Morgunblaðið - 28.03.1995, Síða 1

88 SÍÐUR B/C/D
73. TBL. 83. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 28. MARZ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Varað við
þjóðarmorði
í Burundi
MORG hundruð manns hafa lát-
ið lífið síðustu daga í Bujumb-
ura, höfuðborg Afrikurikisins
Burundi, og segist forseti lands-
ins óttast, að sams konar þjóðar-
morð sé í uppsiglingu og í ná-
grannaríkinu Rúanda á síðasta
ári. Nú eru það Tútsímenn, sem
standa fyrir ofsóknum á hendur
Hútumönnum, og hafa tugþús-
undir þeirra síðarnefndu flúið
yfir til Zaire. Hér er flóttafólk
á leið yfir landamærin.
■ Þúsundir á flótta/24
Rættum
START-3
í Moskvu
Ryazan. Rcutcr.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
vill ræða við Bill Clinton Banda-
ríkjaforseta um nýjan START-sátt-
mála og fækkun kjamavopna í
heiminum öllum á fundi þeirra í
Moskvu í maí.
Sergej Medvedev, fréttafulltrúi
Jeltsíns, sagði í gær að forsetinn
væri að íhuga „ýmsa kosti varð-
andi undirbúning START-3 og að
ræða hugmyndina um algjöra
kjarnorkuafvopnun". Þessar hug-
myndir yrðu ræddar á fundi leið-
toganna 11. maí.
Afvopnun út um allan heim
Að sögn Medvedevs hefur Jeltsín
sagt að hann stefni að „tortímingu
kjamavopna út um allan heim“.
„Það er of snemmt að samþykkja
þessa tillögu en hún verður rædd,“
sagði Medvedev.
Bandarískir embættismenn
sögðu í desember að stjórnvöld í
Moskvu og Washington stefndu að
viðræðum um START-3, eftir að
START-1 komst til framkvæmda.
Fyrsti START-sáttmálinn var und-
irritaður í júlí 1991.
Haft var eftir Jeltsín í gær að
búast mætti við vandamálum á
fundinum, einkum vegna áforma
rússnesku stjórnarinnar um að selja
Irönum kjarnakljúfa.
------♦ ♦ ♦-----
Winnie Mand-
elarekin
Jóhanneaarborg. Heuter.
NELSON Mandela, forseti Suður-
Afríku, sagði í gær að hann hefði
rekið eiginkonu sína, Winnie Mand-
ela, úr embætti aðstoðarráðherra.
Nelson Mandela sagðist sjálfur
hafa skipað stjómina og því væri
það á hans valdi að stokka hana
upp. „Þið verðið að treysta því að
ég hef notað þetta vald mitt á mjög,
mjög varfærnislegan hátt,“ sagði
hann.
Winnie Mandela hefur gagnrýnt
stjórn eiginmanns síns harðlega og
hunsað tilskipanir hans.
BOEING-verksmiðjurnar
selja um 650 farþegaþotur
árlega en Íljúshín aðeins 10.
Boeing óttast sam-
keppni við Iljúshín
Moskvu. Reuter.
FORRÁÐAMENN Boeing-verk-
smiðjanna í Bandaríkjunum hafa
vaxandi áhyggjur af samkeppni við
nýja gerð af rússnesku Íljúshín-far-
þegaþotunum. Er ástæðan sú, að
þær em nú búnar bandarískum
hreyflum en eru helmingi ódýrari
en Boeing.
Rússneska ríkisflugfélagið Aero-
flot hefur farið fram á bandaríska
ríkisábyrgð vegna kaupa á 20 íljús-
hín-96M-flugvélum og rökstyður
bónina með því, að vélamar verði
búnar bandarískum Pratt og Whit-
ney-hreyflum. Forráðamenn Boeing
segja hins vegar, að það geti reynst
hættulegt fordæmi að verða við
þessu og leitt til vaxandi samkeppni
við vestræn fyrirtæki.
Meira en helmingsmunur
Hver Íljúshín-96M er seld á 70
milljónir dollara en Boeing-767 og
-777 kosta um 150 millj. dollara.
Hafa forráðamenn Boeing áhyggjur
af, að Íljúshín-vélamar með banda-
rískum hreyflum gætu t.d. þótt
eftirsóknarverðar í Indlandi og í
Kína.
Rússneskir embættismenn gera
lítið úr þessum áhyggjum og sömu-
leiðis talsmenn Pratt og Whitney.
Reuter
Evrópusambandið mótmælir aðgerðum Kanadamanna á Miklabanka
Spánverjar
ætla að hefja
veiðar á ný
Madrid, New York. Reuter.
EVRÓPUSAMBANDIÐ (ESB) sakaði í gær Kanadamenn um „sjóræn-
ingjastarfsemi" á alþjóðlegu hafsvæði og skipstjórar spænskra togara
hótuðu að hefja veiðar að nýju á miðunum umdeildu utan við landhelgi
Kanada. Kanadísk varðskip höfðu klippt togvíra af spænskum togara og
varðskipsmenn reynt að fara um borð í tvo aðra togara. Um 18 togarar
em á þessum slóðum og spænsku sjómennirnir sögðust ætla að halda
veiðunum áfram þótt hætta væri á aðgerðum af hálfu Kanadamanna.
„Við ætlum allir á miðin og stefn-
um á þetta umdeilda svæði,“ sagði
Jose Rodriguez, skipstjóri togarans
Freidemar 1. „Við erum tilbúnir í
allt.“
Emma Bonino, sem fer með sjáv-
arútvegsmál innan framkvæmda-
stjórnar ESB, líkti aðgerðum
Kanadamanna við „sjóræningja-
starfsemi" og sagði að embættis-
menn aðildarríkja sambandsins
væru að íhuga hugsanlegar refsiað-
gerðir, til að mynda efnahagsþving-
anir, gegn Kanada.
Banninu framfylgt
„Sambandið verður ekki gert að
blóraböggli vegna óstjómar kanad-
ískra yfirvalda í fiskveiðimálum,"
sagði Bonino. Brian Tobin, sjávar-
útvegsmálaráðherra Kanada, lét þó
engan bilbug á sér finna og sagði
að Kanadamenn myndu halda
áfram að framfylgja banni við grá-
Reuter
SKIPVERJI kanadíska varðskipsins Sir Wilfred Grenfell stend-
ur við klippurnar, sem notaðar voru á sunnudag.
lúðuveiðunum utan landhelginnar.
Tobin og Bonino voru í New
York vegna ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna um flökkustofna sem
hófst í gær. Þar sagði hann, að
veiðar Spánvetja væru „stjórn-
lausar“ og ógnun við það, sem eft-
ir væri af fiski við Austur-Kanada.
Javier Solana, utanríkisráðherra
Spánar, kallaði sendiherra Kanada
á sinn fund og mótmælti harðlega
aðgerðum Kanadamanna gegn
spænsku togurunum. Hann réð
Kanadastjórn frá því að grípa til
frekari aðgerða á miðunum. „Við
líðum það ekki að kanadísk yftrvöld
taki annað skip,“ sagði hann, en
kvað þó ólíklegt að Spánveijar
myndu slíta stjórnmálasambandi
við Kanada vegna deilunnar.
■ Klippa togvíra/ 24
Gróðurhúsaáhrif
Maldívar
biðja sér
griða
Berlín. Reuter.
FORSETI Maldíveyja, sem em
suðvestur af Indlandi, skoraði
í gær á þjóðir heims að draga
úr mengun og koma þannig í
veg fyrir stórkostlegar
hamfarir vegna svokallaðra
gróðurhúsaáhrifa. Sagði hann,
að rættust spár ýmissa vís-
indamanna, myndu Maldíveyj-
ar hverfa að mestu undir sjó
ásamt a.m.k. 30 eyríkjum öðr-
um. Ráðstefna Sameinuðu
þjóðanna um andrúm'sloftið og
hækkandi hitastig hefst í Berl-
ín í dag.
Berlínarráðstefnuna sækja
fulltrúar 128 ríkja a.m.k. en
þar mun verða rætt um leiðir
til að draga úr mengun og
vaxandi gróðurhúsaáhrifum.
Meðalhiti á jörðunni hefur
þegar hækkað um hálfa gráðu
frá miðri síðustu öld og búist
er við, að sjávarborð hækki.
„Umhverfisflótti“
Rætist þessar spár mun gíf-
urlega mikið ræktarland fara
forgörðum og láglendar eyjar
eins og Maldíveyjar þar sem
hæsti punkturinn er þtjá metra
fyrir ofan sjávarmál hyrfu að
mestu. Maumoon Abdul Gayo-
om, forseti Maldíveyja, segir,
að þá muni koma upp mesta
flóttamannavandamál í sögu
mannkynsins, „umhverfis-
flóttinn" eins og hann kallaði
það.