengið lengra
í sparnaðartillögum. Á það hefur
ekki verið fallist og meðan þessi
vinnubrögð eru viðhöfð er ekki
unnið að hagræðingu af neinu
viti.“
Um það hvort þetta lýsti ekki
trúnaðarbresti milli stjórnarnefnd-
armanns Ríkisspítala og heil-
brigðisráðherra og hvort til greina
kæmi að Margrét segði sig úr
stjómarnefndinni til að mótmæla
stefnumörkun ráðherrans fremur
en að grípa til aðgerða af þessu
tagi, sagði Margrét Frímannsdótt-
ir:
„Það getur vel verið að það hefði
verið heiðarlegra af minni hálfu
en ég held að það sé best að von-
ast til þess að það verði tekin upp
önnur vinnubrögð. Við gerðum
grein fyrir því í bréfi með tillögun-
um að við teldum heppilegra að
gera úttekt og fara í hagræðingu
að henni lokinni. Það er ekki um
neinn trúnaðarbrest að ræða því
að stjórnarnefnd getur og hefur
rætt þessa niðurstöðu við heilbrigð-
isráðherra."
Kemur ráðherra ekki á óvart
„Þetta er ekkert sem kemur mér
á óvart,“ sagði Sighvatur Björg-
vinsson heilbrigðisráðherra þegar
ummæli Margrétar í sjónvarpinu
voru borin undir hann. Hann sagð-
ist áður hafa vitnað til greiningar
heilsuhagfræðinga á viðbrögðum
við tillögum til niðurskurðar í heil-
brigðiskerfinu og orð Margrétar
féllu vel að þeirri greiningu á varn-
arviðbrögðum kerfisins.
„Þegar menn sjá þetta og heyra
geta þeir velt fyrir sér stöðu heil-
brigðisráðherra. Þetta eru stjórn-
endur stofnunarinnar, kjörnir af
Alþingi til þess að stjórna stofnun-
inni sem næsta yfirvald undir heil-
brigðisráðherra og ef þeim sem
falinn er sá trúnaður að stýra dag-
legum störfum stofnunarinnar
beita sér með þessum hætti gegn
stefnumótun ráðherra og ríkis-
stjórnar þá hljóta menn að spyija
sig hvort ekki sé full ástæða til
að breyta lögum um hvemig fólk
er valið í stjórn þessara stofnana.
Mundi nokkur stjórnandi í
einkarekstri þola að það að stjórn-
endur sem undir hann heyrðu við-
urkenndu að vinna svona skipulega
gegn stjórnunarmarkmiðum
hans,“ sagði Sighvatur.