Morgunblaðið - 25.03.1995, Síða 1

PRENTSMIÐJA MORG UNBLAÐSINS

MENNING
USTIR
LAUGARDAGUR 25.MARZ 1995
blaðPj
LEIKFÉLAG Akureyrar frum-
sýnir nú um helgina leikritið
Þar sem Djöflaeyjan rís, leik-
gerð Kjartans Ragnarssonar
eftir braggasögum Einars Kárason-
ar um Djöflaeyjuna og Gulieyjuna.
Leikstjóri er Kolbrún K. Halldórs-
dóttir, leikmynd og búninga gerir
Axel Hallkell Jóhannesson, Karl 01-
geirsson er tónlistarstjóri og lýsing
er að vanda í höndum Ingvars
Bjömssonar.
Á krómuðum
vængjabfl
í leikritinu Djöflaeyjunni er í aðra
röndina hvöss og í hina röndina bros-
leg lýsing á íslensku samfélagi eftir-
stríðsáranna og persónur þær sem
höfundurinn, Einar Kárason, setur
inn í braggahverfið, sem hann kallar
Thulekampinn, eru löngu orðnar
kunnar meðal fjölmargra lesenda
hinna vinsælu bóka hans. Um kveikj-
una að sögunum hefur Einar meðal
annars sagt að hann hafí fyrir mörg-
um árum heyrt „... einhveija sögu
þarsem meginstoðir atburðarásar-
innar snerust um hálfamerískan
töffara sem ók á krómuðum vængja-
bíl og hafði tilvitnanir í Elvis Presley
á hraðbergi, en bjó hjá ömmu sinni,
ævafornri íslenskri alþýðukellingu,
sem var upprunnin úr íslensku fá-
tæktarbasli á nítjándu öld og fram-
fleytti bæði sjálfri sér og hálfamer-
íska dóttursyninum með því að spá
í spil og bolla fyrir almenning
Reykjavíkur ... Að hafa bragga-
hverfí að leiksviði, það var næstum
eins og að ganga inn í ævintýralega
leikmynd ... veröld sem hafði verið
komið fyrir með ærinni fyrirhöfn og
svo skilin eftir handa þeim sem ram-
baði á hana.“
Leikendur í Djöflaeyjunni á Akur-
eyri eru Sigurveig Jónsdóttir, sem
DJÖFIAEYJAH
FRUMSÝND
ÁAKUREYRI
Morgunblaðið/Rúnar Þór
leikur kerlinguna Karólínu spákonu
sem situr eftir með börn dóttur sinn-
ar Gógóar (Sunnu Borg) þegar hún
fer til Ameríku. Börnin eru Þórhallur
Gunnarsson (Baddi), Bergljót Am-
alds (Dollý) og Dofri Hermannsson
(Danni) og heimilisfaðirinn Tommi
er í höndum Þráins Karlssonar. Aðr-
ar helstu persónur eru glæponinn
Gijóni (Sigurþór Albert Heimisson),
móðir hans, uppgjafarsöngkonan
Þórgunnur (Rósa Guðný Þórsdóttir),
Ffa og Tóti (Sunna Borg og Aðal-
steinn Bergdal), Grettir kærasti
Dollíar (Barði Guðmundsson) og
Dóri, sem stígur í vænginn við hana
(Guðmundur Haraldsson). Auk þess
bregða leikendur sér í tugi smærri
hlutverka.
Leikgerð Kjartans matreidd á
nýjan hátt
Kolbrún K. Halldórsdóttir leik-
stjóri segir að þjá Leikfélagi Akur-
eyrar sé notuð leikgerð Kjartans
Ragnarssonar, sem sett var á svið
hjá Leikfélagi Reykjavíkur fyrir
bráðum áratug. „En þegar nýtt fólk
kemur að handriti fer ekki hjá því
að það verða ýmsar áherslubreyting-
ar, ýmsu er hnikað til, nýir hlutir
koma inn og aðrir verða að vikja.
Handrit er nefnilega ekki leiksýn-
ing og höfundur leikhandrits er ein-
ungis einn af skapandi þáttum sýn-
ingarinnar. Allir hinir aðilarnir sem
koma að henni, leikarar, leikmynda-
hönnuður, búningahönnuður, Ijósa-
hönnuður og tónlistarstjóri, ef um
slíkt er að ræða, eiga ásamt leik-
stjóra þátt í að skapa verkið eins
og því bregður fyrir á sviðinu. Leik-
stjórinn er iðulega í því hlutverki
að vera eins konar verkstjóri og
velja og hafna hugmyndum sem
fram koma í samvinnu allra þessara
aðila.
Allar þessar hugmyndir krauma
svo í einum stórum potti og upp af
honum stígur síðan eitthvað sem er
sjálfstætt sköpunarverk og heitir
leiksýning."
Að setja sögu á svið
Nú er algengt að búnar séu til
leikgerðir eftir skáldsögum og settar
á svið við mismunandi undirtektir
áhorfenda sem ekki eru alltaf sáttir
við að þessu sé sleppt og hinu breytt
frá því sem bókin segir. Um það
segir Kolbrún að sér finnist ekki
nema rétt ef einhvern langar til að
færa sögu í leikbúning að gera það.
„Ef listamaður telur að saga eigi
að vera sett í leikbúning þá velur
hann þann kost út frá sínum forsend-
um að gera það. Hinu er ekki að
leyna að þú færð aldrei alla skáld-
söguna upp á leiksvið. Höfundur
sögu skapar hana einn og getur lát-
ið söguþráð og persónur þróast eins
og hann einn vill. Leiksýning lýtur
allt öðrum lögmálum. Hún mótast
af svo mörgum þáttum og mörgum
einstaklingum að þeir sem starfa að
leikhúsi eru aldrei eins einráðir og
höfundurinn getur verið. Skáldsaga
er skáldsaga en leiksýning er leik-
sýning og þetta eru tvö ofsalega
ólík fyrirbæri, sem rekast á - og
þó ekki. Það sem þau eiga sameigin-
legt er að þau er bæði að segja sögu.
Annað formið segir þeim manni sögu
sem situr og les jafnvel marga daga
í gegnum ferli söguþráðarins, hitt
segir manni sögu sem kýs að sitja
tvo eða þijá tíma í leikhúsi og horfa
á þetta sama ferli. Eða hvað segir
þú um það, Axel?“
Það er Axel Hallkeli Jóhannesson,
höfundur leikmyndar og búninga,
sem er þriðji maðurinn á fundi leik-
stjóra og blaðamanns. Hann segist
telja að það geti ekki boðað neitt